СИРИЯ ОРЫНДАҒАН: АМАНГЕЛЬДЫЕВ С. Ж
С И Р И Я — БАТЫС АЗИЯДАҒЫ МЕМЛЕКЕТ, ТАЯУ ШЫҒЫС ЕЛДЕРІНІҢ БІРІ. ЖЕР АУМАҒЫ 185, 2 МЫҢ КМ 2, АСТАНАСЫ — ДАМАСК ҚАЛАСЫ. МЕМЛЕКЕТ БАСШЫСЫ — ПРЕЗИДЕНТ, ҮКІМЕТ БАСШЫСЫ — ПРЕМЬЕРМИНИСТР. ЖОҒАРҒЫ ЗАҢ ШЫҒАРУШЫ ОРГАНЫ — ХАЛЫҚ КЕҢЕСІ (БІР ПАЛАТАЛЫ ПАРЛАМЕНТ). ӘКІМШІЛІК ЖАҒЫНАН 14 МУХАФАЗҒА (ПРОВИНЦИЯҒА) БӨЛІНЕДІ. АҚША БІРЛІГІ — СИРИЯ ФУНТЫ. 1945 ЖЫЛДАН БҰҰ-НЫҢ, АРАБ МЕМЛЕКЕТТЕРІ ЛИГАСЫНЫҢ МҮШЕСІ.
ГЕОГРАФИЯСЫ СИРИЯ АУМАҒЫНЫҢ КӨПШІЛІК БӨЛІГІ ҮСТІРТТІ. ЕЛДІҢ БАТЫС БӨЛІГІ ҚОС ТАУ ТІЗБЕГІНЕН ТҰРАДЫ, БҰЛАРДЫ СИРИЯ ОПЫРЫҒЫ (ӘЛ-ГАБ ОЙЫСЫ) БӨЛІП ЖАТЫР. БАТЫС ТІЗБЕГІ АНСАРИЯ ЖОТАСЫНАН, ШЫҒЫС ТІЗБЕК АЗ-ЗАВИЯ ТАУЛАРЫНАН, АНТИЛИВАННЫҢ ШЫҒЫС БЕТКЕЙЛЕРІНЕН ЖӘНЕ БҰНЫҢ ОҢТҮСТІК ЖАЛҒАСЫ АШ-ШЕЙХ (ХЕРМОН) ЖОТАСЫНАН (БИІКТІГІ 2814 М) ҚАЛЫПТАСҚАН. ОҢТҮСТІК-БАТЫСЫН АД-ДРУЗ (БИІКТІГІ 1803 М) ВУЛКАНДЫҚ МАССИВІ, ОҢТҮСТІКШЫҒЫСЫН СИРИЯ ШӨЛІ, СОЛТҮСТІК-ШЫҒЫСЫН ЖАЗИРЕ ҮСТІРТІ АЛЫП ЖАТЫР. БАСТЫ ӨЗЕНДЕРІ ЕВФРАТ (СИРИЯ ШЕГІНДЕГІ ҰЗЫНДЫҒЫ 675 КМ), ӘЛАСИ, ТИГР. ІРІ КӨЛІ — ХОМЕ. ЖЕРІ ҚҰМДЫ САЗДАҚТЫ, ҚИЫРШЫҚ ТАСТЫ, СҰР, ҚЫЗЫЛ ҚОҢЫР, ӨЗЕН АҢҒАРЛАРЫ ШАЛҒЫНДЫ, СОРТАҢ ТОПЫРАҚТЫ БОЛЫП КЕЛЕДІ. ЖАЛПАҚ ЖАПЫРАҚТЫ, МӘҢГІ ЖАСЫЛ АҒАШТАР, БҰТАЛАР ӨСЕДІ. ЖАЗЫҚТЫҚ ШӨЛДІ БӨЛІГІНДЕ ҚАСҚЫР, ҚОРҚАУ ҚАСҚЫР, ТҰЯҚТЫ СҮТҚОРЕКТІЛЕРДЕН БӨКЕН, ЖАБАЙЫ ЕСЕК, ТАУЛЫ ӨҢІРДЕ АЮ, ҚАБАН, ОРМАН МЫСЫҒЫ, БЕЗОАР ЕШКІСІ КЕЗДЕСЕДІ. БАУЫРЫМЕН ЖОРҒАЛАУШЫЛАР, КЕМІРГІШТЕР МЕКЕНДЕЙДІ.
ПАЙДАЛЫ ҚАЗБАЛАРЫ ПАЙДАЛЫ ҚАЗЫНДЫЛАРЫ — МҰНАЙ, ТЕМІР, МАРГАНЕЦ, МЫС КЕНТАСТАРЫ, ХРОМ, КҮКІРТ, ФОСФОРИТ, ҚОҢЫР КӨМІР. КЛИМАТЫ СУБТРОПИКТІК ЖӘНЕ ТЕҢІЗДІК. ҚАҢТАРДЫҢ ОРТАША ТЕМПЕРАТУРАСЫ 12°С, ТАМЫЗДА 27°С. ЖЫЛДЫҚ ЖАУЫН-ШАШЫН МӨЛШЕРІ 700 — 1500 ММ.
