және т. б. )дамуы. Олардың жұмырт қаларында

• және т. б. )дамуы. Олардың жұмырт қаларында сары уызы аз болады, личникалары дамуға керекті материалдарын өздері тауып қоректенеді. Личникаларда ересек организмдерінде болмайтын уақыт ша қызмет ат қарат ан мүшелері болады. Личникалары түрленуі (мет аморфоз)арқылы ересек формаға айналады. • 2. Ті келей даму-личинкасыз және ұрықтың жат ырда дамуы арқылы жүреді. Личинкасыз даму т ипі құст арда, жорғалаушыларда, балықт арда байқалады, олардың жұмырт қалары сары уызға бай келеді, сондықтан толық дамып жет іледі. Ұрықт арында қорект ік, т ыныс алу, зәр шығару қызмет тері н уақытша ат қарат ын провизорлық мүшелер қалыпт асады. Ті келей дамудың жат ырда жет ілу т ипі тек жоғары сатыдағ ы сүтқоректі лерге т ән. Олардың жұмыртқаларында сары уыз өте аз, дамудағы т і рші лі к процестерді ң бәрі анасының организмі арқылы, арнайы провизорлық мүше плацент аның қалыпт асуы нәт ижесі нде жүреді. Онтогенезді ң жат ырда даму т ипі прогенез немесе проэмбриональдық және прост эбриональдық кезеңдері нен т ұрады. • Адамның дамуын пренат альдық немесе антенат альдық (т уғанға дейі нгі ) және пост нат альдық (т уғаннан кейінгі ) кезеңдерге бөледі. Проэмбриональдық кезеңде жыныс клет калары (гамет алар) дамиды, пі сі п жеті леді. Гаметогенез информациялық күрделі құрылымдары бар жыныс клет калары т үзі леді. Сперматозоидт ардың цитоплазмасы азаяды, ұрықтануға қажет қозғалу компоненті -құйрық пайда болады. • Аналық жыныс клет касы немесе овоцит (лат. жұмырт қа). • Жұмырт қа клет касы дөңгелек шар т әрізді , сперматозойдпен салыст ырғанда цитоплазмасы көп, қозғалмайтын клетка. Оның цитоплазмасында сары уыз болады. Сары уыздың мөлшері не байланыст ы жұмырт қаның көлемі бір микрометрден бірнеше сантимет рге дейін ауыт қиды (т үйеқұстың және балықт ың жұмырт қалары). Жұмырт қаларды сары уызы жоқ (алецитальдық), сары уызы аз (олиголецит альдық)және сары уызы көп (полилецитальдық)деп жіктейді. Аналық жыныс клет касындағы сары уыздың мөлшері жануарлардың даму жағдайына, т ипі не байланыст ы. Олиголецит альдық жұмыртқада сары уыз мол болады да цитоплазманың бір полюсі нде шоғырланып орналасады. Сары уыз бі р плюске жиналып орналасқан плилецит альдық жұмыртқалар телолецит альдық деп, ал сары уызы клет каның орт асында орналасса, цент ролецит альдық деп ат алады. Жұмырт қадағы сары уыздың мөлшері мен орналасуы ұрықтанғаннан кейінгі зигот аның бөлшектенуі мен гаструляциялану типі н анықтайды. Плаценталы сүтқоректі лерді ң жат ырда дамуына байланыст ы, жұмыртқаларында сары уыздары аз болады. Олардың жұмыртқалары аз сары уыздыларға (олиголецигальдыққа) жатады. Аналық жыныс клет касының ядросының өсу мен пі сі п жеті лу кезеңдерінде болашақ организмні ң дамуына қажетт і дайындық процестер жүреді : РНҚ-синтездеуге керект і гендерді ң амплибофикациясына (көптеген көші рмелер т үзуші ) және р-РНҚ қоры жиналады. Жұмыртқа клет касының құрылымдық ерекшелігі протоплазма бөлі мдері нің химиялық құрамының әртүрлілі гі нен де байқалады. Осыған байланысты жұмырқаның ұрықт ануға дейі нгі кезеңде болашақ организмні ң презумптивт ік бөлі ктері баст амаларының картасын бейнелеуге болады. Жұмыртқаның пісі п жеті луі нде, ұрықт ану алдында, цитоплазманың қозғалуы жүреді , соның нәтижесі нде жұмырт қа бөлімдеріндег і цитоплазманың құрамы әртүрлі болады. Бұл процест і цитоплазмалық сегрегация дейді. Анимальдық плюсі нде гликоген және РНҚ қозғалады, олардың концент рациясы арт ады. Жұмырт қаның экваторлық бөлі мі нде негі зі нен пласт инкалы комплекст і ң (Гольджи аппарат ының) орналасуына байланыст ы аскорбин қышқылы жиналады. Жұмырт қа клет касында цитоплазма құрамының т аңдамалы таралуы және ауысып қозғалуы ұрықтануға дейі н басталып, аналық клет каға сперматозоид енгеннен кейі н де жалғасады, кейде ұрықт анғаннан соң да байқалады. Цитоплазманың бластомерлерге осылай т аңдамалы т үрі нде таралуы эмбриогенездің баст апқы сат ыларында жүреді. Жұмырт қалардың көбісі плазмолеммадан басқа бір немесе бі рнеше қосымша қабықт ары болады. Шығ у тегі не байланысты бі рі нші, екі нші және үшінші қабықт арды ажыратады. ”Жалаңаш” жұмырт қалар да болады, олар тек г убкалар мен і шекқуыст ыларда кездеседі. Омыртқалылардың жұмыртқасының бірі нші немесе алғашқы қабықт ары жақсы жет ілген. Олар жұмырт қаның плазмалық мембранасымен ті келей жанасып жат ады. Элект рондық микроскоппен қарағанда әрт үрлі омытқалылар жұмырт қасының бі рі нші қабығ ының қалыпт асуында ұқсаст ық байқалады. Фолликулялық клеткалардың өсінді лері бұл қабықтың құралуы кезі нде қарқынды қат ысады. Оцит ті ң беті нде бірі ші қабықтың і шкі бөлі гі не енет і н көптеген микроворсинкалары(бүрлері ) оцит ке қоректі к зат тардың т асымалдануын жеңілдетеді. Аналық жыныс безінен овуляция кезі нде бөлініп шыққан, жет і ген оцитезі ні ң бірі нші қабығын сақт айды. Екі нші қабық жұмыртқалардың бәрінде болмайды. Олар фолликулялық клет калардың бөлеті н затт арынан пайда болады. Көпшілі к насекомдардың екі нші қабықтарында сперматозоид енеті н каналы микрополюсі болады. Үші нші қабықт ың құрылысы, химиялық құрамы және физиологиялық маңызы әрт үрлі. Олар жұмырт қаның түт ік арқылы өт уі кезінде арнйы бездерді ң секрет тері нен т үзі леді және құрылыст ары күрделі болады. Құст ардың жұмыртқасының сыртындағы қат ты ақ қабық және оның астындағы пергамент т ік қабықт ар үшінші қабықт арға жатады. Акуланың үші нші қабықтарында мүйіздік құрамы болады да, ұрыққа бесік қызметі н ат қарады. Әр т үрге жат ат ын жануарлардың екі нші және үшінші жұмыртқалық қабықт арының құрылысы ұрықт ың дамуы жүреті н жағдайларына сәйкес түрліше болады. Мысалы, дамуы сумен байланысты балықтар мен амфибиялардың жұмыртқа қабықтары іркі лдек консистенциялы болса, рептилиялар мен құст ардың жұмырқалары қатт ы ақ қабықт армен қапт алады. Ұрығ ының жат ырда дамуына байланыст ы сүт қорект ілер мен адамның жұмыртқаларында бі рі нші және екінші қабықт ардың есебі нен жылт ыр қабық т үзі леді. • Аталық жыныс клеткасы. • Жұмыртқа және сперматозоид құрылым көрсеткі штері не байланыст ы жоғары маманданған клеткаларға жат ады. Аталық және аналық жыныс клеткаларының мамандану белгілері гаметогенез нәтижесінде пайда болады. Сперматозоидт ардың дамуы ат алық жыныс безіні ң иі рі мделген түт ікшелерінде жүреді. Бұл т үт і кшелердің қабырғалары дәнекер т і нінен және фолликулалық клет калардан т ұрады. Соңғылардың арасындағы ойықт арда сперматогенезді ң әртүрлі сат ысындағ ы аталық жыныс клет калары қабатт асып орналасады. Жет і лген спермат азоид нег ізгі төрт бөлі ктен: бас, мойын, орт алық бөлік және құйрықт ан т ұрады. Басында жұқа цитоплазма қабатымен қоршалған ядро орналасады. Ядро мен мембрананың арасында сперматазоидт ың пластинкалы комплексі не байланысты пайда болған, жинақталып, тығыздалған масса акросомасы болады. Ұрықтану кезінде сперматозоидт ың жұмырт қаға енуі акросомаға байланыст ы. Оның құрамындағ ы ферменттер жұмыртқаның мембранасын ері т іп, оған аталық клет ка ядросының енуіне мүмкі нді к жасайды. Сперматозоидт ың мойнында проксимальдық және дист альдық екі цент риолясы болады. Олардың бі рі ядроға жақын, екі нші сі алыст ау орналасады. Дистальдық центриолия құйрықтық жіпт і құрайды, ал проксимальдық-ұрықт анған клет каның бөліну ұршығ ын құрауға қат ысады. Сперматозоидтың орт алық бөлігі н толығымен митохондриялар алып жат ады. Митохондриялар