Тіл білімі ж не оны ә ң зерттеу

Скачать презентацию Тіл білімі ж не оны ә ң зерттеу Скачать презентацию Тіл білімі ж не оны ә ң зерттеу

1-_dәrіs._tіl_bіlіmі_pәnі.ppt

  • Размер: 11.8 Мб
  • Автор:
  • Количество слайдов: 14

Описание презентации Тіл білімі ж не оны ә ң зерттеу по слайдам

    Тіл білімі ж не оны ә ң зерттеу нысаны Тіл Тіл білімі ж не оны ә ң зерттеу нысаны Тіл білімі (лингвистика) — тіл ж не оны даму ә ң зандары туралы ылым. ғ

Тіл о амда ы адамдарды қ ғ ғ ң зара пікір алысу,  бірТіл о амда ы адамдарды қ ғ ғ ң зара пікір алысу, бір — ө бірімен арым — атынас қ қ жасау, с йлесу ө ралы. құ

Тіл біліміні  ылымдар ж йесінде ң ғ ү алатын орны.  Болмыста ыТіл біліміні ылымдар ж йесінде ң ғ ү алатын орны. Болмыста ы ғ қ ұ былыстарды бір тобы ң жаратылыс к былыстары ұ о амды қ ғ қ қ былыстарұ физика, химия, биология, математика т. б. тарих, философия, психология, логика, саяси экономия, за , тіл, дебиет ң ә т. б.

ылым атаулығ • жаратылыстану ылымдары ғ • о амды  ылымдар қ ғ 120202ылым атаулығ • жаратылыстану ылымдары ғ • о амды ылымдар қ ғ

 • Біз с з еткелі отыр ан тіл білімі де ө ғ к • Біз с з еткелі отыр ан тіл білімі де ө ғ к птеген ылымдармен ө ғ байланыс а қ т сіп, солармен ү а қ рым- ақ тынаста дамып келеді. Ол, е алдымен, о амды ң қ ғ қ ылымдармен ты ыз байланыста. ғ ғ Себебі: тіл — о амны тууымен қ ғ ң бірге туып, о амны дамуымен қ ғ ң бірге дамитын о амды қ ғ қ құ былыс. Ол о ам м шелеріні қ ғ ү ң пікір алысу, а қ тынас жасау қ ұ ралы ретінде ызмет ат қ ақ рады. • Тіл білімі — дербес ылым. Ол р ғ ә т р ү лі о амды ж не қ ғ қ ә жаратылыстану ылымдар ғ ым ен де а қ рым- қ атынаста, зара ө байланыста болады.

 • Тіл білімі, бірінші кезекте,  дебиетпен ә байланысты.  йткені Ө тіл • Тіл білімі, бірінші кезекте, дебиетпен ә байланысты. йткені Ө «тіл — дебиетті ә ң»тіл — дебиетті ә ң бірінші элементі». деби шы арма Ә ғ лингвистер шін те ү ө нды материал. құнды материал. құ сіресе тіл біліміні Ә ңсіресе тіл біліміні Ә ң стилистика саласы әә дебиеттанумен ты ыз байланысты ғты ыз байланыстығ. Тіл біліміні бас а ылымдармен ң қ ғ байланысы

Тіл білімі ж не философияә    Ал о ам мен жаратылыста ыТіл білімі ж не философияә Ал о ам мен жаратылыста ы згерістер тілге қ ғ ғ ө ққ араара ғғ анда тезірек теді. ө • Философия мірдегі барлы заттар мен былыстарда форма мен ө қ құ мазм ұұ н бар, олар зара байланыста, бірлікте болады, — деп йретеді. ө үн бар, олар зара байланыста, бірлікте болады, — деп йретеді. ө ү Мазм ұұ н мір с ру шін, белгілі бір форма а ие болуы керек. Я ө ү ү ғн мір с ру шін, белгілі бір форма а ие болуы керек. Яө ү ү ғ ғғ ни ни форма — мір с руді шарты. Тіл де — д л осындай ө ү ң ә қ ұұ былыс. Ті лл дегі формаларды да (с здерді , с з тіркестеріні , грамматикалы ң ө ң қформаларды да (с здерді , с з тіркестеріні , грамматикалы ң ө ң қ тт ұұ л аларды ) ма ына, мазм ны бар. Олар да бір- бірімен ты ыз ғ ң ғ ұ ғ байланысты. Тіл білімі философиямен ты ыз ғ байланысты. Философия тек тіл біліміні ана ң ғ емес, к ллі ылымдарды методологиясы ү ғ ң болып саналады. Философия да, тіл білімі де барлы қбарлы қ құқұ былыстарды бір- бірімен зара ө байланыста ққ арастырады. Философия таби ат пен о ғ қтаби ат пен оғ қ ғғ ам міріө нн дегі барлы қ құқұ былыстар оз алу, згеру, даму к йінде қ ғ ө үбылыстар оз алу, згеру, даму к йіндеқ ғ ө ү болады деп йретсе, тіл білімі де тілдік ү к былыстар а солай арайды. йткені тіл де ұ ғ қ Ө басбас ққ а ка к оо амды ғ қамды ғ қ құқұ былыстар сияқ тт ы згереді, ө дамиды. Біра , ескертетін н рсе: тілдегі қ ә згеру тым баяу теді. ө өзгеру тым баяу теді. ө ө

