ы. сы. лыс гия ұры ноло ы. қ үл тех ану айг сіру дал ыр а ө пай Ш йд да а ын ыж ақсат ыл к м Ж ді Сән
Жоспар Шырайгүл және оның құрылысы Шырайгүлдің таралуы аймақтары. Жылыжайда өсіру технологиясы. Шырайгүлді сәндік мақсатта пайдалану. Қорытынды. Пайдаланылған әдебиеттер.
Шырайгүл және оның құрылысы. Петуния (шырайгүл, лат. Petunia) – биіктігі 10 см-ден 1 метрге жуықтайтын көпжылдық өсімдіктердің бірі. Петуния атауы португал тілінен аударғанда «темекі, шылым» дегенді білдіреді.
Сабақтары түзу және екі үш өркеннен дамиды. Олардың ішінде аласа (20 -30 см), сонымен қатар (60 -70 см) биік түрлері кездеседі. Жасаушы өркендері домалақ, жасылтым, сары сызықтармен. Жапырақтары түрі, пішіні, көлемі жағынан әртүрлі болып келеді. Гүлі қарапайым, ірі, көбенесе жеке дара болып келеді. Гүл табақшасы бес бөліктен тұрады. Шырайгүл тұқым өте ұсақ болады.
Шырайгүлдің таралу аймақтары. Оңтүстік мериканың А тропикалық аймақтарынан тарқаған шырайгүлдің табиғи түрлері Бразилия, Боливия, Аргентине және Уругвайда өседі.
Шырайгүлді жылыжайда өсіру технологиясы. Шырайгүлдің тұқымы көктемге дейін сатылып алынады. Ал топыраққа қақаған қыста, қаңтар айында егіледі. Шырайгүлдің тұқымы өте ұзақ өніп, көктейді. Бұл уақытта оны үнемі қопсытып, қажетті қоспалармен тыңайтылған суды құйып тұру керек. Ал наурызда өте кішкентай өскіндерді жеке стакандарға сиретіп отырғызады.
Шырайгүлді сәндік мақсатта паудалану. Көгалдандыру ‒ қала, ауыл, т. б. елді мекендерде ауаны тазарту, көлеңкелеу үшін ағаш, бұта, гүл, көгал өсіру. Құрылыс аяқталғаннан кейін жүргізілетін көгалдандыру жұмыстары мекен жайларға әсем көрініс береді, шудан, күннен, шаңнан, т. б. қорғайды, санитарлық-гигиеналық рөл атқарады. Бағбандардың өмірінде шырайгүл үлкен рөл атқарады. Қазақстанда үлкен, түрлі-түсті әдемі гүлшанағы бар шырайгүлді қала көшелерін, саябақтарды, үйдің ауласы мен қылтималарды безендіру мақсатында отырғызады.
Шырайгүлмен көшелерді әсемдейді.
Шырайгүлді отырғызу сызбасы.
Шырайгүлді қылтималарда өсіру.
Қорытынды. Кең байтақ жеріміздің қай өңіріне барсақ та, көздің жауын алатын, сол өлкеге тән ерекше флора әлемін көруге болады. Өсімдіктер «өмірін» зерттеушілер қазіргі таңда Қазақстан аумағында ағаштың 68, бұтасын өсімдіктердің 266, көпжылдық өсімдіктердің 2 598, біржылдық өсімдіктердің 849 түрі кездесетінін айтуда. Будандастыру үрдісінің пайда болуынан бастап жыл санап өсімдіктердің түрлері мен түстері артып келеді. Мәселен, бір ғана шырайгүлдің 15 тен 40 -қа жуық түрі бар. Демек шырайгүлдің еліміздің әдемі көрінуіне өте мол үлес қосады.
Пайдаланылған әдебиет. 1. Карпачевский М. Л. , Яницкая Т. О. , Ярошенко А. Я. Основы устойчивого лесоуправления: учебное пособие для вузов. — М. : Всемирный фонд дикой природы (WWF), 2009 2. Лесной план Саратовской области. Библиотека электронных ресурсов Правительства Саратовской области. - Саратов, 2008. 3. Оценка и сохранение биоразноооб-разия лесного покрова в заповедниках Европейской России / Л. Б. Заугольнова и др. — М. : Научный мир, 2000.