оқшауланып, т ығ ыз шоғырланған т үрде орналасады және құйрықт ың қозғалуына керекті энергиямен қамт амасыз етеді. Құйрық немесе талшық-қозғалу мүшесі қызметі н ат қарады. Ол, негі зінде, бі лікт ік жіпшеден шамалы цитоплазмадан т ұрады, ал сырт ы плазмалық мембранамен қоршалған. Сүт қорект і лердің бі лі кт і к жіпшесі өте жі ңі шке жі пшелермен қоршалған, ал жануарлардың кейбір түрлерінде қозғалмалы мембраналары болады. • Эмбриональдық даму • Эмбриональдық кезең ұрықтанудан, яғни сперматозоидтың жұмырт қа клеткасымен қосылуынан баст алады. • Ұрықт ану кезі нде сперматозоид жұмырт қаға енеді , оның әрт үрлі синтет икалық процестері н белсенді реді және жұмырт қамен сперматозоид ядроларының қосылуынан т үзі лген зиготада хромосомалардың диплоидт ық жиынтығ ы қалпына келті рілді. Жұмыртқа мен сперматозоидт ардың ұрықтануға қабі лет т ілі гі мен өмір сүру ұзақт ығы шектелген. Омыртқасыздар мен судағы омырт қалылардың көбі нің жұмыртқалары овуляциядан кейін бі рден ұрықтануы керек. Сүт қорект і лердің көбісінің жұмырт қалары ұрықт ануға қабі лет ті ліг ін овуляциядан кейі н 24 сағат, ал адамдар 12 -24 сағат бойы сақт айды. Сперматозоидтардың ұрықт андырғыш қабілеті ұрғашысының жыныс жолдарында бі рнеше сағатқа дейін сақт алады. Бірақ кейбі р жануарлардың , мысалы аралардың , жарқанат тардың сперматозоидтарының т іршілі кке қабі летт ілі гі және белсенді лі гі ұрғашыларының жыныс жолдарында жыл бойы және одан ұзақ уақыт сақт алады. Сперматозоидт ың ті рші лі к ет у ұзақт ығы мен ұрықтандырғыш қабі летт ілігі ні ң сақталуы кейбі р сырт қы орт а факторларына: температ ура, жарықт ылық, көмі рқышқыл газы және сутект ік иондардың гамета орналасқан орт адағ ы концент рациясына байланыст ы. Сперматозоид пен жұмырт қаның жақындасып жанасуы аталық гамет аның көп болуымен және жыныс клеткаларының басқа да арнайы дистант т ық әрекет тесу механизмдері не байланысты жүреді. Сперматозоидт ардың жұмыртқаға қарай қозғалуын хемот аксис құбылысымен орналаст ырады. Жұмырт қа мен сперматозоид ағ залық гамет аның белсенді ліг ін реттейт ін ерекше зат т ар бөледі. Ол зат тар г иногормондар және андрогормондар деп ат алады. Гино және андрогормондардың үйлесі мді әсерлесуі ні ң нәтижесі нде ұрықт андырат ын сперматозоид жұмыртқа клеткасының бет іне жабысады. Спермазоидт ың жұмырт қамен т ығыз жанасуы екі клеткада да өзгері стерге әкеледі. Сперматозоидт а акросомалық реакция, ал жұмырт қада кортикальдык реакция баст алады, Сперматозоидтың жұмырт қаға енуі гиалунориза және басқа биологиялық белсенді қосындылардың (спермализиндер) әсері не байланысты. Ұрықт ану натижесінде зигота түзі леді. Оның ядросындағы хромосомалар жиынт ығы диплоидты. • Эмбрионалдық кезең, эмбригенез. Эмбриогенез зигот аның пайда болуынан баст алады. Ұрықтың дамуы сат ылы сандық және сапалық күделі өзгерістердің жүруі мен сипат т алады. Эмбриогенез зигот а, бөлшектену және бластуланың қалыпт асуы, гаст руляция, гисто- және органогенез сат ыларынан (ст адияларынан) тұрады. Сперматозоидт ың жұмырт қаға ені сі мен аналық клет каның цитоплазмасында қарқынды цитоплазмалық сегрегация процестері жүреді. Сары уызы және пигмент ті к г ранулалар, органеллалар орын ауыстырып , ұрықт анған клетканың бөлі гі болашақ ұрықт ың нақты бі р құрылымына баст ама берет індей өзгереді. Мұндай бөлі мдер презумпт ивті к бөлі мдер деп ат алады. • Бөлшектену сат ысында зигота митоздық жолмен бластомерлерге бөлінеді. Бластомерлер өспей, тек ұдайы бөлі неді , олардың саны көбейгенмен ұрықтың көлемі баст апқы зиготаның көлемі ндей ғана болады. Баст апқы сат ыдағы бластомерлерді ң бәріні ң тұт ас организмді дамытуға қабі лет т ілі гі тең болады. Бұл қасиет тотипотент ті лі к деп аталады. Герт виг (1893) екі бластомерді жіңішке жіппен байлап, екі ге бөлгенде оның әрқайсысынан жеке ұрық дамып жет і лген. Ұрықтың бөлшектенуі омырт қалылардың жұмырт қаларының т ипін байланыст ы т үрлі ше жүреді. Бөлшектенудің тоық (голобластт ық) бі ркелкі және әркелкі , толық емес (меробластық) , дискоидальдық және беткейлі к типтері белгі лі. Сары уызы аз жұмырт қалар толық (голобласт ық) бөлшектенеді. Сары уыз цитоплазмаға толық біркелкі таралған болса зигот а толық біркелкі бөлі неді. Бластомерлерді ң көлемі бірдей болады. Сары уыз аз, бірақ цитоплазманың бі р жері не шоқталып орналасқанда бөлшектену бі рдей тегі с жүрмейді , толық емес әркелкі бөлшектену байқалады. Сары уызы көп жұмыртқаларда толық емес (меробласт тык) бөлшектену байқалады. Сары уыздың орналасуына байланыст ы дискоидальдық және бет кейлік деп бөлінеді. Адамның зигот асы голобласт т ық, асинтхрондық әркелкі типпен бөлшектенеді. Бөлшектену бластуланың қалыпт асуымен аяқталады. Көптеген клеткалардан тұрат ын т ұт ағашының жемі сі не ұқсайт ын морула, немесе іші нде қуысы бар, көпірші к т әрі здес ұрық бласт ула қалыптасады. Бласт уланың қабырғасы бластодерма, бі р қабат орналасқан клеткалардан құралады, і шіндегі -блостоцель бластомерлерден бөлінет і н сұйықт ықпен толтырылған. Бөлшектену ерекшеліктері не байланыст ы бласт уланың бі рнеше т иптері белг ілі : целобластула, амфибласт ула, дискобласт ула. • Гаст руляция-сатысының баст апқы кезеңі нде сырт қы және ішкі ұрық жапрақшалары, содан соң үші нші — хорда мезодермалық-жапырықша пайда болады. Ұрықтың жапырақшалары қабат-қабатпен орналасады: сыртқы эктодерма, і шкі энтодерма, екеуіні ң арасында-мезодерма. Гаст руляцияның жүру жолдары , инвагинация, иммиграция, эпиболия және деламинация. • Инвагинация кезінде бласт уланың бір бөліг і (т үрі ) і ші не қарай кі реді (ланцент никте). • Иммиграция кезі нде бластуланың қабырғасындағ ы бластомерлердің бі р қатары ұрықт ың ішкі қуысына қарай көші п, ауысады, энтодерманы құрайды (і шкі қуыстылар). Эпиболияда бластуланың тез бөлінет і н бөлі гі ні ң клет каларымен баяу бөлі нет ін бөлігі көмкері ліп жабылады (қосмекенділер). • Деламинацияда бласт уланың қабырғадағы бластомерлері екі ге бөліні п ажырайды, сыртқы клет калар қабатынан — эктодерма, і шкі клеткалар қабат ынан — энтодерма жеті леді (құст ар). • Гаструляция кезі нде клет калардың көбеюі, өсуі, бағыт талып қозғалуы, мамандануы (ерекшелену) жүреді және химиялық және морфологиялық өзгері стер байқалады. Гаст руляция нәтижесінде т індердер мен мүшелерді ң баст амалары дамит ын ұрықт ық жапырақшалар пайда болады. Әр ұрық жапырақшасы белгілі бі р бағытт а маманданады. Эктодермадан — нерв т үт і кшесі , гангляция т аспа, тері лі к эктодерма, прехордалық т аспа және ұрықт ан т ыс эктодерма дамып жеті леді. Энтодермадан — қарын ішек, бауыр, ұйқы без эпителийлері және сарыуыз қапшығ ының эпителийі , ал мезодермадан — көлденең жолақ және бі рыңғай салалы бұлшық ет тер, өкпе, бүйрек және қан тамырлары және т. б. дамып жеті леді • Провизорлық мүшелер(ұрықтан тыс мүшелер) • Провизорлық мүшелер ұрықт ың өсуіне және дамуына қажет көп мағ ыналы қызмет терді атқарады. Кейбіреулері ұрықт ы сыртт ан қоршайды , сондықт ан оларды ұрықтың қабықтары деп те атайды. Провизорлық мүшелерге сарыуыз, ші рі шт і қабық, амнион, аллантоис, хорион және плацент а жатады. • Амнион қуысындағы сұйықтық ұрықт ың еркі н дамуын жағдай жасайды, механикалық соққылардан сақтайды , қорғанышт ық қызмет ат қарады. • Шырышты қабық жорғалаушылар мен құстарда және жұмырт қа салатын сүтқорект ілерде ұрықт ы от тегі мен қамт амасыз етет і н провизорлық газ алмасу және зәр шығару мүшесі.

