การชวยเหลอในการปฏบต ชวยคนชพขนพนฐาน มยล สำราญญาต Ph D RN Faculty

การชวยเหลอในการปฏบต ชวยคนชพขนพนฐาน มยล สำราญญาต Ph. D, RN Faculty of Nursing, CMU

วตถประสงค n อธบายความหมาย สาเหต อาการและอาการแสดง ของผทมภาวะ nการหยดหายใจ nหวใจหยดเตน n บอกความหมายของการชวยคนชพขน พนฐานได n บอกขอบงชในการชวยคนชพข นพนฐานได n อธบายแนวทางการประเมนภาวะหยดหาย

การหยดหายใจ (Apnea or Respiratory arrest) • หมายถง ภาวะทบคคลไมสามารถหายใจได ทำใหไมมออกซเจนผานเขาไปในถ งลมปอดและไมมการขบคารบอนไดออ กไซดออกจากทางเดนหายใจเชนกน • กอนทจะหยดหายใจผปวยมกจะเก ดภาวะฉกเฉนของระบบหายใจกอน แลวทำใหเกดอาการหายใจลำบาก (dyspnea) หายใจตดขด หายใจแบบหวอากาศ(air hunger)

การหยดหายใจ (Apnea or Respiratory arrest) • สาเหตการหยด หายใจ(apnea or respiratory arrest) • ความผดปกตของทางเดนหายใจ : - ตบแคบ อดตน • ความผดปกตของการแลกเปลยนกาซในถงลมป อด: - ตดเชอ • ปรมาตรออกซเจนลดลง : - พนทสง หองแคบอากาศไมถายเท • ประสาทและสมองทควบคมการหายใจผดปกต บาดเจบไขสนหลง • กลามเนอทรวงอกและกะบงลมผดปกต : -

การหยดหายใจ (apnea or respiratory arrest) • การหายใจลำบาก (Dyspnea) และหยดหายใจ (Respiratory arrest or apnea) • อาการและอาการแสดง • กระวนกระวาย กระสบกระสาย ซมลง • ใชกลามเนอคอ ไหลและกลามเนอทรวงอกชวยขณะหายใจเข า • ใชกลามเนอหนาทองชวยในการหายใจออ ก • รมฝปาก ลนและปลายมอ เลบมอเขยวคลำ

หวใจหยดเตน (Cardiac arrest) • หมายถง ภาวะทประสทธภาพการบบตว ของหวใจลดลงหรอไมสามารถบบ ตวได อาจเรมตนจากการเตนผดจงหว ะของหวใจ (cardiac arrhythmia) และหวใจหยดเตน (cardiac arrest) ตามมา ทำใหเลอดทถกบบจากหวใจ ไปเลยงสวนตางๆของรางกายได

หวใจหยดเตน arrest) (Cardiac • หวใจหยดเตน เกดได 2 ลกษณะ คอ • . 1 กลามเนอหวใจไมมการบบรด ตวเลย สงผลใหคลนไฟฟาหวใจเปนเส นตรง เรยกวา asystole or cardiac standstill

หวใจหยดเตน arrest) (Cardiac • หวใจหยดเตน เกดได 2 ลกษณะ คอ • . 2กลามเนอหวใจกระตกเบาๆ ถๆ และสนพรว ไมสามารถทจะบบเลอดออกจากห วใจไปตามหลอดเพอไปสสว นตางๆของรางกายได สงผลใหคลนไฟฟาหวใจมลกษ ณะผดปกต เชน Ventricular fibrillation (VF)

หวใจหยดเตน arrest) • สาเหตของหวใจหยดเตน arrest) (Cardiac (cardiac • 1. หวใจหยดเตนทนท : Sudden cardiac arrest (SCA): • การทำงานของหวใจผดปกต เกดจาก heart attack จากกลามเนอหวใจขาดเลอด • การไหลเวยนเลอดลดลง เนองจาก อบตเหต การบาดเจบ (trauma), การเสยเลอด (bleeding) • ไดรบยากดการทำงานหวใจ (drug overdose)

