Speelfilm in het godsdienstvak Filmfragmenten als blikopener op levensbeschouwelijke vraagstukken insp-beg RKG Antwerpen
Vooraf l l Welnu, God heeft drie namen: waarheid, goedheid, schoonheid. Verum, bonum, pulchrum: de drie universalia. De drie zijn waardevolle toegangen en alle drie begaanbaar. Maar de derde – God als schoonheid – is eigenlijk nog niet veel gepraktiseerd. Als je probeert langs de poort van de schoonheid bij God binnen te komen, vallen er heel veel weerstanden weg. Het ontwapent. Daarom zou ik een pleidooi willen houden voor een veel grotere culturele gevoeligheid in onze pedagogische opvoeding, precies ook omwille van de godsdienst. We hebben enorme schatten aan harmonie, zowel in de literatuur, als in theater, film, kunstwerken… Ik geloof dat we de toegang van de schoonheid veel te veel verwaarloosd hebben. Het is een goede toegangspoort. Want de schone dingen, in de brede zin van het woord, dus niet louter de kunstvoorwerpen, doen twee dingen. Ze reveleren het mysterie dat uit de diepte van de dingen spreekt. De dingen zeggen meer dan wat ze eigenlijk op het eerste gezicht prijsgeven. En ten tweede zeggen ze ook iets over de diepste geheimen van de mens. Want wij zijn weerspiegeld in het kunstwerk. De archetypes van ons mens-zijn komen daarin voor. Trouwens, heel Jezus' leven is een archetype van wat wij zelf beleven. De dood van de onrechtvaardig gemartelde gerechte. Daarom denk ik dat we de schoonheid te veel verwaarloosd hebben. Er komt vanuit het kunstwerk een roep; iemand heeft mij iets laten opmerken wat ik nog nooit ingezien had. Waarop wachten we dan nog! Kardinaal Godfried Danneels insp-beg RKG Antwerpen
De onderwijsfunctie van speelfilm in de les l Het ondersteunen van de ontwikkeling van zowel kennis als vaardigheden l l l insp-beg RKG Antwerpen Het laten zien van een voorbeeld in de werkelijkheid of in de praktijk. Een visualisatie van een analogie of een metafoor. In de godsdienstles heeft een speelfilmfragment niet de bedoeling om informatie te geven. Heel af en toe kan dit wel: bv. Damiaan of Franciscus (vrijwel nooit objectieve informatie, gevaar voor stereotypering: ‘left luggage’).
De onderwijsfunctie van speelfilm in de les l l Het ondersteunen van de ontwikkeling van zowel kennis als vaardigheden Het tonen van ‘ingeblikte’ ervaringen van de werkelijkheid insp-beg RKG Antwerpen l l Het gezichtspunt waarvandaan men kijkt, kan zich snel verplaatsen. Men kan verre en gevaarlijke plaatsen gemakkelijk bezoeken. Het gezichtspunt kan inzoomen en uitzoomen: van detail naar overzicht. Men kan onopgemerkt laten zien hoe mensen op elkaar reageren.
De onderwijsfunctie van speelfilm in de les l l l Het ondersteunen van de ontwikkeling van zowel kennis als vaardigheden Het tonen van ‘ingeblikte’ ervaringen van de werkelijkheid Het oproepen van emoties als motivatie, houding en gevoel insp-beg RKG Antwerpen l l Het stimuleren van het leren, door de leerling te fascineren voor het onderwerp; aandacht krijgen van de lerende is een eerste stap in een motiverende aanpak. Door het filmfragment de leerling activeren om iets aan te pakken. Een gezamenlijke en uitdagende leeromgeving maken. Het geven van praktische concrete voorbeelden bij dingen die soms erg abstract lijken en waarvoor leerlingen moeilijk te motiveren zijn.
De onderwijsfunctie van speelfilm in de les l l Het ondersteunen van de ontwikkeling van zowel kennis als vaardigheden Het tonen van ‘ingeblikte’ ervaringen van de werkelijkheid Het oproepen van emoties als motivatie, houding en gevoel Het inoefenen van levensbeschouwelijke vaardigheden insp-beg RKG Antwerpen l l l attent worden voor de ervaring van de levensbeschouwelijke dimensie van de werkelijkheid eigen levensbeschouwelijke ervaringen en reflecties expliciteren kijkend omgaan met de pluraliteit van het zinaanbod het verhaal verbinden met de rijkdom van het christelijk geloven en het ermee confronteren de eigen positie motiveren t. a. v. levensbeschouwelijke vragen en ervaringen consequenties voor het eigen handelen bevragen en vorm geven
De onderwijsfunctie van speelfilm in de les l Waarom gebruiken leraren video? l l l insp-beg RKG Antwerpen Film is aantrekkelijk voor leerlingen en past in de informatieomgeving van de jeugd. Een sterk fragment blijft goed hangen. Een opgemerkt beeld spreekt meer dan duizend woorden.
De onderwijsfunctie van speelfilm in de les l Hoe kun je speelfilm gebruiken? l l l insp-beg RKG Antwerpen Zeker niet als ersatzmiddel voor wie geen les wil geven! Liever niet als totale vertoning want … … een filmfragment is gericht op de realisatie van één bepaald terreindoel! … een ganse film is een te complex verhaal om in zijn geheel op te pakken en te laten renderen naar de diepte! Niet als illustratie, maar om leerlingen beeldtaal te leren lezen en symboolgevoelig te worden.
De onderwijsfunctie van speelfilm in de les l Hoe kun je speelfilm gebruiken? l l insp-beg RKG Antwerpen In de godsdienstles gebruik je een filmfragment als Instant Reality om leerlingen gericht waarnemingen te leren doen. Er hoort dus altijd instructie bij. Die instructie heeft altijd betrekking op vorm en inhoud en op de wijze waarop de vorm inhoud geeft. Het Ware, Goede en Schone
Hoe ga je concreet aan de slag? l Een speelfilmfragment zoeken insp-beg RKG Antwerpen l Via een recensie in de krant, tijdschrift of mondelinge reclame wordt je aandacht getrokken voor de betere film.
Hoe ga je concreet aan de slag? l Een speelfilmfragment zoeken insp-beg RKG Antwerpen l Via de reeks ‘Selected shorts’ verkrijgbaar in Fnac of De Standaard of te ontlenen bij Obed
Hoe ga je concreet aan de slag? l Een speelfilmfragment zoeken insp-beg RKG Antwerpen l Je bekijkt de film in zijn geheel. (liefst 2 x)
Hoe ga je concreet aan de slag? l Een speelfilmfragment zoeken insp-beg RKG Antwerpen l Je weerhoudt een of twee fragmenten die je sterk aanspreken omwille van de filmtaal (genre – lichaamstaal – licht/donker – muzikaal – flashbacks - …) en omwille van de inhoud.
Hoe ga je concreet aan de slag? l Een speelfilmfragment zoeken l l Welk fragment? Eigenlijk doet het er niet toe. Vanaf het moment dat er een beeld is spreekt het en kan je op zoek gaan. (museumbezoek) Toch zijn er criteria: l l l insp-beg RKG Antwerpen Filmische schoonheid Het fragment is op zichzelf een verhaal binnen het grotere verhaal van de film Jezelf aangesproken weten Eenvoudige verhaallijn Open fragment Soms een ongewoon filmpje of een commercial (U-tube), een animatiefilmpje enz.
Hoe ga je concreet aan de slag? l Een speelfilmfragment zoeken insp-beg RKG Antwerpen l Je gaat met iemand anders in gesprek over het fragment.
Hoe ga je concreet aan de slag? l In je raamplan gaan kijken insp-beg RKG Antwerpen l Je bekijkt de terreindoelen in functie van het gekozen fragment en je kiest er een uit
Hoe ga je concreet aan de slag? l In je raamplan gaan kijken insp-beg RKG Antwerpen l Je mag niet te impulsief kiezen. Een goed gekozen doel effent al onmiddellijk de weg naar lb. verdieping. Een voor de hand liggend doel vaak niet.
