Жүрек және қан тамырлардың сәулелік диагностикасы

Жүрек және қан тамырлардың сәулелік диагностикасы

Жүрекке сәулелік зерттеудің әдістері көп, соның ішінде бастылары: 1. 1. Рентгенография 2. 2. Ангикардиографи я және коронарография 3. 3. Сцинтиграфия 4. 4. Ядерлі – магнитті резонанс 5. 5. Компьютерная томография 6. 6. Ультрадыбыстық зерттеу

Жүректі қатпарлап зерттеудің негізгі әдістері: магнитті резонанс, компьютерлі томография, изотопты томография

Магнитті – резонансты томография Ең заманауи және мәліметті зерттеу әдісі Пациент және дәрігерге сәулелік әә сері жоқжоқ Басты кемшілігі –зерттеудің қымбаттылығы

МРТ кеуде қуысының кесіндісі

Компьютерлі томография Дененің көлденең кесіндісінен ЭЕМ жәрдемінде жүрек және қан тамырдың көлемді бейнесін жасау мүмкін Әдістің кемшілігі – жоғары сәулелену

Жүректің сцинтиграфиясы Гамма камера жәрдемінде Енгізілген радиоактивті изотоппен миокардтың қан тамырларын бағалау мүмкін Миокардтың кинетикалық жиырылу ерекшелігі анықталады

Миокардтың перфузионды сцинтигафиясы Ишемиялық және кардиосклероздық аймақ анықталады Коронарография жасау көрсеткішін анықтау Зерттеуді тыныстау және жүктеме сынағымен жасау мүмкін (велоэргометрия, фарм. сынақ)

Коронарография Жүрек қан тамырларын контрастау Қолқа коронарлы шунттауға және емдеу тактикасын таңдауға мүмкіндік береді

33 DD рендеринг Қолқа коронар шунттауда н кейін кеңістіктік реконструк цияция

Ультрадыбыстық диагностика Ең қарапайым және қол жетімді зерттеу әдісі

УДЗ мүмкіншілігі Жүректің қақпақшалары, қабықтары миокардтың морфологиялық өзгерістерін және қан тамырлардың патологияларын анықтауға болады

Кардиометрия Бұрын жиі қолданылды Қазіргі кезде Ұзақ мерзімді консервативті емде жүрек қуыстарының жағдайын бағалау үшін қолданылады

Жүрек анатомиясы Сәулелік диагностикадағы қиын сұрақ – қалыпты және патологияны ажырату. Жүрек және магистралды қан тамырлардың әр түрлі қалыпты варианттарын және ауруларының патологиялық белгілерін білу дәрігерлік қызметтің табыстылығының кепілі

Жүрек және миокардтың жалпы көрінісі

Негізгі анатомиялық құрылымдар

Перикард қуысында бірнеше қалталар және синустар барбар

Воксельді графиканың мүмкіндігі Интерактивті компьютерлі бағдарлама жәрдемінде 3 D D реконструкциясы. Қымбаттылығынан студентер үшін қол жетімсіз

Вокселді график аа Заманауи компьютерлі технология дәрігерге кез келген көлемді құрылымды құрастыруға мүмкіндік жаратады

Жүректің рентгендік анатомиясы Тура бағыттағы жүрек

Сол бүйір бағыт. Сол жүрекшеге назар аударыңдар Жүрек сол бүйір бағытта

Анатомия – «изотопты» параллель

Жүрек қақпақшалары

«Оң» жүрек қақпақшалары Трикуспидалд ы қақпақша Өкпе артериясы қақпақшасы

Митралды қақпақша

Анатомия және «шынайы» рентгенограмма

Доғалары Оң жақта жоғарыдан төменге: Жоғарғы қуысты вена нмесе қолқаның жоғарлаған бөлігі. Оң жүрекше Сол жақта: Қолқаның төмендеген бөлігінің доғасы Өкпе сабауы Сол жүрекше құлақшасы Сол қарынша

Жоғарғы қуысты вена Венография: 1. 1. Оңбұғана асты венасы 2. 2. Жоғарғы қуысты вена 3. 3. Сол бұғана асты венасы

Оң жүрекше тура бағыт Қалыпты жағдайда оң оң жүрекше доғасыны ң және жүрекшен ің ің орналасу ы ы

Тура бағытта оң жүрекшенің ұлғаюы Оң Оң жүрекше ұлғайғанд а доғасы ұзарады, оң оң атриобаза лды бұрыш жоғарыға ығысады

Оң жүрекше Оң Оң жүрекшені ң ң дилятация сысы

Тура бағытта оң қарынша Жүрек алдында төс артында орналасқан. Тура бағытта өкпе артериясы сабауының көлеңкесі

