университеті Ішкі аурулар пропедевтика кафедрасы Гастроэзофагеалды рефлюкс ауруы

университеті Ішкі аурулар пропедевтика кафедрасы Гастроэзофагеалды рефлюкс ауруы (ГЭРА) Орындаған: Тобы: Қабылдаған:

Жоспар І. Кіріспе ІІ. Негізгі бөлім ГЭРА анықтамасы Ø Этиологиясы Ø Жіктелуі Ø МКБ-10 бойынша жіктелуі Ø Клиникалық көрінісі Ø Диагностика Ø Емі Ø Профилактика ІІІ. Қорытынды бөлім

Гастроэзофагеальды рефлюкс ауруы (ГЭРА) –асқазан мен он екі елі ішектегі құрамның өңешке үнемі өтіп тұруы нәтижесінде өңештің төменгі бөлігінің зақымдануымен сипатталатын созылмалы рецидивті полисимптомды ауру.

Гастроэзофагеальды рефлюкс тұз қышқылы мен кейбір ферменттер, кей кезде пепсин мен өт болатын асқазан ішіндегі құрамның өңешке түсуімен сипатталады. Осы агрессивті әсер өңештің шырышты қабатының тітіркенуіне алып келеді. Рефлюкс-эзофагит – рефлюкс себебінен өңештің шырышты қабатының қабынуы – ГЭРАмен ауыратын науқастарда болады және эндоскопиялық зерттеу кезінде өңештің шырышты қабатының өзгерсімен жүреді.

Тарихы Х ғасыр – Авиценна еңбектерінде ГЭРА сиамптомдары жайлы мәліметтер келтірілген. 1879 жылы – ГЭР туралы алғашқы сипаттама - Н. Quinke 1997 жылы –ГЭРА терминінің халықаралық классификацияда пайда болуы (Генваль) Ескірген терминдер: Ø Пептикалық эзофагит, Ø рефлюкс-эзофагит, Ø рефлюкс ауруы. Ø гастроэзофагеальды рефлюкс.

Ересектер арасында ГЭРА таралуы 40%-ға жуық. ГЭРА еркектер мен әйелдердің арасында бірдей жиілікте таралған, бірақ эзофагит ерлер арасында 2 есе жиі кездеседі. Жүктілік кезінде ГЭРА даму ықтималдылығы жоғарылайды: жүкті әйелдердің біразы қыжылға шағымданады.

Этиологисы мен қауіп факторлары 1. Төменгі өңеш сфиктерінің тонусының төмендеуі -құрамында кофеин бар сусындарды қолдану (кофе, қою шай, кока-кола) -кейбір дәрілік заттар (кальций антогонистері – верапамил, спазиолтиктер – папаверин, нитраты, анальгетики, теофиллин т. б - темекі шегу - спиртті ішімдіктерді көп қолдану - жүктілік кезінде гормондар әсерінен төменгі өңеш сфинктерінің гипотензиясы 2. Құрсақішілік қысымның жоғарылауы ( семіздік, асцит, метероизм, жүктілік) 3. Диафргмалық грыжа 4. Асығыс тамақ ішу кезінде ауаның көп жұтылуынан асқазанішілік қысымның көтерілуі) 5. Он екі елі ішектің ойық жара аурулары 6. Жануар майларына бай, дәмдеуіштер, газды сусындарды шектен тыс қолдану 7. Өңәеш клиренсінің төмендеуі

ГЭРА дамуының патофизиологиялық механизмдері

Жіктелуі Клинико-эндоскопиялық классификациясы Эрозивті емес 60% эзофагит белгілерінсіз жүретін, ең жиі кездесетін формасы Эрозивті –ойық жаралық формасы (34%), асқынуларымен жүреді: өңеш ойық жарсы мен стриктурасы Баррет өңеші(6%) —ГЭРА әсерінен дистальды бөлімдегі көпқабатты жалпақ эпителидің цилиндр тәрізді түріне метаплазиясы

МКБ-10 бойынша классификацисы К 21 Гастроэзофагеальды рефлюкс　 Рефлюкс-эзофагит К 21. 9 Эзофагитсіз гастроэзофагеальды рефлюкс ЭПРБ К 21. 0 Гастроэзофагеальды рефлюкс эзофагитпен ЭНРБ К 21. 9 Эзофагитсіз гастроэзофагеальды рефлюкс

ГЭРА эзофагеальды симптомдары Негізгі Қыжыл (83%) Кекіру (52%) Дисфагия (19%) Ауызда ащы дәм сезілу Лоқсу Қосымша Одинофагия Ауырсыну Ықылық Құсу Төс артынан

Клиникалық көріністері Қыжылдау. Төс артындағы қыжылдау жағымсыз сезімі тамақ ішкен соң, жатқан кезде, алға еңкейген кезде пайда болады. ГЭРА кезінде кыжылдау тамақ ішкен соң бірнеше сағатқа жуық созылуы мүмкін. Егер қыжыл сезімі ұзақ уақытқа созылса, мысалы, түні бойы, ондай жағдайда ГЭРА-ның ауыр формасына жатқызылады.

