Wereld Religie Islam I Islam n n

Wereld Religie Islam I

Islam n n n Da religie disi gro snel A de dominant na ini 52 kondre 35 kondre abi 85% efoe moro Muslim Totaal populatie de ongeveer 1, 300, 000 soema = 1/5 foe grontapoe 20% nomo komopo foe midden oost.

Islam: Populatie na ini miljoen n n n Indonesia -171 Pakistan – 140 India – 127 Bangladesh – 110 Iran – 67 Turkey – 66 Egypt - 59

Islam: Populatie na ini miljoen n n n Nigeria – 46 China – 25 Morocco – 28 Algeria – 30 Ethiopie - 19 Sudan – 19 Irak – 22

Islam n n Dominant na ini da midden oost percentage A gro snel na ini Europa A de da di foe toe religie na ini Europa Da percentage zendeling wroko nanga Islam de pikin

Foe san’ede a gro snel? n n n Moni foe Arab kondre foe bouw mosque, Islam centrum, A de wan universaal religie A de eenvoudig A abi te maak nanga da heri libi A de moro gemakkelijk foe gi jesi

Foe san’ede a gro snel? n n n A de verstaanbaar A de wan religie foe brada Dem proselytize

Islam n n A tai hebi nanga 7 e Arabian cultuur, en poti da cultuur dati na hei Joe no man prati da cultuur nanga da religie. Dem tai makandra na ini politiek, famiri structuur, njanjan, krosi, religie gwenti, enz.

Islam – saka na ondro n n Islam = saka foe lichaam nanga sieli na Allah Muslim = da soema disi saka na ondro Allah. Da woortoe taki foe saka doro

Islam n n Cultuur = autoriteit de na ini da Shiek, disi absoluut autoriteit Democracy no klop nanga Islam Joe kan verwakti wan “tranga man” Concept foe personal leti en civil leti per se no de.

Islam n n Libisoema no meki na ini da prenki foe Gado Leti (human rights) no go na soema, ma na da groepoe Libisoema no abi intrinsic waarti ma moesoe saka na ondro nomo No wan gado sa dede gi libisoema

Som modifications nanga da west n n Da burka efoe veil – soms frow no weri hem Da wet foe apostacy no de alatem Dem bai western goedoe Som presi dem no abi polygamy efoe a no de so hipi

Conflict nanga da west n n n N. B. – Spesroetoe da conflict de pe da west no hori na da leri foe Jezus moro Western racism Colonialism “Vrede-oorlog” Moreel degeneratie

Islam n n n A de moeilijk foe wini soema A de moro moeilijk foe soema tan na ini Kristen geloof en gro Dem kisi spotoe foe mati Dem famiri sa gi bigi oppositie Sociaal drukte Economic drukte

Marki foe respeki gi wan Muslim n n Poeroe soesoe te joe go na ini wan soema oso Seki anoe te joe kom, en te joe gowe No kruisi joe kindi te joe sidon na wan stoeroe Loekoe boen foe behandel dagoe – dem de onrein

Marki foe respeki n n n No alcohol No agoe-meti, efoe bepaalde kreeft, garnalen, enz Hori da Bijbel nanga respeki. No marki hem efoe poti hem tapoe da gron

Marki foe respeki n n No de fri nanga da opposite sex No lafoe abra santa sani Loekoe boen foe jewelry foe religie Loekoe boen foe prenki foe Jezus – dem kan denki joe doe afgodrei

Wantoe fasi foe getuigi n n n Wan santa libi nanga wroko foe lobi en dienst – skoro, medicine Abi belangstelling foe dem srefi sani Disaster jepi Leri engels Seri literatuur, Bijbel cursus, enz.