Анатомиял ық ық препарат Жүрек қуыстары ауамен үрленген

Оң жүрек кардиоангиографиясы Оң жүрекше, оң қарынша және өкпе артериясы контрасталған

Оң қарынша ұлғаюы төс себепті шектелген ол жалпайып өкпе артериясы сабауы томпаяды

Оң қарынша Сол жақта екінші доға өкпе артериясы сабауы томпайған. Суретте қолқа доғасы кіші. Диагноз: Ашық Боталл өзегі

CC ол бүйір бағыттағы оң қарынша Қалыпты оң қарыншаның алдыңғы қабырғасының төске жанасу сызығының ұзындығы (А сызығы) көк етке ену сызығына тең(В), А=В =1: 1 Оң қарынша ұлғайғанда А сызығы ұзарады Жүрек белі тегістеледі және томпаяды

Оң қарыншаның ұлғаюы Төске жанасуы ұзын сызықпен

Қалыпты сол жүрекше Жүректің артқы бетінде орналасқа Тура бағытта контурда құлақшасы көрінеді, үшінші доға Сызбада сопақша түрде

Анатомиялық препарат

Сол жүрекшенің ұлғаюы Тура бағытта солжүрекше ұлғайғанда оның құлақшасы ұзарады және қатты суретте жүрек фонында көлеңкесі анықталады

Сол жүрекшенің өте ұлғаюы Сол жүрекше өте ұлғайғанда оң жақта көлеңкеленіп оң оң атриобазалды бұрыш деңгейінде көрінеді (стрелка)

Сол жүрекше Қалыпты жағдайда жүрекше деңгейінде өңеш ығыспайды

Сол жүрекше Өңештің ығысуы

Сол жүрекше – гипертрофия немесе дилатация? Сол жүрекше жағдайын сол бүйір бағытта контрасталған өңештің ығысуы бойынша бағалайды. Контрасталған өңештің ығысу радиусын анықтау қажет Осы көрсеткіш митралды ақаудың ажырату диагностикасын білдіреді. Жүрекшенің гипертрофиясы – сол атрио – вертрикуляр саңылаудың стенозында, дилатация – митралды қақпақшаның жеткіліксіздігінде.

Сол жүрекше – гипертрофия немесе дилатация? Бұрын Иваницкая сынағы –оң қиғаш бағытта сол жүрекше деңгейінде өңештің ығысу радиусы өлшенеді. Егер радиус 4 -5 см. болса , онда гипертрофияның белгшісі (стеноз), егер 5 см. қөп, 7 см –ден аз болса тарылу және жетіспеушілік қосарланған, 7 –ден жоғары «таза» жетіспеушілік.

Иваницкидің «Классикалық» сынағы Ррентгенограмманы салыстырыңыз: сол жақта өңеш кіші радиуспен ығысқан (стеноз), оң жақта үлкен радиуспен (жетіспеушілік).

Сол жүрекшенің сагитталды көлденең өлшемі (қалыңдығы) Өңештің ығысуына себеп екі вариантта: 1. 1. Оң қарыншаның ұлғаюынан жүрек толықтай артқа ығысқан. 2. 2. Локалды ығысуы сол жүрекше өлшемінің ұлғаюынан болады. Ажырату мақсатында аралықтан өтіп оң өкпеге баратын өкпе артериясының тангенциалды бейнесі алынады. Оның алдыңғы қабырғасы сол жүрекше алдыңғы қабырғасына сәйкес келеді. Ол қолқаның жоғарлаған бөлігі артқы қабырғасыпа жақын орналасқан.

Сол жүрекше сагитталды қөлденеңі Артерия алдыңғы қабырғасынан өңешке параллелл сызық жүргіземіз, осы сызықтан өңештің ең алыс нүктесіне перпендикуляр сызық өткіземіз. Осы сол жүрекшенің сагитталды өлшемі Ерлерде қалыпты кезде 4, 5 – 5, 5 см, әйелдерде– 4, 5 см. Егер осы көрсеткіш көп болса, онда сол жүрекше ұлғайған. Егер өңеш ығысқан, бірақ көрсеткіш қалыпты, онда жүректің барлық бөліктері ұлғайған немесе оң қарынша ұлғайған.

Оң өкпе артериясының көлеңкесінің алдыңғы шетінен сызықтар жүргіземіз

Анықтайық Қайсы суретте сол жүрекше ұлғайған ? ? А правый желудочек?

