СЫР-БОЯУ МАТЕРИАЛДАРЫН ЖӘНЕ ЖАБЫНДЫЛАРЫН ЗЕРТТЕУ ӘДІСТЕРІ

СЫР-БОЯУ МАТЕРИАЛДАРЫН ЖӘНЕ ЖАБЫНДЫЛАРЫН ЗЕРТТЕУ ӘДІСТЕРІ Тоқтабаева Асель Қырғызбайқызы

Ж О С П А Р: • СБМ және жабындыларының физикалық қасиеттерін зерттеу әдістері; • Жабындының механикалық қасиеттерін зерттеу әдістері; • СБМ және СБЖ сандық және сапалық зерттеу әдістері.

1 ТАҚЫРЫП. СБМ ЖӘНЕ ЖАБЫНДЫЛАРЫНЫҢ ФИЗИКАЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІН ЗЕРТТЕУ ӘДІСТЕРІ

СБМ ЖӘНЕ ЖАБЫНДЫЛАРЫНЫҢ ФИЗИКАЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ • СБМ тұтқырлығы • Жабындының жылтырлығы • СБМ түсі • СБМ бетті жағу қабілеті

СБМ тұтқырлығын анықтау РОТАЦИОНДЫҚ ТАБАҚШАЛЫҚ ВИСКОЗИМЕТР Elcometer 2200

Жабындының жылтырлығын зерттеу Жабындының жылтырлығының өзгеруі – беттің бастапқы ескіру сатысының белгісі Негізі: жабындыда шағылысқан сәуле мөлшерін эталондағы шағылысқан сәуле мөлшерімен салыстыру Зерттеу аспаптары: фотоэлектрлік блескомерлер

БФ 5 Фотоэлектрлік жылтыр өлшегіш UXR-406 жылтыр өлшегіш

СБМ түсін анықтау Өлшеу: йодометрлік шкала көмегімен өлшейді Негізі: § пигменттелмеген СБМ шайыр ерітіндісі § олиф § майлар йодтың калий йодидіндегі ерітіндісінің әр түрлі концентрациядағы түсімен салыстырып, түсін анықтау

СБМ түсін анықтау Түсті өлшеуге арналған құрал Tintometer

Бетті жабу қабілетін анықтау СБМ-ң 1 m 2 бетті жабуға кеткен массасы Анықтау әдістері: § ақ - қара шахматтық тақтаны қолдану арқылы көзбен шолу § қарама-қарсылық коэфиценті арқылы анықтаудың аспаптық әдісі § ЭЕМ пайдалану арқылы қара-ақ подложкада бетті жабу қабілетін анықтаудың аспапты- математикалық әдіс

Бетті жабу қабілетін анықтау шахматтық тақта аспаптық Электронды есептеуіш машина

2 ТАҚЫРЫП. ЖАБЫНДЫНЫҢ МЕХАНИКАЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІН ЗЕРТТЕУ ӘДІСТЕРІ

СБМ ЖӘНЕ ЖАБЫНДЫЛАРЫНЫҢ МЕХАНИКАЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ • Эластикалығы • Адгезиясы • Беріктілігі

Жабындының эластикалығы сыр бояу үлдірінің деформациялайтын күшті түсіргеннен кейін бастапқы қалпына келе алу қабілеті. Негізі: арнайы құралдарда, майыстыра отырып анықтау. СБМ-ның эластикалығы жеткілікті болмаса, онда жабынды оңай жарылып, кеуектенеді. Зерттейді: § механикалық ақауларды § қабаттануын

Жабындының эластикалығы

Жабындының эластикалығы

Жабындының адгезиясын зерттеу Негізі: СБМ бетке жабысуы Зерттеу әдістері: § торлы тіліктер әдісі § параллель тіліктер әдісі § кері ұру арқылы торлы тіліктер әдісі § қабыршықтануы;

Жабындының беріктілігі түзілген үлдірдің § ұруға § соғуға § түсірілетін күшке деген төзімділігі Маңызы: көрсеткіш боялған бұйымдарды тасымалдауда маңызы зор

3 тақырып СБМ ЖӘНЕ СБЖ САНДЫҚ ЖӘНЕ САПАЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІН ЗЕРТТЕУ ӘДІСТЕРІ

Жабынды құрамы бойынша көпқабатты: сылақ тегістегіш эмальдар • сырлар мен бояулар

Жапониядан шыққан «Toyota» автомашинасының сыр бояу жабындысының микрофотографиясы

СБМ МЕН СБЖ ЗЕРТТЕУ ӘДІСТЕРІ • Объектінің қасиеттеріне әсер етпейтін әдістер топтамасы • СБЖ сыртқы көрінісін өзгертпейтін, объектінің ішкі көрсеткіштерінің өзгерісіне әкелетін әдістер • Объектінің құрылымының толық өзгеруіне әкелетін әдістер • Объектінің толық жұмсалуымен жүретін әдістер

СБМ элементтік құрамын зерттеу әдістері Құрамын анықтау арқылы: § СБМ мен СБЖ табиғатын § алу технологиясын § бөлшектерінің бүтін бір затқа жататындығын § қасиетінің өзгеру себептерін және т. б. мәліметтерді жинақтайды

Эмиссиялық спектрлік талдау • қатты немесе сұйық сынамалар буланғанда § қосылыстар диссоциацияланғанда § бос атомдар (иондар) қозған күйге ауысқанда шығатын сәулелер спектрге бөлінеді және спектрлі аспаптар арқылы тіркелінеді Әдістің негізгі артықшылығы: § шегі 10 -3 -10 -4 %, § абсолюттік сезімталдығы 101— 102 г § өнімділігі басқа аналитикалық әдістердің өнімділіктерінен жоғары болады, себебі бір анықтауға аз уақыт жұмсалады. Спектрді өңдеу 1 -2 минут қана уақыт алады.

