Warsztaty z przedstawicielami społeczności lokalnych Strategia Rozwoju Gminy

Warsztaty z przedstawicielami społeczności lokalnych Strategia Rozwoju Gminy Aleksandrów Kujawski na lata 2018 -2028 Prowadzący: Katarzyna Kucharska Małopolska Fundacja Energii i Środowiska 1

Kilka słów o Małopolskiej Fundacji Energii i Środowiska 2

Podmiot powstał w październiku 2014 roku www. mafes. com. pl Naszą misją jest: Pomoc samorządom w kreowaniu i realizowaniu polityki zrównoważonego rozwoju 3

Ø Nasi eksperci świadczą usługi od 2000 roku na terenie całej Polski, ze szczególnym uwzględnieniem samorządów lokalnych. Ø Specjalizujemy się w dziedzinie szeroko pojętej efektywności energetycznej, ograniczaniu niskiej emisji i ochrony środowiska. Ø Za nami ponad 100 opracowań zaopiniowanych przez Zarządy Województw, Regionalnych Dyrektorów Ochrony Środowiska, Wojewódzkich Państwowych Inspektorów Sanitarnych, Powiaty, Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska, … W województwie kujawsko-pomorskim współpracowaliśmy z gminą Brzuze i Lubień Kujawski, poza tym uczestniczyliśmy w przygotowaniu dokumentów dla np. Miasta Konin, Gmin Staroźreby, Gąbin i Bulkowo w powiecie płockim i wieloma innymi partnerami w Polsce… 4

Przygotowujemy: Ø Plany Gospodarki Niskoemisyjnej … Ø Programy Ograniczenia Niskiej Emisji … Ø Programy Ochrony Środowiska … Ø Projekty założeń do planów zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe … Ø zajmujemy się problematyką usuwania wyrobów zawierających azbest, inwestycjami w obszarze turystyki … Ø przygotowujemy wnioski o dofinansowanie, akcje promocyjno-informacyjne, badania społeczne … 5

Strategia Rozwoju Gminy Aleksandrów Kujawski 2018 -2028 to aktualizacja dokumentu Strategia Rozwoju Gminy Aleksandrów Kujawski na lata 2008 -2020 stanowiącej załącznik do uchwały nr XVI/215/08 z 25 lipca 2008 roku zmienianej w kolejnych latach, ostatnia aktualizacja luty 2017 r. 6

Strategia to…. Strategia rozwoju gminy to pewien generalny koncept (plan) systemowego, długofalowego działania władz (i wszystkich, którzy chcą im w tym pomóc) wobec szans i zagrożeń wynikających ze zmiennego otoczenia i działań innych podmiotów, ukierunkowany przez wartości i opcje uznane przez społeczność lokalną, bazujący na wewnętrznym potencjale sił i uwzględniający wewnętrzne słabości. Strategia opracowana jest dla konkretnej gminy (jej zdefiniowanej w diagnozie sytuacji, momentu rozwojowego i zidentyfikowanych problemów), czasu realizacji uwzględniającego pojawiające się szanse i zagrożenia i jako łącznik całości, consensusu społecznego. Dokument ten, co do zasady jest podstawą, wokół której koncentruje i tworzą się inne działania. Jest swoistym centrum dowodzenia. Strategię powinno cechować: Ø zrównoważenie (harmonijność) celów a także środków, Ø otwartość na zewnętrzne szanse (przyciąganie środków i współpraca z partnerami, zewnętrznymi, wykorzystanie nisz rynkowych wobec konkurentów), Ø eksponowanie atrakcyjności gminy i jego najbliższego otoczenia, Ø aktywne wykorzystanie i wzmacnianie zasobów i sił wewnętrznych. 7

Diagnoza Czyli co zmieniło się w Gminie na przestrzeni ostatnich lat

Gmina Aleksandrów Kujawski I Położona w centrum Polski, w województwie kujawsko-pomorskim. Sąsiaduje z krajowym uzdrowiskiem - Ciechocinkiem. Teren gminy jest przeważnie płaski. W całości to teren rdzennych Kujaw. Jest to największa gmina (zajmuje 27, 7 % jego powierzchni). powiatu aleksandrowskiego Gmina stanowi żywnościowe zaplecze dla pobliskich miast, m. in. Aleksandrowa Kujawskiego i Ciechocinka. Stanowi także miejsce zamieszkania dla kadry pracowniczej zlokalizowanych nieopodal ośrodków miejskich. Na terenach przyległych do pobliskich miast w

