Жалпы және жергілікті жансыздандыру Терминальді жағдайлар Реанимация КУШЕКБАЕВ

Жалпы және жергілікті жансыздандыру. Терминальді жағдайлар. Реанимация. КУШЕКБАЕВ МАҚСУТ НАУМЕТ ҰЛЫ 2013 ж.

• 1846 жылдың қазан айының 16 -шы жулдызында Бостон ауруханасында хирург Уоррен наркозды қолданып жақ астындағы ісікті алып тастады. Наркозды Мортон берген болатын. Науқас адам жазылып кетті. Жылсайын 16 -шы қазанда анестезиология күні мерекеленеді.

• 1902 жылы орыс ғалымы Кравков гедоналды пайдаланып, көк тамырлық наркозды қолданды, содан кейн авертин, перноктон, тиопентал натрий, натрий оксибутираты және кетамин қолданылды. • Анестезиологияда маңызды болған оқига бұлшық еттердің релаксациясы үшін (босансуы) 1942 жылы кураре тәрізді заттарды қолдану болды ( Гриффитс ). • 1879 жылы кокаиннің жергілікті ауырсыздандыру қабылетінің бар екендігі ашылды (Анреп, Ресей), ал 1905 жылы Эйнгорн новокаинді тәжірибе жүзінде еңгізді. • 1899 жыл Бир жұлындық және перидуралді анестезианың негізін қалады.

Ауырсыздандырудың түрлері • Жалпы Наркоз - бұл орталық нерв жүйесінің(Ц. Н. С. ) жасанды жолмен істелген қайтымды тежелуін (торможение) айтамыз, есінің, сезімінің, булшық ет тонусының және кейбір рефлекстердің жойылумен сипатталады. • Жергілікті Бұл жасанды жолмен істелінген организмдегі белгілі бір жердің ауру сезімін жою болып табылады, бірақ науқастын есі жогалмайды.

Наркоздын жіктелуі • • • 1. Фармакодинамикалық (дәрі заттардын әсерімен) 2. Электронаркоз. 3. Гипнонаркоз. Негізгісіне фармакодинамикалық наркозы жатады. Дәрілерді еңгізу жолына карай былай бөлінеді: 1. Ингаляциалық-тыныс алу жолдары арқылы. Оған маскалық, эндотрахеальді және эндобронхиалді ингаляциалық наркоз жатады. 2. Ингаляциалық емес- дәрілерді көк тамырға немесе бұлшық етке еңгізеді.

Көк тамырлық анестезия • Бұл кезде ауырсыздандыру үшін дәрілерді көк тамырға еңгізеді. Көк тамырлық анестезияның артықшылығына техникалық қарапаимдылық және жеткілікті түрдегі тұрақтылық жатады.

Нейролептаналгезия (НЛА) • Көк тамырлық анестезияның әдісі. Онын негізіне күшті нейролептик дроперидол мен наркотикалық анальгетик фентанилді қосарланып пайдалану жатады. Осы кезде қозғалыштық әурелену болмайды, хирургиялық агрессияға реакциясы төмендейді және науқаста айналадағы нәрсеге немкұрайдылық көзқарас пайда болады.

• Қазіргі кездегі наркоз – қазірігі кезде жалпы анестезианың тұракты әдісіне • комбинирленген интубациалық наркоз болып табылады. Бұл кезде түрлі анестетіктердің әсерінен, миорелаксанттардың және нейролептоаналгезианың заттарының комбинациясы қолданылады. Алдымен премедикация жасалады, содан кейін еңгізу наркозы және кенірдеқ интубациасы жүргізіледі, содан соң негізгі наркоз беріледі.

Миорелаксантар • Кураре тәрізді заттар, олар булшық еттердің қатымдылығын нерв өткізгіштікті басу арқылы жояды. Үлкен көлемді жарақаттық қуысты мүшелерге жасалатын операция кезінде бұлшық еттердің тонусыңың болмау немесе азаюы негізгі шарт болып табылады. Миорелаксант еңгізген кезде тыныс алу булшық еттері жұмысын тоқтатып, спонтанды тыныс алуы жоғалады, сондықтан өкпенің жасанды тыныс алуын жүргізу қажет.

