Жоспар ► Саяси элита түсінігі. Элиталардың классикалық теориялары ► Қазіргі саяси элита: типтері, қалыптасу жүйесі мен билік көзі ► Көшбасшылық ұғымы және типтері ► Н. Ә. Назарбаев- ұлт көшбасшысы
“Элита” термині фр. сөзі сұрыпталған, іріктелген деген мағынаны білдіреді. XVIII ғасырда бұл терминмен жоғары сапалы тауарларды атаса, ал ХХ ғасырдан бастап саясаттануда білімі, билігі, беделі, байлығы жоғары адамдардың азғантай әлеуметтік тобын білдірді.
► Адамдарды ел билеуші таңдаулылар және оларға бағыныштыларға бөлу идеясы ертеден бар. ► Конфуций адамдарды асыл азаматтарға және төменгі адамдарға бөлді; ► Платон билеуші философтар, әскерлер және қолөнершілерге бөлген.
Элитаның классикалық теориялары: Гаэтано Моска (1854 -1941) элита теориясын “ Саяси ғылым негіздері” еңбегінде негіздеді. Оның ойынша адамға элита қатарына кіруге әскери ерлік, байлық, діни дәреже мүмкіндік береді.
Вальфрэдо Парето (18481923) элита терминін ғылыми айналымға енгізген. Еңбегі: “Жалпыға бірдей социология (1916). трактаты” Оның “элиталардың айналу теориясы” бойынша, бір элита екіншіні алмастырып, жаңарып, қоғамды дамытып отырады. Алмасудың негізі алдыңғы қатарлы идея
Роберт Михельс (18761936). Еңбегі: “Саяси партиялар, демократияның олигархиялық үрдістері туралы очерк” (1911) Оның “олигархияның темірдей заңы “ теориясы бойынша бұқара халықтың өзін-өзі басқаруға қабілеті жетпейді, билік ат төбеліндей байлардың қолдарында болады. Басқару аппараты дайындалған кәсіби адамдарға тиесілі
Қоғамда саяси элитатны тудыратын факторлар: ► қоғамға арнайы білімі, тәжиребесі бар кәсіби басшылар керек; ► адамдардың психологиялық және әлеуметтік теңсіздіктері; ► қоғамда басқарушы еңбектің жоғары бағалануы; ► бұқара халықтың саяси енжарлығы.
Саяси элита- қазына байлықты, қаржы қаражатты бөлуге байланысты және т. б. Саяси маңызды шешімдер қабылдауға қатысты жоғары мәртебесі мен ықпалы бар ұйымдасқан топ.
Қазіргі саясаттану ғылымында элиталардың қалыптасу жағдайын, қоғамдағы рөлін, әлеуметтік-саяси үрдістерге ықпал ету үрдістерін зерттейтін арнайы білім саласы элитология деп аталады.
Саяси элиталардың қалыптасуы: 1. Антрепренерлік жол; 2. Гильдия;
Антрепренерлік түрде басқарушылық қызметте үміткердің ерекше қасиеттері, көпшілік жұртқа ұнай білу қабілеті басты орын алады. Рональд Рейган Арнольд Шварценеггер Бекболат Тілеухан
Гильдия түрінде үміткер билік сатысы бойынша баяу көтеріледі және оған көптеген талаптар қойылады.
Саяси элитаның жіктелуі: ► Саяси билікке қатысуына қарай: Басқарушы және оппозициялық элита
Саяси элита жаңару және жасақталу тәсіліне қарай: ашық және жабық элита
Саяси элита деңгейлері: 1. Жоғарғы саяси элита ( президент, парламент депутаттары. ) 2. Аймақтық элита ( аймақ, облыс басшылары) 3. Жергілікті саяси элита
Скачать презентацию Жоспар Саяси элита түсінігі Элиталардың классикалық теориялары
11-d_1241_ris_Elita.pptx