Gmina Aleksandrów Kujawski II Na terenach przyległych do pobliskich miast w bardzo dużym tempie rozwinęło się budownictwo jednorodzinne. Związane jest to z migracją ludności, która zamieszkując na terenie gminy nie jest związana bezpośrednio z rolnictwem Na obszarze gminy Aleksandrów Kujawski znajduje się kilkanaście złóż surowców pospolitych, w tym: 10 złóż kruszywa naturalnego i 2 złoża surowców ilastych ceramiki budowlanej. Na terenie gminy występują pokłady wody mineralnej zlokalizowane w rejonie wsi Otłoczyn i Wołuszewo. We wschodniej części Gminy znajduje się również zachodnia część złoża wód leczniczych Ciechocinek, aktualnie eksploatowanych przez zakład „Uzdrowisko Ciechocinek S. A. ”

Gmina Aleksandrów Kujawski III Klimat gminy charakteryzuje się dużą zmiennością a dodatkowo jednymi z najniższych opadów w województwie. Powoduje to niedobór opadów sięgający 50 % zapotrzebowania. Specyficzne warunki klimatu lokalnego mają rozległe tereny leśne, w tym pobliskie obszary chronionego krajobrazu. Są to równocześnie tereny o wzbogaconym składzie fizykochemicznym powietrza w tlen, ozon, olejki eteryczne oraz inne substancje śladowe podnoszące komfort bioklimatyczny. Struktura siedliskowa lasów gminy wskazuje na to, iż są one bogate pod względem różnorodności biologicznej oraz bardzo cenne z przyrodniczego punktu widzenia. Lasy wraz z innymi mniejszymi powierzchniami zadrzewień, łąkami, rzekami, oczkami wodnymi oraz torfowiskami tworzą tzw. korytarze ekologiczne, dające między innymi możliwość migracji zwierząt.

Gmina Aleksandrów Kujawski IV Wisła - jest podstawowym ciekiem decydującym o zasobach wód powierzchniowych na obszarze gminy. Jej wykorzystanie jest szansą na rozwój zarówno funkcji turystycznych jak i transportowych gminy. Drugą ważną rzeką w gminie jest Tążyna (o długości 24 km), zasilana przez niewielkie cieki o uregulowanych korytach, płynące przez obszary rolnicze Gminy. Jest to ciek bardzo zanieczyszczony. Główny Zbiornik Wód Podziemnych GZWP nr 141 na terenie Gminy Aleksandrów Kujawski jest silnie narażony na zanieczyszczenia antropogeniczne ze względu na swój „odkryty” charakter – intensywna wymiana pomiędzy wodami infiltracyjnymi a podziemnymi.

Gmina Aleksandrów Kujawski V Świat zwierzęcy na terenie Gminy Aleksandrów Kujawski charakteryzuje się dużą różnorodnością. Można tu spotkać zarówno powszechnie występujące jak i rzadkie gatunki. Część terenu gminy objęte jest OCh. K Niziny Ciechocińskiej - 3 591, 43 ha W granicach gminy zlokalizowane są części obszarów Natura 2000: obszar siedliskowy Nieszawska Dolina Wisły oraz obszar ptasi Dolina Dolnej Wisły. Gmina graniczy z Rezerwatem Ciechocinek oraz OChr. K Wydmowy na południe od Torunia, a blisko jej granicy znajduje się obszar siedliskowy NATURA 2000 wydmy Kotliny Toruńskiej.

Gmina Aleksandrów Kujawski VI Na terenie Gminy zewidencjonowano 15 użytków ekologicznych, zajmujących łącznie powierzchnię ok. 23, 87 ha. Zlokalizowane są głównie w dwóch miejscowościach: Rożno-Parcele i Grabie, głównie w dolinie Tążyny. Na terenie gminy Aleksandrów Kujawski, zlokalizowanych jest 8 obiektów zakwalifikowanych jako pomniki przyrody.