Getuigi n n n Soms, dem gi pasi foe abi openbaar evangelistic komakandra. Begi foeroe, gi uitnodiging tapoe papiera Radio & TV Sori dem Jezus, en no soso joesrefi

Basis difrenti Islam & Kristen n n Gado lobi libisoema; Gado lobi sondari, en A ben seni Jezus foe dede gi wi Allah lobi soema disi gi hem jesi, ma a no lobi sondari kwet’kweti Islam – joe hopoe foe kisi libi foe teego doro boen wroko Kristen – joe accepteer Jezus Kristus

Verschil na kroetoe n n n Kristen – sondoe ben kroetoe tapoe da kruisi Islam no bribi da kruisi. Sinsi Gado no jepi libisoema, joe no man sabi foe troe san sa miti joe. Fatalism – Allah kisi glori te a misleid en seni soema go na hel

Mohammed srefi no ben sabi n n Mohammed ben taki dati a de da apostel foe Allah, ma a no sabi san sa miti hem. Te joe waka na hem baka, en froestan da Qur’an, joe mankeri zekerheid toe Allah no gi pardon foe wan soema disi libi da bribi en go na wan tra bribi

No personal relatie nanga Allah n n Allah no lobi direkt – joe moesoe loeroe hem foe lobi joe nanga boen wroko A gi goedoe na dem soema disi dwingi soema foe gi jesi na hem wet Politiek tai nanga goedoe Da wan enkri fasi foe sabi zeker foe go na hemel de foe dede leki martelaar

Islam – Achtergrond informatie n n Arabie ben abi animism, en dem ben aanbegi ston. Da tribe foe Mohammed ben abi wan blaka ston dati dem ben poti na ini da Kaa’ba Sabianism – aanbegi dem sani na loktoe, spesroetoe da moen leki wan man Gado Dem ben faste de da crescent moen ben opo

Allah n n n Orsprongelijk, dem ben kari da moen gado Allah, en dem ben aanbegi da blaka ston disi dem bribi ben saka komopo foe hemel Da sun, disi ben de wan frow, ben trow nanga Allah en meki drie oemapikin, disi ben de da top foe 360 idol Mohammed ben broko ala idol boiti da blaka ston moro lati

Da Ka’ba n n Dem bribi dati Adam ben bouw hem fosi, ma a ben broko doro da zondoe floedoe Abraham nanga Ishmael ben bouw hem baka

Mohammed – 570 -632 AD n n n Hem tata ben dede fosi a gebore, hem mama di a ben de 6 jari owroe. A ben komopo foe famiri Hasyim foe wan makti stem Kuraish A ben tan nanga hem opa 2 jari, en a ben dede toe. Hem opa ben de waktiman foe da Ka’aba Dan a ben kweki doro wan omoe Abu Talib

Da situatie na ini Arabie n n n Wan bigi verschil ben de na mindri dem goedoeman nanga potiwan Afgodrei ben de foeroe – 360 goden, spesroetoe na ini Mekkah Muhammed noiti ben moksi nanga afgodrei, en a ben de wan betrouwbaar man disi ben wroko nanga wan weduwe

Mohammed n n Di a ben de 25 jari, a ben rij kameli na ini wan karavan, en moro lati a ben trow nanga wan goedoeman weduwe, Khadijah, disi ben de 40 jari owroe Da trow ben de boen, dem ben meki 4 oemapikin, en toe boi. Soso Fatima ben tan na libi. Khadijah ben dede di Mohammed ben de 50 jari owroe

Mohammed n n Age 40 a no ben wroko moro, ma a ben teki tem foe meditatie. A ben miti nanga wan jeje disi a ben taki ben de da engel Gabriel, disi ben sori hem sani leki da moro bigi profeti. Ma a ben frede dati a de wan jinn (takroe jeje). Ma Khadija ben taki dati a ben de foe Gado (ma Muslim bribi dati wan oema no man froestan boen leki wan man kan froestan)

Mohammed n n Age 40 a no ben wroko moro, ma a ben teki tem foe meditatie, spesroetoe na ini da moen foe Ramadan. A ben miti nanga wan jeje disi a ben taki ben de da engel Gabriel (Jibril), disi ben sori hem sani leki da moro bigi profeti. Ma a ben frede dati a de wan jinn (takroe jeje). Ma Khadija ben taki dati a ben de foe Gado (ma Muslim bribi dati wan oema no man froestan boen leki wan man kan froestan)