• Сонымен, организмдегі кез келген соматикалық өзінің арнайы маманданған қызметін атқарады, бірақ ол бүкіл организмнің генотипін өзңнде сақтайды. Егер барлық клеткалардың генотипі бірдей болса, онда морфологиясы және қызметі әр түрлі, құрылыстары ұқсамайтын клеткалардан құрылған мүшелер қалай қалыптасады? Жұмыртқа клеткасында, кейінрек зиготада цитоплазманың барлық бөліктеріндегі компоненттер (құрамы) бірдей емес. Мысалы, теңіз кірпісінің жұмыртқасында әр түрлі боялған үш зона болады. Олардың әрқайсысы болашақта ұрықтық жапырақшаларға (экто-, эндо- және мезодераға)бастама береді. Зигота бөлшектенгенде цитоплазманың бөліктері әр түрлі бластомерлерге тарайды. Цитоплазма құрамының бластомерлерде бірдей болмауы, олардың ядросындағы әр түрлі гендердің түрліше белсенділенуін реттейді. Цитоплазма құрамындағы белоктар ядроға еніп информацияның жүзеге асырылуына әсер етеді. Гендердің жұмысын реттеуге хромосома құрамындаңы белок гистондар қатысады. Бұл белоктар ДНК молекуласымен байланыста болады. Цитоплазмалық факторлар ядроға енгенде ДНК молекуласының белгілі бір бөліктерін гистондардан ажыратып босатады. Осы бөліктегі гендер белсенділеніп, транскрипция жүріп, құрамындағы информациясына сай трансляция нәтижесінде құрылыстық белоктар және белок-ферметтер синтезделеді. Даму кезіндегі клеткалардың мамандануы ядролық-цитоплазмалық күрделі ара қатнас негізінде гендердің жіктеліп, белсенділенуіне байланысты болады. Клеткалар популяцияларының гетерогендік активтенуінне және бір-біріне ұқсамайтын клеткалардың өзара әсерлесуіннің нәтижесінде м

• жетілетіні байқалды. Шпеманнның айтуынша, бластопордың үстінгі ерні ұйымдастырушы орталық болады, ал эктодермадан нерв түтігінің жетілуі ұйымдастырушы әсердің эмбриональдық индукцияның нәтижесі. Тканьдердің мамандануы (дифференцировка) мен мүшелердің қалыптасуына гормондар әсерінің маңызы зор. Омыртқалылар эмбриогенезінің алғашқы кезеңінде гонадалар индеференттік бастама түрінде болады. Одан аталық жыныс бездерінің дамуы үшін еркек жыныс гормондары әсер етуі қажет, егер олар әсер етпесе аналық жыныс бездері жетіледі. Балықтар мен қосмекенділерде аналық және аталық жыныс гормондарымен әсер етіп олардың жыныс бездерінің жетілуін жылдамдатуға болады. Ал, аквариумдық балықтардың генетикалық жынысын гормондардың әсерімен өзгертуге болады. Құстар мен сүтқоректілердің жыныстық белгілердің гормондарға байланыстылығы М. М. Заводовскийдің тәжірибелерінен байқалады. Жыныс бездері алынған қораздың жыныстық инстанкті жоғалады, айдары кішірейеді шақыруын тоқтатады. Моррис синдромы бар адамдар еркек генотипі (ХV) және әйел фенотипті болады. Себебі, бұл синдромда эмбригенез кезінде аталық жыныс безі жетіліп, аталық жыныс гормоны синтезделеді, бірақ бұл гормондардың әсеріне байланысты дамитын тканьдердің гормондарды қабылдау қасиеті болмайды. Өйткені бұл тканьдерде гормондарға сезімтал белок рецепторлар болмайды, сондықтан әйелдің фенотипі қалыптасады. • Ақырғы фенотиптің қалыптасуында ұрық клеткалар клондарының әр түрлі жылдамдықпен көбеюінің, олардың мигралациянуынның, таңдамалы іріктеп жіктелуінің және кейбір клондардың заңды түрде өліп жойылуының маңызы зор. Эмбриональдық даму кезінде нерв тканьдерін құрайтын клеткалардың бөлінуі және мамадануы басқа ткань клеткаларына қарағанда салыстырмалы жылдам жүреді. Кейбір мүшелерді құрайтын клеткалар өзінің тиісті орнынан басқа жерде қалыптасады, содан соң амеба тәрізді қозғалыс нәтижесінде өзінің орнына жылжып, мигралацияланады, шоғырланып мүшені қалыптастырады (мысалы, бүйрек үсті безінің хромофиндік ткані. ) Кейбір мүшелердің ақырғы, нақты пішінінің қалыптасуы бірқатар клеткалардың өліп, жойылуы нәтижесінде жүреді. Оған адам қолының даму кезіндегі, саусақтар арасындағы жарғақты құрайтын клеткалардың жойылуы жатад Әртүрлі тәжірибелердің нәтижесінде даму процесінде гендердің жойылмайтындығы, ұрық клеткаларында гендердің таңдамалы экспрессияланатыны және гендер белсенділігінің уақытқа (фазаға) сәйкестілігі анықталды. Гендер белсенділігінің уақытқа сәйкестілігі ұрықтың қалыпты дамуында маңызды рөл атқарады. Адамның қалыпты төрт түрлі гемоглобинннің құрамын бақылайтын гендердің белсенділену мезгілдері әртүрлі. Алдымен эмбриональдық гемоглобинннің гендері одан кейін фетальдық гемоглобиннің ең соңында А және А, гемогглобиннің гендері активтеледі. Эмбриогенездің қалыпты жүруі тұқым қуалайтын информацияның дұрыс іске асырылуына байланысты.