Turystyka • Gminie w 2016 r. zatrzymało się 778 turystów zagranicznych, którym udzielono 1747 noclegów. (Czyli średni czas pobytu to 2 -3 doby). • Najwięcej w gminie odpoczywało turystów niemieckich (40% liczby wszystkich turystów zagranicznych). Dane te wskazują na statystyczny skokowy wzrost liczby turystów zagranicznych w gminie. (w roku 2015 oficjalna statystyka odnotowała tylko 10 osób). • Naturalnym konkurentem dla zatrzymania się w Gminie jest bliska odległość od Ciechocinka oraz Torunia. W roku 2016 oficjalna statystyka publiczna odnotowała funkcjonowanie w gminie 1 obiektu hotelowego w trakcie kategoryzacji dysponującego 83 miejscami noclegowymi całorocznymi.

Rolnictwo I Ø Gmina wiejska Aleksandrów Kujawski ma charakter typowo rolniczy. Ø Gospodarstw prowadzących działalność rolniczą jest 893. Zajmują one powierzchnię 8538, 60 ha. Ø Średnia wielkość gospodarstwa wynosi ok. 9 ha. Ø Przeważającą grupę stanowią niewielkie: od 1 do 5 ha - jest ich 289. Sporo jest także gospodarstw dużych powyżej 15 ha – 158. Ø Przeważają gleby słabe. Jedynie w środkowej, zachodniej i południowej części gminy występują gleby lepszej klasy bonitacyjnej. Gruntów najwyższych klas bonitacyjnych tj. II i III jest ok. 27%. Występują one głównie w rejonie wsi: Grabie, Opoczki, Opoki, Zduny, Przybranowo, Poczałkowo, Przybranówek, Służewo, Broniszewo, Ośno Drugie, Plebanka, Słomkowo i Ostrowąs. Ø Znaczący udział w produkcji rolnej mają uprawy o mniejszych wymaganiach glebowo-wodnych takie jak żyto, mieszanki zbożowe, pszenżyto, ziemniaki, kukurydza.

Rolnictwo II Ø Na terenie Gminy funkcjonuje ponad 600 gospodarstw hodujących zwierzęta. Ø Dominujący kierunek stanowi hodowla drobiu - działa tu kilkanaście kurników. Największe z nich znajdują się w miejscowościach: Chrusty, Kuczek, Nowy Ciechocinek, Otłoczyn, Wygoda. Ø W Rudunkach działa zakład przetwórczy przemysłu mięsnego.

Ludność I Gminę Aleksandrów Kujawski zamieszkuje 11709 mieszkańców. Najliczniej zasiedlone jest sołectwo Służewo, zamieszkiwane przez 1410 mieszkańców, zaś najmniejszymi są sołectwa: Białe Błota - 75, Chrusty - 36 i Zduny – 137 mieszkańców. W porównaniu z rokiem 2000 (10. 401 mieszkańców) liczba ludności zamieszkującej na terenie gminy wskazuje na trend rosnący. Gminę charakteryzuje dodatni przyrost naturalny

Ludność II W Gminie podobnie jak i w całym województwie zauważa się przewagę liczby kobiet nad liczbą mężczyzn. Gęstość zaludnienia, wg danych za rok 2016, wynosi 89 osób / km 2, i prezentuje stały trend wzrostowy W strukturze ludności wyraźnie dominują osoby w wieku produkcyjnym. Ludność w wieku przedprodukcyjnym (kobiety i mężczyźni poniżej 18 lat) to ok 20%, natomiast osoby w wieku poprodukcyjnym stanowią 15, 3 % i wartość ta wolno, ale rośnie

Ludność III Według danych PUP-u w Aleksandrowie Kujawskim liczba bezrobotnych wg stanu na koniec czerwca 2017 r. w powiecie wynosiła 2661 osób, w Gminie 592 osoby Największa spadek bezrobocia wystąpiła w latach 2004 -2009, by ponownie zacząć rosnąć do roku 2013. Obecnie jest w kolejnej fazie spadku.