หวใจหยดเตน arrest) • สาเหตของหวใจหยดเตน arrest) (Cardiac (cardiac • 2. ขาดอากาศ (Asphyxia) : เกดจาก • จมนำ (drowning) • สงแปลกปลอมอดกนทางเดนหายใจ ( foreign-body airway obstruction)

หวใจหยดเตน (Cardiac arrest) • อาการและอาการแสดงของหวใจ หยดเตน • เจบอก ใจสน หมดสต ไมรสกตว • คลำชพจรทหลอดเลอดแดงใหญท คอ (carotid artery) หรอทขาหนบ (femoral artery)ไมได • ฟงเสยงเตนของหวใจไมได • หายใจสะอก หายใจลำบาก

การประเมนการหยดหายใจ และหวใจหยดเตน • การประเมนการหยดหายใจ • สงเกตโดยมองดการเคลอนไหวของทรวงอกไมเคลอนไหว หรอเคลอนไหวชามาก อาปากคาง หรอมเสยงครดคราดจากทางเดนหายใจ • การประเมนหวใจหยดเตน • . 1 คลำชพจรทหลอดเลอดแดงใหญทคอ หรอขาหนบ • ทารกคลำชพจรทดานในของตนแขน • . 2 ถาเปนผใหการชวยเหลอทวไป

Cardiopulmonary Resuscitation: CPR n การชวยคนชพ , การชวยฟนคนชพ , การชวยชวต , การกชพ n Basic (Cardiopulmonary) life support : BLS ( n Advanced (Cardiovascular) life support : ALS, ACLS (

Cardiopulmonary Resuscitation: CPR n การชวยคนชพ หมายถง การกระทำเพอชวยเหลอผทม ภาวะหยดหายใจและ/หรอหวใจหยดเต น เพอหวใจและหลอดเลอดกลบมาทำ หนาทได และ/หรอทำใหกลบมามการหายใจไ ด n ขอบงชในการชวยคนชพ :

วตถประสงคของการชวยฟ นคนชพขนพนฐาน (BLS) • ชวยชวต ทำใหการหายใจและหวใจกลบ มาทำงานตามปกต • ปองกนความพการทเกดจา กสมองขาดเลอด และอวยวะสำคญอนๆขาดเล

n n n The 2005 American Heart Association (AHA) guidelines for cardiopulmonary resuscitation (CPR) and emergency cardiovascular care (ECC) แนวปฏบตของสมาคมโรคห วใจแหงสหรฐอเมรกา The 2010 American Heart Association (AHA) guidelines for cardiopulmonary resuscitation (CPR) and emergency cardiovascular care (ECC)

Adult Life Support

หลกการชวยฟนคนชพ • หวงโซของการรอดชวต survivor) • • • (chain of 1. การรบรอยางรวดเรววามภาวะหวใจหยดเต นเฉยบพลน (immediate recognition) และรบขอความชวยเหลอจากระบบตอบสนองฉกเฉ นหรอหนวยกชพ (Activation of emergency response system) 2. การชวยฟนคนชพโดยเรว โดยเนนการกดหนาอกนวดหวใจ (Early CPR) 3. การกระตนหวใจดวยไฟฟาทนทถามขอบง ชทำได (Rapid defibrillation if indicated) 4. Effective ALS 5. ผสมผานการดแลหลงจา กเกดภาวะหวใจหยดเตน (Integrated

หลกการชวยคนช พขนพนฐาน (BLS)

หลกการชวยคนชพข นพนฐาน (BLS) • Basic Life Support (2005) • ABCD • Airway: เปดทางเดนหายใจ • Breathing: - ชวยหายใจ • Circulation: - ทำใหมการไหลเวยนเลอด โดยกดหนาอก (chest compression) • Defibrillation: - กระตนหวใจดวยไฟฟา โดยใชเครองกระตนอตโนมต (Automated Electrical Defibrillator [AED])

หลกการชวยคนชพข นพนฐาน (BLS) • Basic Life Support (2010) Highlights of the 2010 Guidelines • การเปลยนแปล งทสำคญ จาก “A-B-C” เปน “C-A-B”