Дұрыс жауабы Сол жақтағы суретте сол жүрекше ұлғайған (дилятациясы), оң қарынша қалыпты. Оң жақтағы суретте сол жүрекше қалыпты, оң қарынша ұлғайған.

Өкпе тамырлары Өкпе суретінің басты анатомиял ық ық субстраты – ірі өкпе артериялар ы және веналары

Кіші қан айналу шеңбері гемодинамикасын бағалау Қазіргі кезде өкпедегі қан айналу бұзылысын Tyrner классификациясы бойынша бағалайды. Артериалды гипертензияның үш сатысы, венозды тоқыраудың – төрт.

Кіші қан айналу шеңберіндегі артериалды гипертензия Гипертензияның үш сатысы. Белгілері: 1 Саты. Өкпе артериясы сабауының ұлғаюы ( 2 см ден көп), түбірде өзгермеген 2 Саты Ұлғайған доғаға түбірдің және сегменттік тамырлардың ұлғаюы қосылады. 3 Саты Сабау және түбір өте ұлғайған, бірақ сегмнттік тармақтары спазмдалған (екінші барьер). Өте айқын гипертензияда өкпе түбірі сиреген түрде.

Өкпе артериясының тармақтары (негатив)

Өкпе артериясы тармақтары (позитив)

Түбірдегі өкпе артериясын бағалау Көлденең өлшемі аралық бронх деңгейінде өлшенеді, оң түбірді анықтау жеңіл (стрелка). Қалыпты өлшемі 1, 5 см, аспайды, 70 жастан кейін – 1, 7 см Ұлғаюы гипертензияның қосымша белгісі

Қалыпты өкпе веналары Қалыпты жағдайда өкпе веналары төменгі бөліктерде жуан, қанға толуыда жоғары Қысым венада көтерілгенде қан тамыр тонусы жоғарылап қуысы тарылады.

Өкпе веналары (негатив)

Өкпе веналары (позитив)

Венозды тоқыраудың 4 сатысы: 1. 1. Ьірінші сатысы – өкпе венасының саны мен калибрі жоғарғы және төменгі бөліктерінде теңдей 2. 2. Екінші саты – жоғарғы бөлікте веналар басымырақ «Бұғы мүйізі» симптомы 3. 3. Үшінші саты – өкпеде интерстициалды ісіну. 4. 4. Төртінші саты – өкпеде альвеолярлы ісіну. Барлық белгілер горизонталды күйде анық, гравитация әсер етеді

Өкпеде қан ағысының қайта таратылуы Жоғарғы бөліктерге қақа йй та таралуы. Екі жақта өкпенің жоғарғы бөліктерінде жуандаған вена діңгектеріБұл «бұғы мүйізі» симптомы

Өкпеде қан ағысының қайта таратылуы Өкпе жоғарғы бөлігінде вена калибры төменгіден үлкен Өкпе ортаңғы және төменгі бөліктерінде мөлдірлігі төмен, суреті анық емес. Бұл интерстициалды ісінудің белгісі (3 -ші саты)

Өкпедегі альвеолярлы ісіну Қанның сұйық бөлігі альвеолаға өтеді. Рентгенограммада пневмонияның көрінісі. Ажырату: жүректің патологиялық көлеңкесі, екі жақта зақымданған, жылдам динамикасы (сағат, күндер), науқастың орналасуы өзгерсе сұйықтықтың миграциясы. Тура бағытта жатқан науқастың өкпесінде көлеңке түбір айналасында көрінеді, бірақ сұйықтық артқы сегменттерде ( S 6). . Егер науқасты отырғызса сұйықтық төменгі бөлікке ығысады.

Өкпенің альвеолярлы ісінуі Екі өкпеде альвеолярлы ісіну венозды тоқыраудың 4 -4 — ші сатысы . . Өкпе тініндегі массивті инфильтраци я көптеген көлеңкелер. Жүрек диффузды ұлғайған, солға көбірек.

Аралас түрі гипертензия және тоқыраудың дәрежесін анықтаңыз

Жауап Артериалды гипертензия 2 -ші сатысы Венозды тоқырау 3 -ші сатысы Жүрек көлеңкесі ішінде сол жүрекшенің шеттері көрінеді (стрелка)

Тура бағыттағы сол қарынша Сол қарынш а сол жақтағ ы ы төртінші доға

Сол қарыншаның ұлғаюы Сол қарынша пішінімен өлшемінің өзгеруі суретте анық – төртінші доға ұзарған және томпайған.