Mohammed n n n A no ben kisi revelatie 3 jari langa. A ben denki dati a ben abi wan takroe jeje, en foe kiri hemsrefi Moro lati, a ben abi convulsie en dem ben kom moro vreemde A ben taki dati a ben taki nanga dedewan

Mohammed n n n Dem “satanic versi” a ben taki dati satan ben kori hem, en a ben kenki dem versi Mohammed ben kenki dem woortoe foe hem visie di da skrifiman taki so A ben libi Mecca, ma a ben taki dati a ben go na Jerusalem en taki nanga dem owroetem profeti nanga Jezus

Mohammed n n Dem soema foe Mecca ben proberi foe kiri Mohammed, ma a ben lowe go na Medina (hijra) sept 24, 622 AD Foeroe Djoe ben de, en Mohammed ben teki wantoe foe dem gwenti, ma moro lati dem Djoe ben trowe da njoen religie, disi no ben klop nanga da OT

Mohammed n n n Now dem ben bigin foe feti agensi dem karavan foe wini sani na ini da nem foe Allah Efoe dem feti na jihad, Allah sa gi pardon foe sondoe Efoe wan muslim kiri wan soema disi no bribi, tokoe a no de waarti foe dede

Mohammed n n n A bigin foe kiri foeroe feanti, en iniwan soema disi spotoe hem efoe Allah A ben teki wan kans foe kiri 800 Djoe man Soms a ben sori sari-hati, soms a ben kiri

Mohammed ben teki 11 oema n n Som a ben trow foe lobi Som ben de politiek Wan ben de hem egi schoondochter Aishah ben de jongoe – didon nanga hem di a ben de 9 jari owroe

Mohammed nanga religie n n Mohammed wefi ben de wan Ebioniet, wan groepoe leki Kristen disi no bribi dati Jezus de Gado. A ben abi foeroe kontakt nanga Djoe. Te foe kaba, a ben de wan sortoe religious leider na ini Medina ma ben abi foeroe konflict nanga Djoe, disi no bribi hem leri

Mohammed & religie n n Wan aantal presi da Qur’an ben abi konflict nanga dem Kristen & Djoe geloof. Mohammed ben taki dati disi de da laaste en juisti verhaal. A ben taki: No afgodrei Wasi 5 leisi en begi na richting Mekka alwasi fosi a ben begi na Jerusalem Seti vrijdag leki da dei foe da moskee

Geschiedenis baka Mohammed n Abu Bakr 632 -634 A ben doe 3 sani n n n Heri Arabie ben de Islam Qur’an skrifi No wan tra religie tapoe Arabie Umar 634 -644 Dem wini Syrie, Iraq, Egypti, Persie, Jerusalem

Geschiedenis n n n Uthman & Ali: Uthman moord Umar en ben de wan gridi man. Dem ben kiri hem baka 12 jari na ini hem oso. Ali ben teki abra alwasi Aishah no ben lobi hem. Dem ben kiri Ali na 661 Dan feti ben kowroe na ini Islam, en dem ben wini foeroe

Geschiedenis n n Dem ben wini ala noord Afrika, en doro te leki zuid France en west China Damascus ben tron hoofd stad. Dem ben bouw da Bigi Mosque foe Damascus na presi foe da kerki foe St. Johannes, en da Dome foe da Ston na presi foe da tempel foe dem Djoe

Geschiedenis n n n Charles Martel ben wini na da feti foe Tours na 732 Islam ben ontwikkel Baghdad, en wetenschap, leri, cultuur Dan Cairo ben kom na fesi

Da Crusades 1095 -1291 n n Dem paus ben teki da idee of jihad over – efoe joe dede na feti, joe sa go na hemel Alwasi dem ben wini som feti, dem Muslim ben wini moro, en da crusade ben sori dati Kristen ben lobi goedoe moro leki jeje ontwikkeling, en a ben poti da wroko foe Kristen nanga baka

