Vitalii Urban Grupa-D S M Administracja publiczna USA

Vitalii Urban Grupa-D, S. M. Administracja publiczna USA

Ustrój i polityka Stanów Zjednoczonych

USTRÓJ Stany Zjednoczone są demokratyczną republiką z prezydenckim systemem władzy. Stany Zjednoczone Ameryki są państwem federalnym, o dużej autonomii części składowych – stanów. USA, jako republika federalna, składa się z 50 stanów, w skład których wchodzi 48 stanów tzw. kontynentalnych oraz Alaska i Hawaje.

KONSTYTUCJA USA Konstytucja Stanów Zjednoczonych Ameryki została uchwalona 17 września 1787 roku przez Konwencję Konstytucyjną w Filadelfii. Konstytucja Stanów Zjednoczonych składa się z siedmiu artykułów i 27 poprawek. Konstytucja USA wprowadziła trójpodział władzy. Określono trzy odrębne funkcje aparatu państwowego: ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą ponadto ustanawiano niepołączalność funkcji i stanowisk oraz zasadę checks and balances czyli system hamulców i równoważenia się poszczególnych organów państwa, uniemożliwiający dominację któregoś z nich. Prezydent Stanach Zjednoczonych Ameryki posiada rozbudowane kompetencje. Jest głową państwa i szefem rządu jednocześnie.

Władza ustawodawcza

Kongres Stanów Zjednoczonych

Kongres Stanów Zjednoczonych Senat (100 członków, kadencja 6 lat, 1/3 wymieniana co 2 lata) Izba Reprezentantów (435 członków, kadencja 2 lata)

Kongres Stanów Zjednoczonych dwuizbowy parlament, najwyższy organ przedstawicielski i zasadniczy organ władzy ustawodawczej w Stanach Zjednoczonych. Kongres składa się z Senatu (obecnie 100 senatorów) oraz Izby Reprezentantów (obecnie 435 reprezentantów). Siedzibą Kongresu jest Kapitol Stanów Zjednoczonych.

Senat Stanów Zjednoczonych (izba wyższa) Senat(na chwilę obecną 100) - przewodniczącym był wiceprezydent Stanów Zjednoczonych. Senat miał pełnić funkcję reprezentującą stany wchodzące w skład unii. Każdy stan(bez względu na swoją wielkość, zaludnienie i siłę ekonomiczną) miał wysunąć po dwóch reprezentantów wybieranych na 6 lat. Ustalono w konstytucji iż pierwsi senatorowie zostaną podzieleni na 3 grupy: - Pierwsza grupa miała piastować mandat przez 2 lata - Druga grupa przez 4 lata - Trzecia grupa przez 6 lat Przyjęto iż przy trwającym 6 lat mandacie senatorskim 1/3 senatu miała być odnawiana co 2 lata. Przy zwolnieniu mandatu senatorskiego tymczasową nominację dokonywał GUBERNATOR, a ostateczna decyzja należała do organu ustawodawczego w stanie. Kandydat (bierne prawo wyborcze) - ukończone 30 lat, od 9 lat obywatel Stanów Zjednoczonych, w chwili wyborów miał zamieszkiwać w stanie z którego kandydował. Wybory do senatu odbywały się w sposób pośredni przez ciało ustawodawcze każdego stanu.

Kompetencje Każda ustawa musi uzyskać poparcie zarówno w Senacie jak i Izbie Reprezentantów. Inaczej niż ma to miejsce np. w parlamencie brytyjskim lub polskim, obie izby mają praktycznie jednakową rolę w procesie legislacyjnym i izba niższa nie ma możliwości odrzucenia stanowiska Senatu i w przypadku rozbieżności konieczne jest uzgodnienie kompromisowej wersji, która w jednym brzmieniu zostanie zaakceptowana przez obie izby. Do kompetencji Senatu należy również m. in. zatwierdzanie (nominowanych przez prezydenta USA) sędziów Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych, ambasadorów, członków rządu i innych wysokich urzędników. Zatwierdza on też, bądź odrzuca, traktaty zawierane przez Prezydenta i sądzi go (pod przewodnictwem prezesa SN) w wypadku postawienia go przez Izbę Reprezentantów w stan oskarżenia, zgodnie z procedurą zwaną impeachment (do skazania potrzebna jest kwalifikowana większość 2/3).