Podmioty gospodarcze w gminie Najliczniejszym działem gospodarki w Gminie w dalszym ciągu pozostaje sektor handlowy. Na drugim miejscu, podobnie jak w poprzednim okresie sektor budowlany a na trzecim przetwórstwo przemysłowe. Liczba podmiotów ogółem w gminie stale rośnie. Rok 2016 to wzrost liczby podmiotów do 900 łącznie, w tym, w sektorze prywatnym do 881. Jednym z przykładów wzrostu liczby podmiotów jest opieka zdrowotna i pomoc społeczna

Mieszkalnictwo Ø W Gminie dominuje zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna. Ø Zabudowa wielorodzinna dwu i trzy-kondygnacyjna występuje w miejscowościach: Otłoczyn, Przybranowo i Służewo. Ø Ogólna liczba mieszkań w Gminie wynosi 3 338 i wzrosła w ciągu 10 lat, o 12%, co daje 14 646 izb i powierzchnię mieszkalną obecnie 311 421 m 2 (w roku 2006 - 256 955 m²). Ø Najwięcej mieszkań należy do osób fizycznych (2 756) - co stanowi 245 575 m² powierzchni użytkowej. Ø W posiadaniu gminy znajduje się 106 mieszkań komunalnych, co stanowi 238 izb i powierzchnie użytkową 3 624 m². Ø W instalację wodociągową wyposażonych jest 93, 2 % mieszkań, natomiast w centralne ogrzewanie 73, 8 % mieszkań. Ø Przeciętna powierzchnia użytkowa w przeliczeniu na jedną osobę wynosi 26, 7 m 2 i wzrosła w ciągu 10 lat o 3, 2 m 2. Średnia powierzchnia jednego mieszkania wynosi 93, 3 m 2 (w roku 2006 było to 85, 7 m²).

Gospodarka wodno-ściekowa • Gmina Aleksandrów Kujawski jest zwodociągowania w 95, 1% (GUS, 2017). • Zaopatrywanie w wodę mieszkańców odbywa się za pomocą układu sieci magistralnych i rozdzielczych. Na obszarze Gminy wodę do celów komunalnych otrzymuje się z ujęć podziemnych (studni głębinowych). Wody powierzchniowe nie są wykorzystywane gospodarczo. • System zaopatrzenia w wodę gminy Aleksandrów Kujawski oparty jest przede wszystkim na 4 komunalnych ujęciach wody zlokalizowanych w miejscowościach: Kuczek, Ośno, Służewo, Grabie oraz z lokalnego ujęcia w miejscowości Otłoczyn dostarczającego wodę do ok. 150 mieszkańców. • Zgodnie z udzielonymi pozwoleniami wodno-prawnymi ujęcia posiadają zatwierdzony średniodobowy pobór wód podziemnych o łącznej ilości 9288 m³/d. Ujęcia mają rezerwy dające możliwość zwiększenia obsługiwanej ilości odbiorców.

Gospodarka wodno-ściekowa • Na obszarze Gminy Aleksandrów Kujawski nie funkcjonuje oczyszczalnia ścieków. Ścieki kierowane są do oczyszczalni w mieście Aleksandrów Kujawski, która obsługuje zarówno obszar miasta jak i gminy. Jest to oczyszczalnia typu Bioxyblok o obecnej przepustowości 2 700, 0 m 3/d. Infrastruktura ta w ostatnich latach była modernizowana i rozbudowywana. • Ścieki pochodzące tylko z taboru asenizacyjnego kierowane są na mechaniczno-chemiczną oczyszczalnię ścieków w Ciechocinku • Na obszarze Gminy do roku 2013 do sieć kanalizacji sanitarnej posiadały przyłączenie tylko 3 miejscowości: Służewo, Broniszewo i Rożno – Parcele. W ostatnich latach sieć kanalizacyjna powstała w miejscowościach: Konradowo, Odolin i Zgoda oraz części m. Stawki. W roku 2016 prowadzone były prace w zakresie przejścia pod przejazdem kolejowym w m. Ośno. Umożliwi to w przyszłości podłączenie i skanalizowanie powstającej Specjalnej Strefy Gospodarczej w Ośnie (SOGO).