Сол қарынша ұлғаю себебі Сол қарынша гипертрофиясы және дилятациясын ажырату, оның доғасының томпаю дәрежесі және сипатына байланысты. Жатыңқы доға — дилятация, дөңгеленген – гипертрофия. Қосарланған болса, қайсы басымырақ екенін айту қиын.

Сол қарынша гипертрофиясы

Сол қарынша дилятациясы

Қалыпты қолқа Кеуделік қолқа және оның бұтақтары МРТ реконструкц ияия

Қалыпты қолқа Қалыпты кеуделік қолқа, қиғаш бағытта МРТ реконструкция

Қолқа Кеуделік қолқа, бүйір бағытта. МРТ реконструкция

Қолқа Қалыпты қолқа бөліктері: 1. 1. Жоғарлаған бөлігі. 2. 2. Доғасы. 3. 3. Төмендеген бөлігі

Жүректегі қанның ағысы сызбасы (анимированный рисунок из трех фаз) Көк түсте венадан оң жүрекше және қарыншаға Қызыл түсте – өкпе венасынан сол жүрекше және қарыншаға

Білімді аралық бақылау Көрсетілген 12 анатомиялық құрылымды анықтаңыз

Жүректің қалынты пішіні және патологиядағы төрт пішіні: Митралды пішін Аорталды пішін Вертикалды пішін Трапеция тәрізді немесе үш бұрышты пішін

Жүректің қалыпты пішіні

Жүректің қалыпты пішіні критериилері 1. 1. Кардио диафрагмалды бұрыш деңгейінде жүрек көлеңкесі кеуде көлеңкесінің көлденең өлшемінің 1/3 тең 2. 2. Екінші және үшінші доғалар ұзындығы 2 см дей 3. 3. Жүрек белі айқын 4. 4. Сол қарынша доғасы сол бұғана орта сызығына 1 см жетпейді 5. 5. Оң атрио базалды бұрыш жүрек қан тамыр биіктігінің ½ ортасында орналасқан 6. 6. Оң жүрекше доғасы омыртқаның оң жақтағы шетінен 1, 5 см. қашықтықта

Қалыпты пішін

Жүректің митралды пішіні Белгілері : : Жүрек белі тегістелген немесе томпайған (Сол жақта екінші және үшінші доға) Оң атриовазалды бұрыш жоғарыға ығысқан Жүрек өлшемдері ұлғайған Сол қарынша ұлғаюы мүмкін Кіші қан айналу шеңберінде бұзылыстар

Аорталды пішін

Жүректің аорталды пішіні Белгілері: Жүрек белі айқындалған Сол қарынша өлшемінің ұлғаюы Оң атриовазалды бұрыштың төменге ығысуы Кіші қан айналу шеңбері өзгеріссіз

Вертикалды пішін

Жүректің вертикалды пішіні Белгілері: Жүрек доғалары тегістелген Жүрек көлемі және ауданы азайған Өкпеде диффузды патология, өкпенің артериалды гипертензиясы.

Трапеция тәріздес пішін

Жүректің трапеция тәріздес (үш бұрышты) пішіні Белгілері: Аралықтың көлеңкесінің өлшемі өте ұлғайған Жүректің айырым доғалары анық емес Доғалар пульсациясы әлсіз

Барлық патологиялық рентгенологиялық белгілер екі үлкен топқа бөлінеді Жүрек және ірі қан тамырдан: Гипертрофия немесе қуыстың дилатациясы Пульсация амплитудасының өзгеруі Кіші қан айналу шеңберінде: Өкпеде жоғарғы және төменгі веналарда қанның қайта таратылуы Өкпеде артериалды гипертензия және венозды тоқырау

Жүрек патологиясының негізгі белгілері Ең жиі белгісі – жүрек қуысының өлшемінің ұлғаюы болады: Қуыс қабырғасының қалыңдауы (миокардтың) – гипертрофия Қуыстың көлемінің ұлғаюы – дилатациясы (қабырғасы жұқарады) Сирек кездесетін басқа себептер, мысалы жүрек аневризмасы, ісіктер және т. б. Шолу суретінде осы ауруларды қосымша белгілері арқылы ажжырату мүмкін.

Гипертрофия және дилатацияны ажырату қиын емес: Гипертрофияда доғалар дөңгеленеді (сол қарынша) Дилатацияда ұзару және жайпауласу Жүректің басқа қуыстарында осы көрініс

Миокард гипертрофиясының себептері Қарынша қуысында қысым көтеріліп миокардқа күш түскенде. Жиі қан тамыр немесе кейінгі қуыста қысым көтерілгенде, қан ағысы жолында механикалық кедергі туындағанда. Гипертрофия миокардтың түскен күшті толық немесе жартылай компенсациялау әрекетінен келіп шығады.

