Терен тістесу Терең тістесу тістердің вертикальды ауытқуына жатады. Қалыпты жағдайда төменгі күрек тістер сауытының 1/3 бөлігін жауып тұруы керек. Терең тістесудің мінездемесі төмендегідей: «Төмендетілген тістесу» «Жарақатталған тістесу» «Терең, фронтальды немесе күректік жабу»
• «Төмендетілген тістесу» динамикалық прогрессирлеуші үрдіске түсіріп, бір жақтың күрек тістері қарсы тістердің дентальды төмпектеріне тірек болмай, қызыл иек шетіне жүйенеді. • «Жарақаттаушы тістесу» термині бір жақтың тістері тіс қатары түйісуінде қарсы жақтың қызыл иек шырышты қабатына тек альвеолярлы өсіндіге жармасады. • «Терең фронтальды немесе күрек тістер жабу» термині не терең тістесудің әртүрлі түрі жатады, яғни жоғарыда аталғандар, сонымен қатар күрек тістерді тереңдетіп жабумен қатар жоғарғы және төменгі күрек тістер контакті болмайды және де күрек тістердің кесу қырларының шырышты қабатпен контакты қарсы жақпен болмайды.
• Терең күректік жабудың үш дәрежесін анықтайды. Оларды орталық күрек тістер сауыты биіктігі қатынасына анықтайды: 1 - 1/3 ден: 2/3 биіктікке дейін; 2 -2/3 ден 3/3; 3 -3/3 ке дейін. • Патологияда күректік жабудың 3 дәрежесін миллиметрмен бағалайды 15 мм дейін; 2 -6 -9 мм дейін; 3 - 9 мм жоғары.
• Терең күректі тістердің жиі кездесетін себебі бүйірлік тістердің қатты тіндерінің тіс жегі немесе тіс жегі емес бұзылуы және де тегіс емес қаталу, сүт тістерді ерте жоғалту, бірінші тұрақты азу тістерді немесе басқа бүйір тістерді жоғалту. Жағымсыз әдеттер сору және саусақ тістеу, әртүрлі заттар алдыңғы тістердің артқа кетуіне әсер етеді, олардың қарсы тұрған тістермен проксимальді қатынасының бұзылуы тістесу биіктігінің төмендеуіне әкеп соғады. Бірінші тұрақты азу тістердің дұрыс емес деңгейге орнатылуына және бүйірлі аймақта альвеолярлы өсіндінің дамымай қалуына әкеп соғады. Артқы тістер арасындағы қатынастың бұзылуы осы аймақтың тіс альвеоласының ұзындауын дамытады. Алдыңғы тістер орналасуы өзгергенде, олардың тіреуі жоғалғанда және тіс альвеоласы ұзындағанда тыныс алу, жұтыну және сөйлеудің бұзылуына әкеп соғады, яғни осы бұзылыстар бір тіс қатарының жоғарлауына диастема, сүт азу тістердің кешігуіне, жеке макродентия немесе жеке тістердің адентиясы немесе ретенциясы кезінде бір тіс қатарының төмендеуі, бір жақтың микроадентиясы, жоғарғы және төменгі сүт тістердің ауысуы және тұрақты тістердің жарып шығу кезеңіне әсер етеді.
• Альвеолярлы өсінді өсуінің бұзылуында бір жақтың алдыңғы тістерінің протрузиясы немесе ретрузиясы жүргізеді. Төменгі жақтың ығысуы жақ базисінің тегіс болмай дамуы, төменгі жақ бұрыштарының қысқаруы және оның бұрыштарының төмендеуі дамиды. Терең күректік тістесудің клиникалық өтуі оның нейтральды, дистальды және мезиальды тістесумен бірігуіне байланысты. Беттік белгілері: беттің төменгі бөлігінің қысқаруы, супраментальды жараның тереңдеуі, төменгі еріннің қалыңдауы және бұрылуы, дистальды және мезиальды тістесу негіздері. Терең күректік тістесу кезінде тіс қатарының өзгеруі тістесу түріне байланысты. Нейтральды тістесу кезінде көбіне тіс доғасының алаңдауы немесе алдыңғы тістердің нақты орналасуы және жоғарғы күрек тістер протрузиясы және төменгі тістер ретрузиясы болады. Күрт болған бұзылыстар кезінде төменгі алдыңғы тістер кесу қырларымен қатты таңдайдың шырышты қабатына жанасып оның пішінін қайталайды, жоғарғы алдыңғы тістер кейде төменгі тістердің вестибулярлы жағынан тік аралық қызыл иек емізікшелерін жарақаттап олардың қабатталуына әсер етеді.