Gospodarka wodno-ściekowa Sieć kanalizacyjna jest stale rozbudowywana Jedn. 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 długość sieci kanalizacyjnej w stosunku do długości sieci wodociągowej ogółem % 7, 47 7, 53 7, 50 7, 43 8, 77 17, 99 20, 61 21, 45 21, 37 długość czynnej sieci kanalizacyjnej km 16, 1 16, 1 19, 1 39, 3 45, 3 szt. 308 311 311 315 337 402 680 1 061 1 167 przyłącza prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania awarie sieci kanalizacyjnej ścieki odprowadzone szt. dam 3 ludność korzystająca z osoba sieci kanalizacyjnej - 22, 1 24, 5 24, 0 27 28 27 34, 0 47, 9 1 73, 0 2 89, 0 94, 0 1 129 1 146 1 164 1 185 1 273 1 521 4 690 5 660 -

Zaopatrzenie w energię elektryczną Gmina Aleksandrów Kujawski jest w całości zelektryfikowana. Szacowane zużycie na jednego mieszkańca to około 742 k. Wh. Aktualnie i w perspektywie do 2028 roku, istnieje pełne pokrycie zapotrzebowania na moc i energię elektryczną. Pokrycie gwarantuje: Ø rezerwa 13 MW mocy elektrycznej w GPZ Ciechocinek oraz moc znamionowa 163 transformatorów 15/04 k. V w wysokości 15833 k. VA przy szczytowym zapotrzebowaniu gminy wynoszącym 5500 k. W. Ø duża przepustowość linii zasilających 110 k. V wchodzących do GPZ Ciechocinek – zdolność przesyłowa 735 A, obciążenie 462 A. Ø zadowalający stan magistralnych linii elektroenergetycznych i odgałęźnych 15 k. V wchodzących na teren gminy. Ø planowana rozbudowa sieci w tym GPZ Aleksandrów Kujawski w Rudunkach i przelotowe wpięcie w przebiegającą obok linię wysokiego napięcia i posadowienie nowych transformatorów.

Zaopatrzenie w ciepło • W budynkach mieszkalnych największy udział w zużyciu na ogrzewanie ma węgiel - 65 %, ponadto mieszkańcy wykorzystują drewno, olej opałowy, gaz ciekły propanbutan, energia elektryczna itd. • Budynki publiczne są ogrzewane głównie olejem opałowym. • Ze względu na duże rozproszenie zabudowy nie jest opłacalne wprowadzenie jednego kompleksowego programu zaopatrzenia w ciepło dla całego obszaru Gminy. • W mieście Aleksandrów Kujawski działa Miejski Zakład Energetyki Cieplnej, który zarządza kotłowniami o całkowitej mocy 8100 k. W, w tym kotłowniami olejowymi o mocy 3950 k. W.

Zaopatrzenie w gaz ziemny Przez teren gminy Aleksandrów Kujawski przebiegają trzy gazociągi wysokiego ciśnienia: - DN 500; relacji Włocławek – Gdynia o parametrach przesyłowych PN 8, 4 MPa - DN 400; relacji Włocławek – Toruń o parametrach przesyłowych PN 6, 3 MPa - DN 250; relacji Turzno – Gniewkowo o parametrach przesyłowych PN 6, 3 MPa. W rejonie miejscowości Kuczek od gazociągu relacji Włocławek - Toruń przebiega również odgałęzienie do stacji Ciechocinek - DN 150 o parametrach przesyłowych PN 6, 3 MPa. Obecnie na terenie gminy nie ma rozdzielczej sieci gazowej, mimo przebiegu przez ten obszar rurociągu magistralnego. Mieszkańcy korzystają z gazu propan-butan dowożonego w butlach. Przewidywane są inwestycje w tym zakresie…

Elektrownie wiatrowe • Gmina Aleksandrów Kujawski znajduje się w strefie korzystnych warunków wiatrowych • Na terenie gminy działa 6 instalacji, razem 15 turbin wiatrowych o mocy sumarycznej 3150 k. W. • Oszacowana wartość produkcji energii elektrycznej działających siłowni wiatrowych wynosi pomiędzy 3000 a 3500 MWh rocznie. • W najbliższych latach planowane są nowe inwestycje w energetyce wiatrowej na terenie gminy. Według dostępnych danych całkowita ich moc wyniesie 3525 k. W.