Hoe ga je concreet aan de slag? l In je raamplan gaan kijken insp-beg RKG Antwerpen l Voorbeeld:
Voorbeeld 1 Stel dat je van de film Modern Times het fragment van de loopband wil gebruiken in het 1 ste jaar. Het lijkt bijna evident dat je een terreindoel gaat zoeken in het terrein ‘Tijd’, ‘Tijd’ Bijvoorbeeld: het belang bespreken van de voorgegeven tijdsstructuur. . . insp-beg RKG Antwerpen
Voorbeeld 1 Maar zou het terreindoel: bespreken wat het betekent voor een christen in de actuele samenleving tot een minderheid te behoren uit het terrein Groepen & Gemeenschappen hier niet beter op zijn plaats zijn? insp-beg RKG Antwerpen
Hoe ga je concreet aan de slag? l Een schema opmaken om met het fragment naar de klas te gaan l l l insp-beg RKG Antwerpen Een korte inleiding op de film om het fragment te situeren: de grote verhaallijn Een kijkwijzer* De kleine verhaallijn + Inventarisatie van het geziene (aan de hand van een werkvorm*) Inventarisatie van ‘levensvragen’ Een theologische voorzet Een evaluatiemoment en synthese * indien nodig
Voorbeeld 2: Hartford Police Department Crime Solver Video Release, Angel Arce Torres 35 Park St. Hartford l Een filmfragment in zijn geheel insp-beg RKG Antwerpen l 4 maanden terug: Dit filmpje komt uit een bewakingscamera van de politie van Hartford in de staat Connecticut (USA). Het laat zien hoe de man in de rechter benedenhoek door een auto wordt aangereden op vrijdag 30 mei 2008 in Hartford. De 78 -jaar oude man werd als een voddenpop door een roekeloze chauffeur die vluchtmisdrijf pleegde in de lucht gegooid. De ene auto na de andere reed gewoon voorbij terwijl de man voor dood in het midden van de straat bleef liggen. Het slachtoffer, Angel Arce Torres, werd in kritieke toestand naar het ziekenhuis van Hartford overgebracht. Volgens een woordvoerder van het ziekenhuis zal hij blijvend verlamd zijn. Het filmpje staat op Youtube
Voorbeeld 2: Hartford Police Department Crime Solver Video Release, Angel Arce Torres 35 Park St. Hartford l In je raamplan gaan zoeken naar terreindoelen die je met dit fragment kan realiseren l 1 e jaar: T. Tijd l l 2 e jaar: T. Pijn l l l insp-beg RKG Antwerpen Doel 1: de vraagstelling bespreken die groeit in en uit grenservaringen 6 ASO: T. Leven als christen l l Doel 6: aantonen dat kiezen een voortdurend zoeken naar evenwicht tussen vrijheid en gebondenheid inhoudt 5 ASO: T. Omgaan met grenzen l l Doel 2: vaststellen hoe mensen omgaan met levensvragen: vluchten of durven onder ogen zien 4 TSO: T. Kiezen l l Doel 1: het omgaan met pijn als een belangrijke levensopdracht herkennen en uitleggen Doel 4: in het omgaan met lijden een kijk op leven en God aanduiden 3 BSO: T. Wat valt er te kiezen (Keuzes) l l Doel 5: het ‘in handen nemen’ en het ‘uit handen geven’ van de eigen tijdsbeleving verwoorden Doel 7: omschrijven wat ‘het beeld van God-zijn’ inhoudt aan visie op de plaats en de verantwoordelijkheid van de gelovige mens. 7 e jaar: T. Groeiend persoonlijk engagement: waar sta ik? Wat doe ik? Spoor 2: beginnend engagement l Doel 1: de eigen engagementen tegenover mens en samenleving motiveren en bevragen vanuit hun mensbevorderend of mensverdrukkend karakter
Voorbeeld 2: Hartford Police Department Crime Solver Video Release, Angel Arce Torres 35 Park St. Hartford l Een schema opmaken om met het fragment naar de klas te gaan insp-beg RKG Antwerpen l l Het fragment laten zien Een korte inleiding om het fragment te situeren l 4 maanden terug: Dit filmpje komt uit een bewakingscamera van de politie van Hartford in de staat Connecticut (USA). Het laat zien hoe de man in de rechter benedenhoek door een auto wordt aangereden op vrijdag 30 mei 2008 in Hartford. De 78 -jaar oude man werd als een voddenpop door een roekeloze chauffeur die vluchtmisdrijf pleegde in de lucht gegooid. De ene auto na de andere reed gewoon voorbij terwijl de man voor dood in het midden van de straat bleef liggen. Het slachtoffer, Angel Arce Torres, werd in kritieke toestand naar het ziekenhuis van Hartford overgebracht. Volgens een woordvoerder van het ziekenhuis zal hij blijvend verlamd zijn. Het filmpje staat op Youtube
Voorbeeld 2: Hartford Police Department Crime Solver Video Release, Angel Arce Torres 35 Park St. Hartford l Een schema opmaken om met het fragment naar de klas te gaan insp-beg RKG Antwerpen l l Het fragment opnieuw laten zien Een kijkwijzer: l Wat gebeurt hier?
Voorbeeld 2: Hartford Police Department Crime Solver Video Release, Angel Arce Torres 35 Park St. Hartford l Een schema opmaken om met het fragment naar de klas te gaan l Inventarisatie van het geziene l l De verhaallijn Werkvorm: l Bordvraag: Op het bord inventariseren wat de leerlingen gezien hebben. l Aan de hand van een tekening: je kijkt door het oog van de camera, waarop focus jij, waarop focust de camera, welke verschillen zijn daar tussen? l Wat maakt deze opname specifiek (filmtaal)? § § § l insp-beg RKG Antwerpen Er is geen programmatie Camera in Big Brother positie Zwart-wit beelden zonder geluid De camera blijft op afstand: onmacht om dichterbij te komen De mensen hebben gezicht, het slachtoffer is niet te identificeren Wat heb ik niet gezien, hoe komt dat? (titel van de film)
Voorbeeld 2: Hartford Police Department Crime Solver Video Release, Angel Arce Torres 35 Park St. Hartford insp-beg RKG Antwerpen
Voorbeeld 2: Hartford Police Department Crime Solver Video Release, Angel Arce Torres 35 Park St. Hartford l Een schema opmaken om met het fragment naar de klas te gaan l Inventarisatie van levensvragen l l l l insp-beg RKG Antwerpen Moet(en) de schuldige(n) gevonden worden? Wie zijn ze? Is het slachtoffer zelf schuldig? Eigen schuld dikke bult? Waarnaar gaat de meeste aandacht: slachtoffer of schuldige? Hebben mensen soms aanvaardbare redenen om niet te helpen? Ken je andere slachtoffers die nooit in beeld komen? Welke? Wat zou jij doen of heb je in het verleden al gedaan? Wat moet er gebeuren om dit te vermijden?
Voorbeeld 2: Hartford Police Department Crime Solver Video Release, Angel Arce Torres 35 Park St. Hartford l Een schema opmaken om met het fragment naar de klas te gaan l Theologiseren bij dit fragment: l l l Bespreek in het licht van dit fragment: Denk je dat God (zoals die camera) de mens in beeld krijgt als hij ondersteboven gereden wordt? Ziet God de lijdende mens? Indien God bestaat is hij dan: l l l l insp-beg RKG Antwerpen De camera die op afstand onbewogen registreert? Een voorbijganger die helpt? Een voorbijganger die niet helpt? Iemand die vluchtmisdrijf pleegt? Het slachtoffer? Eerste hulp bij ongevallen Een rechercheur op zoek naar de dader? De dader zelf?