Қуыстың дилатациясы Дилатация – қуыс қабырғасының жұқарып, қуысының ұлғаюы. Диастола кезінде қақпақшалардың толық жабылмауынан қанның бір бөлігінің қайта ағып келуінен болады. Дилатация дәрежесі регургитация көлемі және жүрек етінің мүмкіншілігін көрсетеді.

Есте сақтау! Жүрек пішінінің патологиялық өзгеруі ақаудың бар екенін дәлелдемейді. Қосарланған және комбинацияланған ақаулар рентгендік «стандартты» көріністі өзгертуі мүмкін. Іштен туа болған ақаулардың анық ажырату диагностикасы жүрек қуыстарын зонд арқылы және контрасты зерттеу әдістерінсіз толық анықтау мүмкін емес.

« « Ерекше белгісі» арқылы анықтау Айырым ауруларды өзіне тән белгісі арқылы анықтау мүмкін, мысалы: Констриктивті перикардит (сауытталған жүрек) Қолқа коарктациясындағы коллатералды қабырға аралық артерия. Пациентте кардиостимулятордың болуы Қақпақшадағы протездер.

Констриктивті (қысушы) перикардит немесе «сауытты жүрек» Негізгі белгісі – Жүрек көлеңкесі шетінде әктенудің болуы.

Қолқа коарктациясы Қолқаның доға деңгейіндегі тарылуында қан т. brachiocefalis dextra — дан ішкі кеуде және қабырға аралық артерия арқылы қолқаның тарылған орнынан төменгі орынға өтеді. Бұл қабырға аралық артерияның кеңеюіне және қабырғаның төменгі қырының атрофиялануына соқтырады (оң жақта, қысым нәтижесінде).

Қолқа коарктациясы Белгілері: Қабырға артқы бөлігі төменгі шетіндегі узурация, жиі оң жақта. Сол қарыншаның гипертрофияс ы. ы.

Кардиостимулятор Сол өкпе алаңындағы көлеңке, кеуде жұмсақ тінінде орналасқан кардиостимул ятор

Кардиостимулятор

Жүректегі бөгде заттар Жиі тәжірибеде катетердің фрагменттері кездеседі немесе оқ, бытыра. Казуистикалық мысал – қан ағысы арқылы жеткен иньекциялық ине сынығы.

Жүрек және қан тамыр қабырғасындағы әктенулер Атеросклероздан қолқа және тәждік артерияларда әктенулер болуы мүмкін. Қақпақша жармаларының әктенуі дәлдеп жасалған суретте анықталады(ЭОП рентгеноскопияда).

Жүрек және қан тамыр қабырғасындағы әктенулер Қолқа қабырғасын дағы.

Жаттығу. Суретте жүректің қандай пішіні? Жүректің қай қуысы өзгерген және оған не болған?

Дұрыс жауап Аорталды пішін Сол қарыншаның дилятациясы Қолқа диффузды ұлғайған Жүрек белі айқындалған. Қорытынды – Қолқалық қақпақша жетіспеушілігінен миокард тонусының диффузды төмендеуі, қолқа атеросклерозы және оның цилиндр тәрізді аневризмасы.

Суретте жүрек пішіні, қай қуыста және қандай өзгеріс

Дұрыс жауап Митралды пішін Өкпе артериясының сабауының томпаюы Қолқа доғасы кішкене Сол жүрекшенің гипертрофиясы Сол қарыншаның дилятациясы Кіші қан айналу шеңберінде артериалды гипертензия және венозды тоқыраудың екінші сатысы Қорытынды: митралды стеноз

Мына сурет қиындық туғызбайды деп ойлаймыз.

Жауап Үш бұрышты пішін Аралық көлеңкесінің құрылымы айқын емес, сол себепті эксудативті перикардит немесе миокард тонусы диффузды төмендеген деп айту қиын

УДЗУДЗ жүрек айналасын қоршаған сұйықтық, анэхогенді аймақ

Жүрек қақпақшаларын протездеу

Қақпақшадағы протез Қолқалық қақпақша протезі (сол жақтағы сурет) Митралды қақпақша протезі (оң жақтағы сурет)

Жүрек жағдайын анықтау қиын Кифосколиоз

Жүректің патологиясына симуляция жасау мүмкін: Аралықтың ісігі Ұлғайған қуысында сұйықтық бар өңеш

Жүректің дислокациясы Жүректің екіншілік зақымдануы Жоғарғы сурет – Жүректің эксудативті плевритте оңға ығысуы Төменгі сурет – жарақаттық сол көк ет жарығы