Inna infrastruktura Tranzytem ze wschodu za zachód przez część południową obszaru gminy przebiega rurociąg ropy naftowej relacji Płock – Bydgoszcz ø 350. Wzdłuż rurociągu wyodrębniona jest strefa ograniczonego użytkowania zgodnie z Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 20 września 2000 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi dalekosiężne do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie (Dz. U. 2000 Nr 98, poz. 1067). W strefie ograniczonego użytkowania nie należy lokalizować budownictwa mieszkaniowego, a inne obiekty tylko po uzgodnieniach z gestorem sieci. Przez obszar Gminy przebiegają podziemne światłowodowe linie telekomunikacyjne międzymiastowe wzdłuż następujących dróg: • drogi nr 1 Cieszyn – Gdańsk • drogi nr 25 28 C, a następnie wzdłuż Nr 266 (aż do nr 1) oraz • linii kolejowej relacji Kutno-Toruń.

Pomoc społeczna i zdrowie Zadania z zakresu pomocy społecznej realizowane są przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Aleksandrowie Kujawskim. Według danych z roku 2016 ok. 11, 4% osób w gospodarstwach domowych w gminie korzystało ze środowiskowej pomocy społecznej a na aż 75% dzieci do lat 17 rodzice otrzymywali zasiłek rodzinny. Zadania z zakresu służby zdrowia realizowane są przez Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej w miejscowości Służewo oraz działający w jego pobliżu punkt apteczny. Resztę zadań z tego zakresu zapewniają placówki położone w mieście Aleksandrów Kujawski. W roku 2016 udzielono łącznie 17 265 porad lekarskich i liczba ta cały czas rośnie.

Gospodarka finansowa gminy Dane GUS Dochody 2013 2014 2015 2016 DOCHODY OGÓŁEM 41 701 312, 90 36 372 830, 04 38 153 532, 18 50 392 514, 26 Dotacje ogółem 11 980 254, 70 10 528 976, 13 12 642 734, 97 23 491 321, 38 Dochody własne (w zł), w tym: 16 849 362, 20 13 159 614, 91 11 749 127, 21 12 645 482, 88 868 105, 52 856 232, 31 786 776, 98 846 787, 18 3 596, 18 3 128, 85 3 273, 30 4 302, 64 Podatek rolny (w zł) Dochody na 1 mieszkańca (w zł) Wydatki 2013 2014 2015 2016 WYDATKI OGÓŁEM 49 249 020, 78 36 022 952, 25 41 163 483, 59 42 226 512, 37 Wydatki majątkowe ogółem 15 325 015, 28 5 879 607, 24 9 394 518, 16 2 092 028, 45 Wydatki na mieszkańca w zł 4 247, 07 3 098, 75 3 531, 53 3 605, 41

Dokonania • Gmina otrzymała tytuł „Najbardziej przyjaznej gminy w województwie kujawskopomorskim” wg plebiscytu Mała ojczyzna 2012 dziennika Rzeczpospolita. W 2014 r. gmina otrzymała Srebrną pieczęć „Lidera wspierania przedsiębiorczości”, oraz w 2016 r. tytuł „Lidera wspierania przedsiębiorczości 25 -lecia” nadany przez Izbę Przemysłowo-Handlową Województwa Kujawsko-Pomorskiego; • jest posiadaczem certyfikatu Eurorenoma dla samorządów oraz certyfikatu jakości ISO 9001 dla administracji publicznej; Inne …. To wyjątkowy potencjał, to potwierdzenie, że Gmina / Władze Gminy / Urząd Gminy / … / są kreatywne, posiadają zdolności organizacyjne oraz odwagę do podejmowania aktywności / wdrażania innowacyjnych rozwiązań