• байланысты. • Дамудың қатерлі кезеңдері. • Онтогенездің кейбір кеезеңдерінде ұрықта өте жоғары сезімталдық болатынын австриялық дәрігер Норман Грегт(1944) және Кеңес эмбрионалы П. Г. Светлов (1960) анықтады. Ұрықтық дамудың кезеңінде және оның мүшелерінің қалыптасуында күрделі сапалық қайта құрулар жүреді. Клеткалардың пролиферациясы және диференциясы кезінде ұрық зиянды әсер ететін факторлар тератогендік (лат. -ақаулар)факторлар деп аталады. Оларға рентген сәулесі, алкоголь, никотин, дәрі-дәрмектер, вирустар, бактериялар, қарапайымдылар, құрттар және т. б. жатады. Дамудың қатерлі кезендеріне прогенезде жыныс клеткаларының пісіп жетілуі (мейоз)эмбриогенезде, ұрықтану, имплантация, гаструляция жатады. Адамның эмбриональдық дамуында П. Г. Светлов үш қатерлі кезеңді көрсетеді, имплантация (ұрықтанудан кейін 6 -7 тәулік), плацентация(2 -3 апталар) және перинатальдық (аналық босануы, нәрестенің дүниеге келу уақыты)кезең. Ұрықтың сезімталдығы тіршілік ету жағдайларының өзгеруіне байланысты және организмдегі барлық мүшелер жүйесіндегі (қан айналу, тыныс алу, қоректену және т. б. ) қайта құруларға сәйкес келеді. • Имплантацияда ұрық жатыр қабырғасына енеді. Ұрықтың айналасында қан құйылған имплантациялық шұқыр пайда болады. Екіқабаттылықтың алғашқы екі аптасында ұрық осы шұқырдан қоректік материалды (гистиотрофтық қоректену типі) пайдаланады. • Плацентацияда ұрық пен анасы арасында тығыз байланыс қалыптасады, ұрықтың қоректенуі, тыныс алуы анасының қаны арқылы (гематотрофтық ұоректену типі) жүреді. • Перинатальдық туылу кезеңінде нәресте анасының жатырынан сырқы ортаға шығады, өздігінен тыныс алады, қоректенеді, зәр шығарады және т. б. автономдық тіршілік ету процесстері басталады. • Анасының аяғы ауыр кезінде қабылдаған ұйқы дәрісі-галидомидтің әсерінен пайда болған фонокопия. Постэмбриональдық , постнатальдық кезең туғаннан немесе жұмыртқалық қабықтардан шыққаннан басталады. Бұл кезде организмдегі генетикалық информацияның іске асырылуы одан әрі өлгенге дейін жалғасады. Өмірдің ұзақтығы әрбір түрге белгілі. Кейбір жануарлар түрлерінің постэмбриональдық кезде жүздеген жылдарға, ал кейбірееулерініңкі бірнеше күндерге созылады. Мысалы, пілдер 60 -80 жыл; тасбақалар және крокодилдер 200 -300 жыл, ал кейбір ересек кезінде қоректенбейтін насекомдар (бөгелектер)бірнеше күн өмір сүреді. Адамның постнатальдық онтогенезін ювенильдік(жынысты жетілуге дейінгі), пубертаттық (жыныстық жетілген ересек кезде және кәрілік кезде) кезеңдерге бөледі. Адамның жылдам өсуі және дамуы нәрестелік кезеңде байқалады, жасөспірімдер өмірдегі бірінші жылында-25 см, екінші жылында см , ол үшін жылында -8 см өседі. Мектепке дейінгі кезеңде балалардың өсу жылына -6 -7 см, бастапқы кластардағы жеткіншектердің өсуі – 4 -5 см. Жыныстық жетілу кезеңінде өсу жылдамдығы артса жылына 8 см қосады. Адамның өсуі шектелген, орташа есепке 22 -25 жастарға келгенде аяқталады. Организмнің өсу клеткалардың көбеюі, клетка аралық заттың және клеткалар мөлшерінің артуына байланысты жүреді. Өсу процесі өте күрделі реттеледі. Шектеліп өсетін организмнің өсуі белгілі бір мөлшерге жеткен соң тоқталады. Өсу қабілеті тұқымқуалаушылық информациясымен анықталады, бірақ орта факторларына байланысты іске асырылада. Адамның постнатальдық онтагенезінің әрбір кезеңін зерттейтін ғылым салалары бар. Жасөспірімдердің өсу, даму ерекшеліктерін және заңдылықтарынн педиатрия, ал кәрілік кезеңдегі организмге тән процестерді геронтология және гериатрия зерттейді. •

• эмбриология, даму зерттеу бір клеткалы зигота пайда құрылған сәттен бастап адамның денесі, немесе туған Ұрықтанған жұмыртқа. Эмбриональные (Құрсақтық) адам дамуы туралы 265 -270 күнге созылады. Ішінде Бастапқы бір яшы тан Бұл жолы 200 -ден астам миллион жасушалар түзіледі, және жарты метрге дейін микроскопиялық бастап эмбрион артады мөлшері. • жылы Адам ұрығының даму Жалпы үш кезеңге бөлуге болады. бірінші — ұрықтандыру бастап жатырішілік екінші аптаның соңына дейін кезең болып табылады дамушы эмбрион (эмбрион) жатырдың қабырғасына енгізілген өмірі мен анадан қуат алады. Екінші кезең үштен соңына дейін созылады сегізінші апта. Осы уақыт ішінде, барлық негізгі органдар құрылады, және Эмбрион адам денесінің мүмкіндіктерін иемденеді. Екінші кезеңде аяқталған соң дамыту, ол қазірдің өзінде жемісін шақырды. Үшінші кезеңнің ұзындығы деп аталады кейде ұрықтың (лат нәрестенің -. жеміс) — үшінші айдан бастап туылғанға дейін. Қарай Бұл соңғы саты мамандандырылған орган жүйелер мен жеміс аяқталды бірте-бірте өз бетінше өмір сүре мүмкіндігін алады. • бактерия жасушаларының және ұрықтандыру • ма адам жетілген жыныстық жасуша (гамет) — бұл адамның ұрығы, әйелдер аналық жасуша (жұмыртқа). Зиготаның осы қалыптастыру гаметалар біріктіру алдында ұрық жасушалары, жетілген құрылған, содан кейін жауап керек. • секс Адам жасушалар ең жануарлар гаметалар құрылымдық ұқсас. деп аталатын органның басқа ұяшықтардан гаметы арасындағы негізгі айырмашылық соматикалық, бір гамет жартысы ғана санын қамтиды, бұл соматикалық жасушалардың хромосомалар. 23 -адам жыныстық клеткалар Әр гамет ұрықтандыру зиготаның оның 23 хромосома әкеледі, және осылайша зигота пайда 46 хромосома, яғни бар ол тән болып, олардың қос жиынтығы, барлық адам соматикалық жасушалар. • отырып соматикалық жасушалар, шәует негізгі құрылымдық ерекшеліктері ұқсас жұмыртқа мен бір уақытта жоғары, оның рөлі үшін мамандандырылған Тұқым. Бұғылардың — шағын және өте мобильді ұялы. Жұмыртқа, Керісінше, стационарлық және сперматозоид қарағанда (шамамен 100 000 есе) әлдеқайда көп. Оның Blshuyu бөлігі қоректік қорларын қамтитын цитоплазмасында көлемі, бастапқы даму кезеңінде қажетті эмбрион. • үшін ұ. . .

• рықтандыру жұмыртқа және шәует сатысына жетті қажет өтеу мерзімі. Сонымен қатар, ұрықтанған аналық жасуша 12 сағат ішінде болуы тиіс завязь кеткеннен кейін, әйтпесе ол өледі. Адам шәует күні туралы, ұзақ өмір сүреді. Оның тез жылжыту knutoobraznogo құйрық, шәует кәріз қосылған обыры жетеді — аналық безінен және жұмыртқа жүріп (жатыр) түтік. Әдетте, бұл меңгеруге кейін бір сағаттан кем. Бұл ұрықтандыру деп саналады жатыр түтігінің жоғарғы үштен орын алады. • қарамастан қалыпты Эякулятты бір ғана, шәует миллиондаған бар екенін ұрықтың дамуының жетекші процестердің тізбегін іске қосу, жұмыртқа өтеді. Байланысты барлық ұрығы жұмыртқа толығымен адамды еніп фактісі ұрпақтары ядролық, цитоплазмалық және кейбір Сонымен қатар әкеледі центриолей, соның ішінде материалдық — үшін қажетті шағын құрылымы зиготаның ұяшық бөлімшесі. Бұғылардың баланың жыныстық қатынасқа анықтайды. шарықтау шегі ұрықтандыру жұмыртқа ядросы бар сперматозоидтар ядро біріктіру сәті болып табылады. • ұнтақтау және имплантация • кейін ұрықтандыру зигота пайда біртіндеп жатырдың ішіне Жатыр түтігінің кетті. Осы уақытта, шамамен үш күн бойы, ұялы кезеңі зигота пайда өтеді сплит ретінде белгілі бөлімшесі. Жасуша бөлшектемей саны, бірақ арттырады кезде әрбір қызы ұялы түпнұсқаға қарағанда аз-ақ олардың жалпы құны, өзгермейді. Бірінші ұсақтау шамамен 30 сағат ұрықтанғаннан кейін орын береді екі бірдей қызы жасушалар. Екінші сплит кейін 10 жеткізіледі бірінші және қалыптастыру tetrachoric кезеңіне әкеледі кейін сағат. Туралы Ұрықтандыру деп аталатын кезеңге қол 50 -60 сағаттан кейін morula — Ball 16 немесе одан да көп жасушалар. • сәйкес Біз сыртқы morula жасушаларын ұсақтау жалғастырып жылдамырақ қарағанда бөлуге ішкі, сыртқы қабатының ұялы (трофобласттың) нәтижесінде бөлініп отыр (Ішкі жасуша массасы деп атайды) Ішкі жасуша кластерлер, оларды қолдау бір жерде байланыс. Қабаттары арасындағы қуысына blastocoel қалыптасты, ол біртіндеп сұйықтық толтырылған. Бұл ретте, арқылы алға үш-төрт күн ұрықтанғаннан кейін, эмбрион ұштағанды деп аталады бластоциста немесе blastula. Дамуының алғашқы күндері, эмбрион алады жатыр түтігінің секрециясының (разряд) азық-түлік және оттегі. • туралы Blastula. . .