หลกการชวยคนชพข นพนฐาน (BLS) • Basic Life Support (2010) “C-A-B” • Circulation: ทำใหเกดการไหลเวยนเลอดไปสรางกายโ ดย กดหนาอก (chest compression) • Airway: เปดทางเดนหายใจโดยไมตองใชวธรกล ำรางกาย (open airway using noninvasive technique) ไมตองตรวจประเมนการหายใจ • Breathing: - ถาไมหายใจ ชวยการหายใจ2 ครง โดยใชอปกรณปองกนถาม (use barrier if available) • Defibrillation: - ถาคลำชพจรไมได (no pulse)

ขนตอนการชวยฟนค นชพขนพนฐาน (BLS)

ผงการชวยคนชพขนพนฐานในผให ญอยางงาย ไมมการตอบสนอง , ไมหายใจไมปกต (gasping) ขอความชวยเหลอ , โทร 1669 หรอ เบอรฉกเฉนของโรงพยาบ าล เรมนวด หวใจ นวดหวใจ กดใหแรง กดเรว นำเครองกระต นหวใจดวยไฟฟา มา ประเมน EKG/กระตนหวใจดว ยไฟฟา ถา EKG บงช ประเมนชพจร EKG ซำทก 2 นาท

ขนตอนการชวยฟนค • นชพขนพนฐาน and activation of the emergency 1. Immediate recognition of cardiac arrest • response system เมอพบผปวยหรอผบาดเจบนอนนง ไมตอบสนองตอสงกระตน หรอเหนการหมดสตไปตอหนา ควรตรวจเชคการตอบสนองโดยการเคาะทไหลพรอม กบตะโกนสงเสยงเรยก หรอถามวา “เปนอยางไร ” ขณะเดยวกนใหมองดการหายใจไปดวย ถาไมมการตอบสนองใดๆเลย ไมหายใจหรอหายใจผดปกต เชน หายใจเฮอก (gasping) ใหถอวาผนน มภาวะหวใจหยดเตน (cardiac arrest)

ขนตอนการชวยฟนค นชพขนพนฐาน • 2. การเรมปฏบตชวยฟน คนชพโดยเรว (Early CPR) • 2. 1 คลำชพจร • บคคลทวไป ไมตองคลำเชคชพจร กดหนาอกไดเลย • บคลากรทมสขภาพ เชคชพจรใชเวลาไมเกน วนาท • คลำชพจรไมได ไมมชพจร หรอไมแนใจ 10

ขนตอนการชวยฟนค นชพขนพนฐาน • 2. การเรมปฏบตชวยฟนคนชพโดยเ รว (Early CPR) • 2. 2 การกดหนาอกนวดหวใจ (chest compression, cardiac massage) • การใชแรงกดเปนจงหวะตอเนองลงบน สวนครงลางของกระดกกลางอก (lower half of sternum) ระหวางหวนม 2 ขาง

ขนตอนการชวยคนชพ ขนพนฐาน • 2. การเรมปฏบตชวยฟนคนชพโดยเรว (Early CPR) • 2. 2 การกดหนาอกนวดหวใจ (chest compression, cardiac massage) • การนวดหวใจอยางมประสทธภาพ • ใชแรงกดทแรงและกดอยางเรว (push hard and push fast) • อตราเรวอยางนอย 100 ครง /นาท • ความลกในการกดอยางนอย 2 นวหรอ 5 เซนตเมตร • หลงจากกดหนาอกยบลงแลวใหผอนแรงปลอ ยมอจากการกดโดยมอยงวางแนบผนงทรวงอก

ขนตอนการชวยคนชพ ขนพนฐาน • 2. การเรมปฏบตชวยฟนคนชพโดยเรว (Early CPR) • 2. 2 การกดหนาอกนวดหวใจ (chest compression, cardiac massage) • ถา ชพจรกลบมาเตนหรอคลำชพจรได ใหหยดกดหนาอก ใหชวยหายใจอยางเดยวอตรา 10 -12 ครง /นาท หรอ ชวยหายใจ 1 ครงทก 5 -6 วนาท • ระหวางชวยหายใจ ประเมนชพจรซำทกๆ 2 นาท ประเมนชพจรแตละครงใชเวลาไมเกน 10