Башар әл-Асад (араб. : ﺑﺸﺎﺭ ﺣﺎﻓﻆ ﺍﻷﺴﺪ ағылш. Bashar Hafez al-Assad, 11 қыркүйек 1965 жылы Дамаскіде туылған. Сирияның — 16 -шы президенті. 17 шілде 2000 жылы таққа отырды. 2007 жылы қайта сайланды. • Әкесі: Хафиз әл-Асад Сирия президенті. • Анасы: Анис, Махлуф тайпасынан. • Әпкесі: Бушра әл-Асад • Ағасы: Басил әл-Асад • Інілері: Махир және Мажид әл-Асад • Жұбайы: Асма Фауаз әл-Ахрас. 2000 жылы желтоқсан айында Башар әл-Асад Асма Фауаз әл-Ахрасқа үйленді. Асма сириялық сүнниттерден болатын құрметті тайпаның қызы. Ол — экономист, компьютерных технологиялар жөнінде маман. Ұлыбританияда туылып, тәлім алған. Асад онымен Лондонды іс-тәжірибеед жүрген уақытта танысқан. • Балалары: ұлдары: Хафиз, Зәйн және Карим (басқа дерекетер бойынша Башар Асадтың екі ұл бір қызы бар).
ЕЖЕЛГІ СИРИЯ
Халықтың орналасу тығыздығы ХАЛҚЫ Қала Сирия халқының санағы Халқы Б. д. дейін 10 000 2009 12. 7 21. 1 2 000 200 1 000 3 000 1000 3 000 1200 5 000 1500 1990 6. 6 2 000 500 1971 Миллион Б. д. дейін 1000 1 Жыл 200 000 1 500 000 1800 1 000 1900 1 000 2000 16 071 000 2010 22 838 000
Астанасы мен Ірі қалалары Сирия қалалары Аталуы Қазақша 1. Халеб (Алеппо) 2. Дамаск 3. Хомс 4. Хама 5. Латакия 6. Дейр-эз-Зор 7. Ракка 8. Эль-Баб 9. Идлиб 10. Дума Арабша ﺣﻠﺐ ﺩﻣﺸﻖ ﺣﻤﺺ ﺣﻤﺎﻩ ﺍﻟﻼﺫﻗﻴﺔ ﺩﻳﺮ ﺍﻟﺰﻭﺭ ﺍﻟﺮﻗﺔ ﺍﻟﺒﺎﺏ ﺇﺩﻟﺐ ﺩﻭﻣﺎ Халқы Санақ 1981 Санақ 2006 985. 413 1. 626. 218 1. 112. 214 1. 580. 909 346. 871 798. 781 177. 208 477. 812 196. 791 347. 026 92. 091 252. 588 87. 138 182. 394 30. 008 137. 565 51. 682 135. 619 51. 337 114. 761 Мухафаза Халеб (Алеппо) Дамаск Хомс Хама Латакия Дейр-эз-Зор Ракка Халеб (Алеппо) Идлиб Риф Дамаск
ТІЛІ СИРИЯ АРАБ ТІЛІНІҢ СИРИЯЛЫҚ ДИАЛЕКТІСІНДЕ СӨЙЛЕЙДІ. РЕСМИ ТІЛІ — АРАБ ТІЛІ. ЕЛДІҢ СОЛТҮСТІГІНДЕ КҮРТ ТІЛІ ҚОЛДАНЫЛАДЫ. СОНЫМЕН БІРГЕ АРМЯН ТІЛІ, АДЫГ (ЧЕРКЕС) ТІЛІ ЖӘНЕ ТҮРКІМЕН ТІЛІДЕ ҚОЛДАНЫСТА БАР. БІРШАМА АУДАНДАРДА ЕЖЕЛГІ АРАМЕЙ ТІЛІНІҢ ДИАЛЕКТІЛЕРІ ҚОЛДАНЫЛАДЫ. ШЕТ ТІЛДЕРІНІҢ ҚАТАРЫНДА — , ФРАНЦУЗ ТІЛІ ЖӘНЕ АҒЫЛШЫН ТІЛІ ҚОЛДАНЫЛАДЫ. ДІНІ ТҰРҒЫНДАРЫНЫҢ 90%-Ы МҰСЫЛМАНДАР, ҚАЛҒАНДАРЫ ХРИСТИАНДАР (ПРАВОСЛАВТАР, КАТОЛИКТЕР, МАРОНИТТЕР, Т. Б. МҰСЫЛМАНДАРДЫҢ 87 % —СУННИТТЕР, ҚАЛҒАН 13 % — ӘЛӘУИЛЕР ЖӘНЕ ИСМАИЛИТТЕР, СОНЫМЕН БІРГЕ ШИИТТЕР ДЕ БАР. ОЛАР 2003 ЖЫЛҒЫ ИРАК СОҒЫСЫНАН КЕЙІН КӨБЕЙДІ. ХРИСТИАНДАРДЫҢ ЖАРТЫСЫ СИРИЯЛЫҚ ПРАВОСЛАВТАР, 18 % — КАТОЛИКТЕР (СИРИЯ КАТОЛИК ШІРКЕУІ ЖӘНЕ МЕЛЬКИТ КАТОЛИК ШІРКЕУІ). СОНДАЙ-АҚ АРМЯН АПОСТОЛ ШІРКЕУІ ЖӘНЕ ОРЫС ПРАВОСЛАВ ШІРКЕУІ БАР.