• утробе өзінде ұрықтанғаннан кейін бес-алты күн, белсенді қозғалады трофобласттың нысандары fingerlike талшықтары, Жатыр мата енгізілуде. Сонымен қатар, шамасы blastula кезінде ішінара қорыту ықпал ферменттер өндіру ынталандырады Жатыр шырышты (эндометрий). Шамамен 9 -10 күн эмбрион имплантациясын Жатыр қабырғаға (өсуде) және оның толық жасушаларының қоршалған; бірге Ұрықтың имплантация етеккір циклін тоқтатады. • жылы имплантация трофобласттың оның рөлін қосымша, сондай-ақ білім беру қатысады хорион — эмбрионды қоршап негізгі мембрана. Өз кезегінде, Chorion , плацента қалыптастыруға ықпал мембраналар кеуекті құрылымы, ол арқылы Эмбрион кейіннен қуаты мен сайтыңызда метаболикалық өнімдерін алады. • эмбриональных жапырақшаларынан • эмбрион blastula ішкі жасуша массасының әзірленді. Қысым артады ретінде онда ішкі жасуша бұқаралық жасушаларының ішіндегі blastocoel сұйық жинақы нысаны эмбрионалдық қалқан, немесе бластодермы айналады. Germinal нөмірінің екі қабатқа бөлінеді. Олардың бірі үш негізгі көзі болып жапырақшаларынан: эктодерма, эндодерма және мезодерма. бөлу процесі Алғашқы екі, одан кейін үшінші ұрық қабаты (деп аталатын гаструляция) gastrula үшін blastula қайта толады. • эмбриональных табақтар бастапқыда орналасқан жері бойынша ғана ерекшеленеді: эктодерма — сыртқы қабаты энтодерма — ішкі және мезодерма — аралық. Үш қалыптастыру жапырақшаларынан ұрықтанғаннан кейін шамамен бір апта аяқталды. • Біртіндеп қадам эмбрионның әр бөлігі арнайы ұлпаларды туындатады және билік. Осылайша, эктодерма сыртқы тері қабаты және оның туындылары қалыптастыру (Қосымшалары) — шаш, тырнақ, тері ісігі, аузынан қаптау, мұрын, анус — сондай-ақ бүкіл жүйке жүйесі мен органдар рецепторларға мағынасында, Мұндай көз торының ретінде. Эндодерма бастап қалыптасты: жеңіл; астары (шырышты қабығы) ауыз қуысы мен анус басқа бүкіл ас қорыту жолдарының; кейбір Мұндай бауыр, ұйқы безі сияқты бұл жолы іргелес органдар мен бездері , Тимус, қалқанша және қалқанша маңы бездері; көпіршік қаптау және уретра. Мезодерманың — қан айналымы жүйесі көзі зәр шығару, репродуктивті, қан түзуші және иммундық жүйелер, сондай-ақ бұлшық ет тіні, сусымалы тірек-қимыл трофикалық тіндерін (сүйек, шеміршек, . . . �

• � арлық түрлері дәнекер, т. б. ) және тері ішкі қабаттар (дерма). Толығымен дамыған органдар, әдетте, тіндердің бірнеше түрлері тұрады, сондықтан олармен байланысты әр түрлі жапырақшаларынан бар бастау. Осы себепті, іздің үшін Росток қабатының бөлігі ғана процесінде болуы мүмкін мата. • ұрықтан тыс Shell • дамыту эмбрион оны қоршаған бірнеше қабықшаларды қалыптастыру сүйемелдеуімен және Туған қабылдамаған. Олардың сыртқы — қазірдің өзінде Chorion аталған, Туынды трофобласттың. Бұл эмбрион бағаналы ефрейтор арқылы қосылған мезодерманың алынған дәнекер тіні. Уақыт өте келе, сабақтарының Эмбрионның қосылу ұзарту Кіндік мен нысандары (сымы) Плацента. • Плацента мембраналардың мамандандырылған нарост ретінде әзірленді. Хорионический талшықтары Жатыр және раковина тамыр эндотелий астарын тесіңіз қан, қан толтырылған ана бос. Ұрықтың Осылайша, қан тек хорионнан жұқа сыртқы қабығы мен қабырғалары анасының қан бөлінген Ұрықтың қылтамырлар, яғни ана қан тікелей араластыру және ұрықтың пайда жоқ. Плацента қоректік арқылы диффузды, оттегі және метаболикалық өнімдері. Туған кезде, плацента соңғы ретінде алып тасталынды және ас қорыту жүйесі, өкпе және бүйрек функциясын өтеді. • Inside хорион эмбрион қалыптасады амниотической деп аталатын, сөмкеде орналастырылады эмбриондық эктодерма және мезодерма. сұйықтықпен толтырылған қағанақ SAC, мемлекет тықырды және сақтау, оны қорғайды ылғалдандырғыш Росток невесомости жақын. • Басқа қосымша қабық — allantois, эндодерма және мезодерма туынды. Бұл орын болып табылады қалдықтарды сақтау; ол қатты бағаналы хорионнан қосылады және тыныс алу эмбрионды көмектеседі. • ма эмбрион, басқа уақытша құрылымы бар — деп аталатын сары уыз. B Біраз уақыт бойы эмбрион сары уыз қоректік қамтамасыз ана мата диффузия арқылы заттар; Кейін мұнда құрылған предшественников (бағаналы) қан жасушалары. сары уыз негізгі болып табылады Эмбрионның гемопоэз бір парниктік; содан кейін бұл функция бірінші барады бауыр, содан кейін сүйек кемігін салыңызының даму • жылы Ұрықтың ұрықтан тыс мембраналар мүшелер мен жүйелердің қалыптасуы жалғасуда дамыту. Жапырақшаларынан жасушаларының кейбір нүктесінде бір неғұрлым те. . .

• з жасушаларының көшіру және ұяшыққа басқа топтарына қарағанда бөлуге басталады қабаттар Эмбрионның олардың кеңістіктік конфигурациясы және орнын өзгерту. B жасушалардың жекелеген түрлерін өсу белгілі бір кезеңдерде өте белсенді болып табылады және олар арттыру мөлшерін, басқалары өсіп тоқтату баяу немесе тіпті өсе береді. • Бірінші дамушы жүйке жүйесінің имплантациялау кейін. Екінші апта бойы эмбриональдық ectodermal жасушалары тез өсуі артқы қорғайтын қарабайыр жолағы — басқа заттарды, қалқанның астам дөңес қалыптастыруды тудыратын арасында. Содан кейін бұл шағын шұңқыр бар, оның алдында тілікті қалыптастырады. Осы ямки алдында жасушалары тез бөліп және ата-аналар процесін қалыптастыру, деп аталатын прекурсорлардың notochord немесе аккорд. Кеңейтім аккорд нысандарын ретінде эмбрион осі, адамның симметриялық құрылымын негіз орган. Ақордада үстінде қалыптасады жүйке тақта болып табылады, орталық жүйке жүйесі. Ақордада жиектерінде мезодерманың 18 күні туралы омыртқа сегменттерін (somites) қалыптастыру жұп қалыптастыру, оның бастайды тері, сүйек және бұлшық омыртқалардың терең қабаттары дамыту. • кейін Ұрықтың орташа ұзындығы үш апта басының ғана сәл үлкен 2 мм артық жағын. Дегенмен қазірдің өзінде Ақордада және жүйке жүйесін Микробтарды, және көз және құлақ ретінде. Қазірдің өзінде, жүрек S-тәрізді бар пульсация және сорғы қан. • кейін төртінші аптада эмбрион ұзындығы шамамен 5 мм, денесі C-тәрізді бар нысаны. Жүрек, ішіндегі ең ірі шишка құрайды Денесі Түптеу камерадан бөлінеді бастайды. Құрылған үш негізгі ми (ми көпіршіктері) аудандары, сондай-ақ көрнекі, есту және иіс сезу аймағында болатын нервтердің. , Асқазан, бауыр, оның ішінде ас қорыту жүйесі, пайда ұйқы безі және ішек. Жұлынның құрылымдау басталады, Сіз кішкентай жігіт бүршіктердің көре аласыз. • төрт апта адам эмбрионын қазірдің өзінде Gill доғасын еске Gill арка бар балық эмбрион. Олар көп ұзамай жоғалып, бірақ пайда олардың уақыт болады — мысалдардың бірін басқа ағзалардың адам ұрығының ұқсастық. • жылы бес апта жасы, эмбрион жағын бар, қалыптасқан қару-жарақ және аяғы пень естеріңізге саламыз. Бұлшық мен нәруыздардың орталықтарын дами бастайды. Бас ірі бөлігін білдіреді: ми бес та. . . �

