Sınıf Yönetimi – Pozitif bir Yaklaşım- «Görünüş her şey değildir. Önemli olan için iç güzelliktir. Biyoloji öğretmeni söyledi. » SINIF YÖNETİMİ YAKLAŞIMLARI VE MODELLERİ Doç. Dr. Atilla Çimer K. T. Ü. Fatih Eğitim Fakültesi 1
Neden Yaklaşımlar? • Sınıf yönetimi teori ve yaklaşımları, etkili sınıf yönetimi stratejileri geliştirmede temel oluşturur. • Teori ve yaklaşımlar, öğretmen ve öğrenci davranışını öğrenmede, anlamada, kontrol etmede içgörü kazandırır. • Öğretmenlerin farklı psikolojik teorileri bilmesi, farklı olaylara ve öğrencilere karşı alternatif yaklaşım göstermelerini sağlar. 2
ETKİNLİK • Şimdiye kadar ki eğitim öğretim hayatınızda karşılaştığınız öğretmenlerinizin sınıf yönetimini nasıl tanımlarsınız? • Hatırladığınız kadarıyla öğretmenlerinizin öğretim ve sınıf yönetimi davranışlarına örnekler vererek, öğretmenlerinizin yönetim anlayışını tanımlayınız. 3
Kuramsal Çerçeve • En yaygın sınıf yönetimi yaklaşımları 1. Müdahaleci (Interventionist) (M) 2. Etkileşimci (Interactionist) (E) 3. Müdahaleci olmayan (Non-Interventionist) (MO) 4
Bu yaklaşımların özellikleri (Nevin ve Nolan, 1991) Özellikler Müdahaleci olmayan Etkileşimci Müdahaleci Kontrol için öncelikli sorumluluk Öğrenci ve öğretmen Öğretmen Kuralları oluşturma Öğretmenin rehberliğinde öğrenci Öğrenci katkılarıyla öğretmen Öncelikli olarak odaklanma Çoğunlukla öğrencinin düşünce ve duyguları Öğrencinin davranışları, ikinci olarak öğrencilerin duyguları ve düşünceleri Çoğunlukla öğrencinin davranışı Bireysel farklılıklar Önemli düzeyde vurgulanır Orta düzeyde vurgulanır Minimum düzeyde vurgulanır Kullanılan müdahale şekli Sözsüz hareket, özel görüşme, iletişim, ben mesajı Baş etme becerileri, sonuçları vurgulama, grup toplantıları, anektot kayıtları Ödül, ceza, anlaşma yapma En çok kullanılan öğretmen gücü Karizmatik, uzmanlık Uzman, yasal Ödül, zorlayıcı Öncüleri Gordon, Ginott, Berne, Harris Drikurs, Glasser Canter, Dobson, Axelrod 5
Sınıf Yönetimi Yaklaşımları 1. Otoriter sınıf yönetimi anlayışı 2. Serbest (ilgisiz) sınıf yönetimi anlayışı 3. Demokratik sınıf yönetimi anlayışı 6
1. Otoriter sınıf yönetimi yaklaşımı • Güce dayanan ilke ve kuralların uygulanmasıyla oluşan yönetim şekildir. • Sınıfın tek yöneticisi, gücü elinde bulunduran öğretmendir. • Öğretmen karar verme gücünü öğrencileriyle paylaşma ve verdiği kararlara koşulsuz uyulmasını ister. • Eleştiri yapılmasına izin vermez. • Öğrenciler istedikleri gibi davranamazlar. 7
1. Otoriter sınıf yönetimi yaklaşımı • Öğretmen, belirlediği hedeflere öğrencilerin ulaşmasını sağlamak için sık fiziksel ve psikolojik cezalara ve tehditlere başvurma eğitimi gösterir. • Bu yönetim anlayışında öğretmen bilgiyi temel aldığı için, öğrencilerin ilgi, ihtiyaçları ve görüşleri dikkate alınmaz, geri plana itilir. 8
1. Otoriter sınıf yönetimi yaklaşımı • Baskıcı sınıf ortamından ötürü, öğrencilerin kendi görüş ve düşüncelerini açıklamasına ve benliğini ortaya koymasına çok fazla izin verilmez, fırsatlar da yaratılmaz. • Kısa dönemde baskının etkisiyle öğrenciler başarılı olsa da uzun dönemde başarıları düşmektedir. 9
1. Otoriter sınıf yönetimi • Daha çok ezbercilik egemen olur. • Öğrenciler kendini denetleme yerine itaat etmeyi öğrenirler. • Bu şekilde yetişen bireyler ise özerk birey olmaktan ziyade bağımlılık ilişkisi içerisinde yaşamlarını sürdürmektedirler. 10