Voorbeeld 2: Hartford Police Department Crime Solver Video Release, Angel Arce Torres 35 Park St. Hartford l Een schema opmaken om met het fragment naar de klas te gaan l Bijbelse invalshoeken: l l l insp-beg RKG Antwerpen Bespreek in het licht van dit fragment: Genesis 4, 9 -16: gerechtigheid voor het slachtoffer, straf en bescherming van de dader. Job 27: Ziet God de lijdende mens of is hij zelf dader? Psalm 22: Godsvertrouwen en tegelijk Godsverlatenheid Lucas 10, 25 -37: De barmhartige Samaritaan Fragment van Efrem de Syriër (306 -373, invloedrijkste auteur van de vroegchristelijke Syrische traditie en groot dichter van het tijdperk der Vaders)
Voorbeeld 2: Hartford Police Department Crime Solver Video Release, Angel Arce Torres 35 Park St. Hartford l Bijbelse invalshoeken: Genesis 4, 9 -16 [9] De heer zei tegen Kaïn: ‘Waar is uw broer Abel? ’ Hij antwoordde: ‘Ik weet het niet. Ben ik dan de hoeder van mijn broeder? ’ [10] En Hij zei: ‘Wat hebt u gedaan? Hoor, het bloed van uw broer roept uit de grond naar Mij! [11] Daarom zult u vervloekt zijn, verbannen van de grond die zijn mond heeft geopend om uit uw hand het bloed van uw broer te ontvangen! [12] De grond die u bewerkt zal niets meer opbrengen; een zwerver en een vagebond zult u zijn op de aarde!’ [13] Kaïn zei tegen de heer: ‘Die straf is te zwaar om te dragen. [14] U jaagt mij weg van de bebouwde grond, en ik zal ver van U vandaan moeten blijven. Ik zal een zwerver en een vagebond zijn op de aarde, en iedereen die mij ontmoet kan mij doden. ’ [15] Maar de heer antwoordde: ‘Nee! Wie het ook is die Kaïn doodt, hij zal zevenvoudig boeten!’ [15] En de heer gaf Kaïn een merkteken, om te voorkomen dat ieder die hem ontmoette hem zou doden. [16] Daarna trok Kaïn weg uit de nabijheid van de heer en vestigde zich in het land Nod, ten oosten van Eden. l Didactische suggesties: 3 BSO: T. Wat valt er te kiezen (Keuzes) Doel 2: vaststellen hoe mensen omgaan met levensvragen: vluchten of durven onder ogen zien 6 ASO: T. Leven als christen, Doel 7: omschrijven wat ‘het beeld van God-zijn’ inhoudt aan visie op de plaats en de verantwoordelijkheid van de gelovige mens. insp-beg RKG Antwerpen
Voorbeeld 2: Hartford Police Department Crime Solver Video Release, Angel Arce Torres 35 Park St. Hartford l Bijbelse invalshoeken: Job 27 [8] Immers, wat mag ik als zondaar verwachten? God snijdt je weg, God eist je leven op. [14] Talrijk zijn kinderen, maar ze komen om door het zwaard; groot is zijn familie, maar die verhongert. [20] Verschrikkingen vallen op hem bij klaarlichte dag en ’s nachts rukt de stormwind hem weg. [21] De oostenwind pakt hem op, sleurt hem mee, rukt hem weg van zijn plaats. [22] Meedogenloos werpt God hem tegen de grond: probeer maar eens aan zijn greep te ontkomen. [23] Men klapt vol leedvermaak in de handen, l Didactische suggesties: 2 e jaar: T. Pijn, Doel 4: in het omgaan met lijden een kijk op leven en God aanduiden 5 ASO: T. Omgaan met grenzen, Doel 1: de vraagstelling bespreken die groeit insp-beg RKG Antwerpen in en uit grenservaringen
Voorbeeld 2: Hartford Police Department Crime Solver Video Release, Angel Arce Torres 35 Park St. Hartford l Bijbelse invalshoeken: Psalm 22 [11] Ik ben, nauwelijks geboren, U toevertrouwd. Van de moederschoot af bent U toch mijn God? [12] Blijf niet ver van mij, want ongeluk nadert, en er is geen mens die mij helpt. [15] Ik ben als water, als water dat vloeit, mijn gebeente valt in duigen; [16] Mijn kracht is als een potscherf verpulverd. U hebt mij neergelegd in het stof van de dood, [17] de honden staan al om mij heen, een meute boosdoeners heeft mij omsingeld. [18] Mijn beenderen kan ik tellen, één voor één, en zij maar kijken en zich om mij vermaken; [20] heer, houd u niet ver van mij; mijn kracht, haast u en help mij. [23] Ik zal uw naam verkondigen bij mijn broeders en zusters, en U prijzen in de gemeenschap: [24] Wie de heer vreest, prijs Hem, [25] want Hij kende geen afschuw en geen verachting voor het ongeluk van de ongelukkige; Hij heeft zijn gelaat niet afgewend, nee, Hij luisterde toen om Hem werd geroepen. l Didactische suggesties: 2 e jaar: T. Pijn, Doel 4: in het omgaan met lijden een kijk op leven en God aanduiden 5 ASO: T. Omgaan met grenzen, Doel 1: de vraagstelling bespreken die groeit in en uit insp-beg RKG Antwerpen grenservaringen
Voorbeeld 2: Hartford Police Department Crime Solver Video Release, Angel Arce Torres 35 Park St. Hartford l l Bijbelse invalshoeken: Lucas 10, 25 -37: De barmhartige Samaritaan Didactische suggesties: l l l 1 e jaar: T. Tijd, Doel 5: het ‘in handen nemen’ en het ‘uit handen geven’ van de eigen tijdsbeleving verwoorden 2 e jaar: T. Pijn, Doel 1: het omgaan met pijn als een belangrijke levensopdracht herkennen en uitleggen 4 TSO: T. Kiezen, Doel 6: aantonen dat kiezen een voortdurend zoeken naar evenwicht tussen vrijheid en gebondenheid inhoudt 7 e jaar: T. Groeiend persoonlijk engagement: waar sta ik? Wat doe ik? Spoor 2: beginnend engagement Doel 1: de eigen engagementen tegenover mens en samenleving motiveren en bevragen vanuit hun mensbevorderend of mensverdrukkend karakter insp-beg RKG Antwerpen
Voorbeeld 2: Hartford Police Department Crime Solver Video Release, Angel Arce Torres 35 Park St. Hartford l l l Bijbelse invalshoeken: Lucas 10, 25 -37: De barmhartige Samaritaan Didactische suggesties voor het Buitengewoon Onderwijs: Componenten van levensbeschouwelijke en religieuze groei: C. Groeien in gevoeligheid voor goed en kwaad De morele laag is belangrijk in zowel de film als het evangelieverhaal. Elke figuur illustreert hoe mensen goed doen of kwaad: -de rovers (chauffeur) maken iemand tot slachtoffer; -de priester en de leviet (auto’s in de straat) gaan voorbij omdat ze hun eigen taak (goed) willen vervullen, maar laten zo het slachtoffer aan zijn lot over; -de Samaritaan helpt de gewonde man. De leerlingen kunnen zich inleven in de verschillende personages: Wie is rover? Wanneer is iemand rover? Wie is de gewonde? Wie is slachtoffer van de houding en het gedrag van andere mensen? Wie is als de priester en de leviet? Wie is zo met zichzelf bezig dat hij in een boog om de anderen heen loopt? Wie is als de Samaritaan? Wie heeft tijd en aandacht voor anderen? Wie helpt anderen? De leerlingen kunnen ontdekken dat ze zichzelf wel in elke rol kunnen herkennen, zij het uiteraard op verschillende momenten. Het is goed dat ze dan bij zichzelf nagaan wat er in hen omgaat (houdingen, gevoelens, . . . ). Aan de hand van concrete inleefsituaties met een open einde kunnen de leerlingen uitgedaagd worden na te denken hoe ze kunnen reageren: een taak opnemen of niet. Zo leren ze het appel om 'goed te doen' aan te voelen in concrete situaties. l insp-beg RKG Antwerpen http: //www. kuleuven. be/thomas/buitengewoon_onderwijs/raamplan_project. php? projectnummer=E 2
Voorbeeld 2: Hartford Police Department Crime Solver Video Release, Angel Arce Torres 35 Park St. Hartford l l l Fragment van Efrem de Syriër (306 -373) Didactische suggesties: 6 ASO, Leven als christen, doel 4: door bespreking op het spoor komen hoe een christen het dagelijkse bestaan ervaart als gave en opgave “Opnieuw nam de leer der liefde mij gevangen en maakte mij tot leerling der woorden. Zij gebood mijn oren te openen en haar woorden in mijn geest te laten zaaien: ‘Let eens op die blinde, die riep op de weg en volg hem na! De menigte voegde hem (harde woorden) toe om hem te doen zwijgen. Maar hij riep nog des te harder en zijn stoutmoedigheid beviel zijn Verlosser. Deze stak zijn gedoofde lichten aan, en hij zag met hen weer alle schepselen. Zalig was hij die de gestalte zag van de mens geworden God”. ” “Terwijl de twee krachten van het verstand en van de zuivere liefde mij beukten met hun golven, maakten zij mij erg weifelmoedig. De een doet mij geweld aan, de ander noemt zich vriendelijk. De een raadt: ‘Nader tot Hem’, de ander houdt mij tegen: ‘Wees niet verwaten en nader niet’. Zie, ik sta in het midden en kan in- nog uitgaan, nu ik tussen vrees en liefde geraakt ben. Lof zij Hem die op zijn insp-beg RKG Antwerpen weegschaal beide kanten naar believen laat winnen!”
Voorbeeld 3: Paradise now van de regisseur Hany Abu-Assad, een Nederlandse Palestijn, 2005 l Een speelfilmfragment zoeken insp-beg RKG Antwerpen l De jonge Palestijnen Khaled en Said zijn al bevriend sinds hun kindertijd en worden uitverkoren om een zelfmoordaanslag in Tel Aviv uit te voeren. Said is een laatste avond bij zijn familie waarvan hij geen afscheid mag nemen. Terwijl zijn bewaker Jamal slaapt, gaat hij de nacht in… en ontmoet een bevriende journaliste Suha, de dochter van Abu Azzam. Dit nachtelijk gesprek weerhoud je als fragment.