Әкімшілік бөлінуі Сирия 14 мухафазға бөлінеді, мухафазаны министрлер кабинеті бекіткен соң ІІМ тағайындайды. Әр мухафазада жергілікті парламент бар. Кунейтра мухафазасын 1973 Израиль басып алған. біршама бөлігі БҰҰ иелігінде. Нөмірі картада 1. 2. Қазақша атауы Дамаск Риф Дамаск 13. Дәйр-әз-Зор ﺩﻳﺮ ﺍﻟﺰﻭﺭ 1, 040, 000 4. 10. 8. 12. 7. ﺩﺭﻋﺎ ﺍﺩﻟﺐ ﺍﻟﻼﺫﻗﻴﺔ ﺍﻟﺮﻗﺔ ﻃﺮﻃﻮﺱ 858, 000 1, 288, 000 891, 000 811, 000 720, 000 ﺣﻠﺐ 4, 120, 000 9. 14. 6. Дәрға Идлиб Латакия Ракка Тартус Халаб мухафаза (Алеппо) Хама Хасеке Хумс ﺣﻤﺎﻩ ﺍﻟﺤﺴﻜﺔ ﺣﻤﺺ 1, 416, 000 1, 225, 926 1, 561, 000 3. Эль-Кунейтра ﺍﻟﻘﻨﻴﻄﺮﺓ 69, 000 5. әл-Сууәйда ﺍﻟﺴﻮﻳﺪﺍﺀ 304, 000 11. Арабша айтылуы ﺩﻣﺸﻖ ﺭیﻒ ﺩﻣﺸﻖ Халқы 4, 500, 000 2, 235, 000 Қала Дамаск Дәйр-әз. Зор Дәрға Идлиб Латакия Ракка Тартус Халаб (Алеппо) Хама Хасеке Хумс Эль. Кунейтра әл-Сууәйда
ЭКОНОМИКАСЫ СИРИЯ АГРАРЛЫ-ИНДУСТРИАЛДЫ ЕЛ. ЭКОНОМИКАНЫҢ БАСТЫ САЛАСЫ — АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ. ДӘНДІ ДАҚЫЛДАРДАН БИДАЙ, АРПА, СҰЛЫ, ЖҮГЕРІ, Т. Б. ЕГІЛЕДІ. МАҚТА, ҚАНТ ҚЫЗЫЛШАСЫ, ТЕМЕКІ, ЖЕМІС-ЖИДЕК, ЖҮЗІМ ӨСІРУ, БАЛЫҚ Ш. , ЖЕҢІЛ ӨНЕРКӘСІБІ ДАМЫҒАН. БОЛАТ ПРОКАТТАУ, МҰНАЙ АЙЫРУ, ТРАКТОР ҚҰРАСТЫРУ, Т. Б. ӨНЕРКӘСІП САЛАЛАРЫ ЖҰМЫС ІСТЕЙДІ. СЫРТҚА МҰНАЙ ЖӘНЕ МҰНАЙ ӨНІМДЕРІН, МАҚТА, ТОҚЫМА БҰЙЫМДАРЫН, А. Ш. ӨНІМДЕРІН ШЫҒАРАДЫ. ИМПОРТЫНЫҢ НЕГІЗІН МАШИНА ЖӘНЕ ЖАБДЫҚТАР, АЗЫҚ-ТҮЛІК, ҚАРА МЕТАЛДАР, АҒАШ ҚҰРАЙДЫ. ҰЛТТЫҚ ТАБЫСТЫҢ ЖАН БАСЫНА ШАҚҚАНДАҒЫ МӨЛШ. ШАМАМЕН 1024 АҚШ ДОЛЛ-НА ТЕҢ. НЕГІЗГІ САУДА СЕРІКТЕСТЕРІ: ИСПАНИЯ, ФРАНЦИЯ, ҰЛЫБРИТАНИЯ, ГЕРМАНИЯ.
НАЗАР АУДАРҒАНДАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!!!