1. Otoriter sınıf yönetimi • Dersteki zorlama kalkınca öğrenci disiplinsiz olur. • Öğrencide sorumluluk duygusu gelişmez. • «Biz» duygusundan çok «ben» duygusu gelişir. • Derse ilgisizlik gelişir, öğrenci bir an önce dersin bitmesini ister. • Öğretmen bireysel övme ve yermeler yaptığı için öğrenciler arasındaki ilişkiler kıskançlığa ve çatışmaya dönüşür. • ………… 11
2. Serbest (ilgisiz) sınıf yönetimi yaklaşımı • Sınıf içi etkileşimin öğretimsel değerinin farkında olmayan ve öğretmenlik meslek yeterlilikleri açısından zayıf öğretmenler tarafından sergilenen bir yönetim biçimidir. • Sınıf içi etkinliklerde belirsizliğin, güçsüzlüğün, düzensizliğin, plansızlığın başıboşluğun, rehberlik ve yönlendirmenin yetersiz veya olmadığı sınıf yönetimi biçimidir. 12
2. Serbest (ilgisiz) sınıf yönetimi anlayışı • Öğrenciler tamamen serbesttir, her şeyi yapmaları mümkündür, derslerde düzenli davranmazlar ve bu düzensizlik çoğunlukla hayat boyunca sürer. • Öğrenciler sınıfta istediklerini yaptıklarından, isteklerin farklı olması nedeniyle çatışmalar olur. • Öğrencilerin başarı düzeyi düşüktür. 13
2. Serbest (ilgisiz) sınıf yönetimi anlayışı • Öğrencilerin derste belli bir amacı olmadığından gerçek hayatta da belirli bir amaca yönelemezler. • Amaçlarını kendileri belirler ve bu amaca ulaşmak için de kendi planladıkları eylem veya etkinlikleri yaparlar. • Sorunlarını kendi başlarına çözmeye çalışırlar. Öğretmenler ise ancak kendilerine başvuru olursa sınırlı müdahelede bulunurlar. 14
2. Serbest (ilgisiz) sınıf yönetimi yaklaşımı • Sınıfta öğrenme ve çalışma ortamı zayıftır. • Öğretmenin çalışmalarında kararsızlık ve plansızlık mevcuttur. • Öğretmen öğrencileri güdülemek, etkilemek ya da özendirmek için hiçbir girişimde bulunmaz, ellerindeki yetkileri ve kaynakları kullanmazlar. 15
2. Serbest (ilgisiz) sınıf yönetimi anlayışı • Böyle sınıf ortamlarında bulunan öğrencilerin, – iç denetimden yoksun, – doyumsuz, – demokratik kurallara uymada güçlük çeken, – paylaşma ve işbirliği yönünden yetersiz oldukları araştırmalarca bildirilmiştir. 16
3. Demokratik sınıf yönetimi yaklaşımı • En önemli unsur sorumluluğu paylaşmaktır. • Bilgiden ziyade öğrenci yönetimin merkezine alınır. • Öğrencilerin ilgi ve ihtiyaçları dikkate alınır. • Karar verme ve kural oluşturma süreçlerine öğrenciler de katılır. 17
3. Demokratik sınıf yönetimi yaklaşımı • Öğretmen rehber rolündedir. • Rekabet değil, işbirliği önemlidir. • Öğrenciler objektif değerlendirilirler. • Ödül ve ceza, objektif olarak konuya ya da davranışa odaklanarak, öğrencinin kişiliğinde yıkıma neden olmaksızın uygulanır. 18
3. Demokratik sınıf yönetimi yaklaşımı • Öğretmen aşağılama ve hakaret etme davranışlarından kaçınır. • Öğrencilerin özgüvenlerini geliştirmeye odaklanır. • Öğretmen, öğrencilere karşı ilgi ve sevgisini açık bir şekilde göstermekten çekinmez. • Başarı hikayeleri üzerinde durulur, olumlu davranışlara vurgu yapılır. 19
3. Demokratik sınıf yönetimi yaklaşımı • Amaçlara ulaşmada, ceza, tehdit ve baskı yerine ödül, övgü ve teşvik kullanılır. • Öğrencilerde anlayarak öğrenme oluşur ve başarı artar. • Öğrenci kendi başına karar verme ve araştırma alışkanlığı kazanır. • Anlamlı bir disiplin duygusu gelişir. 20
3. Demokratik sınıf yönetimi yaklaşımı • Öğrencilerde, sorumluluk, özgüven, öz saygı ve yardımlaşma duygusu oluşur. • Öğrencilerin düşünceleri ve davranışları arasında dengeli bir uyum oluşur. • Öğrencilerde demokrasi bilinci gelişir • ……. . 21
Sınıf Yönetimi Modelleri 1. Tepkisel Model 2. Önlemsel Model 3. Gelişimsel Model 4. Bütünsel Model 22