Voorbeeld 3: Paradise now van de regisseur Hany Abu-Assad, een Nederlandse Palestijn, 2005 l In je raamplan gaan zoeken naar terreindoelen die je met dit fragment kan realiseren l 4 ASO l l l 4 BSO l l l Terrein ‘keuze’ Doel 8: bevragen en bespreken hoe mensen elkaar dichterbij of verderaf van de eigen roeping kunnen brengen 6 TSO l l insp-beg RKG Antwerpen Terrein ‘kiezen’ Doel 3: aantonen hoe de ander het eigen keuzeproces kan beïnvloeden Terrein ‘Grondervaringen van geloof’ Doel 5: het openstaan voor de eigen grondervaringen bespreken
Voorbeeld 3: Paradise now van de regisseur Hany Abu-Assad, een Nederlandse Palestijn, 2005 l Een schema opmaken om met het fragment naar de klas te gaan l l Het fragment allereerst laten zien Een korte inleiding op de film om het fragment te situeren De jonge Palestijnen Khaled en Said zijn al bevriend sinds hun kindertijd en worden uitverkoren om een zelfmoordaanslag in Tel Aviv uit te voeren. Said is een laatste avond bij zijn familie waarvan hij geen afscheid mag nemen. Terwijl zijn bewaker Jamal slaapt, gaat hij de nacht in… en ontmoet een bevriende journaliste Suha, de dochter van Abu Azzam. insp-beg RKG Antwerpen
Voorbeeld 3: Paradise now van de regisseur Hany Abu-Assad, een Nederlandse Palestijn, 2005 l Een schema opmaken om met het fragment naar de klas te gaan l l Het fragment opnieuw laten zien Een kijkwijzer: kijken naar de tegenstellingen in de beelden: slapen / wakker liggen klimmen / vallen naast elkaar / tgo elkaar harde blik /zachte blik portret dode held / levende dochter kijken naar de rol van het licht nacht / dag licht voordeur / donkere nacht insp-beg RKG Antwerpen
Voorbeeld 3: Paradise now van de regisseur Hany Abu-Assad, een Nederlandse Palestijn, 2005 l Een schema opmaken om met het fragment naar de klas te gaan l Inventarisatie van het geziene: l l De verhaallijn Werkvorm: klasgesprek over de betekenissen van de beelden en inhouden: l l l insp-beg RKG Antwerpen gastvrijheid van de journaliste / ongastvrijheid van Israël Aanslag op bioscoop / afkeuring van geweld Rituele verdwazing (gebed) / zachtmoedigheid van het gesprek Heldhaftige dood van de vader / nodeloosheid van zijn dood Middelen / doel Zelfmoord / bezorgdheid om zijn gezondheid (suiker)
Voorbeeld 3: Paradise now van de regisseur Hany Abu-Assad, een Nederlandse Palestijn, 2005 l Een schema opmaken om met het fragment naar de klas te gaan l Inventarisatie van levensvragen: l l l l insp-beg RKG Antwerpen Denk je dat Saïd in de nacht van zijn leven zit? Waarom? Ziet hij lichtpuntjes? Hoe komen die er? Waarom gaat de journaliste niet op zijn bekentenis over de cinema in? Welke beslissing denk je dat hij na dit fragment neemt? Denk je dat dit gesprek zijn verdere leven beïnvloedt? Waardoor komt dit? Wanneer is hij menselijk nabij? Wanneer afstandelijk veraf? Hoe ontdekt de mens waartoe hij eigenlijk geroepen is?
Voorbeeld 3: Paradise now van de regisseur Hany Abu-Assad, een Nederlandse Palestijn, 2005 l Een schema opmaken om met het fragment naar de klas te gaan l Theologiseren bij dit fragment: l l insp-beg RKG Antwerpen Bespreek in het licht van dit fragment: God heeft geen andere handen dan de onze. Saïd is gelovige moslim. Hoe ziet hij God? Suha is gelovige moslim. Hoe ziet zij God? Stel dat Jezus/God in de gedaante van Suha die nacht op de canapé zou zitten, welke eigenschappen heeft Jezus/God dan?
Voorbeeld 3: Paradise now van de regisseur Hany Abu-Assad, een Nederlandse Palestijn, 2005 l Een schema opmaken om met het fragment naar de klas te gaan l Bijbelse invalshoeken: l l insp-beg RKG Antwerpen Terrorisme in de bijbel en in de koran. Het nachtelijk bezoek van Nicodemus aan Jezus: op zoek naar licht (Joh. 3) Zacheus (Lucas 19, 1 -10) wil niet gezien worden en toch zien: cfr; de sleutels onder de deur? Psalm 59
Voorbeeld 3: Paradise now van de regisseur Hany Abu-Assad, een Nederlandse Palestijn, 2005 l Bijbelse invalshoeken: Terrorisme in de bijbel en de koran "De tempel was vol mensen, onder wie de Filistijnse stadsvorsten, en er waren ook nog zo’n drieduizend mannen en vrouwen op het dak geklommen om naar Simson te kijken en hem uit te jouwen. Maar Simson riep de HEER om hulp en bad: ‘HEER, mijn God, denk toch aan mij! Geef me alstublieft nog eenmaal genoeg kracht, zodat ik me voor minstens een van mijn beide ogen op de Filistijnen kan wreken. ’ Voorzichtig betastte hij de twee middelste steunpilaren van de tempel, zette zich met beide handen schrap en riep uit: ‘Mijn dood zal de dood zijn van de Filistijnen!’ Toen duwde hij uit alle macht. De tempel stortte in en alle aanwezigen, ook de stadsvorsten, werden bedolven. Zo maakte Simson bij zijn dood meer slachtoffers dan tijdens zijn hele leven. " (Rechters 16: 27 -30) http: //www. flwi. ugent. be/cie/bogaert 14. htm#4. 3. 4 http: //www. libertarian. nl/NL/archives/000571. php insp-beg RKG Antwerpen
Voorbeeld 3: Paradise now van de regisseur Hany Abu-Assad, een Nederlandse Palestijn, 2005 l Bijbelse invalshoeken: Het bezoek van Nicodemus aan Jezus (Johannes 3) en Zacheüs (Lucas 19, 1 -10) didactische suggesties: 4 ASO: T. Kiezen Doel 3: aantonen hoe de ander het eigen keuzeproces kan beïnvloeden 4 BSO: T. Keuze Doel 8: bevragen en bespreken hoe mensen elkaar dichterbij of verderaf van de eigen roeping kunnen brengen insp-beg RKG Antwerpen
Voorbeeld 3: Paradise now van de regisseur Hany Abu-Assad, een Nederlandse Palestijn, 2005 l Bijbelse invalshoeken: Psalm 59 (K. Staes) Wees de dageraad Licht dat mij niet achterlaat. Mezelf heb ik gegeven en het wordt mij niet vergeven, mensen dwingen ruw vooruit, sterk en trots als zij geworden zijn. Hun overmacht is tegen mij, tegenstanders, schouders naast elkaar verbeten op één rij staan zij. Wees mijn Dageraad Licht dat niet meer achterlaat, de God die door het donker gaat. Valse woorden sluipen in de avond rond, zoeken gretig nieuwe grond en niemand die de lastertong weerstaat, daarom is zwijgen nog mijn laatste Toeverlaat. Wees Gij mijn God mijn Licht en Dageraad. insp-beg RKG Antwerpen Voorkom mijn bange vragen wil het voortaan verder met mij wagen, laat die roddelaars elkaar verstrikken in hun eigen woorden, dat ze stamelend erin verstikken: ooit zien ze zelf het doodgelopen spoor, het slijm van hun vergif, ooit verliezen ze gehoor. Ik wil mij zacht en zingend in de Dageraad verliezen, koesteren het Licht dat mij niet achterlaat, ik ben als een die vrij en zorgeloos geborgen door het donker gaat, geen God als Gij Hoe draagt Gij mij! 6 TSO: T. Grondervaringen van geloof Doel 5: het openstaan voor de eigen grondervaringen bespreken
Zelf aan de slag! l We maken oefeningen l l l insp-beg RKG Antwerpen Lees de inleiding op de film Bekijk het fragment dat wij kozen 2 x Ga met je buur in gesprek over dit fragment: Wat hebben jullie gezien? Geef de verhaallijn. Geef de beeldtaalelementen. Zoek in het raamplan een terreindoel van een jaar waarin jij les geeft. Maak een kijkwijzer: wat geef je vooraf aan de leerlingen mee? Zoek een werkvorm waarmee jij de leerlingen helpt inventariseren. Geef een aantal levensvragen die dit fragment oproept door inhoud en beeldtaal? Theologiseer bij dit fragment. Suggereer bijbelpassages die dit fragment verdiepen, overschrijden of uitdagen. Vergelijk met wat wij vonden.
Oefening 1 l Father and daughter insp-beg RKG Antwerpen l Lees de inleiding op de film: In ‘Spring, Summer, Fall, Winter. . . and Spring’ volgen we, aan de hand van een seizoenencyclus, de levensloop van een jongen die in een drijvend tempeltje op een met bossen omzoomd meer opgroeit onder de beschermende vleugels van een oude, wijze monnik, die hem inwijdt in het boeddhisme en hem de nodige levenslessen meegeeft. Contact met de buitenwereld hebben ze nauwelijks.
Oefening 1 l Father and daughter insp-beg RKG Antwerpen l We bekijken eerst een fragment uit de lente: We leren hier de jonge monnik kennen als kind. Speels, vol kattenkwaad, een kind als elk ander, kortom, zij het dan dat het opgroeit zonder ouders. Die rol wordt ingevuld door een oudere monnik, die hem met het nodige geduld en soms met harde hand enkele levensnoodzakelijke waarden bijbrengt. Respect voor het leven bijvoorbeeld. Wanneer de kleine aan “de overkant” achtereenvolgens een visje, een kikker en een slang aan enkele martelingen onderwerpt, geeft zijn oude leraar hem op memorabele wijze een koekje van eigen deeg. Waarmee les 1 is geleerd: elke handeling heeft een gevolg, zij het in je verdere leven of onmiddellijk, je komt er niet onderuit.