Izba Reprezentantów

Izba reprezentantów Izba Reprezentantów (na chwilę obecną 435 posłów) przewodniczącym był SPEAKER (wybierany był przez posłów); jako izba niższa reprezentowała mieszkańców Stanów Zjednoczonych. Wybory o charakterze bezpośrednim odbywały się co 2 lata. Konstytucja określała parytet wedle którego przyjęto że jeden poseł przypadał na 300 tys. obywateli, przy czym każdemu stanowi miało przysługiwać prawo do posiadania przynajmniej jednego posła bez względu na liczbę ludności. W przypadku zwolnienia mandatu parlament stanowy zarządzać miał wybory uzupełniające. Kandydat (bierne prawo wyborcze) - ukończone 25 lat, przynajmniej od 7 lat obywatel Stanów Zjednoczonych, w chwili wyborów musiał zamieszkiwać w stanie w którym był wybierany. Czynne prawo wyborcze: wyborcy którzy w przepisach stanowych mogli brać udział w wyborach Izba Reprezentantów posiadała wyłączność inicjatywy ustawodawczej w sprawach pomnożenia dochodów budżetu federalnego.

Kompetencje prawo nakładania podatków i ceł głównie z myślą o zapewnieniu wspólnej obrony prawo wystawiania armii i floty regulowanie zasad handlu zagranicznego ujednolicenie polityki monetarnej regulowanie zasad funkcjonowania poczty tworzenie sądów federalnych regulowanie zasad prawnych na obszarach federalnych prawo wypowiadania wojny regulowanie praw autorskich regulowanie naturalizacji (zasady nabywania obywatelstwa) przyjmowanie nowych podmiotów do federacji

Władza wykonawcza

Prezydent Stanów Zjednoczonych

Prezydent Stanów Zjednoczonych – głowa państwa, szef administracji federalnej, naczelny dowódca sił zbrojnych, szef rządu, a także lider swojej partii. Konstytucja nadała mu wiele prerogatyw, co sprawia iż zajmuje on kluczowe miejsce w systemie politycznym Stanów Zjednoczonych

Opis wyborów: 1) Elektorów w liczbie odpowiedniej sumie miejsc, jakie każdy stan posiadał w Senacie i Izbie Reprezentantów - wybierało ciało reprezentacyjne danego stanu. 2) Odbycie głosowania w każdym stanie i przesłanie wyników na ręce przewodniczącego Senatu. 3)Senat na posiedzeniu obu izb dokonywał przeliczenia głosów- wygrywał ten kto miał bezwzględną większość głosów a drugi stawał się wiceprezydentem 4) Jeżeli nie nastąpiło rozstrzygnięcie, Izba Reprezentantów dokonywała wyborów - w tym głosowaniu każdy stan posiadał jeden głos.

Kandydat (bierne prawo wyborcze) ukończone 35 lat, od 14 lat zamieszkiwał w Stanach Zjednoczonych

Kompetencje prezydenta: stał na czele armii i floty prawo darowania lub zawieszania kary za przestępstwo za zgodą 2/3 senatu otrzymywał prawo zawierania traktatów międzynarodowych oraz wyznaczania ambasadorów za zgodą 2/3 senatu powoływał urzędników federalnych oraz Sędziów Sądu Najwyższego oraz jego Przewodniczącego sprawy wykonawcze w zakresie spraw wspólnych federacji posiadał veto do zawieszania uchwał Kongresu. W przypadku zastrzeżeń do uchwalonej ustawy prezydent odsyłał ją do tej izby, z której inicjatywy została uchwalona. Tam w ponownym głosowaniu musiała uzyskać 2/3 głosów a następnie podobne poparcie w drugiej izbie. Jeśli tak się stało, prezydent podpisywał ustawę, a jeśli nie weto okazywało się skuteczne. nie miał praktycznie żadnego wpływu na funkcjonowanie izb nie uzyskał bezpośredniego prawa inicjatywy ustawodawczej zapewnia wykonywanie ustaw wygłaszanie orędzia w którym zawierał informacje o stanie państwa ( zazwyczaj na początku każdego roku)

