Түбір өзектерін пломбылауға бітеуге арналған материалдар силерлер Жүйесі Жұмсақ

Түбір өзектерін пломбылауға(бітеуге) арналған материалдар (силерлер). Жүйесі. Жұмсақ қатаймайтын созылымтал материалдар. Құрамы, қасиеттері. Түбір өзектерін уақытша пломбылау (бітеу). Көрсетілімдері, орындау тәсілі. Түбір өзектерін тұрақты пломбылауға арналған материалдар. Жұмсақ созылымтал, қатаятын материалдар, құрамы мен қасиеттері, пломбылау техникасы. Гуттаперча. Құрамы, қасиеттері. Гуттаперчамен түбір өзектерін бітеу. Түбір өзектерін толтыруға арналған термофилдер жүйесі, пломбылау техникасы. Дайындаған: Доцент Кунанбаева Т. С

Түбір өзектерін пломбылау асқынған тісжегіні емдеудің соңғы жауапты кезеңі болып табылады және тіс ұлпасы және оның ыдырандысынан тазаланған өзектер инфекция көзі болмау үшін жүргізілетін емдеу шараларының бірі. Түбір өзектерінің сапалы пломбылануы немесе толтырылуы (бітелуі) көптеген одонтогендік асқынулардың алдын алуға мүмкіндік береді.

1. 2. 3. 4. 5. Түбір өзектерін пломбылауға арналған материалдарға қойылатын талаптар : Өзек қабырғаларына жақсы жабысу; өзекті тығыз бітеу (герметизм сақтау), қажет болса өзектен жеңіл шығарылуы; Рентгенайқындылығы Қатайғаннан кейін отырмау; Тіс тіндерін боямау;

Жалғасы: 6. Бактериялар өсуіне қолайлы ортаға айналмау; 7. Тіндер сұйығында ерімеу; 8. Қатаю уақыты өзекті пломбылауға жеткілікті болу, 9. Мутагендік қасиеті болмау; 10. Тіс тіндерімен және тіс төңірегіндегі тіндермен биологиялық сиымдықта (үйлесімділікте) болу, 11. Аллергиялық реакция туындатпау.

Түбір өзектерін пломбылауға арналған материалдар жүйесі: 1. Жұмсақ қатаймайтын койыртпақтар – уақытша бітеуге арналған, 2. Жұмсақ созылмалы өз бетімен қатаятын материалдар (силерлер) • 3. Біріншілік қатты материалдар (филерлер) немесе штифтер

• • • гуттаперча альфа және бетта фазалары Күміс штифтер Титан штифтер Акрилді штифтер Шыны талщықты штифтер

Түбір өзектерін уақытша пломбылауға арналған жұмсақ созылымтал материалдар. Олар түбір өзектерін уақытша толтыруға арналған. Көбінесе ұлпаның созылмалы шіри қабынуы, периодонттың жедел жіне созылмалы қабынуларының өршуі кезінде қолданады.

• Abscess remedy бактерицидті, антисептикалық әсер ететін әсерлі материал өзекте қатаймайды және оңай алынады. Өзекті зарарсыздандыруға арналған рентгенайқындылығы жоғары.

• Құрамына параформальдегид, креозот, толықтырғыш, тимол және корица майы (коричное масло)кіреді. Сұйығы және ұнтағы екі құтыда шығарылады.

• Қолдану тәсілі: 3 -4 тамшы сұйыққа ұнтақ қосып, біркелкі қойыртпақ алынғанша араластырады да бір порциясын (бөлшегін) өзекке терең енгізеді де (өзек толтырғыштың, түбір инесінің, файлдың көмегімен) бір аптаға уақытша пломбы қояды.

• Қажет болса, өзекті бірнеше күн өткізіп барып, 1 -2 рет өңдеуге болады. Метриал түбір ұшына шықпауы керек.

• Тіс ұлпасын толық алғаннан кейін, өзекті аbscess remedy-мен бітейді. Келесі қабылдауда оны алып тастап, өзекті аспаптық және дәрілік өңдеуден кейін тұрақты пломбылайды.

