Жоспар Қалдықсыз технологияға жалпы сипаттама Мыстың минералдары мен кендері Мыс өндірісінің технологиясы
Қалдықсыз және қалдығы aз технология - минералды шикізаттарды неғұрлым тиімді және толығырақ пайдалану мақсатымен әр түрлі процестердің жиынтығы қолданылып жарамсыз қалдық мөлшері барынша азайтылады. Мысалы, кен өңдеуде бірнеше байыту әдістері, немесе байыту әдістерімен қатар металлургиялык, химиялық, процестер қолданулары мүмкін.
Қазақстанның мыс қоры 37 млн. тоннаға бағаланады немесе әлемдік қордың 5, 5% құрайды. ОрҚО: Қонырат, Жаман, Айбат, Бозшакөл, Борлы, Нұқазған, Қызылту, Жезқазған, Сарыоба, Итауыз, Гүлшат. ОҚО: Көксай, Ақтоғай, Айдарлы, Қасқырмыс, Текелі, Нарынқол, Беларық. ШҚО: Зыряновский, Риддер, Шемоноиха, Үлбі, Ақтоғай, Қарағайлы Ақтас.
Мыс - өндіру және тұтыну көлемі бойынша үшінші орында. Мыс ең жоғары электрөткізгіштікке (күмістен кейін) ие болғандықтан электртехникадағы басты металл болып саналады. Жақсы пластикалығы мен жоғары беріктілігінің үйлесіміне ие болғандықтан мыс тоқ өткізгіш өнімдер дайындауда өте жақсы материал болып табылады
Мыстың негізгі минералдары Халькопирит Халькозин Малахи т
Мыстың кен құрамынан бөлініп алынуы екі әдіспен жүргізіледі Гидрометаллургиялық Пирометаллургиялық Қазіргі уақытта пирометаллургиялық әдіс кеңінен таралған Кенді байытып концентрат алу тазартылмаған мыс алу мысты штейн балқыту күйдіру Рафинадтау
Штейнге балқытуды шағылдырғыш жалынды пештерде және электр пештерде жүргізеді Жинақталуына қарай штейнді шөмішке ағызып шығарады. Балқу температурасы 900 1150 о. С - қа тең штейн сұйық күйінде тазартылмаған мысқа қайта өңдеу үшін конвертерге құйылады. 1 - ішкі көрік; 2 – колошник; 3 – шахта; 4 - фурмалар ; 5 – балқыма ағызатын науа; 6 - алдыңғы көрік; 7 - газарна.
Конвертерде қалған штейн ақ түсті және негізінен мыс сульфидтерінен Cu 2 S тұрады. Ақ штейндегі мыс мөлшері шамамен 80% болады. Қожды ағызып алғаннан кейін екінші кезең басталып, балқытылған ақ штейнді ауамен үрлеу нәтижесінде тазартылмаған мыс алынады Тазартылмаған мыс құрамында 2% - ға дейін темір, күкірт, мырыш, никель, қорғасын және т. б. қоспалары бар. Оны таспалы құю машиналарында құймаларға құйып, рафинадтауға жібереді
Оттық рафинадтауды тазартылмаған мысты сыйымдылығы 400 т - ға дейін жететін жалынды пештерге жүктейді және балқытылған соң мысты және онда еріген қосылыстарды тотықтыру мақсатымен футеровкаланған болат құбырлар арқылы ауамен үрлейді Алтын Күміс тотықпайды, бұлар мыста еріген күйде қалады. Оттық рафинадтаудан кейін балқыма құрамында 99, 5 - 99, 7% мыс болады. Алынған мысты құймаларға немесе электролиттік рафинадтау үшін анодтық пластиналарға құяды.
Сульфидті мыс жыныстары құрамында Алтын Селен Күміс Теллур Осы жыныстарды өңдегенде, асыл металдардың негізгі массасы мысты электролитті рафинирлегенде алынған анодты шламда коюланады.
Шламдарды өңдеу Мыс электролитті шламды өндеу келесі операциялардан тұрады: Шламды мыссыздандыру. Селен мен теллурдың мөлшерлік бөлігін бөлу. Күміс алтынды балқыманы және қалған селен мен теллурды бөлетін өнімді тотықтырып балқыту
Пайдаланған әдебиеттер 1. Коротич В. И. , Набойченко С. С. , Сотников А. И. и др. Начала металлургии: Учебник для ВУЗов. - Екатеринбург: УГТУ. 2000. - 392 с. 2. Набойченко С. С. , Агеев Н. Г. , Дорошкевич А. П. и др. Процессы и аппараты цветной металлургии. - Екатеринбург: УГТУ. 1997. - 648 с. 3. Тарасов А. В. , Уткин Н. И. Общая металлургия. - М. : Металлургия. 1997. - 592 с. 4. Воскобойников В. Г. , Кудрин В. А. , Якушев А. М. Общая металлургия. - М. : Металлургия. 2000. - 765 с.
Скачать презентацию Жоспар Қалдықсыз технологияға жалпы сипаттама Мыстың минералдары мен
9апта минерал.pptx