Sposób postępowania w przypadku zwolnienia urzędu Prezydenta lub Wiceprezydenta (w skutek usunięcia, rezygnacji, śmierci lub niezdolności do pełnienia tej funkcji): gdy dotyczyło to prezydenta, urząd automatycznie przejmował wiceprezydenta powoływał Senat ( na zasadzie wyborów) gdy nastąpiło zwolnienie oby tych funkcji, decyzję o powierzeniu tych obowiązków w drodze ustawowej miał Kongres

Wiceprezydent Stanów Zjednoczonych

Wiceprezydent Stanów Zjednoczonych Ameryki jest obierany na cztery lata wraz z prezydentem. Na wiceprezydenta może kandydować osoba, która posiada bierne prawo wyborcze w wyborach prezydenckich.

Gabinet Stanów Zjednoczonych – amerykański odpowiednik „rady ministrów” który jest organem gromadzącym, pod przewodnictwem prezydenta, szefów poszczególnych departamentów (czyli odpowiedników ministerstw) oraz osoby w randze członka gabinetu, ale bez „resortu” (odpowiednik ministra bez teki). Nie jest wymieniany co prawda w konstytucji i ukształtował się niejako naturalnie, ale i tak stanowi bardzo istotny organ, odpowiadający „rządom” w innych krajach.

Władza sądownicza

Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych

Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych – głowa władzy sądowniczej w systemie trójwładzy funkcjonującym w Stanach Zjednoczonych, obok władzy wykonawczej (prezydenta) i ustawodawczej (Kongresu). Jest sądem najwyższej instancji w sprawach podlegających prawu federalnemu. Jego zadaniem jest zagwarantowanie, że wszystkie działania władzy wykonawczej i ustawodawczej są zgodne z konstytucją.

Sąd składa się z 9 sędziów. Są oni wyznaczani przez prezydenta, potem ich kandydaturę musi zatwierdzićSenat. Po wybraniu kadencja sędziego jest nieograniczona i z reguły służą oni do momentu, gdy wiek lub pogarszający się stan zdrowia skłoni ich do dobrowolnego odejścia na emeryturę. Ten system ma zapewnić pełną niezawisłość sędziów i uwolnić ich od jakichkolwiek presji politycznych

Sąd federalny w Stanach Zjednoczonych

Sąd federalny stanowi jeden z dwóch zasadniczych komponentów systemu sądownictwa w Stanach Zjednoczonych Orzekają w kwestiach regulowanych przez prawo federalne, a więc stanowione przez Kongres Stanów Zjednoczonych oraz, w zakresie aktów wykonawczych, przez prezydenta USA i podległe mu instytucje. Dodatkowo sądy federalne mogą orzekać w wielu kategoriach spraw, które ze względu na swój charakter wykraczają poza granice jednego stanu (np. jeśli strony sporu mają siedziby w różnych stanach)

Prokurator generalny Stanów Zjednoczonych

Prokurator generalny Stanów Zjednoczonych stoi na czele Departamentu Sprawiedliwości. Jest on jedynym członkiem gabinetu Stanów Zjednoczonych, który nie nosi tytułu sekretarza. Pełni funkcję podobną do ministra sprawiedliwości i w mniejszym stopniuprokuratora generalnego. Prokurator generalny jest siódmy w linii sukcesji prezydenckiej.

Bibliorfia: Izdebski H. , Historia administracji, Warszawa, 1996 Pułło, Andrzej, System konstytucyjny Stanów Zjednoczonych, Warszawa 1997. http: //znaimo. com. ua/Політична_система_США

Dzieńkuje za uwage