Prezentacja wyników ankiety internetowej 34

Uzyskano 43 wypełnione formularze, w tym, część ankiet była wypełniona jako formularze elektronicznie część złożono w formie papierowej. Przeważały ankiety złożone w formie elektronicznej. Poniższej analizy nie należy traktować jako przybliżenia statystycznego i przenosić jej na obraz całej populacji gminy, gdyż uzyskano za małą liczbę zwrotnych ankiet. Dane te są analizą jakościową (pozwalają na sformułowanie odpowiedzi na pytania: „Co? ”, „Jak? ”, „Dlaczego? ”, dotyczą opisu, poznania oraz zrozumienia badanych problemów), stanowią ważne spojrzenie na problemy społeczne i potrzeby mieszkańców gminy. 35

Jak Pani/Pan ocenia warunki życia w gminie, dzisiaj, poprzez spojrzenie na różne aspekty? Mieszkańcy są najbardziej zadowoleni z: • sieci energetycznej, • warunków mieszkaniowych w gospodarstwach domowych, • sieci wodociągowej i kanalizacyjnej • dostępności do placówek szkolnych i przedszkolnych Najgorzej respondenci ocenili: • sieć gazową i telekomunikacyjną w gminie, • transport publiczny i dostępność do parkingów, • świadomość ekologiczną mieszkańców, • rynek pracy, • służbę zdrowia, • udogodnienia dla niepełnosprawnych. 36

Jaka jest Pani/Pana ogólna ocena jakości życia w gminie - Dokończ zdanie: Tu żyje się. . . 37

Czy chciałaby Pani/Pan na stałe przeprowadzić się do innej gminy? 38

Proszę o podanie najpoważniejszych problemów odczuwanych przez Panią/Pana a związanych z jakością życia w gminie (czego brak/niedostatek/niewłaściwe funkcjonowanie, jest odczuwalne najbardziej): • • • • • • brak ścieżek rowerowych, rekreacyjnych - do biegania; brak chodników; brak sieci gazowej; zła jakość dróg, brak utwardzenia nawierzchni dróg gruntowych; brak oświetlenia; brak Internetu szerokopasmowego; niska świadomość ekologiczna - palenie śmieciami i niskiej jakości opałem; brak miejsc pracy; zła służba zdrowia; zły transport publiczny, kursujące coraz rzadziej autobusy; brak wyposażonych placów zabaw; brak koszy na śmieci; zanieczyszczenie wokół dróg i poboczy, lasów; brak kąpieliska z prawdziwego zdarzenia; brak miejsc, gdzie mogłaby spędzać czas wolny młodzież i dzieci; problemy z odbiorem azbestu pochodzącego z poszycia dachowego; mało przyszłościowe inwestycje w kwiaty i krzewy, o które nie ma kto dbać; zbyt małe bezpieczeństwo ze strony ochrony ppoż i policji; brak bezpiecznych przejść dla pieszych i rowerów; brak integracji społeczeństwa wiejskiego; przerwy w dostawie wody; brak parkingów; brak żłobka; brak udogodnień dla niepełnosprawnych. 39

Co Pani/Pana zdaniem jest najpilniejsze do realizacji w ciągu najbliższych kilku lat? Proszę, o podanie w miarę możliwości konkretnego zadania np. : remont ulicy…, remont chodnika od… do…, uruchomienie …, modernizacja …, organizacja …itp. Uzyskano 33 odpowiedzi zostały one w wersji oryginalnej przedstawione poniżej: • sieć gazowa • budowa ścieżek rowerowych, budowa sieci gazowej, budowa oświetlenia • budowa kanalizacji w Ostrowąsie • odmalowanie pasów po modernizacji ronda w Stawkach • chodnik c. d. i próg zwalniający na ul. Krokusowej (ok. nr 20 -28) Rożno -Parcele • instalacja oświetlenia na nowych ulicach. • organizacja ruchu postawienie odpowiednich znaków przy ul. Szkolnej Stawki (autobus szkolny wiele razy nie może przejechać) • remont nawierzchni ul. Toruńskiej w Służewie, wymiana oświetlenia przy ww. drodze, wycinanie przydrożnych drzew na odcinku Służewo - Ośno. • budowa przejścia dla pieszych i przejazdu dla rowerów, dobudowa ekranów na A 1 w okolicy węzła Nowy Ciechocinek • utwardzane kolejnych dróg z planu zagospodarowania przestrzennego • położenie asfaltowej nawierzchni na ulicach na Rożnie Parcele, doprowadzenie sieci gazowej • zmiana nawierzchni w Wołuszewie • modernizacja wodociągów • remont dróg, chodników, oświetlenia dróg gminnych Itd… 40

