ТА ЫРЫП 3. КІМЕТТІК Қ Ү ШЕШІМДЕРДІ

ТА ЫРЫП 3. КІМЕТТІК Қ Ү ШЕШІМДЕРДІ АБЫЛДАУ Қ МЕХАНИЗМІ Д ріс жоспары (1 са ат) ә ғ 1. кімет ат арушы билік ретінде. Ү қ 2. кіметтік шешімдерді абылдау процесі. Ү қ 3. Лоббизм ж не кімшілік рента. ә ә 4. Саяси іскерлік цикл.

• Р-сы кіметіҚ Ү – ат арушы билікті қ ң жо ар ы органы. ғ ғ • Ол сонымен бірге еліміздегі ат арушылы қ қ ызметті іске асыратын, ба ылайтын, қ қ жалпы зыреттерге ие коллегиалды орган құ болып есептеледі.

кімет м шелері болып, Р-сы Ү ү Қ Президенті, Премьер-Министр, Министрлер, Р-ны Қ ң Мемлекеттік комитеттеріні ң т ра алары есептеледі. ө ғ кімет м шелері аза стан Ү ү Қ қ Хал ына ж не Президентіне ант қ ә береді.

• Р-сы Конституциясында кіметті мына Қ Ү ң негізгі кілеттіктері аталады: ө • 1) Елді бюджетін алыптастыру ж не ол ң қ ә депутаттар абылда аннан кейінгі оны іске қ ғ ң асырылуын амтамасыз ету істері ж не қ ә Парламентке бюджетті орындалуы туралы ң на ты есеп беруі. қ

2) Р-да бірт тас аржы, несие ж не а ша Қ ұ қ ә қ саясатын ж ргізу. ү 3) Мемлекет меншігін бас аруды іске асыру. қ 4) Мемлекет ауіпсіздігін амтамасыз ету қ қ шараларын іске асыру. 5) М дениет, ылым, денсаулы са тау, ә ғ қ қ экология, леуметтік-салаларда бірт тас ә ұ мемлекеттік саясатты болуын ж не іске ң ә асуын амтамасыз ету. қ

Р Энергетика министрлігіҚ Р лтты экономика Қ Ұ қ министрлігі Р Ауыл шаруашылы ы Қ ғ министрлігі

Р аржы министрлігіҚ Қ Р Экономикалы Қ қ ы палдастыру істері қ министрлігі Р ділет министрлігі Қ Ә

• Р Ішкі істер министрлігіҚ • Р инвестиция ж не даму Қ ә ж ніндегі министрлігі ө • Р Денсаулы ж не Қ қ ә леуметтік даму министрлігі ә

Р Сырт ы істер министрлігіҚ қ Р М дениет ж не спорт Қ ә ә министрлігі Р Білім ж не ылым Қ ә ғ министрлігі

Р ор аныс министрлігіҚ Қ ғ Р Мемлекеттік ызмет Қ Қ істері министрлігі — ДОНАКОВ ТАЛГАТ СОВЕТБЕКОВИЧ.

• Шешім абылдау қ — а парат алмасу сия ты қ қ кез келген бас ару ызметіні қ қ ң (функциясыны ) рамдас б лігі. ң құ ө • Шешім абылдау қ ажеттігі бас арушыны қ қ ң ал а ой ан ма сатыны алыптасумен, сол ғ қ ң қ ма сат а жетудегі іс- имылын т гелдей қ қ қ ү амтиды. қ

• Шешім дегеніміз — б л альтернативті ұ тандау. • Альтернатив — м мкін бол ан екі ү ғ й арымны бірін ана та дап алу а ү ғ ң ғ м жб рлік. ә ү

Саяси шешімдер мен оларды ж зеге асыру арасындаү , леуметтік — экономикалы фактор ә қ т ріндегі байланыстырушы буын ү бар, я ни саясат пен экономика ғ арасында ы т уелділік тікелей ғ ә болып табылмайды.

• Лаг – бейімделуге ажетті уа ыт аралы ы; қ қ ғ экономика мен саясат аралы ында ы ғ ғ к рделі байланыстарды білдіретін к п ү ө немесе аз уа ыт а созыл ан кезе дер қ қ ғ ң.

