Хромосома құрамындағы ДНҚ - ның молекуларлық құрылысы. ДНҚ репликасиясының молекулярлық механизімі Орындаған: Сахипжанова. Д. Исраилова А. Тексерген: Садыкова Р. А.
Жоспары: Кіріспе Негізгі бөлім: 1) Жасуша бөлімі. 2) Жасуша органоидтары. 3) Жасушаның бөлінуі. 4) Хромосома Қолданылған әдебиеттер
Кіріспе Цитология — жасуша туралы ғылым. Жасушаны зерттейтін ғылымды цитология деп атайды (грекше «citos» — жасуша, «logos» — ілім). Цитология ғылымы бір жасушалы, көпжасушалы ағзалар жасушасының құрылысын, құрамын және қызметін зерттейді. Ал жасуша бүкіл тірі денелердің ең қарапайым құрылысын, қызметін және дамуын сипаттайды. Сондықтан да цитологияның зерттейтін құбылыстары мен зандылықтары цитология, тәнтану, эмбриология, физиология, генетика, биохимия, молекулалық биология және т. б. ғылым негіздерінің қалануына жол ашты. Цитология бөлімі — цитохимия пәні жасушаның химиялық құрамының құрылысын, олардың түзілуін, жасушадағы таралуы мен белсенділігін және оның қызметінің өзгеруіне байланысты химиялық қосылыстардың өзгеріп отыруын зерттейді. Цитохимияның негізгі жетістіктерінің бірі — нуклеин қышқылдарыньың ақуыз молекуласын синтездеудегі генетикалық ролін анықтау. Жасушаның белсенді қызметіне байланысты ақуыздың өзгеріске ұшырау себептерін және олардың зат айналымындағы рөлін зерттеу де цитохимияның үлесіне тиеді. Бұдан біз цитология ғылымының көп саланы камтитынын байқаймыз. Өзінің даму бағытында цитология тек биологиямен ғана емес, сонымен қатар медицина, ауылшаруашылық, химия, физика, математика және т. б. ғылымдармен де тығыз байланысты. Бұл ғылымдардың жетістіктері цитологиялық зерттеулерде кең көлемде қолданылады. Сондай-ақ цитологияның жетістіктері көптеген ғылымның негізін салуда маңызды рөл атқарады. Ч. Дарвиннің эволюциялық теориясының жасалуының алдында ағзаның жасушалы кұрылысты екендігі туралы өте маңызды жаңалық ашылған болатын. Осы ашылған жаңалық органикалық дүние бірлігінің өте нанымды дәлелінің бірі болды. Осындай дәлелді өсімдіктер мен жануарлардың жасуша құрылымының ұқсастықтарынан да көруге болады
Жасуша бөлімі Жасуша негізінен 3 -бөлімнен тұрады: 1) Жарғақшасы жасушаны қаптап сыртқы ортадан бөліп тұрады. 2) Судан, әр түрлі тұздар және органикалық қосылыстар мен органоидтардан тұратын цитоплазма. 3)Жасуша ядросы (бактерияларда нуклеаралық аймақ немесе нуклеотид). Онда жасушаның генетикалық ақпараты — ДНҚ және онымен байланысқан заттар болады.
Жасуша органоидтары 1. Эндоплазмалық тор 2. Рибосома 3. Гольджи жиынтығы 4. Вакуоль 5. Лизосома 6. Митохондрия 7. Жасуша орталығы 8. Ядро
Эндоплазмалық тор Бұл — органоид питоплазманың ішінде бір -бірімен тығыз байланысқан түтікшелердің (каналшалар), вакуольдердің, цистерналардың жиынтығынан тұратын күрделі жарғақшалар жүйесі. Эндоплазмалық тордың: а) түйіршікті; а) тегіс бетті екі түрі болады.
Рибосома — жасушаның ақуыз биосинтезін іске асыратын органоид. Ол екі бөліктен тұрады — кіші және үлкен, оның орташа диаметрі 20 нм. Рибосоманың екі түрі болады: эукариоттық, оның жалпы өлшемі — 80 5, кіші бөлігінің жалпы өлшемі — 40 5, үлкені — 60 5 және прокариоттық түрі оның өлшемі 70 5 — 30 5. Одан басқа өлшемдері 55 5 — 70 5 арасындағы митохондрияның және хлоропласттың рибосомалары болады. Олар қабықша синтезін автономды (өз бетінше ештеңеге бағынышты емес) түрде жүргізеді.
Гольджи жиынтығы 1898 жылы итальян ғалымы Гольджи жануарлар жасушаларынан тапқандықтан бұл органоид осы ғалымның есімімен аталды. Гольджи жиынтығы — жануарлар жасушасымен қоса өсімдіктер жасушаларында көздесетін негізгі органоид. Өсімдіктер мен қарапайымдылар жасушаларындағы Гольджи жиынтығының пішіні әр түрлі болады. Көп жағдайда орақ немесе таяқша пішінді жеке денешіктер түрінде кездеседі.
Вакуоль — жасушалардың дамуы және ескіруі барысында цитоплазмада анық көріне бастайтын сұйықтық. Вакуольдерде ерітінді күйінде минералды тұздар, қант заттары, сондайақ жасушаның өмір сүруіне қажетті әр түрлі органикалық қышқылдар, таниндер және басқа да заттар шоғырланады. Вакуольдердің пигменттері, гүлдердің желектеріне және өсімдіктердің басқа да бөліктеріне (қызылшаның тамырларына баклажанның жемістеріне күзгі жапырақтарға) қызыл, жасыл бояу бөліп шығарады.
Спасибо за внимание!!!
Скачать презентацию Хромосома құрамындағы ДНҚ — ның молекуларлық құрылысы ДНҚ
4845.pptx