Эмиссиялық спектрлік талдау ЭС Varian 725/735 -ES ЭС GD-OES

Люминесцентті микроскопиялық талдау Негізі: әртүрлі энергия түрлерімен қоздырылған атомдардың, молекулалардың және басқа да бөлшектердің люменесцияларын тіркеу. Әдістің негізгі артықшылығы: § анықтау мүмкіншілігі төмен (~10 -5 мкг/мл аз) § элементтердің іздік шамаларын анықтауға болады •

Люминесцентті микроскопиялық талдау • «Альтами ЛЮМ 1» • люминесцентті микроскоп

Ренгентқұрылымды талдау Негізі: жоғары энергиялы электрондар ағынымен қоздырылған заттардың атомдарынан шығатын рентген сәулелерін зерттеу. Әдістің негізгі артықшылығы: § ең сезімтал және дәлді § анықтау мүмкіншілігі жоғары (~103 мкр/мл) § сандық және сапалық құрамын масса бойынша 0, 1 -0, 01 % дәлдікпен анықтайды

РЕНГЕНТҚҰРЫЛЫМДЫ ТАЛДАУ

Лазерлік микроспектрлік талдау Негізі: күшті лазерлік импульсті шоғырландырғанда, сәуле түскен бөлігінде зат плазма түзу кезінде, плазмадан шығатын сәуленің спектрографтың кіретін қуысында жинақталуы. Әдістің негізгі артықшылығы: § зерттейтін заттың сандық мөлшері өте аз болған жағдайда Мысалы: заттың 10 -6~10 -8 г мөлшерін буландырғанда 10 -12~10 -13 г деңгейіндегі қоспалар § эмиссиялық спектрлік талдау әдісін қолдануға қиын немесе мүмкіндік болмағанда § сандық және сапалық құрамын анықтайды Мысалы: заттың құрамында 60 жуық химиялық элементтердің бар екендігін анықтайды

Лазерлік микроспектрлік талдау LEA-S 500 Лазерлік микроскоп

Масс-спектрометрлік талдау - затты зерттеу және оның құрамына кіретін атомдар мен молекулалардың массалары арқылы олардың санын анықтау Негізі: көлденең магнит немесе электр өрісінде қозғалған, массаның зарядқа қатынасы әртүрлі болып келетін, зарядталған бөлшектерді (иондарды) кеңістіктік бөлу эффектісіне негізделген Әдістің негізгі артықшылығы: § заттың элементтік және молекулалық құрамын анықтау § заттың өте аз мөлшерімен (10 -6~10 -8 г) жұмыс істеу § қарапайымдылығы, жылдамдығы, жоғары селективтілігі § қоспаларға сезімділігі жоғары (10 -5 -10 -6 %) және іс жүзінде барлық элементтерді анықтай алатын мүмкіншілігі

Масс-спектрометрлік талдау

МТИ-350 Г Масс-спектрометрі

Ультракүлгін спектральды талдау Негізі: Полимерлер және биополимерлер ультракүлгін және көрінетін (кәдімгі) сәулелерді сіңіргенде электрондар жоғары энергетикалық деңгейлерге ауысады, сол себептен типтік электрондық сіңіру спектрін зерттеу Әдістің негізгі артықшылығы: § екі немесе үш еселі С-С байланысын § құрамында N, O, S немесе т. б топтары бар ароматикалық сақиналардың бар екендігі жайында мәліметтер береді

Ультракүлгін спектральды талдау Макромолекулалардың сәулені сіңіруі тек екі энергетикалық деңгейлердің айырымы тура квант энергияға тең болғанда ғана іске асырылады: ΔE=hν=E 2 -E 1 § h-Планк тұрақтысы 6, 626*10 -27 эрг*с (СГС жүйесі ) немесе 6, 626*10 -34 Дж*с( СИ жүйесі) § ν - жиілік, с-1; § Е 1, Е 2 – бір макромолекуланың бастапқы және соңғы жағдайдағы Shimadzu UV-1800 УК - энергиясы спектрометрі

ПАҚ комплекстерінің УК - спектрлері

Инфрақызыл спектроскопия Негізі: 200 -800 нм аймағында заттың молекуласын құрайтын элементтердің ядроларының тербелу және айналу қозғалыстарының нәтижесінде түзілетін электронды спектрін спектрофотометрлерде тіркеу Қолданылуы: § фармацевтикалық препараттарды § бояғыштарды § талшықтарды және т. б. зерттеуде

Инфрақызыл спектроскопия Nicolet 6700 FT-IR ИҚ-Фурье спектрометрі ИҚ - спектрометрі

КАУЧУКТІҢ ИҚ-СПЕКТРІ

Назар аударып, тыңдағандарыңызға рахмет!