Саяси лагтар проблемасы к п лшемді. ө ө О ан «лагты аны тау» ауіптілік (да дарыс, ғ қ қ ғ коньюнктураны ызып кету ж не т. б. ) ң қ ә симптомдарыны пайда болуы ж не оларды ң ә саяси органдарды аны тауы арасында ы ң қ ғ уа ыт; оны аны тау мен шешім абылдау; қ қ қ шешім абылдау мен іс- имыл аралы ы. қ қ ғ

• Кейде лагты за бол аны ң ұ қ ғ соншалы , тіпті со ы қ ңғ н тиже бастап ы а ә қ ғ арама- айшы келеді. қ қ • Мысалы, лагтар А Ш- ы Қ ғ Кеннеди кіметіні ү ң инфляция а арсы ғ қ саясатыны тиімділігін ң т мендетті. ө

Сайлаушылар Шенеуніктер (ат арушылар қ кілдері) ө Сайлау ж не ә олдау қ Шешім ж не ә ба ылау қ За абылдаушылар ң қ (парламент), ат ару қ ызметкерін-президе қ нтті, кімдерді сайлау ә

• Лоббизим – б л саяси ма ына а ж не ұ ғ ғ ә ы ты негіздеуге ие ж не құқ қ қ ә демократиялы саяси ж йені интегралды қ ү ң элементі болып саналатын жо ары білікті ғ ызмет. қ

• Лобби, лоббизм – б л мемлекеттік ұ органдарды за шы ару ж не кімшілік ң ң ғ ә ә ызметіне йымдас ан т рде ы пал ету қ ұ қ ү қ жолымен азаматтарды рт рлі топтарыны ң ә ү ң м дделерін ж зеге асыру ж йесі мен ү ү ү т жірибесі. ә

• Лоббистер – к сіби негізде йымдас ан ә ұ қ ж не саясаткерлер мен шенеуніктер ар ылы ә қ т бегейлі саяси ж не орталан ан т рде ү ә ғ ү ы пал етуге ие, жа а саяси институт. қ ң

Лоббизмні саяси м ні мына аспектілерден ң ә т рады: ұ 1) лоббистік топтар а парат алмасу саласында қ азаматтар мен мемлекет арасында делдал (байланысшылар) болып атысады. қ

• 2) лоббизм о амды ызы ушылы тарды қ ғ қ ң плюрализмін йымдастыру функциясын ұ ат арады. Лоббирлеу процестерін немі қ ү адамдар топтары ж зеге асырады, біра ү қ лоббирлеу н тижелері айтарлы тай ә қ зардаптар а келіп, жекелеген жа дайларда ғ ә ғ халы ты лкен топтарын оз айды. қ ң ү қ ғ

3) лоббизм бас а м мкіндігі жо топтар а қ ү қ ғ саяси шешімдерді абылдау мен ж зеге қ ү асыру а м мкіндік бере отырып, ғ ү демократиялы кіметті конституциялы қ ү ң қ ж йесін толы тырады. ү қ

• Лоббиді екі типін арастыру а болады: ң қ ғ плюралистік ж не корпоративтік ә. • Бірінші — жа дайда жо арыдан т менге ы пал ғ ғ ө қ ету ж зеге асады. ү • Екіншісінде – мемлекет, сынылатын ұ басшылы тарды орнына, мемлекеттік қ ң м дделерге ж рдемдесу кепілдігін ала отырып, ү ә андай да бір топпен конвенция а ол ояды. қ ғ қ қ

• кімшілік рента Ә субъектіні иеархиялы ң қ м ртебесі, ызмет жа дайын пайдалану ә қ ғ есебінен пайда табуды білдіреді. • Рентаны іздеу — ызы ушылы тары бір қ ғ қ топтарды меншік ар ылы пайда а жету ң қ ғ ма сатымен о амды саясат а ы пал ету қ қ ғ қ қ қ шаралары.

Саяси іскерлік цикл – за шы арушы ң ғ билікті сайлау нау аны кезінде ң қ салы тарды азайту ж не мемлекеттік қ ә шы ындарды арттыру ар ылы, ал ғ қ сайлаудан кейін салы тарды жо арылату қ ғ ж не мемлекеттік шы ындарды ыс арту ә ғ қ қ ар ылы экономиканы т ра сыздандыру а қ ұ қ ғ деген бейімділігі.