Da feti ben go na oost n n Genghis Khan ben wini te leki Egypt. Te foe kaba, moro lati, dem Mongol ben tron Muslim Da intellectueel vooruitgang foe Islam ben pori

15 e eeuw n n n Islam lasi Spanje Islam nanga Turkij ben wini Constantinople tron Istanbul Ottoman empire ben go na noord te leki Poland, en ben go toe leisi na Vienna

Foe 18 -20 e dem ben tan pi n n Samenvatting: 1400 jari, moro foeroe Islam ben bigin dem feti = jihad Muslim wani tjari wereld vrede doro da howroe Muslim denki dati da cultuur foe da west de slecht

Da Qur’an n Dem bribi dati Gabriel ben gi Mohammed dem precis woortoe foe Gado komopo foe di foe sebi hemel Dem woortoe de troe na ini Arabic – iniwan vertaling no de precis da Qur’an ma wan sortoe uitleg Dem bosi hem, hori hem na da hede, poti hem moro hei na ini da oso, enz.

Mohammed ben kisi dem woortoe doro n n n n Stuipingen Dren Visioen Wan engel disi gersi wan jongoe langaman Wan engel troe Wan tocht na ini 7 hemel Allah taki baka wan veil

Qur’an n Drie tem a ben kisi n n Fosi Mecca period – kroetoe & openbaring Tweede Mecca period – doctrine, som foe da Pentateuch Medina period – laasti 10 jari foe da libi foe Mohammed – lanti & ethics Mohammed no ben verwakti foe dede; hem bakaman verzameld dem skrifi

Qur’an n Da tem foe Uthman, dem ben abi verschillende versie foe da Qur’an. Dem ben teki da versi foe Zaid & bron dem 24 tra versie Da Qur’an loekoe na da Bijbel leki a no de compleet & a abi corruptie. Muslim si da Qur’an leki a no stree nanga da Bijbel ma meki hem compleet

Qur’an “corrects” da Bijbel n n Farao wefi ben teki Mozes, niet hem oemapikin Maria de wan foe da drie-in-eenheid Wan dinari foe Farao ben bouw da toren foe Babel Samaritaan ben meki da gowtoe kaw na ini Exodus

Qur’an revisie foe da Bijbel n n Abraham offer Ishmael, niet Isaak Saul na presi foe Gideon na ini Richteren Dem no kruisi Jezus Broedoe no de fanowdoe na ini da offer

Wantoe vreemde taki na ini da Qur’an n Allah meki wantoe fisiman tron aap Gado meki sebi hemel en sebi grontapoe Meteor soetoe na jinn disi wani arki da Qur’an en tjari da woortoe gi libisoema

Contradictie na ini da Qur’an n n Wan presi – wan engel taki na Maria, tra presi wan aantal Da dei foe Allah = 1000 solar jari, tra presi 50, 000 solar jari Soema tjari sieli gowe na dede – dede engel, efoe dem engel, efoe Allah Siksi dei foe da schepping wan presi; tra presi 8 dei

Contradictie n n n Hemel efoe grontapoe meki fosi – wan presi wan, tra da trawan Allah gi pardon foe shirk (idolatry) Soms ja, soms nee. Dem taki dati Abraham ben doe so, ma dem taki dati dem profeti noiti ben doe sondoe Difrenti fasi libisoema ben meki na difrenti versi

Contradictie n n n Strafoe soeta – 100 wipi foe man nanga frow wan presi; tra presi, da frow sroto hem heri libi, ma da man kisi pardon efoe a begi ba en meki sani boen baka Wan foe dem boi foe Noach ben soengoe Jezus dede efoe libi? Farao soengoe efoe niet? Kristen na ini hemel efoe hel?