Oefening 1 l Father and daughter insp-beg RKG Antwerpen l Met het volgende fragment gaan we zelf aan de slag: Bekijk het fragment 2 x. Ga met je buur in gesprek: wat hebben jullie gezien? Geef de verhaallijn. Geef de beeldtaalelementen en symbolen. Zoek in het raamplan een terreindoel van een jaar waar jij les in geeft. Maak een kijkwijzer: wat geef jij vooraf aan de leerlingen mee? Zoek een werkvorm waarmee jij de leerlingen helpt inventariseren. Geef een aantal levensvragen die dit fragment oproept door inhoud en beeldtaal. Theologiseer bij dit fragment. Suggereer bijbelpassages die dit fragment verdiepen, overschrijden of uitdagen.
Onze reflectie l Verhaallijn: l insp-beg RKG Antwerpen De jonge monnik gaat een lange weg, omgord met steen en boeddha in de hand de berg op. (Verlichting tegemoet. ) Op de top van de berg kijkt hij op het eiland (waar het leven zich zal herhalen).
l Onze reflectie Filmtaal: genre – lichaamstaal – licht/donker – muzikaal – flashbacks … l l l l insp-beg RKG Antwerpen omgord met molensteen warme hut verlaten door onbewoonde, ruwe natuur stappen ijs, rotsen, water, bergen, bomen en struiken, dorre bladeren naakt in de koude alleen bloedende hielen moedige blik struikelen – vallen – uitschuiven (moeilijke weg) flashback: vis met steen; slang met steen zon priemt in regelmaat naargelang hoogte wordt bereikt muziek: voortdrijvend – ondersteunend – slepend contrast: boeddha in ene hand - touw van de steen in andere hand winter loopt ten einde (ijs gaat smelten – kleur van het licht) boeddha met opstaande hand (vergeving)
l Onze reflectie Terreindoelen: l l l insp-beg RKG Antwerpen 2 de jaar - Terrein: Innerlijkheid sporen naar transcendentie bij zichzelf en bij anderen onderkennen en duiden Bvl - Terrein: Iemand zijn, iemand worden rituelen, tekens en symbolen bespreken als uitdrukking en versterking van wat aan de binnenkant leeft 3 TSO/KSO - Terrein: Bronnen van leven dragende levenservaringen aangeven en verwoorden 4 BSO - Terrein: Hoe leef je met verschillen? ontdekken hoe het handelen vanuit de eigen persoonlijkheid gepaard gaat met vreugde en verdriet, verbondenheid en verdeeldheid 4 TSO/KSO - Terrein: Op weg aangeven en illustreren hoe falen, gebrokenheid en kwetsuren kunnen verwerkt worden 5 TSO, T. Lijden en hoop Doel 5: de benadering van grensvragen in lijden en mislukken vanuit verschillende levensbeschouwingen formuleren
l Onze reflectie Kijkwijzer: l Goed kijken naar: l l l Goed luisteren naar: l l l De muziek Wat je moet weten: De monnik draagt een boeddhabeeld. Alle boeddhabeelden hebben al naargelang de houding van de handen een verschillende betekenis. Deze boeddha is de boeddha van de vergeving. Werkvorm: l Het fragment in kleine stukjes opdelen en op de betekenis ervan ingaan: l l insp-beg RKG Antwerpen De natuur en het landschap De weg waarop hij loopt Zijn lichaam Het tijdstip van de dag Flashbacks Op het ijs Door de poort De val van het beeld Boven
Onze reflectie l Levensvragen: l l l insp-beg RKG Antwerpen l Waarom gaat hij de berg op? Hoe gaat hij naar boven? Wat heeft zijn handelen met zijn verleden te maken? Waartoe dient fysieke en psychische kwelling? Wat betekent het zien van het eiland van op de top van de berg? Welke tekens herinneren aan het verleden?
Onze reflectie l Theologiseren: l l l l insp-beg RKG Antwerpen Geraak je ooit je verleden kwijt? (flashback) Hoe wordt de mens verlost van schuld? (gave – ontvangen) Welke hindernissen heeft de mens te nemen opdat hij vrij wordt? Welke verleidingen (slang) komen op de mens af? Is vrijheid voor de mens weggelegd? (utopie of belofte) Welke betekenis kan geloof bieden in de weg naar vrijheid? Welke verschillende visie is m. b. t. vergeving te onderscheiden tussen boeddhisme en christendom? (het wiel – nieuwe toekomst)
Onze reflectie l Bijbelsuggesties: l Betekenis van ‘berg’ in de bijbel: overvloed aan voorbeelden: Een berg beklimmen of afdalen is, in de bijbel, geen sportieve bezigheid. Het heeft een geestelijke betekenis. Boven op een berg, is het idee, staat de mens dichterbij God. Denk aan de toren van Babel, een poging om de hemel te bereiken. Denk aan Mozes, die op de berg Sinaï de stenentafelen krijgt, of aan Jezus die boven op de berg Tabor verheerlijkt wordt. Boven op een berg gebeurt er kennelijk iets tussen God en mens, daar wordt een waarheid openbaard. Het is niet voor niets dat bergbeklimmers de hoogte zoeken: op de top van een berg, gebeurt er iets met je. l Matteüs 3, 1 -5: Johannes de Doper Markus 1, 9 -15: Jezus in de woestijn Matteüs 18: het onderricht aan de leerlingen: kind – molensteen – vergeving – ascese enz. l l insp-beg RKG Antwerpen
Oefening 2 l Lees de inleiding op de film: Het is een animatiefilm van Michael Dudok de Wit uit 2000. De film kreeg een groot aantal prijzen, waaronder de Oscar voor beste animatiefilm in 2001. In 2007 kreeg deze film een plek in de canon van de Nederlandse film. Je ziet dat een vader en een dochter afscheid nemen bij een dijk aan het water. Het meisje blijft daarna telkens, per fiets over de dijk, terugkeren naar de plek van dat afscheid. insp-beg RKG Antwerpen
Oefening 2 l insp-beg RKG Antwerpen We bekijken de ganse film
Oefening 2 l Zelf aan de slag: Bekijk het fragment 2 x. Ga met je buur in gesprek: wat hebben jullie gezien? Geef de verhaallijn. Geef de beeldtaalelementen en symbolen. Zoek in het raamplan een terreindoel van een jaar waar jij les in geeft. Maak een kijkwijzer: wat geef jij vooraf aan de leerlingen mee? Zoek een werkvorm waarmee jij de leerlingen helpt inventariseren. Geef een aantal levensvragen die dit fragment oproept door inhoud en beeldtaal. Theologiseer bij dit fragment. Suggereer bijbelpassages die dit fragment verdiepen, overschrijden of uitdagen. insp-beg RKG Antwerpen
Onze reflectie l Verhaallijn: l insp-beg RKG Antwerpen Het kind wordt meegenomen door de vader en na 2 x afscheid te nemen achter gelaten. Het kind groeit op en keert in verschillende levensfasen steeds terug naar de plek van het afscheid, de boom. Haar leven kent hoogten (ze trouwt, krijgt kinderen) en diepten maar gaandeweg wordt haar leven zwaarder, ze wordt weduwe. Uiteindelijk daalt ze af en steekt over. Verlamd, energieloos nestelt ze zich in foetushouding in de boot. Ze herleeft, krijgt kleur en ontmoet haar vader.
Onze reflectie l Filmtaal: genre – lichaamstaal – licht/donker – muzikaal – flashbacks … l l l l insp-beg RKG Antwerpen animatiefilm – film gemaakt met een bedoeling. Wat is de bedoeling? belang van de elementen in de film: water – berg – seizoenen – gras – bomen - muziek zonder woorden zich herhalende muziek kleuren licht / donker (schaduw) rol van het wiel / herhaling: jong – opgroeien – sterven boordevol symboliek
l Onze reflectie Terreindoelen: l l l l insp-beg RKG Antwerpen 1 e jaar: T. Tijd Doel 1: de kijk op het levensverloop van een mens vanuit enkele levensbeschouwingen uit de eigen omgeving omschrijven en illustreren BVL: T. Natuur- Lichamelijkheid Doel 2: in de natuur een ritme opsporen en verwoorden 3 ASO: T. Bronnen van leven Doel 6: openheid vertonen voor het gebruik van symbolen, rituelen en tweede taal 4 ASO: T. Cultuur van ontmoeten Doel 4: aangeven wat bijdraagt tot cultuur van ontmoeten of remt tot cultuur van ontmoeten 5 BSO: T. Wat is samenleven in liefde Doel 2: aangeven hoe een relatie levengevend kan zijn en blijven 6 TSO: T. Grondervaringen en geloof Doel 1: in levensgetuigenissen alleen-zijn en verbondenheid als grondervaringen aanduiden en bespreken 7 e jaar: T. Groeiend persoonlijk engagement: spoor 1: de persoonlijke weerbaarheid Doel 3: de persoonlijke weerbaarheid op het vlak van de eigen gelovige/levensbeschouwelijke identiteit bij zichzelf en andere, uitdrukken en bespreken
l Onze reflectie Kijkwijzer: l l l Volg het hoofdpersonage en beschrijf haar leven. Wat is de rol van de schaduw? Werkvorm: l l l Bordvraag: Wat heb je gezien? De film bevat zoveel symbolen dat je een keuze moet maken: Welke symbolen heb je gezien? Betekenis: boom, wiel, storm, berg, schaduw, boot, water …? Welke onderwerpen komen aan bod? l l l insp-beg RKG Antwerpen Verlies Levensfasen Geborgenheid Seizoenen van het leven Relaties met mensen Eenzaamheid vs gemeenschap
Onze reflectie l Levensvragen: l l l l insp-beg RKG Antwerpen Welke gevoelens komen aan bod? Wat is afscheid? Hoe belangrijk is afscheid voor je groei? Welke betekenis hebben mensen in het plaats geven aan een verlies? Hoe belangrijk is lijfelijke aanwezigheid van geliefden? Welke hindernissen ervaart de mens in het groeien naar ‘iemand’? (wind – vergezeld worden als mogelijke eerste ervaring van veiligheid, huwelijk, kinderen, leeftijdgenoten) Waar ligt de schaduw op je levensweg en wat geeft je kracht om er doorheen te fietsen? Hoe definitief is afscheid?
