Та ырыбық : Ботулизм. Профелактикасы, к ресу

Та ырыбық : Ботулизм. Профелактикасы, к ресу ү шаралары, оша та ы шарлары. қ ғ Орында ан: Шайменова Г. К ғ Тексерген: Бейсенова Г. Р

Ботулиз м — а заны улануымен, ғ ң тікелей ОЖЖ б зылуымен ұ сиппатталатын ж палы ауру, ұқ нау астану та ам рамында қ ғ құ Clostridium botulinum – ны улы ң токсины бар бол анда пайда ғ болады. C. Botulinum – ды ал аш ғ рет 1896 ж. Э. Ван Эрменгем м йітті а засында ы ә ң ғ ғ пайдаланыл ан ш жы тан тап ан ғ ұ қ қ ( лат. botulinum — ш жы ұ қ ) желінген та ам лімге келген. ғ ө ә

Морфологиясы. Ботулизм оздыр ыштары қ ғ шы д геленген тая ша пішінді. Тая шалары ұ өң қ қ субтерминалды орналас ан спора т зеді ж не қ ү ә теннис ракеткасына сайды. Капсула ұқ т збейді, петрихтар грам о. ү ң

Антигендік рылымы. құ оздыр ышты Қ ғ ң идентификациясын ж ргізу шін е ма ызды ү ү ң ң C. botulinum – ні экзотоксин т зеуі. Ботулизм ң ү оздыр ышыны қ ғ ң 7 сералогиялы қ варианттарын ажыратады – A, B, C, D, E, F, G, оларды ішінде ке тарал аныдары А, В, Е ң ң ғ сералогиялы варианттары. қ

Патогенді факторлары. Барлы биологиялы қ қ уларды арасында ң C. botulinum экзотоксині е ң к шті у. Экзотоксинні ү ң 0, 3 мкм м лшері адамды ө лтіреді. Ботулизм экзотоксині нейротоксикалы ө қ геммаглютинациялы сер к рсетеді. Оны қ ә ө ң ерекшеліктері – жо ары температура а ғ ғ (100 C ⁰ 10 -15 минут шыдайды ) , ыш ыл реакция а, ас қ қ ғ т зыны жо ары концентрациясында, ұ ң ғ то азыту а, та ам ферменттеріне жо ары ң ғ ғ ғ т ра тылы бай атады. ұ қ қ қ

Эпидемиологиясы. Ботулизм оздыр ышы таби атта ке тарал ан. қ ғ ғ ң ғ Оны жануарларды , балы тарды , ң қ ң сушаяндарды а засынан табады, солар ң ғ ар ылы топыра а, су а т седі. қ ққ ғ ү

Инкубациялы кезе орташа қ ң 4 – 6 са ат. Б л ғ ұ кезе ң 2 са аттан ғ 10 к нге дейін созылуы ү м мкін. Кезе ні за ты ы залалдау дозасына ү ң ң ұ қ ғ байланысты. Доза не рлым к п болса, кезе ғұ ө ң ыс ара т седі. Ботулотоксин ас орыту қ қ ү қ жолдарынан ан а жа сы сі іріледі. Ал аш ы қ ғ қ ң ғ қ 24 -36 са атты ішінде анда ы ғ ң қ ғ концентрациясы е жо ар ы де гейіне жетеді. ң ғ ғ ң

Берілу механизмі – н жісә – ауыз. Берілу жолы алиментарлы. Берілу факторлары ботулизм оздыр ышымен контаминациялан ан к к ніс, қ ғ ғ ө ө са ырау ла , ет, балы консервілері, ш жы. ң құ қ қ ұ қ Топыра пен немесе жануарлар н жісімен ластан ан қ ә ғ кез — келген та ам т рінде ғ ү Cl. Botulinum споралары болуы м мкін. Біра тек анаэробтыты жа дайда ү қ қ ғ са талуы температурасы қ 35 C⁰ де гейінде болса ана ң ғ экзотоксин т зіліп, ауру дамиды. Та амды уланудан ү ғ қ зге ботулизм оздыр ышы т скен анаэробиоз ө қ ғ ү жа дайы жасал ан жара атта да, ботулизм дамуы ғ ғ қ м мкін. Ішек те болсын, жара аттан ан, езілген тінде ү қ ғ болсын споралар вегетативтік т рге айналып, к бейіп ү ө ботулотоксин т зілуі шін оптималды температура, ү ү анаэробиоз жа дайы ту ызылуы ажет. ғ ғ қ