• Дистальді тістесу жоғарғы алдыңғы тістер протрузиясын ескере отырып төменгі күрек тістер таңдайдың шырышты қабатын жиі зақымдайды, кей жағдайда онымен бірге болмайды. Дистальді тістесу кезінде жоғарғы алдыңғы тістер ретрузиясында негізінен тіс доғасы қысқарады. Мұндай бұзылыс кезінде терең тістесуді төменгі жақ өсуіне тікелей әсер етеді. Төменгі жақтың қозғалуы шектеледі, шайнау бұлшықеттер қызметіне әсер етеді. • Мезиальды тістесу кезінде және тіс доға пішінін кері күректік жабу, жақ негізінің даму дәрежесіне альвеолярлы доғаға, тістердің орналасуына төменгі жақтың ығысуына байланысты. Күректік тістің жабу тереңдігі және негіздің көлеміне тікелей байланысты. Терең күректік жабу кезінде функционалды бұзылулар шайнау тиімділігі төмендейді, алдыңғы тістері пародонтына салмақ және шырышты қабаттың жарақаттануы, пародонт ауруының пайда болуына және дамуына күрек тіс кесу қырларының және басқа тістер төмпешіктерінің қажалуына қамтамасыз етеді. Ауыз арқылы тыныс алу, дұрыс жұтынбау және сөйлеудің бұзылыстары тіс доғасының ығысуына алдыңғы тістер орналасуының өзгеруіне және күректік жабудың тереңдеуіне әкеп соғады. Тіс арқасының төмен орналасуы немесе мұрын қуысы пішінінің өзгеруіне және таңдай тыныс алудың бұзылуын жылдамдатады. Бүйір және алдыңғы тістік арасындағы окклюзия аралық кеңістік төменгі жақ тыныстық жағдайында болмайды. Кейбір науқастарда сирек шайнау бұлшықеттер бифуркациясының бұзылуы болады.
• Диагнозды клиникалық зерттеулер негізінде қояды, жақтың диагностикалық мүсіндерін оқып және оларды өлшеу, бет суретін миллиметрмен өлшеу, сонымен қатар бастың бүйір жағының телерентгенологиясын жақтың ортопантомографиялық зерттеу мәліметтерін бағалау керек. • Терең тістесуді сүт тістер кезінде бірінші тұрақты азу тістер, сүт тістердің тұрақты тістермен ауысу кезінде емдеу нәтижелі, емнің негізгі міндеттері-себептерін жою, бүйір тістер аймағында тіс альвеоласының ұзындауыга әсер ететін кедергі, тіс доғасы пішінін қалыпқа келтіру бөлек тістер және олардың топтарын қою, жақ өсуін және төменгі жақты қалпына келтіру. Осы бұзылыстарды әртүрлі әдістермен жою, тістесу пішінделуін кезеңі және науқастың жынысына және жасына сәйкес болуы керек
Сүт тіс кезіндегі тістесі. • Балалардың тіс қатары және жақ альвеолярлы өсіндінің жақсы дамуы үшін, оларға қатты тағам жеуді нұсқайды. Сүтті азу тістер сауыты тіс жегі болса, онда оны пломба көмегімен қалпына келтіріп, малма қойып, сауытты қалпына келтіреді. Жағымсыз әдеттері: саусақ, ерін сору және де басқа да заттар сору қылықтары болса ауыз қуысы ұртын тартып, бүйір тістерінсоруды баланы жас кезінен оқып үйрету және вестибулярлы пластинка қою маңызды. Тіл үзеңшесі дұрыс дамымаған болса, онда пластинкалы операция жасайды. Тіл функциясының дұрыс болуы тіс доғасының және жақтың дамуында күректік жабудың қалыпты жағдайына дұрыс әсер етеді. Сүт азу тістерді ерте жоғалту алдын алу мақсатында терең күректік жабуда алмалысалмалы протез орнатуға тура келеді. Тістесуді жасанды бүйір тістерді көтеріп, жоғарғы жақ протез маңымен төменгі алдыңғы тістер кесу қырларымен контакт болуы керек. Тістесудің сагитальды ауытқу пайда болғанда және дамығанда күрек тістерге вестибулярлы жағынан кесу алаңы бар пластина орнатады, оны ұйықтап жатқанда тіс қатарын қоршап тұрған және бұлшықеттер қызметін жақсартумен емдік гимнастика.