1. Tepkisel Model • İstenmeyen bir düzenleniş sonucuna ya da bir davranışa tepki olan sınıf yönetimi modelidir. • Amacı; istenmeyen durum ya da davranışın değiştirilmesidir. • İşleyişi, istenmeyen sonuç-tepki şeklindedir. 23
1. Tepkisel Model • Düzen sağlayıcı ödül-ceza türü etkinlikleri içerir. • Sınıf yönetimi bilgisi, becerisi, deneyimi zayıf ve diğer modelleri iyi kullanamayan öğretmenler bu modeli kullanır. • Etkinliklerin yönelimi, gruptan çok bireyedir. • Öğrenci istenmedik bir davranış gösterdiğinde, öğretmen onu arkadaşları arasında suçlayıcı, yargılayıcı ve cezalandırıcı bir davranışta bulunur. 24
1. Tepkisel Model • Sınıf ortamında disiplini sağlamak için ceza kullanılır. • ÖRNEĞİN: Derste söz istemeden konuşan öğrenciye ders boyunca söz vermemek, • Öğrencinin yaptığı istenmeyen bir davranış karşısında ona arkadaşları arasında suçlayıcı, yargılayıcı tepkide bulunmak. 25
2. Önlemsel Model • Planlama düşüncesine bağlı, geleceği kestirme, istenmeyen davranış ve sonucu ortaya çıkmadan önce önlemeyi amaçlamaktadır. • Amacı: Sınıf sorunlarının ortaya çıkmasına olanak vermeyen bir düzenleme ve işleyiş oluşturarak, tepkisel modele ihtiyacı azaltmaktır. • Sınıfta yanlış davranışa olanak vermeyen bir sosyal sistem oluşturmaya çalışır. 26
2. Önlemsel Model • Etkinlikler, bireyden çok gruba yöneliktir. • Problem yaşanmaması için öğretmen tarafından her türlü önlem alınır. • ÖRNEĞİN: yazılı yoklama için bütün ders notlarının tahtanın önüne konmasını istemesi önceden olumsuz davranışları önlemeye yöneliktir. 27
2. Önlemsel Model Öğretmenin istenmedik davranışların oluşmasını engellemek için aşırı önlem alması durumunda, öğrencilerin eğitim ortamından sıkılmaları ya da okul dışı yaşamda karşılaşabilecekleri sorunlar hakkında bilgisiz kalmaları söz konusu olabilir. 28
3. Gelişimsel Model • Sınıf yönetiminde öğrencilerin, fiziksel, duygusal, deneyimsel gelişim düzeylerinin gerektirdiği uygulamaların geliştirilmesini esas alır. • Gelişim özelliklerinin sınıf yönetimi açısından yaratabileceği sonuçları dikkate alınmalıdır. 29
Gelişimsel modelin basamakları 1. 10 yaşına kadar olan dönem: • Öğretmen için en zor dönemdir. • Öğrenci nerede nasıl davranması gerektiğini öğrenir. 2. 10 – 12 yaş arası • Öğrenci olgunlaşmaya başlar. • Sınıf yönetimine verilen ağırlık azalır. 30
Gelişimsel modelin basamakları 12 – 15 yaş arası: • Öğrenciler soyut düşünme anlayışına ulaşırlar. • Kendilerini gösterme eğilimleri artar. • Öğretmeninden takdir beklerler. • Arkadaş beğeni ön plana çıkabilir. • Öğretmeni sıkıntıya sokmayı seçebilirler. • Sınıf yönetiminin kurallarını ararlar. 31
Gelişimsel modelin basamakları 15 – 18 yaş arası: • Ailenin öğrenci üzerindeki etkisi azalır, arkadaşların etkisi artar. • Birbirlerinden çok fazlasıyla etkilenirler. 32
3. Gelişimsel model ÖRNEĞİN: İlköğretimin ilk yıllarında öğrencilere yaptırılacak etkinliklerde ve sınıf içi kurallarda öğrencilerin somut işlem basamağında olduklarının göz önünde bulundurulması, gelişimsel yaklaşıma uyulması anlamına gelir. 33
4. Bütünsel Model • Diğer modellerin bir sentezidir. • Sistem yaklaşımı olarak da adlandırılır. • Önlemsel modele öncelik verme, gruba olduğu kadar bireye yönelme anlayışı vardır. • Bu modelde istenen davranışa ulaşabilmek için, istenmeyenin nedenlerini ortadan kaldırma vardır. 34