Тіл білімі ж не Логикаә • Тіл білімі логикамен ты ыз байланысты. К пшіліккеТіл білімі ж не Логикаә • Тіл білімі логикамен ты ыз байланысты. К пшілікке ғ ө белгілі, логика — ойлау зандары мен ой формалары туралы ылым. Ал ойлау, детте, тіл ар ылы іске ғ ә қ асады, тіл ар ылы жары қ қасады, тіл ар ылы жарық қ ққ а шы ады. Аны ыра ғ ғ қ айт анда, адамны ойы тілдегі с здер мен қ ң ө с йлемдер ар ылы айтылып, т сінікті болады ө қ үс йлемдер ар ылы айтылып, т сінікті боладыө қ ү

Тіл білімі ж не Психологияә • Тіл білімі психологиямен де байланысты.  Психология тТіл білімі ж не Психологияә • Тіл білімі психологиямен де байланысты. Психология т йсік пен ү ққ абыабы лл дауды, е сс пен ойды, сезім мен зейінді зерттейді. Ал б ұұ ларды ңларды ң с йлеу процесіне (оны ө ққ абыабы лл дап, т сіну процесіне) тікелей ү ққ атысы бар. йткені біреуді айт Ө ңйткені біреуді айтӨ ң ақақ нын абылдау, оны ыну процесі болмаса, қ ұғ арым- қарым-қ ққ атынас жасасу, пікір алысу да болма ан болар еді. ғ • Адам с з ар ылы белгілі бір затты атап кана оймайды, ө қ қ сонымен бірге, сол зат а қақ (іске, ққ ұұ былыс а) зіні қ ө ңбылыс а) зіні қ ө ң ққ атынасы мен о ан алай арайтынды ын да ғ қ қ ғ бібі лл діреді. Я ни тіл ойды ғ білдіруді ана ң ғ құқұ ралы емес, сезімді де бі лл діруді ралы. ң құдіруді ралы. ң құ Мысалы; жаман, жекс ұұ рын, сс ұұ мпайы, с ұұ мырай немесе ққ ұұ мар, і к р, ынтазар т. б. Б л ң ә ұ с здер (синонимдер) бір-бірінен ө эмоциялы бояуы жа ынан қ ғ ажыратылады.

Физиологиямен байланысы • Лингвистиканы  тіл дыбыстарын зерттейтін саласы ң — фонетика физиологиямен Физиологиямен байланысы • Лингвистиканы тіл дыбыстарын зерттейтін саласы ң — фонетика физиологиямен байланысты. йткені Ө с йлеу – дыбыстау м шелерінсіз (ауыз, тіл, тіс . . . ) ө ү м мкін емес. Тілді шы уыны зі ал ашкы ү ң ғ ң ө ғ адамдарды с йлеу м шелеріні жетіліп дамуына ң ө ү ң т уелді. ә • Тіл білімі физиканы ңТіл білімі физиканы ң акустика саласымен де байланысты. Адам баласыны тілі — дыбысты тіл. ң қбайланысты. Адам баласыны тілі — дыбысты тіл. ң қ Тілдегі дыбыстар ж йесін тіл біліміні фонетика ү ң саласы зерттейді. Ал жалпы дыбыс атаулыны физиканы ң ң акустика саласы арастырады. Ендеше, қ б л екеуі де бір- бірімен байланысты. ұ