Onze reflectie l Theologiseren: l l Zijn medemensen als medestanders en fietsers onderweg (vrienden, partner, kinderen) absolute betekenisgevers of is er meer? Stel dat de vaderfiguur God zou zijn. Welk Godsbeeld is dan het meest vruchtbare voor een mens: l l l insp-beg RKG Antwerpen de omarmende God die de mens loslaat om in vrijheid en zelfstandigheid te leven de God die … ? Zou dit ook een verrijzenisverhaal kunnen zijn? Hoe? Soms zegt met dat Geloof als een sprong is, als overgave aan “het onbekende”. Hoe wordt dit hier duidelijk gemaakt? Wat is het effect ervan op de mens?
l Onze reflectie insp-beg RKG Antwerpen Bijbelsuggesties: l Psalm 71 Ooit waart Gij de stille schoot van lang geleden, die bescherming bood. Als kind heb ik geleerd op U te bouwen: als geen ander waart Gij te vertrouwen, grond van goedheid, veiligheid al nooit nadien… toevlucht en beschutting hebt Gij ons gegeven, alom Goede, rots en vesting van mijn oude idealen. Tot zoveel als niets ben ik gemaakt, ten diepste toe geraakt in kille tegenwind op mensenmaat en zelfs uit de tederste gebaren sprongen klauwen, puntig scherp vooruit. Ze trokken strepen bloed en bitterheid in mijn bestaan. Wreed ontmaskerd was mijn jonge waan van Godsgeloof. tak van mooie woorden vielen als verloren uit mijn mond
Onze reflectie Hoe kan ik niet zwijgen… voor wie na mij komen, wil ik woorden, zangen aan elkander rijgen, uw wonderstille Trouw bezingen, die mij geheel omvatten kan, tot ik stil worden en op U vertrouw, want niemand is zo grondeloos en nooit te peilen bodemloos en niet te noemen. uit Uw diepten word ik weer geboren. Hoe geloof ik nu dat gij er bent… … en nieuwe woorden willen zich weer laten horen, ze stranden niet op een onvruchtbaar dom, onmiddellijk gelijk, doen gelach en spot verstommen, want – veel verder nog dan wij zien, geloven of vermoeden – wuift een ander en verborgen Godsgezicht, dat mensen eindeloos genegen weer op eindeloze wegen zet. insp-beg RKG Antwerpen
Onze reflectie l Bijbelsuggesties: l insp-beg RKG Antwerpen Psalm 42 – vertaling K. Staes “Waarom zijt gij zo bang? ”, vraagt Gij Waarom die brede scheur in Mij? Ik kan toch telkens weer op God vertrouwen Op het nieuw visioen mijn leven bouwen? Ik moet alleen maar rustig worden Klein als niemand willen zijn Met Gods ogen willen zien Dwars doorheen wat overweldigt Wat de mens tot onmens maakt – Zo moet ik leren staan in tegenwind En zingen in de nacht Zingen op de zege die ons wacht. God mijn vaste grond, Gij zijt mij niet vergeten!
Onze reflectie l Bijbelsuggesties: l Johannnes 20, 1 -2. 11 -18: Bijbelfiche: Maria Magdalena bij het lege graf http: //www. kuleuven. be/thomas/algemeen/actualiteit/lesimpulsen/bijbelfiches/fiche. php? id=35 insp-beg RKG Antwerpen
Oefening 3 l l insp-beg RKG Antwerpen Lees de inleiding op de film: Auf der anderen Seite is een film van Fatih Akin (tevens regisseur van Gegen die Wand) van 2007. Fatih Akin is een Duitse filmregisseur van Turkse afkomst. In vier personages en doorheen dramatische gebeurtenissen is er een ontmoeting tussen de Duitse en Turkse cultuur. Een Turkse (Koerdische) politieke activiste Ayten is opgepakt en zit in de gevangenis in Turkije. Haar Duitse vriendin Lotte die aan de universiteit studeert en bij wie de activiste een tijdje ondergedoken leefde, reist haar nu achterna in de hoop iets te kunnen betekenen voor haar vrijlating. In een financiële noodsituatie belt Lotte haar moeder.
Oefening 3 l Met het volgende fragment gaan we zelf aan de slag: Bekijk het fragment 2 x. Ga met je buur in gesprek: wat hebben jullie gezien? Geef de verhaallijn. Geef de beeldtaalelementen en symbolen. Zoek in het raamplan een terreindoel van een jaar waar jij les in geeft. Maak een kijkwijzer: wat geef jij vooraf aan de leerlingen mee? Zoek een werkvorm waarmee jij de leerlingen helpt inventariseren. Geef een aantal levensvragen die dit fragment oproept door inhoud en beeldtaal. Theologiseer bij dit fragment. Suggereer bijbelpassages die dit fragment verdiepen, overschrijden of uitdagen. insp-beg RKG Antwerpen
Onze reflectie l Verhaallijn: l insp-beg RKG Antwerpen Lotte voert vanuit Istanboel een telefoongesprek met haar moeder waarin deze haar vraagt terug naar Duitsland te komen. Lotte wil niet en vraagt geld om een advocaat voor haar vriendin Ayten te betalen. Haar moeder weigert en weigert het ook aan haar vader te vragen. Het gesprek wordt door de moeder verbroken. Lotte is op zichzelf aangewezen.
Onze reflectie l Filmtaal: genre – lichaamstaal – licht/donker – muzikaal – flashbacks … l l l insp-beg RKG Antwerpen telefooncel Lotte met rug tegen de muur Lotte is bijna naakt (blote rug en armen, benen en voeten) – in foetushouding Rood kleedje – rode tapijten in het hotel De telefoon van zich weg werpen
l Terreindoelen: l Onze reflectie l l l insp-beg RKG Antwerpen 1 e jaar: T. Verhalen Doel 5: in vele concrete verhalen, christelijke e. a. de rode draad, dynamiek of sleutel aanduiden 2 e jaar: T. Pijn Doel 2: aanzetten hoe zich inzetten voor anderen, pijn kan meebrengen 3 TSO: T. Bronnen van leven Doel 5: dragende levenservaringen aangeven en verwoorden 4 BSO: T. Wat valt er te kiezen Doel 6: liefhebben en vriendschap als een steeds weer ‘kiezen voor’ bespreken 5 ASO: T. Bemind worden en liefhebben Doel 2: de kwaliteit van relaties als beslissend voor de kwaliteit van het leven aanduiden en illustreren 6 TSO: T. Liefde en vriendschap Doel 2: het belang van communicatie in relaties aangeven 7 e jaar: T. Groeiend persoonlijk engagement, Spoor 2: beginnend engagement (inzet) Doel 5: bereid zijn te zoeken naar trouw en evenwicht in genomen engagementen
Onze reflectie l Werkvorm voor het 1 ste jaar: l l insp-beg RKG Antwerpen Borddialoog rond het meisje. Wat heb je gehoord, gezien, …. ? De lln noteren op het bord. (geld vragen – nodig zijn – verdriet – graag zien – vragen – luisteren en niet luisteren – kom naar huis – vraag naar papa die helpt - …. ) De lkr brengt een ordening waardoor er een reconstructie komt van het verhaal door duiding (de rode draad van het verhaal)
Onze reflectie l Werkvorm voor het 2 de jaar: l insp-beg RKG Antwerpen Schrijf een brief aan de moeder / de dochter waarin je verduidelijkt dat de moeder haar dochter / de dochter haar moeder pijn heeft gedaan.