4. Bütünsel Model • Etkinlikler sürecinde seçilecek davranış örgüleri, öğrencinin gelişim basamakları ile uyumlu olanlardan seçilir. • Modelin çevre boyutunda, okul, aile, boş zaman etkinliklerinin yer aldığı arkadaş çevresi vardır 35
Sınıf Yönetimi Modelleri- Özet Tepkisel Model • Geleneksel model olarak bilinir • İstenmeyen durum veya davranışın değiştirilmesini amaçlar. • Düzeni sağlamak için ödül ve cezadan yararlanır. Önlemsel Model • Hata yapmama anlayışına dayanır. • Gelecekte meydana gelebilecek istenmeyen davranışların tahmin edilmesi ve gerekli önlemlerin alınmasına dayanır. Gelişimsel Model • Öğrencilerin fiziksel, psikolojik, ahlaki, duygusal ve sosyal gelişim düzeylerine dayanır. • Her seviyedeki öğrencilerin • Felsefesinde sorunun gelişimsel tespit edilmesi değil, özelliklerinde • Sınıf yönetimi becerisi sorun ortaya büyük yüksek olmayan çıkmadan önce farklılıklar öğretmenler bu modeli önlenmesi anlayışı olduğunu ileri kullanır vardır. sürer Bütünsel Model • Üç modelin sentezine dayanır. 36
Sınıf Yönetimi Modelleri- Özet • Eğitim alanındaki gelişmeler toplumsal gelişmelere de bağlı olarak sınıf yönetimi modellerini; • Baskıcıdan • Şekil Yöneliminden • Öğretmen Merkezliden Demokratiğe, Amaç Yönelimliye, Öğrenci Merkezliye yönlendirmiştir. 37
Sınıf Yönetimi Modelleri- Özet • Her ortamda geçerli olabilecek mükemmel bir model yoktur. • Yeri ve zamanına göre her dört modelden de yararlanılabilir. 38
39
ÖDEV - 1 • Kendi okul yıllarınızdan hatırladığınız kadarıyla, öğretmenlerinizin sınıf yönetimi davranış ve uygulamalarından en az üç örnek durumu tanımlayarak yazınız. • Bu örnek sınıf yönetimi davranış veya uygulamaların yukarıda anlatılan sınıf yönetimi yaklaşımları ve modellerinden hangisi ve/veya hangilerini yansıttığını ayrıntılı olarak açıklayınız. • Bir öğretmen adayı olarak siz hangi sınıf yönetimi yaklaşımını benimserdiniz? Tercihinizin nedenlerini ayrıntılı olarak açıklayınız. • Ödevin en sonunda, “Bu ödevden ben ne tür yeni bilgi, beceri, tutum, değer, v. b. öğrendim? ” “Bunları nasıl öğrendim? ” “Bunları öğrenmeme neler yardımcı oldu? ” sorularına cevaplayacak şekilde “kişisel görüşler ve yorumlar belirtilerek, değerlendirme mutlaka yapılmalıdır. 40
Ödev Kuralları • • • Ödev raporu mutlaka en az üç bölümden (Giriş, Gelişme ve Sonuç) oluşmalıdır. Ödev kapak sayfasından hariç, 3 -4 sayfa arasında olmalı. Kapak sayfasında öğrencinin adı-soyadı, numarası, bölümü, ödevin teslim tarihi ve ödevin konusu mutlaka yazılmalı. Ödev Calibri yazı karakteri ve karakter büyüklüğü olarak da 12 punto kullanılarak 1, 5 satır aralığında yazılmalı ve sayfa kenarı boşlukları: Üst 2 cm; Alt: 1 cm; Sol 2 cm; Sağ 1 cm olmalıdır. Sayfa numarası mutlaka verilmelidir. Ödev üzerine teslim edildiği tarih mutlaka yazılmalıdır. Ödev en geç 22 -25 Mart 2016 tarihleri arasındaki ders saatinde teslim edilmelidir. Daha sonra getirilen ödevlerin değerlendirmesi 50 üzerinden olacaktır. Ödevde kaynak kullanıldıysa mutlaka belirtilecek. Ödevin son sayfasında bir kaynaklar sayfası olacak. En son sayfada en altında “Soruların cevaplarının bir kitap, dergi veya internet sayfasından doğrudan alıntı olmadığını, bir başka öğrencinin ödeviyle aynı olmadığını ve ödevin tamamen kendi çalışmam olduğunu; aksi saptandığında da ödevimin geçersiz olduğunu kabul eder ve onaylarım” açıklamasının bulunması ve öğrencinin bu açıklamanın altına imza atması gerekir. 41
Скачать презентацию Sınıf Yönetimi Pozitif bir Yaklaşım- Görünüş her
s_n_f_y_netimi_yakla_mlar_ve_modelleri_-ders_sunu.ppt