Starzenie się skóry Dr n med Beata Imko-Walczuk

Starzenie się skóry Dr n. med. Beata Imko-Walczuk

Starzenie skóry • Wyróżniamy: ∞ Starzenie wewnątrzpochodne (chronologiczne, genetyczne) → naturalny proces starzenia • Proces złożony, nie do końca poznany • Wpływ: czynników genetycznych, hormonalnych, środowiskowych • U kobiet starzenie zależne od menopauzy, ↓ estrogenów ∞ Starzenie zewnątrzpochodne ( fotostarzenie-photoaging, starzenie posłoneczne) → proces starzenia wywołany czynnikami zewnętrznymi, przede wszystkim promieniowaniem słonecznym, prowadzące do: • uszkodzenia włókien elastycznych, • rogowacenia słonecznego • nowotworów złośliwych skóry

Starzenie wewnątrzpochodne Zmiany w naskórku: Zanik warstwy kolczystej i ziarnistej Ścieńczenie warstwy komórek podstawnych Keratynizacja oraz w. rogowa: prawidłowe (brak uszkodzenia bariery naskórkowej) Wygładzenie granicy skórno-naskórkowej Zmniejszona ilość komórek odpornościowych Zmniejszenie ilości melanocytów oraz większe nagromadzenie ich w skupiskach → plamy barwnikowe Redukcja liczby gruczołów potowych → zaburzenia termoregulacji Zmniejszenie sekrecji łoju → wysuszenie naskórka Cienki naskórek

Starzenie wewnątrzpochodne Zmiany w naskórku: • Zmniejszona ilość lipidów naskórka, zaburzenia wytwarzania naturalnych czynników nawilżania → suchość i złuszczanie skóry • Zwiększona wrażliwość na działanie substancji egzogennych (mydeł, detergentów, UV) • Zmniejszenie ilości syntetyzowanej wit. D 3, (obniżone wydzielanie melaniny) • Całkowity brak kw. hialuronowego w naskórku → skóra odwodniona

Starzenie wewnątrzpochodne Zmiany w skórze właściwej: Klinicznie: • skóra atroficzna, • małoelastyczna, niesprężysta, • blada, • drobne, płytkie zmarszczki, płytkie • Degeneracja włókien kolagenowych i sprężystych, zmniejszenie liczby fibroblastów i syntezy kolagenu, zwłaszcza typu III (odpowiedzialny za prawidłowe ułożenie i sieciowanie włókien) • Kolagen typ III po 30 r. ż upośledzona synteza, ok. 50 r. ż zahamowanie. Kolagen t. I (stanowi masę podoprową skóry) > t. III

Starzenie wewnątrzpochodne Suchość, świąd Zmiany w skórze właściwej: • Zmniejszenie w macierzy zewnątrzkomórkowej proteoglikanów, glikozaminów • Zmniejszenie ilości kw. hialuronowego (wytwarzany przez fibroblasty) • Zmniejszenie liczby naczyń włosowatych, zaburzenia mikrokrążenia • Zmniejszenie gęstości rozmieszczenia mieszków włosowych oraz barwnika we włosach → przerzedzenie włosów i siwienie

Starzenie wewnątrzpochodne Zmiany w tkance podskórnej: • Zanik • Zmniejszenie metabolizmu komórkowego • Zmniejszenie aktywności komórek tłuszczowych • Paznokcie kruche, łamliwe, szorstkie, podłużne bruzdowanie

Starzenie wewnątrzpochodne Leczenie: • Dieta oraz regularny wysiłek • Uwodnienie skóry • Fotoprotekcja • Kremy nawilżające, miejscowe stosowanie estrogenów (pochodzenie zwierzęce i roślinne) • HTZ • Medycyna estetyczna

Starzenie zewnątrzpochodne • Zmiany typu starzenia posłonecznego w przebiegu m. in. : • Działania promieniowania UVB →wpływ na naskórek • Działania promieniowania UVA (długość fali 320 -400 nm) → wpływ na skórę właściwą • Nieprawidłowych mechanizmów naprawczych keratynocytów i fibroblastów • Hamowanie komórek Langerhansa (układ odpornościowy) przez UV

