Тақырып: су факторымен байланысты аурулардың алдын алу Доцент Амрин М. Қ.
n Судың құрамындағы микроэлементтермен байланысты аурулар айрықша көңіл аударуды қажет етеді. А. Е Форсман организмнің құрамына 11 макроэлемент (H, O, N, Na, Mg, S, Cl, K, Ca, P) және % ің мыңдаған, милиондаған бөлігін құрайтын 39 микроэлемент (Zi, Be, F, J, Cu, Mo, Co, т. б. ) кіреді деген қортындыға келді.
n Әртүрлі аудандардағы Қоршаған орта объектілерінің құрамындағы микроэлементтер біркелкі емес. Топырағында, суында микроэлементтері аз немесе көп болып келетін соның нәтижесінде организмде патологиялық өзгерістер туындайтын территорияларды Н. А. Виноградов БИОГЕОХИМИЯЛЫҚ ПРОВИНЦИЯЛАР деп атады.
n Жердің құрамында микроэлементтердің аз немесе көп болуы судың және көптеген өсімдіктердің минералдық құрамының өзгеруіне ықпал етеді, сөйтіп олардың тірі организмдерге түсу мөлшерінің санының көрсеткіштеріне де әсер етеді, сондай ақ олардың бірбірімен оптималды арақатнастарын бұзады.
n n n Жасанды биогеохимиялық провинциялар да бар, олар өндірістен тұрмыстан шыққан қалдықтармен ластану нәтижесінде және ауылшаруашылығында әртүрлі химиялық заттарды пайдалану нәтижесінде пайда болады. Мұндай территориялар үлкен көлемде болуы мүмкін. Онда: өсімдік нашар өседі топырақта улы заттар жиналады. Ащық суларға және жер астындағы су көздеріне өтеді Экология өзгерісіне әкеліп соғады Улы заттардың тікелей не басқа орта арқылы әсер ету нәтижесінде эндемиялық аурулар пайда болады.
n Судың антропогендік химиялық ластануымен байланысты аурулар. Бұл аурулар судың құрамындағы химиялық заттардың ауыз арқылы немесе тері арқылы организмге түсуі кезіндегі спецификалық емес және спецификалық әсерлерімен байланысты болуы мүмкін.
Спецификалық емес әсерінде. n n n n Су тұтыну жағдайының нашарлауы, Имунологиялық көрсеткіштерінің өзгеруі, Уланудың жалпы клиникалық белгілері Жалпы ауру санының және жеке нозология түрлерінің көбейуі, Уақытша жұмыс қабілетін жоғалту саны, және экономикалық шығынның көбейуі Ауру деңгейінің динамикалық өзгерістері байқалады. Бұл өзгерістер өте әртүрлі және ол заттың әсер етуқауіптілігі мен интенсивтілігіне байланысты.
2) Судағы антропогендік факторлардың спецификалық әсері де әртүрлі. Мысалы: n n n n Микроэлементтердің тапшылығы Йод– эндемиялық зоб, Фтор – кариес, Селен – ас қорту жолдарының, бауыр, көз ауруларына әкеледі, Темір – анемия, Цинк – бой өспей қалады (карлик) т. б. аурулар туындауы мүмкін. Микроэлементтердің жоғары концентрациялары Фтор – флюороз, Молибденнің - эндемиялық подагра, Кобальттың – анемия, балалрдың пневмония ауруына бейімділігінің ұлғаюы, Сынап – МИНАМАТА ауруы, Кадмий – ИТАЙ-ИТАЙ ауруы, Қорғасын – Орталық нерв жүйесін (ОНЖ) зақымдандануы, атеросклероз т. б. , Стронций – Хондро және остео дистрофия, Мышьяк – тұяқ ауруы (аяқтың үстінде мүйіздену байқалады),
Бұл сұрақты «Су –халық денсаулығы» күрделі жүйесінің кіші жүйесі ретінде қарастыруға болады және оны келесі схемада көрсетуге болады. (профессор Амрин К. Р. ) Судың физиологиялық эпидемиологиялық маңызы Судың сапасымен байланысты аурулар Аурулардың алдын алу жөніндегі шаралар Су тасымалдау жүйесін санитарлық тұрғыдан қорғау Суды тазарту зарарсыздандыру Заңдылық гигиеналық шаралар Су көздерін таңдау СКЗ ұйымдастыру
Ауыз суының сапасына қойылатын гигиеналық талаптар және нормативтері. 1. 2. 3. Ауыз суы эпидемиялық және радиациялық тұрғыдан қауіпсіз, химиялық құрамы бойынша зиянсыз және органолептикалық қасиеттері тартымды қолайлы болуы қажет Ауыз суының сапасы, тарату торабына түсер алдында сондай-ақ су жүретін торабтың ішкі және сыртқы су алатын нүктелерінде гигиеналық талаптарға сай келуі қажет. Ауыз суының эпидемиологиялық қауіпсіздігі микробиологиялық және паразитологиялық көрсеткіштері бойынша нормативтерге сәйкес келуімен анықталады.
4. Химиялық құрамы бойынша қауіпсіздігі n n а) Жалпылаған көрсеткіштердің нормативтерге сәйкестігі (құрғақ қалдық, кермектілік, РН т. б. ) б) ҚР территориясындағы табиғи сулардың құрамында ең жиі кездесетін зиянды химиялық заттар мен глобальды түрде тараған антропогендік химиялық заттардың нормативтерге сәйкес келуі в) Сумен жабдықтау жүйесінде суды өңдеу үрдісінде суға түсетін немесе пайда болатын зиянды химиялық заттардың нормативтерге сәйкес келуі. г) Адамның шаруашылық іс әрекеттерінің нәтижесінде сумен жабдықтайтын су көздеріне түсетін зиянды химиялық заттардың нормативтерге сәйкес келуі бойынша анықталады. 26
1. Ауыз суында қаруланбаған көзге көрінетін су жәндіктерінің болуы және беткі қабықшалар болуы рұқсат етілмейді. 2. Ауыз суының радиациялық қауіпсіздігі де көрсеткіштер бойынша нормативтерге сәйкес болуы керек.
n n Су көздері Жер беті –ашық су көздері. Оларға: табиғи - өзендер, көлдер, теңіздер т. б. , жасанды – каналдар, дамбылар. Бұл сулардың көлемі мен сапа құрамы тұрақты емес, осыған байланысты қорғау, пайдалану, су ағысын реттеу, тазарту көптеген қиыншылықтар туғызады. Бұл сулар лас – эпидемиялық қауіпті болып келеді. Жер асты - жабық су көздері. 1. Лайлы сулар, 2. грунтты сулар, 3. пластаралық сулар қысымсыз, қысымды артезиандық сулар
Су қоймаларының өздігінен тазару үрдістері: n а) гидравлиқалық; n б) механикалық (тұндыру); n в) физическалық (күн радиациясы және температура); n г) биологиялық; n д) химикалық (минерализация).
Су сапасын жақсарту әдістері Негізгі Арнайы Залалсыздандыру Жұмсарту Тұщылау Түссіздендіру Физикалық Химиялық Темірсіздендіру Деконтаминация лау Қайнату Хлорлау Тұндыру УКС Фильтрация Коагуляция Озондау Фторлау Фторсыздандыру Дезодорация Сәулелендіру УЖЖ тогі ЭМ волны Күмістің олигодинамикалы қ әсері
Скачать презентацию Тақырып су факторымен байланысты аурулардың алдын алу Доцент
8 су.ppt