ขนตอนการชวยคนชพ ขนพนฐาน • 2. การเรมปฏบตชวยฟนคนชพโดยเ รว (Early CPR) • 2. 2 การกดหนาอกนวดหวใจ (chest compression, cardiac massage) n Hands-Only หรอ Compression -Only CPR nถาไมสามารถชวยหายใจได ใหกดนวดหวใจอยางเดยว

ขนตอนการชวยคนชพ ขนพนฐาน • 2. การเรมปฏบตชวยฟนคนชพโดยเรว (Early CPR) • 2. 3 การเปดทางเดนหายใจ (Airway) หลงจากกดหนาอก ใหเปดทางเดนหายใจและประเมนการหายใจ โดยวธ • . 2. 3. 1 Head tilt-chin lift กดหนาผาก ดนยกคางขน ใชทวไป

ขนตอนการชวยคนชพ ขนพนฐาน (Airway) โดยวธ • 2. 3 การเปดทางเดนหายใจ • 2. 3. 2 สงสยมการบาดเจบกระดกคอหรอไขสนหลง ใชวธยกกระดกขากรรไกรขน Jaw thrust

ขนตอนการชวยคนช พขนพนฐาน breaths) • 2. 4 การชวยหายใจ(Rescue หลงจากเปดทางเดนหายใจแลว ผปวยไมหายใจเอง ใหชวยหายใจ โดย • ชวยหายใจดวยวธเปาปาก (mouth to mouth) หรอเปาลมเขาจมก (mouth to nose) หรอเปาลมเขาทงปากและจมกพรอมก น (mouth to mouth and nose) หรอเปาลมผานอปกรณปองกน (barrier devices) • การชวยหายใจแตละครงใชเวลา 1 วนาท • ปรมาตรอากาศทชวยหายใจแตละครงใหเพ

ขนตอนการชวยคนช พขนพนฐาน • วธเปาลมจากปากผานเขาสปาก outh-to-Mouth Rescue Breathing) • เปาลมผานปากสปาก 2 ครงแตละครงหางกน 2 -3 วนาท เปาชวยหายใจแตละครงใชเวลา 1 วนาท หายใจตามปกตกอนเปาไมตองเปาแรงเ กนไป ปดจมกขณะเปาลมเขาปากทกครง • ถาเปาปากชวยหายใจครงแรกแลว ทรวงอกไมเคลอนไหวขน (M

ขนตอนการชวยคนช พขนพนฐาน • เปาลมจากปากผานเขาทางจมก -Nose) ใชมอดนยกคางใหรมฝปากปดใน ขณะเปาลมเขาทางจมก (Mouth-to

ขนตอนการชวยคนช พขนพนฐาน • เปาลมผานเขาทางปากและจมก (Mouth-to-Mouth and Nose) ใชสำหรบเดกเลกหรอทารก

ขนตอนการชวยคนช พขนพนฐาน n เปาลมจากปากผานหนากากหรอ อปกรณปองกน (Mouth-to-Barrier Device Breathing) Pocket mask and Ambu. Life Key

ขนตอนการชวยคนช พขนพนฐาน n เปาลมจากปากผานหนากากหรออป กรณปองกน (Mouth-to-Barrier Device Breathing) บบอากาศผาน Ambu-bag with mask (self-inflating bag) and oxygen 100% (10 ลตร /นาท ขนไป )

ขนตอนการชวยคนช พขนพนฐาน n 3. Early defibrillation with an AED n n หลงจากเรยกหรอโทรศพ ทขอความชวยเหลอแลว ใหปฏบตการชวยคน ชพ จนกวาหนวยกชพนำเ ครองกระตนหวใจมาอ ยางรวดเรวเพอตรวจเช คคลนไฟฟาหวใจ (ถามเครอง AED) ถาชอกหวใจดวยไฟฟา

ขนตอนการชวยคนช พขนพนฐานAED n 3. Early defibrillation with an n ลำดบขนตอนการกระต นหวใจ n เปดเครอง AED n ปฏบตตามขอปฏบต ในการใชงานของเครอง AED ถา EKG ผปวยสามารถแกไขดว ยการกระตนหวใจ (shock) ได เครองจะแนะนำใหเขา