Премедикация. • Операция жасалмас бұрын науқасқа премедикация орындалады. Ол жансыздандыру алдындағы дайындык: операция және операциядан кейінгі аскынуларды болдырмау үшін үйқтатан дәрілер, транквелизаторлар, нейролептиктер, антигистаминдер, аналгетиктер пайдаланады.

• Өкпені жасанды демалдыру (ӨЖД) аспаптары - наркотикалық қоспаларды, оттегіні немесе белгілі бір көлемде және жиілікпен ауаны үрлеп жіберу үшін қолданылады.

Ингаляциялық наркозды жүргізу әдістері: • Ашық әдіс - бұл маскалык наркоз. Бұнда науқас атмосфералық ауамен қосып тыныс алады және оны қоршаған ортаға тынысымен шығарады. Бұл әдісте наркотикалық зат көп мөльщерде жумсалады және операция бөлмесінің ауасын ластайды. Ол операцияға қатысатын медицина қызметкерлеріне зиянды әсер көрсетеді. • Жартылай ашық әдіс - науқас оттегімен қосып, аспап арқылы наркотикалық затты тыныс алады және оны көршаған ортаға тынысымен шығарады. Бұл әдіс науқаска қолайлы болып табылады. • Жартылай жабық әдіс - науқас аспап арқылы наркотикалық қоспаны тыныс алады және оны жартылай аспапқа, жартылай қоршаған ортаға тынысымен шығарады. Аспапқа қайтадан түскен қоспа адсорбер арқалы өтіп, ондағы қөмірқышқыл газынан босап, аспаптын тыныс алу жүйесіне түседі, наркотикалық қоспамен араласып, кайтадан науқастын тыныс жолдарына енеді. Бұл әдісте анестетіктін мөлшері едәуір аз жұмсалады. • Жабық әдіс - тыныс алу жане тыныс шиғару аспапқа жүзеге асылырады. Бұл әдісте наркотикалық кқоспа толығымен көршаған ортадан шектеледі.

Ингаляциялық наркозды жүргізу әдістері а) ашық, Б)жартылай ашық В) жартылай жабық Г) жабық

• Қенірдекке интубация жасау үшін кажетті заттар: ларингоскоп, интубациялық түтікшелер, түтікшені өткізуге арналған қатты сым, кыскыштар, ӨЖД аспабы, аспиратор сорғыш және науқаска наркоз беру және кездесетін асқынуларды жою үшін арнаған дәрілер.

ЛАРИНГОСКОП

Эфирлі наркоздын клиникалық ағымы • 1 – сатысы - анальгезия; науқастын есі жоғаалады, ауыру сезімі үдемелі түрде тежеліп, анальгезия дамиды. Бұл рауш наркоз деп атылыды. • 2 – козу сатысы. Науқас кызушан болады, қусуы мүмкін. • 3 – хирургиялық ұйкы сатысы. Жансыздандырудың мідеті болып табылады. Бұл сатыда хирургиялық операция жасалады. Бұл сатысы 4 денгейге бөлінеді: • 1 деңгей – көз алмаларының қозғалу деңгейі. • 2 деңгей – қасаң қабық рефлексі. • 3 деңгей – қарашықтардың кеңею деңгейі. • 4 деңгей – диафрагмалді тыныс алу деңгейі: наркозды осы деңгейге жеткізуге болмайды – науқасты өлімге алып келуі мүмкін. • 4 – сатысы – ояну.

Жергілікті анестезия • Жергілікті анестезия кезінде операция аймағында ауру сезімдік импульстар жойылады. Бірак науқастын есі сақталады. Ол механикалық, химиялық және физикалық заттармен жүзеге асырылады.