l Onze reflectie Werkvorm voor het 3 de jaar: l l Zoek gelijkenissen en verschillen bij de 2 tekeningen. (foetus – beeld van meisje in telefooncel) Foetus: l l l Meisje in telefooncel: l l insp-beg RKG Antwerpen met navelstreng wordt gevoed door moeder wordt gedragen moet niets ondernemen eenrichtingsverkeer geen keuze maken niet zelfstandig zijn wordt niet geraakt het leven van buiten komt niet naar binnen geborgenheid l tweerichtingsverkeer verbreken van de verbinding = geboorte = kiezen voor en kiezen tegen leven van buiten komt naar binnen keuze maken wordt geraakt: hulpeloosheid – ontgoocheling
Onze reflectie l Werkvorm voor het 5 de jaar: l Dialoog tussen moeder en dochter l l l l l Lotte: Het kan een tijd duren. Moeder: Echt? Hoe lang? Lotte: Ik weet het niet. Een half jaar. Moeder: Wat? Een half jaar? Lotte: Misschien maar enkele maanden. Moeder: En je studies? Denk je daaraan? Lotte: Ach, dat heeft toch geen zin meer. Moeder: Maar Lotte, nu moet je luisteren. Ik heb er genoeg van. Ik kan je niet meer helpen. Je kunt je leven zo niet vergooien. Lotte: Voor het eerst doe ik iets zinvols! Voor het eerst in mijn leven heeft iemand me nodig. Ik moet Ayten insp-beg RKG Antwerpenhelpen. l l l l l Moeder: En hoe wil je haar helpen? In een wildvreemd land waar je niemand kent? Lotte: Ik bezorg haar een advocaat. Moeder: Nu nog mooier. Een advocaat. En wie gaat die betalen? Weet je wel hoeveel je vriendin nu al gekost heeft? Heb je je dat al afgevraagd? Ik heb een jaar lang een advocaat betaald. En we verloren de zaak! Lotte: Kun je het papa niet vragen? Moeder: Oh neen. Hem zeker niet. Ik zou willen dat je terugkomt. Lotte: Neen mama. Moeder: Alsjeblief. Lotte: Mama, ik kan niet. Moeder: Goed. Blijf dan. Maar je moet het alleen redden, want ik help je niet. Voortaan ben je alleen op jezelf aangewezen. Lotte: Mama… mama….
Onze reflectie l Werkvorm voor het 5 de jaar: l Dialoog tussen moeder en dochter l Duid met groen aan: alles waar mensen aan zichzelf denken Duid met rood aan: alles waar mensen aan anderen denken Noem die aspecten van liefhebben die menselijk zijn en die mensoverstijgend zijn l l insp-beg RKG Antwerpen l l l Aandacht voor de filmtaal: het meisje zit met de telefoondraad vast aan de moeder er is geen communicatie er is gebrek aan empathie waar de liefde kan loslaten is er communicatie
Onze reflectie l Werkvorm voor het 6 de jaar: l Gelijk en ongelijk hebben l l l insp-beg RKG Antwerpen Welke argumenten kan je aangeven dat de moeder/dochter gelijk / ongelijk zou kunnen hebben? Waarom brengt het gelijk niet verder? (conflicten los je niet op door gelijk) Waartoe leidt dit gelijk? (verbreking van de band – de dood)
Onze reflectie l Levensvragen: l l l insp-beg RKG Antwerpen Welke gevoelens komen aan bod? Hoe ver kan je gaan in jouw engagementen? Wat maakt echt luisteren naar de ander zo moeilijk? Kunnen egocentrische boodschappen toch liefde verbergen? Welke hindernissen ervaart de mens in het groeien naar ‘iemand’? Wat is hier nodig om de breuk te herstellen?
Onze reflectie l Theologiseren (ook vanuit bijbels perspectief): l l l l Als je ervan uitgaat dat God bestaat en God voert dit gesprek met jou. Hou zou Hij antwoorden? Zou Hij meer spreken? l Confrontatie met: : vraaggebed, vloekpsalm, genres van bidden, smeken Lc 15: “Vader geef me mijn deel. ” Hoe reageert de moeder? De Vader? l Is deze moeder vergelijkbaar met de barmhartige Vader uit de parabel van de verloren zoon? “Gezegend is de vrucht van uw lichaam”. Is de moeder tot zegen van de dochter, De telefoon wordt afgebroken, wat betekent dit voor het leven van Lotte? Waarom verbreken mensen de verbinding soms met God? Welk Godsbeeld hebben ze dan? Job 3, 12: “Hadden knieën mij maar niet ontvangen en borsten mij maar niet gezoogd. ” Jes. 43, 1: “Wees nu niet bevreesd, want Ik heb u verlost, u geroepen bij uw naam: gij zijt van mij. ” Jes. 49, 15: “Maar kan een vrouw haar zuigeling vergeten of harteloos zijn tegen het kind dat zij droeg? Zelfs al zou zij het vergeten, ik vergeet jou nooit. ” insp-beg RKG Antwerpen
l Oefening 4 Lees de inleiding op de film: l Gemaakt in 1936, is dit Chaplins aanklacht tegen de onmenselijke omstandigheden waarin de Amerikaanse arbeiders leefden tijdens de depressie. Industrialisering had ervoor gezorgd dat volgens Chaplin - mensen steeds meer door machines vervangen werden, en voor zover ze nog nodig waren, zelf steeds meer in de rol van machines gedrukt werden. We zien tijdens de eerste scènes van de film Chaplin zelf als de eeuwige zwerver, aan een lopende band, steeds opnieuw schroeven aandraaiend. Een eindeloze, nutteloze job. Van daaruit ontwikkelt zich een plot, waarin de zwerver aan een zenuwinzinking bezwijkt, de gevangenis ingegooid wordt nadat hij wordt aanzien voor een communistische vakbondsleider, en tenslotte kennismaakt met de arme dochter van een werkeloze havenarbeider (Paulette Goddard, op dat moment Chaplins echtgenote). Samen zullen ze proberen een toekomst op te bouwen, los van de depressie en de zielloze, harteloze industriële samenleving. l insp-beg RKG Antwerpen
Oefening 4 l Met het volgende fragment gaan we zelf aan de slag: Bekijk het fragment 2 x. Ga met je buur in gesprek: wat hebben jullie gezien? Geef de verhaallijn. Geef de beeldtaalelementen en symbolen. Zoek in het raamplan een terreindoel van een jaar waar jij les in geeft. Maak een kijkwijzer: wat geef jij vooraf aan de leerlingen mee? Zoek een werkvorm waarmee jij de leerlingen helpt inventariseren. Geef een aantal levensvragen die dit fragment oproept door inhoud en beeldtaal. Theologiseer bij dit fragment. Suggereer bijbelpassages die dit fragment verdiepen, overschrijden of uitdagen. insp-beg RKG Antwerpen
Onze reflectie l Verhaallijn: l insp-beg RKG Antwerpen Werknemers komen in kudde naar de fabriek. Daar worden ze in een structuur geplaatst waar ze in toenemende snelheid dienen te werken. Er is het altijd ziend oog van de directeur die hen in de gaten houdt. Charlie kan het niet bijhouden en draait helemaal gek. Zelfs als hij zich even in het toilet terugtrekt wordt hij nog gezien door het alziend oog van de baas. Het afstompend werk leidt tot ruzie tussen de werknemers.
l Filmtaal: Onze reflectie l l l l klokt tikt verder: alles (arbeidsprestatie + menselijke behoeften) chronometreren moderne gigantische machines: hefbomen en knoppen lopende band (op tijd ingesteld) onderdelen op de band (<-> een geheel) zoemende bij kudde dieren + kudde mensen werken met tegenstellingen: zwart-wit film l l l l insp-beg RKG Antwerpen l arbeiders tgo directeur onderdaan tgo bevelhebber zwaar werk tgo leest krant en puzzelt werknemers tgo Big 'Brother' camera: van boven, grote machines, arbeiders zijn mieren titel: over de mensheid en zijn jacht naar geluk (zoeken <-> geschenk) lichaam volgt ritme van machine, wordt onderdeel van machine (robot), mensen werken naast elkaar mensen zijn hinder (conflicten) voor elkaar indien ze minder snel zijn
l Terreindoelen: l Onze reflectie l l l insp-beg RKG Antwerpen 1 e jaar - T. Groepen en gemeenschappen l Doel 5: bespreken wat het betekent voor een christen in de actuele samenleving tot een minderheid te behoren 3 BSO - T. Wat geeft je leven? l iets van de eigen -levensbeschouwelijkezoektocht verwoorden tegenover anderen 4 ASO - T. Kiezen l Doel 7: beoordelen wanneer een keuze authentiek en mensbevorderend kan genoemd worden 5 BSO - T. Wat is mens-waardig samenleven? l basiswaarden om menswaardig te kunnen samenleven aangeven en levensbeschouwelijk situeren l verschillende waardepatronen bevragen op hun mensbevorderend of mensverdrukkend karakter 5 TSO - T. Samenlevingsopbouw tussen inspiratie en appel l Doel 5: Verschillende visies op arbeid in onze samenleving aangeven en toetsen aan documenten uit de christelijke traditie 4 de graad - T. Beginnend professioneel engagement l Spoor 2: Conflicten en ethische keuzen in werksituaties l in arbeidssituaties (in het bedrijfsleven, de zakenwereld en het beroepsveld) de ethische problematiek opsporen en omschrijven
l Onze reflectie Kijkwijzer: l l l l Werkvorm: l l l insp-beg RKG Antwerpen Wat gebeurt hier? Waarom worden er schapen getoond? Wie is er het grootste? De mens of de machines? Wat is er niet mogelijk aan de band? Hoe is de baas? Waar is de baas? Bordvraag: Wat heb je gezien? Werken met foto’s uit de film en tekstballonnetjes die de leerlingen kunnen invullen. Oplijsting van de waarden die voor Chaplin belangrijk zijn en deze die voor de baas belangrijk zijn.