• Iodoform paste- антисептикалық әсері жоғары қатаймайтын, өзекте сорылуы мүмкін материал өзекті уақытша пломбылауға және емдеуге арналған. • Құрамында йодоформ, ментал парахлорофенол камфора, салмағының 100% дейін толықтырғыш кіреді. • Қойыртпақ аурусыздандырушы және антибактериалды әсер көрсетеді. Қабыну белгілері басынғанға дейін өзекте 20 -30 күнге дейін қалдыруға болады.

• Қолдану аясы : түбір өзектері инфекцияға бай тұрақты және сүт тістеріндегі асқынған тісжегіні емдеу үшін қолдануға болады. Терең пародонтальдық қалталарға да қолдануға болады (емдік таңба ретінде).

• Endoseptone- түбір өзектерін зарарсыздандыруға арналған сұйықтық. • Құрамына : р-хлорфенол, дексаметазон ацетат, тимол, толықтырғыш кіреді. Құрамындағы дексаметазонға байланысты үштік көрсетеді: бактерицидті, тыныштандырушы (седативті), қабылдауға қарсы. • Аллергиялық реакцияның туындау қаупін азайтады.

• Ұлпаның шіри қабынуы кезінде, жіңішке және өте тар, өзектерді зарарсыздандыру үшін қолданылады. Өзек аузына 2 -3 тамшы тамызып, иненің көмегімен сіңіреді де 3 күнге уақытша пломбы қояды.

• Гринозоль (Септодонт) құрамында метрогидазол анаэробты инфекцияға қарсы әсер етеді, қабыну альтерациясын азайтады, жедел қабыну сатысында.

Эндокал -кальйийгидрооксиді негізіндегі гель. 2 -3 күнге қойылады. • Иодент (Владмива, Ресей) құрамында йодоформ бар. Сүт тістерінің өзектерін толтыруға арналған. •

Түбір өзектерін тұрақты толтыру үшін арналған жұмсақ созылымтал материалдар немесе силерлер жүйесі. 1. Цинк-фосфатты цементтер; қазіргі кезде сирек қолданылады. 2. Цинкоксиді-эвгенол негіздес қойыртпақтар мен цементтер : Гроссман пастасы (АҚШ), Nogenol эндометазон, эстезон, эндофил, пропилор, эндомет, мерпазон (Франция),

Жалғасы: • Эвгедонт (Ресей). Цинкоксиді-эвгенолды қойыртпақтар құрамына цинк (мырыш) тотығы-4%, стабелит шайыры -27%, висмут субкарбонаты-15 %, барий сульфаты-15 %, сусыз натрий бораты-1%. • Эндометазон-цинкоксиді-эвгенолды паста, құрамына гидрокортизон немесе дексаметазон, антисептиктер: дийодтимол, пароформальдегид кіреді.

Жалғасы 3. Эпоксид шайыры негізді пасталар: AH-2, AH PLUS(Англия). Эндодонт, интрадонт-Д (Ресей). 4. Резорцин –формалиді шайыр негіздес: фородент (Чехия); радикскорт (Болгария); SPAD, биопласт, форфенан (Франция).

5. Кальцийгидроксиді құрамды пасталар (қойыртпақтар): биокалекс (Франция), темпканал-Са (АҚШ); Sealer-2 b; CRCS, Sealapex, Fillcanal, Apexit. 6. “CRCS-Calcibiotic Root Canal Sealerцинкоксид-эвгенолды кальций гидроксиді қосылған материал. Басқа материалдар: Диакет (Германия); Крезопаста (Франция). Паста№ 2 (Sargenti ұсынған).

7. Минералдар қосылған: Apatite Root Sealer-трикальций фосфат, иодоформ қосылған. 8. Шыныиономерлі йементтер – « Ketac Endo» . 9. Дентиндік адгезивтер (композиттер қосылған).

Филерлер немесе біріншілік қатты материалдар: штифтер (гуттаперча, күміс, титан, алтын, п ластса) Гуттаперча штифтер Гуттаперча-Manilkara bidentata деген Бразилия ағашының шырынынан алынған, қоюлатылған және арнаулы өңдеуден өтілген латекс.