Оберст – Лукашевич әдіс бойынша өткізгіштік жансыздандыру

• Эпидуральді және жұлындық анестезия - жасау техникасы және ауру сезімінің импульстарын өту деңгейінің блокадасы біртекті, яғни ол жұлынның түйіндері. Ол үшін лидокаин немесе бупивакаин қолданылады. • Пункция жасау барысында науқас отырады немесе бір бүйірімен жатады: осы кезде омыртқаларының кылқан (ость) арасы ашылып алыстау үщін науқас адам қатты иелу қажет - инені шаншып, эпидуральді кеңістікке еңгіземізде, анестетікті жібереміз. • Жұлындық анестезия кезінде анестетік субдуральді кеңістікке еңгізіледі.

Эпидуралды және жұлындық анестезия.

Новокаин блокодалар (қоршау, бөгет) • Концетрация төмен новокаин ерітіндісін нерв талшығы өтетін жердеғі шел қабатына енгізу, осы кезде ауырсыздандыру немнсе емдік эффект пайда болады. Жие қолданылатындар: паранефральді, бауырдын жұмыр байламының, шарырқай түбінің, қабырға аралық, паравердебральді, жанбас құысының блокадалар.

Паранефралді қоршау

Вагосимпатикалық қоршау

Паравертебралді қоршау

Терминальді жағдайлар • Артериялық қысымның кенеттен төмендеуімен, газ алмасу мен метаболизмнің терен бузылыстарымен сипатталатын өмір сүру қабілетінің өзгерістерінің ен катерлі деңгеі. Олардың мынадай түрлерің ажыратады: • агония алдындағы жағдай - АҚ біртіңдеп төмендеуімен, тахикардиямен, есінін жоғала бастауымен, баганалык рефлекстердің бұзылыстарымен сипатталады. • Агония-мидын жоғарғы бөлемдері толық жумыстан шығып, уакытша болатын АҚ - ның көтерілуімен, булшықкеттердің тырысып жиырылуынан, тыныс алу козғалыстарының күшеюімен (Чейн - Стокс демалуы) байкалады. Агония көбінісе клиникалық өліммен аякқталады. • Клиникалық өлім өмірден өлімге өту жағдаиы, ол 3 -5 минутка созылады.

• Реанимация дегеніміз - терминальді жағдайдағы организмның өмір тіршілігін қалпына келтіру шаралары. • Реанимация латын тілінен аударғанда «че» кайтадан, тағы; «апума» өмір мағынаны білдіреді. • Реаниматология - бұл теориялық дисциплина, ағзаны тірілту және өлу зандылығын оқытатын ғылым.

ӨЖЖ - өкпені жасанды желдендіру ережелері (ИВЛ) • 1. Минутына 16 -20 рет ұрлеу • 2. Дем шығару 1, 5 -2 секундтан кем болмау керек. • 3. ӨЖЖ кезінде тыныс алу жолдарының откізгіштігін бақылау қажет. • 4. ӨЖЖ - ның эффективтілігін көрсеткіштері: ауаны үрлегенде кеуденің кеңейіп, белсенсіз (пассивті) түрде тыныс шығарғанда кіішірейуі. • 5. ӨЖЖ - ға «Амбу» тәріздес аппаратты қолданып өткен дұрыс, ол ӨЖЖ нің тиімділігін арттырады.

ӨЖЖ: а) ауызға б) ауыз мұрынға в) ауызға және мұрынға; г) ауа өткізгіш арқылы

Журектің тікелей емес (жабық) массажы

Жүректің тікелей емес массажды жасаудағы нүкте

Дефибрилляция • Арнайы реанимацияның ең маңызды шараларының бірі болып табылады, қарыншалардың фибринен миокардтағы көптеген қозу ошақтары басылады және синусты ырғақ қалпына келеді. Осы шара неғурлым ерте басталса, соғурлым тиімді болады. Бұл ұщін дефибрилятор қолданылады. Дефибриляция бірнеше рет қайталануы мүмкін.

Дефибриллияция Дефибриллятордың электродтарын қою нүктелері