• Ерте тістесудің ауыспалы және сүт тістердің соңғы кезеңі. • 57 жаспен 9 жас арасында ортодонтиялық ем қолдану керек. Терең кесу қырлары жабылып, тұрақты тістердің тиюі, тіс альвеоласының алдында 1 азу тұрақты тістердің жарып шығуы жас кезінде бүйір тістердің ажырауы байқалады. Кламмер немесе басқа да бейімделген жоғарғы жақ шайнау аймағына үшін төменгі алдыңғы тістерге алмалы пластина қолданамыз, бұл терең тістесуде бүйір тістердің ажырауы болуы мүмкін. Шайнау аймағына пластинкалы восктан мүсіндейді да жоғарғы жақ мүсінін алдыңғы қалыңдаған аймағына істейді, бүйір тістерден 2 мм ажырап физиологиялық тыныштықта тұрады. Пластинкалы кламмерге фиксирленген вестибулярлы доғаға және басқаға бейімделген. • Дистальды терең тістесудің емі: бұларға күндіз де түнде де қолданатын аппараттарды тағайындайды және Бальтерса бионаторлы, Мюлеман пропульоры, Фр-1 және Фр. П, Бимлер тістесуі формирователь, Штокфиша кинеторы өлшейді.
• • Терең тістесуді тілдің жатуына көңіл бөледі. Ауыз қуысында әдетте төмен артта бүйір тістерге жабысып орналасады, нәтижесінде ерін жабылғанда тіл таңдайға көтеріледі, формасы өзнереді. Терең тістесуде алдыңғы бағыттағы тіс қатарының апикальді базисінің өсуі және вертикальді бағыттағы бүйір тіс қатарының өсуінің кешігулері. Патологиялық өзгерісіне байланысты ортодонтиялық аппараттарды мезиальді терең тістесуді емдегенде қолданады. Көрсеткішіне қарап алдыңғы тістерге күш түсіре отырып тіс альвеоласын қысқартады. Тез қататын пластмассаның көмегімен аппараты корригируют етіп, оның аяқталуын кейінге қалдырып, вертикальды бағыттағы алдыңғы тіс қатарының жылжуына Бркжля аппаратын керек жағдайда қолданамыз. Тіс альвеоласының қысқаруының бейімделуіне және алдыңғы тіс қатарына күш түсіріп ауыз қуысында вертикальды резинаны күшейтеді және иек асты қыртысында қолданамыз. Тұрақты тістесу кезеңінің басталуы, ауыспалы тістесу кезеңінің аяқталуы. 12 мен 9 жас аралығында кіші азуларды окклюзиясы қалыптасқан тістесуде физиологиялық жоғарылау пайдаланылады. Сол ортодонтиялық аппараттарды қолданамыз және де алынбайтын ортодонтиялық аппараттарды қолданамыз. Энгельдің аппаратын алмалы аппараттарда қолданады. Кламмерді және шайнау аймағының алдыңғы бөлігіне жоғарғы жақ пластинкасын нейтральді және дистальды тістесуде емдеуге қолданады, ал кламмерді және жоғарғы жақ тіс қатарының жылжуына төменгі жақ пластинкасын мезиальді тістесуді кезінде емдеуге қолданады.
• Емі: организм өсуінің жалпы бұзылысы және тістесуді тіс қатары, тістердің деформациясы және терең тістесу кезіндегі жабылу дәрежесіне, тістесудің ортодонтиялық емдеу кезеңіне бағынады.
Скачать презентацию Терен тістесу Терең тістесу тістердің вертикальды ауытқуына жатады
Терен.ppt