Sunnah & Hadith n n Sunna – basis foe shari’a Hadith - wan bradi skrifi abra da heri libi foe bepaalde sani disi Mohammed ben taki efoe doe

Allah nanga Jehova de difrenti n n n Dem no de toe nem foe da srefi Gado Allah de wan farawe kroetoeman Allah de wan – agensi drie-in-eenheid San Allah wani sa pasa Allah de farawe. Mi no kan kari hem mi tata. Mi de wan dinari nomo

Islam – dem santa dei n n n Dem wroko tapoe wan calendar foe da moen, en dem dei kenki Dem fesa – Abraham & Ishmael ben bouw da Ka’aba baka hem offer… Eid-ul-Adha = da dei foe meki ofrandi foe membre da offer foe Abraham. Dem weri njoen krosi en gi presenti na potiwan

Islam – Ramadan n Hori aparti foe njanjan, dringi & sex na da dei – en begi en leisi da Qur’an Dem abi fesa fosi da son opo en baka da son saka. 27 e dei = da neti foe krakti di Mohammed ben kisi dem fosi versi foe da Qur’an

Ramadan n Eid-ul-Fitr – fosi dei foe di foe 10 moen, te dem broko da faste foe Ramadan – tan 3 dei langa, nanga fesa, presenti Dem fesa dei poti nadruk tapoe san libisoema kan doe. Dem fesa de soso gi Muslim

Dem groepoe na ini Islam n n n Sunni – moro bigi groepoe, traditional Dem ben teki shari’a leki dem wet, nanga da Haddith nanga dem sani disi komopo foe da community. Leider ben de wan caliph – verkisi leider Shi’ite – bribi dati da caliph moesoe komopo foe da famiri foe Mohammed, en da fosi wan ben de di fo fo, Ali

Shi’ite n n n Imam – leider disi de geestelijk nanga inspiratie, na ini da wet a no meki fout 12 e leider = da Madhi, wan sortoe messias disi noiti ben dede Dem wani shari’a wet foe heri kondre

Islam mysticisme – Sufism n n n Asceticisme Eenvoudig fasi foe libi Meditatie Wan sortoe drai dansi – dervish Dem abi wan sortoe leider – Shaikh

Wantoe moro pikin groepoe n n Natie foe Islam – dem ben leri dati da blaka man ben de oorsprongelijk Muslim, bakra ben de da duivel, en dem blakaman moesoe kom apart (foe da VS) foe feni vrijheid. Elijah Muhammed ben teki abra di Fard ben dede

Natie foe Islam ben kenki na ondro Wallace Muhammed Blakaman superioriteit – dem no leri moro n Wallace Fard ben de wan wijs man, ma a no ben de Gado n Business nanga religie ben prati n Dem no aksi foe aparti staat foe Afro. Americanen moro Dem ben accepteer da VS constitutie Dem ben accepteer Islam te leki da Hajj srefi n

Wahhabism – radicaal Sunnisme n n Literaal interpretatie foe da Qur’an Predestination No gebruik da nem foe wan profeti efoe engel te joe begi Jihad tapoe ala tra sortoe Islam

Druze – Israel & Lebanon n n Gado ben sori hemsrefi na ini al-Hakim No converts, no trow dorosei foe dem groepoe

Alawites n n Bribi Ali ben de 2 e na ondro Mohammed Sebi pilari – toe moro leki Islam n n n Jihad agensi dem feanti foe Ali Aanbegi Ali Dem de na ini Syrie – 10% populatie

Nusairijjah n n Dem de na ini Syrie Ala ben de Allah na skin-fasi. Ali ben meki Muhammed foe hem jeje, en Muhammed ben meki Salman (3 in 1) Autoriteit foe Qur’an en begi no de Mannengre opo baka foe dede na skinfasi; oema no abi sieli

Ahmadiyya n Quadani ben taki dati a ben de wan leriman, moro lati wan profeti, en dan Muhammed. Moro lati dati a ben de Krishna

Sikh n n n Guru Nanak ben agensi Islam fanaticism & Hindu ritual. A ben wani ala libisoema equal, en a ben wani poti Islam & Hinduism samen “Gado” de wan beginsel, en doro meditatie joe kan kom wan nanga hem