• з жасушаларының көшіру және ұяшыққа басқа топтарына қарағанда бөлуге басталады қабаттар Эмбрионның олардың кеңістіктік конфигурациясы және орнын өзгерту. B жасушалардың жекелеген түрлерін өсу белгілі бір кезеңдерде өте белсенді болып табылады және олар арттыру мөлшерін, басқалары өсіп тоқтату баяу немесе тіпті өсе береді. • Бірінші дамушы жүйке жүйесінің имплантациялау кейін. Екінші апта бойы эмбриональдық ectodermal жасушалары тез өсуі артқы қорғайтын қарабайыр жолағы — басқа заттарды, қалқанның астам дөңес қалыптастыруды тудыратын арасында. Содан кейін бұл шағын шұңқыр бар, оның алдында тілікті қалыптастырады. Осы ямки алдында жасушалары тез бөліп және ата-аналар процесін қалыптастыру, деп аталатын прекурсорлардың notochord немесе аккорд. Кеңейтім аккорд нысандарын ретінде эмбрион осі, адамның симметриялық құрылымын негіз орган. Ақордада үстінде қалыптасады жүйке тақта болып табылады, орталық жүйке жүйесі. Ақордада жиектерінде мезодерманың 18 күні туралы омыртқа сегменттерін (somites) қалыптастыру жұп қалыптастыру, оның бастайды тері, сүйек және бұлшық омыртқалардың терең қабаттары дамыту. • кейін Ұрықтың орташа ұзындығы үш апта басының ғана сәл үлкен 2 мм артық жағын. Дегенмен қазірдің өзінде Ақордада және жүйке жүйесін Микробтарды, және көз және құлақ ретінде. Қазірдің өзінде, жүрек S-тәрізді бар пульсация және сорғы қан. • кейін төртінші аптада эмбрион ұзындығы шамамен 5 мм, денесі C-тәрізді бар нысаны. Жүрек, ішіндегі ең ірі шишка құрайды Денесі Түптеу камерадан бөлінеді бастайды. Құрылған үш негізгі ми (ми көпіршіктері) аудандары, сондай-ақ көрнекі, есту және иіс сезу аймағында болатын нервтердің. , Асқазан, бауыр, оның ішінде ас қорыту жүйесі, пайда ұйқы безі және ішек. Жұлынның құрылымдау басталады, Сіз кішкентай жігіт бүршіктердің көре аласыз. • төрт апта адам эмбрионын қазірдің өзінде Gill доғасын еске Gill арка бар балық эмбрион. Олар көп ұзамай жоғалып, бірақ пайда олардың уақыт болады — мысалдардың бірін басқа ағзалардың адам ұрығының ұқсастық. • жылы бес апта жасы, эмбрион жағын бар, қалыптасқан қару-жарақ және аяғы пень естеріңізге саламыз. Бұлшық мен нәруыздардың орталықтарын дами бастайды. Бас ірі бөлігін білдіреді: ми бес та. . . �

• � ыс ми көпіршіктері (сұйықтықпен қуыстарда); Выпученными көз, сондай-ақ бар линза мен торының пигментті. • жылы бесінші бастап эмбриондық кезең тиісті ұштарында сегізінші апта мерзімі ұрықтың даму. Осы уақыт ішінде эмбрион 5 мм дейін өседі шамамен 30 мм және адам еске бастайды. Оның пайда болуы өзгерістер төмендегідей: 1) артқы иілісі азайып, құйрық кем елеулі болып, ішінара, өйткені азайту, дамушы жасырынып ішінара, өйткені бөкселерін; 2) бас түзеткім дамушы бет сыртында пайда көз, құлақ және мұрын; Қазірдің өзінде саусақпен көре аласыз 3) қару-жарақ аяғы ерекшеленеді аяғы мен қолын; 4) Кіндік эмбрионның ауыруы оның тіркеменің ауданы жақсы анықталады аз болады; 5) іштің қатты болып, бауыр кеңейтеді жүрегі ретінде дөңес, және екеуі де органдары доғал профилін қалыптастыру ретінде сегізінші апта дейін органның орта бөлігі; Іштің сол уақытта асқазан неғұрлым жонуға етеді, бұл елеулі ішек енеді; 6) мойын жүрек жататындығын негізінен көп танымал болып төмен, сондай-ақ Gill арка жоғалуы; 7) сыртқы жыныс мүшесінің пайда билік, әлі толық қорытынды нысанын сатып алған жоқ, дегенмен. • үшін сондай-ақ қалыптасады дерлік барлық ішкі мүшелердің сегізінші аптаның аяғы, жүйке және бұлшық сондықтан Эмбрион өздігінен қозғалысты шығаруы мүмкін деп әзірленеді. -дан Бұл жолы мен өсуімен байланысты ұрықтың ірі өзгерістер жеткізу дейін және одан әрі мамандандыру. • Туралы • аяқтау жеміс • жылы Ұрықтың салмағы соңғы жеті айда 1 г дейін өсті шамамен 3, 5 кг, ұзындығы — шамамен 51 см 30 мм бала үшін. Жеткізу уақыты қуалаудың байланысты айтарлықтай әр түрлі болуы мүмкін тамақтану және денсаулық. • жылы Ұрықтың даму барысында, оның өлшемі мен салмағы бойынша ғана емес, өзгеріп отырады, және дене пропорциясы. Мысалы, екі айлық нәрестенің бас дерлік жарты органның ұзындығы. Қалған айында ол баяу өсіп келеді, бірақ Туған уақыт бойынша органның ұзындығы тек төрттен, сондықтан. Мойын және қолды ұзын, аяғы мен тезірек қолына қарағанда өсуде. Басқа Сыртқы сыртқы жыныс дамуына байланысты өзгерістер, шаш өсімі орган мен тырнақ; тері салдарынан тері май тұндыру тегіс айналады. • Бір сүйек арқылы Шеміршек тінінің ауыстыру байланысты ең маңызды ішкі өзгерістер жетілген қаңқасы бол�

• п процесінде жасушалар. Жүйке жасушаларының Көптеген процестер миелина (ақуыз-липидті кешені) қамтылған. Бірге Myelination нервтердің және бұлшық өсуі арасындағы облигацияларды қалыптастыру жатырдың ұтқырлық ұрықтың. Бұл қозғалыс кейін оның анасы туралы жақсы сезінемін төртінші ай. Алты айдан соң, жатырдың ұрықтың кіріп, сондықтан оның басшысы түбінде болып табылады және мойны қарсы тұратындай тәсілі. • үшін жетінші ай ұрықтың толық ақшыл, Верникс жабылған босанғаннан кейінгі жүріп май массасы. Шала бұл дүниеге кезеңі, бала аман қиын болып табылады. Қалыпты туу күнінен Әдетте, жақын, неғұрлым ықтимал бала, өйткені Жүктіліктің соңғы аптада, аман ұрықтың антиденелерді кейбір аурулардың уақытша қорғауды қабылдайды анасының қан түсетін. Туу перинаталдық кезеңнің соңына белгілеу қарамастан, биологиялық адам дамуы балалық және жасөспірімдік жалғасуда. • зақымдайтын ұрықтың салдары • туа біткен ақаулар сияқты ауру сияқты түрлі себептерге байланысты болуы мүмкін, генетикалық ауытқулар мен жеміс қозғайтын көптеген зиянды заттар мен анасының орган. Туа біткен ақаулары бар балалар өмір бойы қалуы мүмкін дене немесе ақыл-ой мүгедектікке өшірілген. осалдық туралы білімді өсуі ол әкелді органдары құрылды, әсіресе алғашқы үш айында ұрық, Қазіргі уақытта пренатальді кезеңде көңіл өсті. • Ауру. Туа біткен ең таралған себептерінің бірі кемістігі қызамыққа -virusnoe. Ана с болса, бірінші abolevaet қызамық Жүктіліктің үш ай, бұл орны толмас даму ауытқушылықтардың әкелуі мүмкін ұрықтың. Жас балалар кейде азайту мақсатында қызамыққа қарсы вакцинация жатыр оларға жүкті әйелдер байланыста аурудың ықтималдығы. • Ықтимал қауіпті және жыныстық аурулардың беріледі. Мерез, анадан ұрыққа берілуі мүмкін аборт, қауымдасқан және өлі бар, оның салдары. Анықталған мерез дереу денсаулығы үшін маңызды болып табылатын, антибиотиктермен қарастырылуы тиіс ана мен оның туылмаған бала. • erythroblastosis ұрықтың өлі немесе анемияның ауыр тудыруы мүмкін психикалық дамуы тежелген дамыту бар нәрестелердің. ауру кездеседі Резус Абайлаңыз жағдайлары, ана мен ұрықтың қан (әдетте кейін қайталанады жүктілік, резус-оң ұрықтың). • Қосымша тұқым қуалайтын ауру муковисцидоз, себ. . .