l Onze reflectie Werkvorm: Vergelijking ‘Modern Times’ met ‘Spring, Summer …’ l Spring: l l Hard werken om de steen naar boven te krijgen Vindt zichzelf Nutteloze tijdsbesteding Blik naar boven gericht Cyclische tijd l Modern times: l Zich te pletter werken Onmenselijk Verliest zichzelf Wanneer hij uit de werkruimte stapt (toilet) wordt het lanterfanten genoemd Welke plaats is er voor schoonheid? (nagels proper maken) Met veel samen zijn en heel alleen Chronologische tijd Tijdsbesteding levert geld op Blik naar beneden gericht Vloeren van de fabriek zijn als glad ijs waarop de mens ten val komt l l l insp-beg RKG Antwerpen
l Onze reflectie Levensvragen: l l l l insp-beg RKG Antwerpen Is humor eigenlijk een goed middel om maatschappelijke fenomenen te bekritiseren of niet? Is de mens object of subject, verlengstuk van de machine of een entiteit op zich ten dienste van machine? Wie is de mens, een radertje in een groter systeem? Hoe zal het de mens vergaan als hij in dit levensritme moet functioneren? Als hij geleefd wordt door de tijd? Welke tijd is van de mens? Welke tijd is niet van de mens? Wat is het doel van arbeid? Welke kans krijgt vreugde in arbeid? Hoe tegen de stroom inroeien? Welke middelen heb je daartoe of sta je machteloos? Hoe sta jij tegenover werk?
l Onze reflectie Theologiseren (ook vanuit bijbels perspectief): l l l Is God herkenbaar in de camera die met regelmaat op de mens inzoomt en ziet hoe hij functioneert? Met welke ogen ziet Hij naar de mens? Welke prestatie verwacht God van de mens met het oog op het Rijk Gods, rekening houdend met de bokken en geiten die Hij aan het einde zal scheiden. Laatste oordeel. Matteüs 25, 31 -46 Hoeveel tijd krijgt de mens van God? (verhaal van de talenten in Mt 25, 14 -30) Lees het verhaal in Gen 1 -2, 4 a en Gen 2, 4 b-3: Hoe omschrijf je van hieruit de opdracht van de mens? Gaan arbeid en spiritualiteit altijd goed samen? (http: //www. kuleuven. be/thomas/secundair_onderwijs/in_de_k ijker/31_werkleven) insp-beg RKG Antwerpen
l Oefening 5 insp-beg RKG Antwerpen Lees de inleiding op de film: l Ben is een autistische jongen van een jaar of zeventien, die het om voor de hand liggende redenen niet makkelijk heeft op school. Hij praat nauwelijks, heeft geen vrienden, en is niet in staat om normaal met andere mensen om te gaan. Hij leidt een teruggetrokken bestaan, gevangen in zijn eigen hoofd. Hij wordt dan ook - hoe kan het anders? - systematisch gepest en vernederd door zijn klasgenoten, met volbloed smeerlapjes Bogaert en Desmet als koplopers. Eens hij weer thuis is, leidt Ben nog een ander leven, waarin hij zich wél op zijn gemak voelt: samen met een internetvriendin die zich Scarlite laat noemen, speelt hij urenlang het spel Arch. Lord, een game waarin hij geen freak of marsman is, maar een stoere held die alle monsters om heen overwint. Maar uiteindelijk wordt de realiteit toch te krachtig. Langzaam maar zeker bereiken de frustraties van Ben een kritiek punt, waarop er een uitbarsting moet komen. De enige vraag is tegen wie het geweld dat binnenin Ben borrelt zich zal keren.
Oefening 5 l Met het volgende fragment gaan we zelf aan de slag: Bekijk het fragment 2 x. Ga met je buur in gesprek: wat hebben jullie gezien? Geef de verhaallijn. Geef de beeldtaalelementen en symbolen. Zoek in het raamplan een terreindoel van een jaar waar jij les in geeft. Maak een kijkwijzer: wat geef jij vooraf aan de leerlingen mee? Zoek een werkvorm waarmee jij de leerlingen helpt inventariseren. Geef een aantal levensvragen die dit fragment oproept door inhoud en beeldtaal. Theologiseer bij dit fragment. Suggereer bijbelpassages die dit fragment verdiepen, overschrijden of uitdagen. insp-beg RKG Antwerpen
Onze reflectie l Verhaallijn: l insp-beg RKG Antwerpen Tijdens de les godsdienst, waarin de leraar het heeft over de vraag waar God bleef bij Jezus’ dood, wordt Ben vreselijk gepest. Na de les escaleert dit pesten nog. Ben ziet in flashback de held uit zijn videospelletjes. Enkele leerlingen vertellen hoe Ben het slachtoffer is van pesterijen. De leraar voelt zich onmachtig.
l Filmtaal: Onze reflectie l l l insp-beg RKG Antwerpen l klank: verdwijnen, vertroebelen van alle geluiden tot eenheidsklank – geen differentiatie verbeelding van Ben: dreigende animatiefiguren leraar die “zijn les geeft”, “zijn ding doet” zonder relatie te leggen met klas of Ben machteloosheid van de leraar lln zitten als groep ongeïnteresseerden voor de les in de klas één leidersfiguur in de klas differentiatie in de klasgroep tijdens het pesten: l aanvoerders l actievelingen l op afstand toekijken l meisje is bewogen maar besluit tenslotte om weg te gaan Ben wordt ‘gedragen’ door de klas Ben wordt ‘op de tafel’ gezet (schavot) Ben wordt ‘in zijn blootje’ gezet spotten, vernederen, uitjouwen ruit aan diggelen – agressie
l Terreindoelen: l Onze reflectie l l l l insp-beg RKG Antwerpen 1 ste graad: 1 b - Terrein: Samen leven l negatieve en positieve ervaringen die ze zelf hebben met in groepen durven uiten Bvl - Terrein: Iemand zijn, iemand worden l 'iemand zijn of worden' beschrijven als een zich zelf situeren als medemens zijn, als broer/zuster zijn van, als kind zijn van God Bvl - Terrein: Leven met grenzen l uitdrukken op welke wijzen mensen pijn ervaren 3 TSO/KSO - Terrein: Bronnen van leven l aangeven en illustreren hoe een groep, groot of klein, bron van leven of rem op leven kan zijn voor een persoon 4 ASO - Terrein: Omgaan met verschil l de houding t. o. v. het anders zijn van zichzelf en van anderen ontdekken en kritisch analyseren 5 BSO - Terrein: Wat ervaar ik aan grenzen in het samen-leven? l het denken omtrent goed en kwaad, zonde in onze samenleving bespreken 5 TSO/KSO - Terrein: Goed mens zijn l in een concrete probleemsituatie de ethische vraag herkennen en verwoorden 6 ASO - Terrein: Leven als christen l omschrijven wat 'het beeld van God-zijn' inhoudt aan visie op de plaats en de verantwoordelijkheid van de gelovige mens
l Onze reflectie Kijkwijzer: l l l Werkvorm: Klasgesprek l l l insp-beg RKG Antwerpen Welke verschillende groepen zijn er in de klas? Wat doet en zegt de leraar? Hoe wordt er filmisch duidelijk gemaakt wat in Ben omgaat? Let eens op de cameraposities: wat is het effect? Wat heb je gezien? Is dit een reële situatie? Hoe beoordeel je de houding van de leraar? Welk effect heeft deze wijze van ‘godsdienst’ geven op jou? Wat doet deze klassituatie met jou?
l Onze reflectie Levensvragen: l Wat draagt de mens? Hoe voelt dat gedragen zijn? Wat houdt de mens die vernederd wordt staande? Wat maakt dat de toeschouwer zo lijdzaam kan toekijken en mee doen? Wat verhindert de mens die vernedering “ziet” om toch niet te handelen? Ontslaat machteloosheid van actie? Aan welk profiel dient de mens te voldoen opdat hij aanvaard wordt? Zijn er algemeen geldende normen? Wat is “accepteren” van het anders-zijn van de ander? l l l insp-beg RKG Antwerpen
l Theologiseren (ook vanuit bijbels perspectief): l Mc 3, 31 -35: Wie is je broer, wie is je zuster? (Doel BVL) Zie je een vergelijking tussen Ben en Jezus? Wat heeft Jezus staande gehouden tijdens de vernederingen die hij doorstond? Heeft Jezus – zoals de leraar zegt zelfmoord gepleegd doordat hij zich in de dood laat gaan? Wat is de betekenis van de kruisdood? Wat betekenen de menselijkheid en goddelijkheid van Jezus in de kruisdood? (waarom heb Je mij verlaten + in Uw handen beveel Ik mijn geest) De dagelijkse kruisiging van God in de mens naast mij. Denk je dat Ben uit zo'n wijze van spreken over Jezus door de leraar kracht kan putten of juist niet? Hoe zou die leraar dan wel moeten spreken? Onze reflectie l l l l insp-beg RKG Antwerpen
Скачать презентацию Speelfilm in het godsdienstvak Filmfragmenten als blikopener op
c4dcc0a930b239b98b51507d7f93aad0.ppt