Тіл білімі ж не тарихә • Тіл білімін і ңің тарих ылымымен, оны ішіндеТіл білімі ж не тарихә • Тіл білімін і ңің тарих ылымымен, оны ішінде ғ ң этнографиямен, археологиямен байланысы бар. Тіл тарихы — — солсол тілді жасаушы, сол тілді о қ тілді жасаушы, сол тілді оқ лл данушы халы қхалық тт ы тарихымен байланысты. Олар бірін-бірі байытады, бірін-бірі ң толы қтолық тт ырады. Тілдік деректерді — тарих, тарихи м ліметтерді — тіл ә пайдалана алады. Айталы , тіліміздегі кірме с здерді зерттеу аркылы қ ө ақақ за қ хал ыны б ан дейін к қ ң үғхал ыны б ан дейін кқ ң үғ аа ндай халық тт армен аралас- ралас бол анды ын құ ғ ғ білуге болады. • Этнографтар халы қЭтнографтар халық тт ы ерте кездегі салтына, д ст ріне, дет- ң ә ү ә ғғ рпына, ұ тт ұұ рмысына байланысты материалды байлы қ қрмысына байланысты материалды байлық қ тт арды зерттегенде тіл фактілеріне со пай те алмайды. йткені тіл — соларды за уа ыт бойы қ ө Ө ұ қ қ са қсақ тт ап ап ққ алал ғғ ан к ралұ дарды бірі. ң

Тіл білімі ж не географияә      Тілге кейде географиялы Тіл білімі ж не географияә Тілге кейде географиялы факторлар да қ әә сер ете алады. . Мысалы, ара лл да т р ұда т рұ ғғ ан ан халы ққ тарды тіліне ешкім ң әә сер ете алмауы м мкін. Болмаса ке айма ү ң қм мкін. Болмаса ке аймаү ң қ тт а та т ұұ ратын халы қхалық тт ы тілдері диалектілерге б лініп ң ө кетуі м мкін, ал тар айма ү қкетуі м мкін, ал тар аймаү қ тт а та т ұұ ратын халы қхалық тт арды тілдеріндегі диалектілер ң бірігіп, жойылып кетуі ажайып ғ емес. Тіл білімі мен географияны зара ң ө байланысы ғғ ылымны жа а бір саласы — ң ң лингвистикалы географияны тууына қ ң кеп со ә қкеп соә қ тт ы. Лингвистикалы география қ тіті лл дегі фонетикалы , лексикалы қ қдегі фонетикалы , лексикалы қ қ грамматикалы қ қграмматикалы қ қ ұұ былыстарды ай ң қ территория а тара ғтерритория а тарағ ғғ анын к рсетеді. Б л, ө ұ сіресе, диалектілік ерекшеліктерді ә зерттегенде ерекше ма ызды. Сол ң ар ылы, белгілі бір тілді немесе қ ң диалектілерді лингвистикалы картасы ң қ (атласы) жасалынады.

Тіл білімі ж не семиотикаә • Тіл - та балар ж йесі.  ңТіл білімі ж не семиотикаә • Тіл — та балар ж йесі. ң үТіл — та балар ж йесі. ң ү Осы ғғ ан орай тіл білімі жалпы та ба атаулыны ң ққ арастыратын — семиотика ылымымен ғ байланыс а т седі. қ үбайланыс а т седі. қ ү Та балар а Морзе ң ғ ліппесі, жазу мен ә цифрлар, жол белгілері, та ы баскалар жатады. ғта ы баскалар жатады. ғ Жазусыз ( ріптерсіз) тіл ә жо екендігі белгілі қжо екендігі белгіліқ. .

 • Тіл білімі белгілі д режеде ә математикамен  де,  кибернетикамен • Тіл білімі белгілі д режеде ә математикамен де, кибернетикамен де байланысты. Тіл білімі математика ғғ ылымымен, біріншіден, машиналы аударма м селелері бойынша қ ә байланысса, екіншіден, тілді зерттеуде математикалы статистика дістеріні қ ә ңматематикалы статистика дістеріні қ ә ң олданылу қолданылуқ ы ы жа ынан байланысады. ғ • Математикалы статистика с здерді , қ ө ңМатематикалы статистика с здерді , қ ө ң дыбыстарды о ң қдыбыстарды оң қ лл данылу жиілігін ай ындау а к мектеседі. Осыны қ ғ ө ңай ындау а к мектеседі. Осыны қ ғ ө ң нн әә тити жж есінде тіл біліміні ңесінде тіл біліміні ң математикалы лингвистика деп қ аталатын саласы к аа лыптасты. . Тіл білімі ж не математика әТіл білімі ж не математикаә

Зарегистрируйтесь, чтобы просмотреть полный документ!
РЕГИСТРАЦИЯ