Fotostarzenie • Fotostarzenie skóry jest wynikiem nadmiernej, przewlekłej ekspozycji na promieniowanie słoneczne gł. UVA • Decydujące w fotostarzeniu ma dawka promienowania UV, skumulowana w ciągu całego życia • Znaczenie ma również fototyp skóry I typ b. narażony niż IV • ok. 15 minut w solarium (promieniowanie UVA)= cały dzień pobytu na słońcu • Bezpieczne są 23 min w solarium/ cały rok

Fotostarzenie Zmiany w naskórku: • w. rogowa pogrubiała wskutek degradacji desmosomów: → naskórek pogrubiały, suchy, złuszczający się, chropowaty • uszkodzenie DNA keratynocytów w. podstawnej, apoptoza, dysplazja, neoplazja : → rogowacenie słoneczne, raki podstawno- i kolczystokomórkowe, czerniak • zwiększenie liczby melanocytów, uszkodzenie ich: → plamy soczewicowate słoneczne, rogowacenie starcze, gwiaździste blizny rzekome, plamy odbarwione • mieszkowa hiperkeratoza → zaskórniki słoneczne • przerost gruczołów łojowych : → żółtawe lub białe cyst , brodawki łojotokowe, szorstkie zgrubienia skóry, rozszerzone ujścia z wydobywającą się łojową wydzielina (zaskórniki skórne) • upośledzenie czynności komórek odpornościowych

Fotostarzenie Zmiany w skórze właściwej (pod wpływem UV uaktywnienie ee. metaloproteinaz): • Pogrubienie włókien elastycznych i nieład • Zjawisko elastozy • Zwyrodnienie włókien kolagenowych • Zmniejszenie kolagenu gł. typu I • Nacieki komórek zapalnych • Teleangiektyczne naczynia, pogrubienie ściany naczyń krwionośnych w skórze

fotostarzenie Objawy: • pogrubienie skóry • głębokie zmarszczki i bruzdy (kolagen typu I) (tzw. linie smutku lub śmiechu) • płytsze zmarszczki- promieniste (kurze łapki, zmarszczki wokół ust), • zmarszczki nie znikają podczas naciągania skóry (w starzeniu wewnątrzpochodnym znikają!) • > 90% UVA -przyczyna zmarszczek • obwisłość skóry (kolagen typu I) • zapalenia skóry po nasłonecznieniu • małe grudki i guzki na skórze (elastoza słoneczna-nagromadzenie substancji podobnej do elastyny w skórze właściwej) • teleangiektazje, wybroczyny (plamica starcza) • nowotwory skóry • zniszczone łodygi włosów, utrata ich koloru, zaburzona gospodarka hydrolipidowa włosa

Fotostarzenie- leczenie: • Unikanie słońca, odpowiednia odzież • Fotoprotekcja UVB, UVA • Zabiegi medycyny estetycznej: kriochirurgia, dermabrazja, laseroterapia, peelingi chemiczne, wypełniacze • Pochodne kwasu witaminy A (tretinoina, retinol, retinaldechyd): poprawa wyglądu skóry, elastyczność, spłycenie zmarszczek, zmiany barwnikowe, stymulacja syntezy kolagenu • Kwasy owocowe: złuszczanie naskórka, synteza składników tkanki łącznej • Substancje wybielające: hydrochinon, kwas kojowy

Fotostarzenie- leczenie: • Słabe preparaty sterydowe • Antyoksydanty: wit. C: rozjaśnia skórę, rozrost wł. kolagenowych, ogranicza powstawanie zmarszczek wit. E: ochrona przed oparzeniem, zapobiega przebarwioniom, regeneracja uszkodzonej skóry, wspomaga inne witaminy koenzym Q: opóźnia starzenie komórek, odnowa naskórka • Kinetyna: roślinny h. wzrostu, obecny również u człowieka, działanie antyoksydacyjne (badania w toku) • 50 -75% kwas glikolowy, 30 -35% roztwór kwasu trójchlorooctowego