Cardiopulmonary Resuscitation: CPR q ปฏบตการชวยคนชพขนพน ฐาน q D (optional): Defibrillation โดยใช Automated External Defibrillators (AED)

การ CPR ทมประสทธภาพ • Chest Compression แรง เรว • หยดหรอขดจงหวะการ กดหวใจนอยทสด • เปลยนคนกดหนาอก ทก 2 นาท (5 รอบ) • หลกเลยงการชวยหายใจมากเกนไป • อตรา C: B = 30: 2 • ถาทำไดตดตาม วดความดนในเลอดแดงโดยตรง ถา diastolic BP < 20 mm. Hg ให CPR อยางมประสทธภาพมากขน

ขนตอนการชวยคนช พขนพนฐาน • การคนกลบมาของสญญาณชพ (Return to spontaneous circulation: ROSC) ไดแก • การคลำชพจรได และวดความดนโลหตได ใหหยดกดหนาอกนวดหวใจ • แตถาผปวยยงไมหายใจใหชวยหาย ใจตอเนอง โดยทก 5 -6 วนาทใหชวยหายใจ 1 ครงละ 1 วนาท และประเมนคลำชพจรทก 2 นาท • ถากลบมาหายใจและมชพจรกลบมาใหห

ขนตอนการชวยฟ นคนชพขนพนฐา • 4. น การดแลหลงไดรบการชวยฟนคนชพใ นระหวางการนำสงเพอการรกษาตอ • ถากลบมาหายใจและมชพจรกลบมาใหหยด CPR • หลงจากนนใหดแลนำสงโรงพยาบาลเพอ รกษาตอ ดงน v 1. นอนราบตะแคงไปดานใดดานหนง (Recovery position) ไมใหมแรงกดททองหรอทรวงอก v 2. ตรวจเชคคลำชพจร และสงเกตการหายใจเปนระยะๆ ตอเนอง

การ CPR เดก • ผใหญ และเดกอาย > 8 ป • เดก 1 -8 ป • ทารก< 1 ป • ทารกแรกเกด < 28 วน

ขนตอนการ CPR เดก • ประเมนการตอบสนอง • คลำชพจร • ทารกคลำท brachial a, เดกคลำท carotid a หรอ femoral a • กดหนาอกนวดหวใจ • . 1ทารกใช 2 นวมอกลางหนาอกใตตอแนวหวนมเล กนอย กดลก 1. 5 นวหรอ 4 cm หรอใช 2 นวหวแมมอกด ( ผชวยม 2 คน)

ขนตอนการ CPR เดก • กดหนาอกนวดหวใจ (chest compression, cardiac massage) • . 2เดกใชสนมอขางเดยวหรอ 2 ขางแลวแตขนาดตวเดก กดท lower half of sternum ลกอยางนอย 2 นว (เหมอนผใหญ )

ขนตอนการ CPR เดก • ผชวยเหลอคนเดยว นวดหวใจสลบกบชวยหายใจ 1 รอบ = 30: 2 • ผชวยเหลอม 2 คน นวดหวใจสลบกบชวยหายใจ 1 รอบ = 15: 2 • เปดทางเดนหายใจ เหมอนผใหญ • การชวยหายใจเหมอนผใหญ ปรมาตรการชวยหายใจหรอการเปาลมใ หเหนทรวงอกยกขน

ภาวะแทรกซอนทเกดจาก การชวยคนชพ • 1. การไดรบบาดเจบทรวงอก เชน กระดกซโครงหกทมปอด มเลอดหรอลมออกในชองเยอ หมปอด เปนตน • 2. เลอดออกในเยอหมหวใจหร อหลอดเลอดฉกขาด • 3. หวใจถกบบกด (cardiac tamponade)

เกณฑการพจารณาหย ดการชวยคนชพ • 1. คลำชพจรได และ/หรอหายใจได • 2. ทมชวยชวตหรอหนวยฉกเฉ นหรอบคลากรสขภาพมาถงและให การชวยเหลอตอ • 3. ผชวยเหลอไมสามารถทำ CPR ตอได • 4. พจารณาแลววาสมองขาดเลอดเป

• Questions? ?