• Гуттаперча алуға Рауеnа және Paloquium деген Малазия ағаштарының да шырындары пайдаланылады. Түбір өзектерін пломбылау үшін 100 жылдан аса уақыт пайдаланылып келеді. Гуттаперча жылу әсерінен көлемін ұлғайтады, салқын әсерінен көлемін кішірейтеді.

• Химиялық құрамы жағынан гуттаперча полиизопреннің трансформасы, табиғи каучукке ұқсас (полиизопреннің cisформасы). Үлкен бөлігі (60%) кристалқұрылымды, аз бөлігі (40%) аморфқұрылымды. Бөлме температурасында гуттаперча Рформаға ие.

Гуттаперчаның модификациялары • Альфа формасы 42 -49 о С жұмсарады • Бетта формасы 53 -59 o C жұмсарады • Гамма формасы 56 -62 o. C жұмсарады

• Егер оны 65º жоғары температурада қыздырып, баяу салқындатса (1 секөндте 0, 5 º-қа ) 2 –формаға ие болады. Бұл формасы аққыш, жұмсақ және жабысқақ. Егер тез суытса Рформасына түрленеді. У-формасы 56 -62 ºдейін қыздырғанда пайда болады.

• Түбір өзектерін толтыру үшін гуттаперчадан штифтер (ISO-стандартына сай) және стандартқа сай емес гуттаперча конустар дайындайды.

Гуттаперча штифтердің құрамы: 1. гуттаперча -18, 9 -21, 8% (штифтің формасының тұрақтылығын, көлемін, серпі нділігін сақтайды) 2. мырыш тотығы-59, 175, 3%(минералды толықтырғыш)

3. балауыз немесе шайыр-1, 0 -4, 1% (жақсы нығыздалғыштық, созымталдық береді) 4. металдар тұздары (барий тұзыбарий сульфаты)рентгенайқындық береді. 5. биологиялық бояғыш заттар және тотығуды тежегіш заттар.

Гуттаперчаның қасиеттері • Биологиялық инертті • Түбір ұшы маңындағы тіндерді тітіркендірмейді • Түбір өзегіне еркін кіреді • Бірқалыпты мөлщері бар • Рентгенконтрасты • Ылғалдарға төзімді • Тістің түсін өзгертпейді

Гуттаперчаның кемшіліктері • • Залалсыздандыруға болмайды Түбір өзегін өз бетімен бітеуге болмайды Силлерлермен бірге қолданады Штифтердің көлемі эндодонттық сызғыш көмегімен өлшенеді

Түбір өзектерін гуттаперчамен бітеу немесе пломбылау 1. Салқын гуттаперча штифтермен пломбылау – Бір штифпен пломбылау әдісі; гуттаперчаны бүйірлеп нығыздау және оның варианттары 2. Арнаулы майлармен және еріткіштермен жұмсартылған суық гуттаперчамен бітеу;

3. Қыздырылған гуттаперчамен бітеу: Ш Тік нығыздау арқылы Ш Бөлшектенген гуттаперчамен бітеу Ш Бүйірлеп және тік нығыздау Ш Термомеханикалық нығыздау (гутта -конденсор, ультрадыбысты жұмсартқыш пайдаланып)

4. Жылумен жұмсартылған гуттаперчамен бітеу. Ш Шприцтің көмегімен немесе Ультрафил жүйесін қолданып бітеу, екіфазалы гуттаперчаны қолдану Ш Қатты стерженнің көмегімен бітеу (Thermafill жүйесін, Successfil жүйелерін қолданып).

Бір штифпен пломбылау тәсілі • Түбір өзегі бір ғана штифпен толтырылады (бітеледі). Штифтің өлшемі өзекті жұмысшы ұзындығына дейін соңғы рет өңдеген файлдың өлшеміне сай болуы керек. Штифті енгізер алдында өзек қабырғаларын силермен өңдеп, штифті де силерге батырып алады. Силерді өзекке өзектолтырғышпен немесе түбір инесімен , файлмен енгізеді.

• Салқын гуттаперча штифтерді бүйірлеп нығыздау тәсілімен өзекті толтыру. Көбінесе кең өзектерді пломбылайды және бірнеше штифт қолданылады. Өзекке негізгі штифті енгізген соң спредермен өзек қабырғасына нығыздап, келесі штифтке орын дайындайды және келесі енгізілген штифтерді рет-ретңмен енгізіп, өзек толық бітелгенше нығыздайды.