• ебі болып табылады — ең алдымен қозғайтын генетикалық бел метаболикалық бұзылуы экзокринді бездердің (шырышты, тер, сілекей, асқазан функциясын қуық және т. б. ): олар бұл жоғары тұтқыр шырышты өндіруге бастайды құпияның хабарламасын жол бермеу, сондай-ақ бездерінің егжей- өздерін бітеліп болады, және шағын бронхит; Бұл өкпе ауыр зиян әкеледі даму жүйесі сайып келгенде тыныс алу жеткіліксіздігі. Кейбір бұзылған науқастар негізінен ас қорыту жүйесі. ауру көп ұзамай туғаннан кейін анықталған, кейде ішек тудырады өмірінің бірінші күні жаңа туған нәрестелерге обструкция. Кейбір көріністері дәрілік терапия көнбейтін ауру. Тұқым қуалайтын ауру және galactosemia үшін қажетті ферменттер жоқтығы себеп болды галактозы алмасуы (сүт, қант дайджест) және алынған Катаракта қалыптастыру және ми мен бауыр зақымдануы. Соңғы кезге дейін galactosemia сәби өлімі жиі себебі болды, бірақ қазір дамыған арнайы диетаны арқылы ерте диагностикалау және емдеу әдістері. Даун синдромы Әдетте жасушалар қосымша хромосоманың болуымен туындаған. Бұл адам ауру сәл көлбеу көз және төмендеуімен, әдетте, төмен өсуі ақыл-ой қабілеті. баланың Даун синдромы ықтималдығы өседі ана жасын ұлғайту. Фенилкетонурия — туындаған ауру белгілі бір амин қышқылдарының алмасуы үшін қажетті ферменттер болмауы. Ол сондай-ақ ақыл-есі себеп болуы мүмкін. • Кейбір туа біткен ішінара немесе толығымен хирургиялық түзету сәтсіз аяқталады. Бұл Таңдақтарынан дақтары, маймақтықты, жүрек ақауларын, қосымша немесе қамтиды webbed саусақтар мен башпайларының, сыртқы жыныс құрылымында ауытқулар және несеп-жыныс жүйесі, Spina че, «қоян» ерін және «қасқыр аузы «. Ақауын бойынша, сондай-ақ pyloric стеноз, яғни бар көшу тарылту ішекке, анус және жетіспеушілігі, асқазан гидроцефалия — тасбақа артық сұйықтықты жинақтайтын, онда жағдайы, Егер басшысының мөлшері мен деформация ұлғайту және психикалық дамуы тежелген жетекші. • дәрілер мен есірткі. Жинақталған деректер — Кейбір дәрілік заттар — бұл қайғылы тәжірибесі нәтижесінде көптеген құралы ұрықтың дұрыс істемеуін тудыруы мүмкін. ең танымал оларға — гипоплазиясы тудырған тыныштандырушы талидомид, аналар барысында есірткі алды көпбалалы қолды жүктілік. Қазіргі уақытта көптеген дә. . .

• рігерлер сол препарат мойындайды жүкті әйелдердің емдеу, әсіресе алғашқы үш жылы барынша сақталуы тиіс органдар құрылады ай. Жүкті пайдалану тіпті таблетка және капсула түрінде кез келген дәрі әйел, сондай-ақ гормондар мен ингаляцияға арналған аэрозоль ғана гинеколог қатаң бақылауымен рұқсат болып табылады. • Тұтыну көп мөлшерде ішімдік жүкті әйел даму қаупін арттырады ұжымдық алкоголь синдромы деп аталады бала көптеген вариация, қалыптан тыс өсуі кемшіліктері, психикалық дамуы тежелген, ұрықтың және қамтиды жүрек-қан тамырлары жүйесі, кішкене бас (микроцефалия), әлсіз бұлшық үні. • Бақылау елеулі бұзушылықтар жүкті әкеледі, бұл кокаин пайдалануға көрсетті ұрықтың. Мұндай марихуана, гашиш ретінде ықтимал қауіпті және басқа да дәрілік заттар мен Мескалин. Жүкті әйелдерге пайдалану арасында байланыс табылды стихиялық түсік туралы галлюциногендер ЛСД және жиілігі. Сәйкес эксперименттік деректер, ЛСД хромосомалар құрылымын бұзуы мүмкін, туылмаған генетикалық зақымдану мүмкіндігін көрсете бала. • қолайсыз ұрықтың туралы әсерлер мен темекі аналар бар. Зерттеулер көрсеткендей шала көп істерді түтінделген темекі санына пропорционал ұрықтың босану және дамымауы. Мүмкін шылым шегу түсік сырқаттанушылық деңгейін арттырады және, Туғаннан кейін бірден өлі балалар мен нәрестелер өлім-жітімін дүниеге келген. • Радиациялық. Дәрігерлер мен ғалымдар жиі көрсетулері тиіс онда болады сәулелену көздерін санының үздіксіз өсуіне байланысты тәуекел Жасушалардың генетикалық аппараттың зиян келтіруі. Ерте кезеңдерінде Жүкті әйелдер қажеттілігінсіз әсеріне ұшырамауы тиіс Х-сәулелер мен радиацияның басқа да нысандары. Кеңірек мағынада, қатаң өмірлік сәуле, медициналық өнеркәсіп және әскери көздерін басқару болашақ ұрпақтардың генетикалық денсаулығын сақтау үшін қажетті.

• Ауру туындататын себептер ықпалдар ұрыққа тікелей әсер етуі мүмкін. Мәселен, радиация, жұқпалар, мутагендер. Сонымен бірге олар жатыр мен бала жолдасының арасындағы қанайналымын бұзып әсер етуі ықтимал. Бала жолдасы (плпцента) тасымалдық, тыныстық, зат алмасулық, тосқауылдық және эндокриндік қызмет атқаруымен қатар, «анасы-бала жолдасы ұрық» жүйесінде иммундық өзара қатынастарды реттейді. Оның тасмалдық қызметінің бұзылуы нәтижесінде ұрыққа қажетті қоректік заттар түспейді де, нәрестенің гипотрофиясы байқалады. Тыныстық қызметі бұзылудан ұрыққа және жаңа туған нәрестелерде оттегінің жеткіліксіздігі болып, құрсақ ішінде дамудың кешеуілдеуі, гипоксиялық энцефалопатия(ми қызметінің бұзылыстары)дамиды. Бала жолдасының тосқауылдық қызметі бұзылудан ұрық организміне әртүрлі улы заттар, вирустар мен микробтар, канцерогендер жеңіл өтіп кетеді. Оның эндокриндік қызметінің бұзылуынан ұрықтың ішкі сөл бездерінің қалыптасуы, жетілуі, өзара реттелулері бұзылады. Бала жолдасында қанайналымның бұзылыстары оның негізгі атқаратын қызметтерінің өзгерістеріне әкеледі. Сонымен бірге бала жолдасы қалыптасуының бұзылуы ұрықта оның екіншілік жеткіліксіздігін туындатып, туа біткен гипотрофия, нәрестенің толық жетілмеуіне (бейспецификалық фетопатия дамуына ) әкеледі. Эмбрион мен ұрықтың құрсақ ішінде даму бұзылыстарының патогензі негізінен олардың реактивтілігінен немесе бүлдіргіш әсерлерге жауап қайтару қасиетімен байланысты болады. Ұрықтың жетілуіне қарай туар алдында (антенаталдық) және туғаннан кейінгі (постнаталдық) кезеңдерде оның бүлдіргіш әсерлерге жауап қайтару қабілеті біртіндеп күрделене түседі. Ұрық дамуының бастапқы кезеңдерінде ол ешбір ықпалға жауап қайтармайды. Сондықтан кез-келген дерт туындатқыш ықпал тек бүліністерге әкеледі. Осыдан болашақ баланың пішін қалыптастыруы бұзылады, жалпы организмнің немесе жекелеген ағзалардың дамуы кешеуілдейді, бойы өсу қарқыны нашарлайды және әртүрлі тін бөлшектерінің нақтылануы өзгереді, туа біткен кемтарлық дамиды. Жүктіліктің 12 -аптасынан кейін ұрықтың өсіп-өну қарқыны ұлғаяды. Бірақ қабыну процесінде қан тамырларының реакциялары әлі толық байқалмайды. Тіпті бала туғаннан кейінде қабынулық реакциялар мен иммундық реактивтілік толығынан жетілмеген болады. Олар туғаннан кейін ғана біртіндеп жетіле береді. Дегенмен, ұрық дамуының соңғы кезеңдеріндегі дерттер ересек организмнің дерттеріне сәйкес болып келеді. Соған қарамай, олар біріншілерінде соңғыларына қарағанда мынадай ерекшеліктермен көрінеді: 1. бұл кезеңде кез келген дерттік процесс ұрықта әлі толық нақтыланбаған тіндер мен ағзалардың бұзылыстарын туындатады: 2. жұқпалар бір жерге тұрақталмай бүкіл денеге тарап кетеді: 3. регенерация процестері тым қарқынды өтетін болғандықтан, ағзаларда дәнекер тіндер артық өсіп- өніп кетеді, фиброз дамиды. Құрсақ ішінде ұрық дамуы бұзылыстарының пайда болуы және даму тітіктерінде ұрықтың бүліндіргіш әсерлерге жоғары сезімталдығының маңызы зор. Ол ұрық дамуына қарай біртіндеп төмендейді де, жүктіліктің соңында туған бала органмзмінің деңгейіне келеді. Сол себептен ұрық бүлінуінің түрі бүліндіргіш әсердің арнайы түріне байланысты болмай, оның ұрық даму сатыларына қарай әсер ету мезгіліне байланысты болады. Кез келген дерт туындатқыш ықпал ұрық дамуының белгілі сатысында әсер еткенде біртекті бұзылыстар дамиды. Бұл кезде бүліндіргіш ықпал әсер еткен мезгілде ең жоғары сезімталдығы (қатерлі кезеңі) болған құрылымдардың қалыптан ауытқулары байқалады. Екінші жағынан бүліндіргіш ықпал ұрық даму сатыларына қарай әсер еткенде сол саты кезінде жоғары сезімталдық жағдайында (қатерлі кезеңде) болған әртүрлі ағзалардың бұзылыстарын туындатады. Туар алдындағы кезеңде бала организмі бүліністерінің дамуында бүлдіргіш ықпалдың әсер ету күшінің маңызы үлкен. Тым күшті әсерлердің нәтижесінде, ұрықтың шетінеуіне әкелетін, оның дамуы қатты баяулайды немесе бала туғаннан кейін тіршілікке өте қауіпті ауыр даму ақаулары байқалады. Күші бойынша орташа ықпалдардан кейін жүктемелерге икемделуге қатысатын ұрықтың функциалық жүйелері тым жетіліп кетеді де, басқа жүйелері жетілмей қалады. Мұндай жағдайды “физиологиялық жетілмеу” дейді. Әлсіз ықпалдар әсер еткенде, ұрықтың бейімделу қабілетін жаттықтыратын “физиологиялық стресс” дамиды.

