ТА ЫРЫП 4. А ША-НЕСИЕЛІК Қ Қ (МОНЕТАРЛЫ

ТА ЫРЫП 4. А ША-НЕСИЕЛІК Қ Қ (МОНЕТАРЛЫ ) САЯСАТ Қ Д ріс жоспары (2 са ат) ә ғ 1 са ат ғ • 1. А ша-несие саясатыны м ні. қ ң ә • 2. АНС ма саттары мен ралдары. қ құ

• Ма саты: қ Экономикалы саясатты қ ң алыптасуыны теориялы негіздері қ ң қ туралы білімді алыптастыру. Сонымен қ атар, а ша-несие, салы -бюджет сия ты қ қ экономикалы саясатты негізгі қ ң тетіктерінигеру ар ылы, оларды д рыс қ ұ олдануды жолдарын к рсете білу. қ ң ө

Негізгі т сініктер мен терминдер. ү Акция; А ша массасы; Банк; Вексель; қ Инвестициялы банк; Ипотекалы банк; қ қ Коммерциялы банк; нды а аз; қ Құ қ ғ Мультипликатор; Несиелік ж йе; ү Облигация; Эмиссиялы банк. қ

А шақ – ол аржы активтерді қ ң ( олма- ол а шаны, банк қ қ қ шоттарын ж не т. б. ә есептегендегі) ж йесі. ү А шаны е белгілі қ ң ң сипаттамасы – оларды ң жо ары тімділігі. ғ ө

А шаны 4 негізгі функциялары барқ ң 1. Есептеу бірлігі Объективтік т рде а ша барлы бас а ү қ қ қ тауарлар ндылы тарыны біры ай лшем құ қ ң ңғ ө р лін ат арады. А шаны пайда болуымен ө қ қ ң барлы тауарлар а шалай білінуіне ие болды. қ қ

2. Айырбас ралы. құ • Бартер экономикасында м міле жасау шін ә ү ажеттіліктері бірдей болу керек: мысалы, қ алма сататын адам оларды алм рт а ұ қ ауыстыра алады, егер алма а м таж ғ ұқ адамды кездестірсе.

3. нды са тау ралы. Құ қ құ Адамдар з байлы тарын рт рлі активтер ө қ ә ү т рінде са тайды, а ша – осындай ү қ қ активтерді бірі болып саналады. ң

4. Т лем ралы. ө құ Міндеттемелер мен арыздар шамасы қ а шалай т рде белгіленуі м мкін, сонды тан қ ү ү қ а ша т лем ралы болып келеді. қ ө құ

• А ша массасы қ – ол экономикада тауарлар мен ызметтерді айналымын амтамасыз қ ң қ ететін олма- ол а ша мен аударым ар ылы қ қ жасалатын сатып алу ж не т лем ә ө ралдарыны жиынты ы. құ ң ғ 14, 392 трлн тенге

• аржыҚ – нары ты атынастарды қ қ қ ң рамды б лігі ж не мемлекеттік саясатты құ ө ә ж зеге асыруды ралы. ү ң құ

• Нары ты атынастар жай дайында қ қ қ ғ аржы негізінде т рт ызметті ат арады: қ ө қ қ 1 • б лу ө 2 • реттеу 3 • ынталандыру ызметі қ 4 • ба ылау ызметі қ қ

• Несие — б л пайыз т леу ж не айтару ұ ө ә қ шартында уа ытша пайдалану а ( арыз а) қ ғ берілетін ссудалы капитал оз алысы. қ қ ғ

Несие экономикалы теория категория қ ретінде мына ызметтерді ат арады: қ қ 1 • айта б лу-кез келген елді лтты эк/ қ ө ң ұ қ ң толы ж мыс жасауына лес осады қ ұ ү қ 2 • айналыс шы ындарын немдеу ғ ү 3 • айналыста ы на ты а шаларды орнын ғ қ қ ң уа ытша алмастыру қ 4 • капиталды шо ырлануын жеделдету ң ғ 5 • ылыми-техникалы прогресті жеделдету ғ қ

• А ша-несие саясатық – б л айналыста ы ұ ғ а ша жиынын, несие к лемін реттеу қ ө ма сатында мемлекетті а ша-несие қ ң қ саласында олданатын зара байланысты қ ө шаралар жиынты ы. ғ

А ша-несие саясатыны м ніқ ң ә. • 1. А ша-несие саясаты қ салы , инвестициялы , қ қ рылымды ж не т. б. сия ты кез келген дамы ан құ қ ә қ ғ о амны экономикалы саясатыны бір б лімі. қ ғ ң қ ң ө • 2. А ша-несие саясаты қ — б л айналыста ы а ша ұ ғ қ массасын, несие к лемін, сыйа ы (м дделендіру) ө қ ү м лшермесін згертуге жалпы банк жуйесіні ө ө ң ызметін реттеуге ба ыттал ан шара. қ ғ ғ

• А ша-несие саясатын ма сатық қ 1 • экономиканы су ң ө 2 • толы ж мыс бастылы қ ұ қ 3 • ба аны т ра тандыру ғ ұ қ 4 • т лем балансын т ра тандыру ө ұ қ

• А ша-несие саясатын ралдары: қ құ 1 • несие беруді лимиті, пайыз ң м лшерлемесін тікелей реттеу ө 2 • міндетті резервтер нормасыны згеруі ң ө 3 • есептеу м лшерлемесіні згерісі ө ң ө 4 • ашы нары та ы операциялар қ қ ғ

• Банк ж йесіү – банк операцияларыны ң біры ай лтты немесе халы аралы ж йесіне ңғ ұ қ қ қ ү біріктірілген банкілерді жиынты ы, я ни ң ғ ғ бір-бірімен ж не сырт ы ортамен ты ыз ә қ ғ байланыста ы банкілерді жиынты ы. ғ ң ғ Банк ж йесі ү лтты банк Ұ қ (Орталы ) қ Екінші де гейдегі ң банктер (34 банк)

• аза стан Республикасында ы банктер ж не Қ қ ғ ә банк ызметі туралы қ Р 1995 ж. 31 тамызда ы № 2444 За ы Қ ғ ң