Емдеу принциптері. Улануды ал аш ы ң ғ қ уа ытында ас азанды шаю, іш ткізу, абсорбенттер қ қ ө ішкізу. Е басты н тиежелі ем ботулотоксинге ң ә арсы, поливалентті сары суды Безредко т сілімен қ ә б лшы етке немесе к ктамыр а енгізу. ұ қ ө ғ Поливалентті сары су ботулотоксин т рі ү аны тал анша ана олданылады. Аны тал аннан қ ғ ғ қ қ ғ кейін с йкес сары су енгізіледі. Поливалентті сары ә суды А, Е, С типтері ң 10000 ХБ – тен В типі 5000 X Б енгізіледі. Сары сулармен атар белсенді қ антитоксикалы иммунитет алыптасуы шін қ қ ү 3 рет 0, 5 мл ботулизм анатоксині жасалынады. Негізгі емге осымша дезинтоксикациялы , қ қ антибактериалды, патогенетикалы , қ симптоматикалы емдер жасалынады. қ

Профилактикасы. Ботулизмны алдын алу ң шаралары та амды деу, тасымалдау, са тау ғ өң қ барысында санитарлы гигиеналы талаптарды қ қ ата са тау а байланысты. Ерекше қ ң қ ғ техналогиялы , санитарлы назарда консервілеу қ қ к сіпорында та амды стерильдеу, ә ғ бактериологиялы ба ылау, техникалы қ қ қ жабды тарды д рыс ж мыс істеуі т. б. сталады. қ ң ұ ұ Ұ Дайын німдерді т тынушылар а жеткізу ж йесі ө ұ ғ ү – тасымалдау, са тау ережелерін ата са тау ажет. қ қ ң қ қ Балы німдерін ндіру к сіп орындары балы ты қ ө ө ә қ деу т ртібін, т здауды са тау ажет. Т рмыты өң ә ұ қ қ ұ қ жа дайда ы жасал ан та амдардан улануды ғ ғ ң алдын алу санитарлы а арту ж мыстарын қ ғ ұ ж ргізуді талап етеді. ү

Лабораториялы диагностикасы. Лабораториялы қ қ зерттеу ботулотоксинді, оны типін аны тау ж не ң қ ә Cl. Botulinum ді табу ма сатында ж ргізеді. қ ү Бактериологиялы зерттеу шін к дкті та ам қ ү ү ғ аурудан н жіс, сы шайынды алынады. ә құ қ Ботулотоксин, оны типі биологиялы сынама ң қ жасау ар ылы аны талады. Сынама а қ қ қ тыш андар а ж ргізіледі. Оларды р айсысына қ ғ ү ң ә қ сынама алдында антитоксикалы сарысуды р қ ң ә т рлері енгізіледі. Содан кейін ауруды з рін ү ң ә немесе анын тыш андар а ж береді. қ қ ғ ә Антитоксикалы сарысу типі с йкес келген тыш ан қ ә қ тірі алады. азіргі уа ытта сералогиялы қ Қ қ қ т сілдерді олдану м мкіндіктнрі шешілу стінде. ә қ ү ү

Ботулизм қоздырғышымен зақымдалған қолқаның көрінісі.

олданыл ан дебиеттер: Қ ғ ә Ж палы аурулар эпидемиологиясы ұқ Насухин Ш. Б А т бе қ ө 2006 Инфекционные болезни. Шувалова Е. П М. : Медицина