Түбір өзегін Thermafill жүйесін пайдаланып пломбылау. • Бұл жүйені 1978 ж. B. W. Johnson ұсынған. Бұл әдіс түбір өзегін пластмасса немесе болаттан, никельтитаннан жасалған өзекке қондырылған αфазалы гуттаперчамен пломбылауға арналған. Соңғы уақыттағы Tusia Dental Products, түрлендірген Thermafill жүйесі типіндегі обтуратор ұзындығы бойымен тілігі бар пластмасса өзек (стержень беті α-фазалы гуттаперчамен жабылған , стержень бір уақытта өзекке гуттаперчаны енгізгіш жіне нығыздағыш қызмет атқарады).

Түбір өзегін екі фазалы гуттаперчамен бітеу (толтыру) • конденсорды қолдану арқылы жүзеге асады. Конденсор пломбылық материалды түбірұшы бағытында емес, өзек қабырғалары бағытында нығыздайды және өзектің жақсы бітелуін қамтамасыз етеді, гуттаперчаның екі фазасын қолданады. Бұл фазалары біріншілік шикізатты әртүрлі тәсілмен өңдеу нәтижесінде алынады.

• Алғашында арнаулы қыздырушы аппараттың және шприцтің көмегімен конденсорды гуттаперчанің тығыздау бөлігімен жабады (Р-гуттаперча), содан кейін сұйықтау қабатпен (α-фаза) жабады. Конденсорды өзекке енгізіп, ұштықты минөтіне 3000 -5000 айналымға қосады. Конденсор гуттаперчаны нығыздайды және өзінің конструкциясына байланысты өзек толған соң өзектен өзі шығады.

• Осының нәтижесінде макроканал тығыз гуттаперчамен , ал микроканалдар (бүйір каналдар), өзектің қабырға бөліктері сұйық гуттаперчамен толтырылады. Гуттаперчаны жұмсақ созылымтал материалдармен (силерлермен) қатар пайдаланады. Олар Thermaseal, Topseal, AH PLUS, жоғары тұтқырлыққа, жабысқақтық қасиеттерге ие, азғана отырыс береді.

КВИК ФИЛ • КВИЛ ФИЛ жүесі толықтыруші ретінде АЛЬФА фазадағы гуттаперча штифті пайдаланады. Ол иілген үштыққа бекітетін титтанан жасалған нығыздағышқа қондырылған. Ал нығыздағыштын өзі сағат тілі бағытына қарсы жасалған бүрандалық жүлгерлермен қамтылған. Өзек ішінде нығыздағыш айналған кезде өзек қабырғасына үйкелестен пайда болған

Ұштыққа бекітілген нығыздағыштың айналымы • 300 - ден 600 - ға дейн және сағат тілі бағытында болу керек. • ТӘСІЛІ : • Түбір өзегі қалыптасқан тәсілімен өнделеді • Штифті таңдап алады • Нығыздағыштын өзектің жүмысшы үзандығыны сай денгейінде белгі (маркер )қойылады

Үштыққа бекітілген нығыздағыш өзектің тереңдігіне еңгізіледі. • Нығыздағышты айландыра бастайды , қысым түсіріп гуттаперча жүмсарған сайын жылжыту керек, түбір өзектің жүмысшы үзындығына дейн. • Нығыздағышты ақрын суырып алады • Ретгендік тексеру

1. 2. 3. 4. 5. Әдебиеттер: Боровский Е. В. Клиническая эндодонтия. М, . 1999. Боровский Е. В. және б. , Терапевтическая стоматология. М. Медгиз 2002, 2008. Боровский Е. В. , Барышева Ю. Д. , Максимовский Ю. М. Терапевтическая стоматология м. Медицина, 1991, 2002. Хоменко Л. А. , Биденко Н. В. Практическая эндодонтия, инструменты, материалы и методы. Москва, 2002. Николаев А. И. Цепов Л. М. Практическая терапевтическая стоматология. Санкт. Петербург, 2001.