• Эмбриология – акушерлік, педиатриялық, гинекологиялық пәндерінің ғылыми негіздері болып табылады. Тіндердің және ағзалар құрылыстарының қызметтерінің заңдылықтарын зерттеу олардың, патологиялық жағдайлардағы өзгеру мүмкіндіктерін түсіну үшін эмбриологияны білу қажет. Эмбриология білімі дәрігерге ұрпақтың даму аномалияларының алдын алу және табиғаттың, тұрмыстың қолайсыз жағдайларының жүктілікке әсерлерінің алдын алу үшін керек. • Адам эмбриологиясы мына мәселелерді зерттейді. Эмбриогенез (ұрықтану, бөлшектену, гаструляция ағзалар және тіндердің дамуы) кезеңін және плацентарлық тосқауылдың құрылымдық, метаболикалық және функциональды ерекшеліктерін; нәрестенің ақаулықпен туылуын, сондай-ақ эмбриогенез механизмінің реттелуін, т. б. зерттеп, үйренуіне бағытталган. • Аталған мәселелер: жануарларға эксперимент жасау, жүктіліктің қалыпты жағдайын және патологиясын клиникаларда зерттеп үйретіледі. • Эмбриология пәні — эмбрионды (нәрестені) бастаманың құралуы, құрылысы және даму заңдылықтарын зерттейді. Жеке адамның (жануарларға особьтың) барлық өмірін-онтогенез қамтиды, оның эмбрионды даму кезеңі эмбриогенез деп аталады. Жыныс жасушаларының дамуы және жетілуі – прогенез кезеңін қамтиды. Нәресте туылғаннан жыныстық жасқа жетілгенге дейінгі кезең — постэмброналды даму деп аталады (себебі ағза мен тіндердің қалыптасуы өтеді). Адам эмбриогенезін зерттеу үшін: сүт қоректілердің, төмен дамыған жануарлардың, т. б. эмбриогенезді сатыларын және заңдылықтарын (тарихи даму кезеңі — филогенезді) жақсы үйрену қажет. • Белгілі бір тіршілік етуші жеке топтар, типтер, т. б. үшін ерекше сипатқа ие онтогенезі болады, олардың әрқайсысы жеке эмбриологияда зерттеледі. Адам эмбрионының зерттелуі – адам эмбрионының жеке эмбриологиясы деп аталады. • Адам эмбриологиясын зерттеу үшін жануарлар дүниесі түрлерінің (жеке топтар, типтер, т. б. ) тарихи дамуы (эволюция) кезеңдерін филогенезді жақсы білу керек. Әсіресе өте төмен дамыған (қияқ, құстар, т. б. -да) жануарлар эмбрионы дамуы кезеңдеріне (онтогенездің – эмбрионогенезі бөліміне) өте жақын болады.

• • Бояуы: гематоксилин- эозин. Үлкейтуі об. 8, ок. 10. • • • І-плацентаның балалық бөлімі; 1 -амниотикалық қабық: а-эпителий; б-дәнекер тін; 2 -қан тамыры (кіндік тамырының тармағы); 3 -хориальді пластинка; 4 -хорионның екіншілік сорғыштары; в-трофобласт; г-дәнекер тін; д-қан тамыры; 5 -ана қанына тола гемохориальді кеңістік; ІІ-жатырдың аналық бөлімі; 6 -базальді пластинка; 7 -фибриноидпен қоршалған • цитотрофобласттың шеткі және децидуальді жасушалары • (И. В. Алмазов, Л. С. Сутулов бойынша). • • Жолдас екі бөлімнен тұрады: 1) placenta foctalis – нәрестелік бөлімі 2) placenta uterina – аналық бөлімі. • Нәрестенің жолдасы хориальді пластинка көрінісінде болады. Оның аналық жолдасына қараған беткейінде көптеген емізікшелері бар. Емізікшелердің негізін борпылдақ дәнекер тін құрайды. Оның құрамында кіндік артериясы мен венасы болады. Емізікшелер сыртынан екі қабат эпителиймен қапталған. Шұңқырлау қабатында куб пішінді эпителий – бұл цитотрофобласттар. Оның үстіндегі қабат симпласттық негізде құралған, яғни ядролары бар, бірақ жасушалары бөлінбеген – бұл синцитотрофобласт. • Сондықтан, кіші үлкейткіште түрлі деңгейде кесілген және түрлі бағытталған хорионның емізікшелері көрінеді. • Үлкен үлкейткішпен қарағанда сорғыштардың ішінде түрлі қан тамырлары бар дәнекер тіні көрінеді. Сорғыштар сыртынан хориальді эпителиймен қапталған. • Сорғыштардың арасында қанға тола лакуналар (қуыстар) орналасқан. Бұл кеңістіктер жолдастың аналық және балалық бөлімдерінің шекарасында орналасқан, бір-бірінен дәнекер тінді тосқаулдармен (septa placentae) шекараланған. Препараттың бір шетінде жолдастың аналық бөлімін (deciduas basalis) көреміз. Ол дәнекер тіннен құралған, құрамында кіші үлкейткішпенде көрінетін ірі децидуальді жасушалары бар. Кесіндіге аналық бөлімнен шыққан септаларда түсуі мүмкін. Олардың құрылысы дәл осындай. • Жолдастың негізгі құрылымдық бірлігі – хорион сорғыштары болып есептеледі, олар хорионмен жанасып тарамдаланады. Сорғыштың жоғарғы ұшы децидуалды қабықпен байланысқан. Ворсинканың кейбір бос ұштары өзара құйылып кеуекті тін құрайды. Тола қалыптасқан адам жолдасында 8 -15 үлкен емізікшелері болып, олардың әрқайсысы көптеген өсінді (тармақталып) құрайды, әрбір бөлік котиледон деп аталады. Сорғыштар аралығында ана қаны болады, сол үшін жолдастық тосқауылды құраушы тіндер қабатына көңіл бөлу керек, олар шақалақты, ана қанынан бөліп тұрады. • Жолдастық тосқауылда — әрбір сорғыштардан нәрестенің қан капиллярлары өтеді, олар эндотелиймен қапталған. • Капиллярлар сирек талшықты дәнекер тіндерге сорғыштар орталығында орналасқан, ол жерде аздаған тегіс бұлшық етті талшықтары және домалақ ядролы ірі жасушалар (Хофбауер) бар (олар фагоциттер). Әрбір сорғышты қаптаушы трофобласттар екі қабаттан: цито және синцитотрофобласттардан құралған. 10 — шы аптада цитотрофобласт (Ланганс қабаты), ядросы ірілеу, ірі көмескі жасушалардан құралған, анық көрінуші базал мембранада – орналасқандығын байқаймы