Główne mocne strony określone przez respondentów: Aleksandrów Kujawski strategiawarsztaty strategicznemocne strony. docx Główne słabe strony określone przez respondentów Aleksandrów Kujawski strategiawarsztaty strategicznesłabe strony. docx 41

Kilka przemyśleń o Gminie 1. Gmina stanowi zaplecze żywnościowe i mieszkalne dla ośrodków miejskich – ludzie tu mieszkają a często pracują gdzie indziej. W zasadzie mieszkańcy oceniają, że dobrze się tu mieszka – wydaje się, że to jest ważne dla jej przyszłości 2. Wydaje się, że Gmina nie może konkurować z otoczeniem jego atrakcjami i poziomem rozwoju. Powinno się raczej skapitalizować to co ono oferuje dla mieszkańców ew. wyznaczyć jakiś wyróżnik ofertę niszową, dodatkową, uzupełniającą, która umiejscowi ją w układzie terytorialnym otoczenia. 3. Gmina starzeje się. Pytanie czy podoła oczekiwaniom społecznym, czy należy tworzyć ofertę usług zdrowotnych, opieki nad starszymi, czy oferta w otoczeniu może być wystarczająca 4. Społeczeństwo Gminy przeszło na wyższy poziom potrzeb – potrzeby: przynależności, szacunku i uznania oraz samorealizacji. Świadczą o tym wskazywane przez mieszkańców braki w zakresie ładu przestrzennego, dostępu do Internetu, dostępu do oferty spędzania czasu wolnego, różnorodnych form integracji społecznej, życia w zdrowym środowisku, 5. Pozostają jeszcze kwestie niższego rzędu związane z bezpieczeństwem szeroko rozumianym jako zdrowie jednostki, poczucie opieki ze strony służb publicznych, bezpieczeństwo poruszania się i wypoczynku, czy ograniczenie i zapobieganie patologiom – mogą to być pierwszo planowe działania

Kilka przemyśleń o Gminie 6. Rynek pracy. Bezrobocie spada, liczba podmiotów gospodarczych rośnie, społeczeństwo się starzeje więc na rynku pracy zacznie brakować kadr. Czy faktycznie problemem jest brak miejsc pracy ? Może problemem jest np. w przypadku kobiet niemożność aktywizacji w związku z funkcjami spełnianymi w rodzinie, ograniczonymi kwalifikacjami, może problemem jest zły dojazd do miejsc pracy w otoczeniu, może potrzebne są mechanizmy przywracające na rynek pracy osoby starsze, niepełnosprawne, walczące z uzależnieniami, chore… 7. Czy rozwój hodowli zwierząt jest potencjałem dla gminy ? Czy kolejne inwestycje w farmy wiatrowe będą korzystne ? to pytania, które należy zadać i oszacować korzyści i koszty społeczne oraz środowiskowe 8. Jaka rola jest wyznaczona dla gminy w powiecie i województwie, czy liderzy społeczni są, są aktywni……………. ? ………………………

Praca w grupach Obszary strategicznego rozwoju Gminy

Próba odpowiedzi na pytanie: Jakie powinny być Obszary Strategicznego rozwoju Gminy ? Jakie powinny być Priorytety rozwoju Gminy na najbliższe lata w zdefiniowanych obszarach? Priorytet – sprawa pilnej wagi, wybór najistotniejszej w danej chwili opcji… Proszę o wyznaczenie w grupach i zapisanie na kartach po ok. 10 -u propozycji priorytetów Ważne jest też uświadomienie sobie, za które rzeczy może odpowiadać Gmina a co jest poza bezpośrednim jej wpływem, co jeśli nie mamy na coś bezpośredniego wpływu, czy możemy coś zrobić ? Czas pracy ok 30 min.

Dziękuję za uwagę Katarzyna Kucharska 46