ЖАНРЫ ПЕЧАТИ РАДИОВЕЩАНИЯ И ТЕРЕВИДЕНИЯ М Барманкулов

ЖАНРЫ ПЕЧАТИ, РАДИОВЕЩАНИЯ И ТЕРЕВИДЕНИЯ М. Барманкулов

МАРАТ КӘРІБАЙҰЛЫ БАРМАНҚҰЛОВ Марат Кәрібайұлы 1937 жылы 13 ақпанда Алматы облысы Талғар ацданында дүниеге келген. Филология ғылымдарының докторы, профессор. Каз. МУ-ды және Мәскеу мемлекеттік университетінің асперантурасын бітірген. «Общность и специфика документальных жанров печати, телевидения и радиовещания» деген тақырыпта докторлық диссертация қорғаған. Барманқұлов 300 -ден аса ғылыми еңбектің, оның ішінде 22 монографияның авторы.

Біздің уақытымызда ақпарат пен пропоганда 3 негізгі құралға нақты функцияланған. Олар – газет, телеыидения, радио. М. Барманқұлов

Коммуникация құралдарын зерттегенде көп ғалымдар коммуникативті каналдарды негізге алған, ал ол каналдарда берілетін жанрларды жікке бөліп қарастырмаған. Барманқұлов өз зерттеуінде сол нәрсеге назар аударуға тырысқан.

1 – БӨЛІМ ПУБЛИЦИСТИКАДАҒЫ ЖАНР ЖӘНЕ ЖАНРЛЫҚ ФОРМАЛАРДЫҢ ЭВОЛЮЦИЯСЫ Газет, радио және телевидение қай кезде болмасын бір-бірінен өзгеше. Олар бірегей публицистиканың әр қырын көрсетеді. Радио мен телеарнадағы жанрлар газеттен бастау алды.

Жанр табиғатынан өзгермелі. Яғни, көпшілік жанрдың уақыты мен кеңістігіне қарамай бір қалыпта зерттеп танытқысы келеді. Бірақ ол үздіксіз өзгеріске ұшырап, қозғалып тұрады.

ЖАНР ТУРАЛЫ МЫНА Н РСЕЛЕРДІ ЕСТЕ Ә САҚТАУ КЕРЕК: Газеттік жанрлар эвалюцияланады; Пропаганданың Радио мен ТВ-ға ауысуы газетке өзгеріс енгізді; Жаңа каналдағы ақпараттардың жаныры да жаңарады; ТВ мен радиодағы өзгерістер тура сол жанрдардың газетте де өзгеруіне ықпал етеді.

Жанрлар прогрессті тездету мақсатында құрастырылса үлкен жетістіктерге жетеді, ал назардан тыс қала бастағанда өз күшін жояды. 20 жылдары репортаж бен сұхбаттың рөлі нашарлап белгілі бір уақытқа дейін көрініс таппай кеткен еді, бірақ ол түбегейлі жоғалмады. Сол кездегі саяси, тағы басқа жағдайдардың ықпалы азайған соң қайта жанданды. Бірақ мұндай өзгерістер жанрларға кері әсерін тигізбей қойма йды.

РАДИОДАҒЫ ЖАНРЛАРДЫҢ ӨЗГЕРУІНЕ БІР МЫСАЛ: Тілші бір цехқа барып сұхбат алады да студиадан оған монтажбен тілшінің сұрағын қосады. Ол сұхбаттың екі кейіпкерінің дауысының өзі екі түрлі болады да таза фальш нәрсе дүниеге келеді. бұл интервью өнерінің мәнін кетіріп, осы жанрдың негізін қалаған әнгімелесушілердің сөйлесу атмосферасын бұзады.

АЛ ЖАНРЛАР ЭВОЛЮЦИЯСЫ ДЕГЕН НЕ? Отмирание - декреттер, монифесттер, декларациялар Возврат – репортаж, интервью Туу немесе жаңа бір мазмұнға ие болу. Дәстүрлі жанрлардағы өзгеріс Жанрлардың қайта түсіндірілуі.

РАДИОНЫҢ ЕРЕКШЕЛІГІ Трансляция – барлық жұртқа қызық нәрсені ұсыну. Ауызша сөйлеу – ақпарат алушыға түсінікті, жақын және тез қабылдауына қолаулы. Выступление немесе сөйлеу – эмоциялық бояу.

МАҚАЛА МЕН ӘҢГІМЕЛЕСУ Радиодағы әңгімеде сөз барысында сандық нәрселерді көп айтуыдың қажеті жоқ. Ал мақалада сандық ақпарат бергенде жинақтап, нақты санды мүмкіндігінше қысқартып бергеннен қорықпау керек. Мысалы: 14, 598, 257 – 14, 500.

Газеттік жанрлардың радиоға ауысқандағы өзгерістері дауыс пайдаланылды, музыка, интершум адамның ауызша сөйлеуінің бар мүмкіндігі пайдаланылды ресмиліктен бас тартты.

РАДИОДАҒЫ ЖАҢА ФОРМАЛАР Радио жиналыс Радиомитинг Ридиомонтажға арналған радиокомпазиция Радио фильм Радиоперекличка

2 – БӨЛІМ АҚПАРАТТЫҢ ЖАНРЛАР ТЕРОИЯСЫНДА ҒЫ ЖАЛПЫ МӘСЕЛЕЛЕР Публицистикадағы кез-келген ақпарттың негізгі мақсаты қоғамның сол оқиға не затқа байланысты көзқарасын өзгертуге ықпалын тигізеді. Бұл көзге көрінбейтін әсер. Сол себепті пікір, қосымша баяндау қосылмаған ақпарат өте маңызды деп табылады.

ФАКТ ПЕН БАЯНДАУ Анализ жасалса – мақала Пікір, баяндау болса – репортаж Хроникалық хабарлама болса – белгі (заметка) Ленин айтқандай қазіргі таңда біз яактқа деген жақсы пікірімізді жоғалтып алдық. Факт – шындық болса да біз оған сенбей өз пікіріміз бен баяндамамызды қосып жібереміз. Осы арқылы ой бұрмаланады.

3 -БӨЛІМ АҚПАРАТТАҒЫ «МОНТАЖ» «Байкал» репортажындағы өтірік мақаласы Пропоганданың үш түрі: Қара – мифтик, көп жағдайда эмигранттық ұйымдар Сұр – жеке, зерттеу мақсатындағы ұйымдар Ақ – ресми, басшылықтікі.

РАДИОДА МАҢЫЗДЫ Ақпарат жинау Ақпараттық тепе-теңдік Қарусыз ысқақ Музыка, интонация, шулы отбивка Факт және оған психологиялық реттелу Ақпарат берудегі оперативтілік Ақпараттың болмауы жаңсақ сөздердің таралуын тудырады

СОҢҒЫ БӨЛІМ Ақпарттың диологикалық жанрлары Интервью Прес-конференция Дөңгелек үстелдегі әңгіме

Жобаны дайындаған: Айдай Адамқұл Жетекшілік еткен: Құдайберген Тұрсын Сүлеймен Демирел Университеті Филология факультеті, журналистика мамандығы, 3 -курс, В тобы

Назарларыңызға рақмет!