Қосымша симптомдар Төс артындағы ауырсыну артына берілетін қыжылмен бірге жүретін ауырсыну, миокард инфаркті ауырсынуымен шатастырып алмау керек Дауыстың қарлығуы

Жұтудың қиындауы. Тамақта бөгде зат тұрғандай сезіну.

Жөтел. Шектен тыс сілекей бөліну. Лоқсу

ГЭРА-ның негізгі өңештік емес белгілері Бронх-өкпелік синдром Отоларингологиялық синдром Стоматологиялық синдром Анемиялық синдром Кардиальды синдром

Бронх-өкпелік синдром Созылмалы жөтел Пароксизмальды түнгі апноэ Рефлюкс-индуцирленген астма Сирек жағдайда бронхоэктаз дамиды , аспирациялық пневмония, өкпе абсцесс дамуы, қан жөтелу

Отоларингологиялық синдром Мұрын-жұтқыншақ қабынуы Фарингит, ларингит Дыбыс байламдарының ойық жарасы, гранулемасы, полиптері Ринит

Стоматологиялық синдром Тіс эмалінің эрозиясы Кариес Периодонтит Стоматит

Анемиялық синдром Өңеш ойық жарасы немесе эрозиясынан созылмалы қан кету нәтижесінде пайда болады

Кардиальды синдромокомплекс Стенокардияға ұқсас төс артындағы ауырсыну Жүрек ырғағы мен өткізгіштігінің бұзылысы Миокард ишемиясы Артериальды қысымның жоғарылауы

Диагностикасы Протон помпа ингибиторлары арқылы тест жүргізу. Симптомдардың көмегімен болжамдық диагноз қойылған соң (қыжыл, қышқыл дәмді кекіру) протондық помпа ингибиторларын тағайындайды (омепразол, пантопразол, рабепразол, эзомепразол). 14 күндік курстан соң әсер болған жағдайда ГЭРА диагнозын нақтылайды

Лабораторно-диагностикалық зерттеулер - қалпында рентгеноскопиялық зерттеу; - Шырышты қабатынан биопсиялық материал ала отырып эндоскопиялық зерттеу жүргізу

ü 24 сағаттық өңешішілік р. Н мониторинг ü Бернштейн сынамасын жасау ФЭГДС (фиброэзофагогастродуоденоскопия). Эзофагит, өңештің рак және ракалды ауруларын анқықтау үшін жүргізіледі. ü Көрсеткіштері: ü - Эмпирикалық емнің әсерінің болмауы (протондық помпа ингииторларымен) ü - төтенше симптомдардың болуы(салмақ жоғалту, жұту кезіндегі ауырсыну, қан кету) ü Өңештік емес симптомдардың болған жағдайында ü Басқа мамандармен консультация ü - кардиолог; ü - пульмонолог; ü - оториноларинголог; ü - хирург

Емі 1. Темекі шегуден және алкагольді ішімдіктен бас тарту 2. Артық салмақ болған жағдайда, диета тағайындау, артық салмақтан арылу 3. Ұйқы кезінде горизантальді бағытта емес, сәл көтеріңкі баспен жату 4. Мүмкіндігінше тар киім кимеу, құрсақішілік қысымын көтеретін бандаж пояс тақпауға тырысу

5. Тамақты күніне 4 -6 рет, аздаған порцияда, жылы күйінде қабылдау, тамақ ішіп болған соң горизантальді бағытта жатпауға, алға еңкеймеуге, физикалық күш түсірмеуге тырысу 6. Асқазанның қышқыл түзуін жоғарылатын тағамдарды қолданбау: - кофе, чай, кока-кола, шоколад, газдалған сусындар, ащы соустар, цитрустық жемістер, қызанақ; - майлы, қышқыл, ащы тағамдар - алкоголь, сыра, қышқыл жеміс сусындары - капуста, бұршақ, қара нан(газ түзуге алып келеді, соның нәтижесінде құрсақ ішілік қысым көтеріледі).

Медикаментозды терапия Протондық помпа ингибиторлары: омепразол 20 -40 мг-дан 4 апта бойы; Комбинирленгентерапия омепразолом (20 мг) + координаксом (20 мг),

- прокинетиктер (дофамин антагонистері): домперидон (мотилиум) цизаприд 10 мгдан күніне 3 -4 рет тамақтан 20 -30 минут бұрын және ұйықтар алдын; координакс 10 мг-дан күніне 4 рет; - антацидтер: тамақтан соң 1, 50 -2 сағаттан соң және түнде Гистаминдық рецепторлардың Н 2 блокаторлары : көбіне фамотидин тобының препараттары Асқынған жағдайда(қан кетулер, пептикалық структуралар, Баретт өңеші), антирефлюксті хирургиялық ем

Қорытынды Адекватты емсіз ұзақ ағымды ГЭРА эрозия, өңеш ойық жарасы, тыртықтық өзгерістер-стриктуралардың пайда болуына, Баррет өңеші, өңеш тарылуларына, өңеш рагына алып келуі мүмкін. Сонымен қатар, өңештік емес асқынулар да дамуы мүмкін: созылмалы бронхит, аспирациялық пневмония Дер кезінде диагностикалау мен жүйелі түрде емдеу аурудың өршуін және асқынуларының алдын алады.

Назар салып тамашалағандарыңызға рахмет!