
5913a60c6651f418466e3a98c34be01e.ppt
- Количество слайдов: 37
САМАРКАНД ДАВЛАТ ТИББИЁТ ИНСТИТУТИ
Лекция мавзуси: Меъда ва ичак тизимидан қон кетиш. Этиологияси ва таснифи. Патофизиологик ўзгаришлар, диагностика ва дифференциал диагностикаси. Даволашда ва тез тиббий ёрдам беришда УАШнинг вазифалари Лектор: профессор Х. К. Карабаев
Қизилўнгач топографияси 1 — a. carotis communis dextra; 2 — pharynx; 3 — a. carotis communis sinistra; 4 — v. jugularis interna sinistra; 5 — plexus brachialis; 6 — v. subclavia sinistra; 7 — ductus thoracicus; 8 — a. subclavia sinistra; 9 — n. laryngeus recurrens sinister; 10 — a. , v. et n. intercostales; 11 — n. vagus sinister; 12 — aorta thoracica; 13 — esophagus; 14 — truncus sympathie s ; 15 — plexus esophageus nn. vagorum; 16 — diaphragma; 17 — aorta abdominalis; 18 — truncus celiacus; 19 — n. splanchnicus major; 20 — n. vagus dexter; 21 — rr. Esophagei aortae; 22 — v. azygos; 23 — a. subclavia dextra.
Ярали қон кетишлари классификацияси J. A. N. Forrest (1976) Актив қон кетиш FI a - профуз, пульсацияланувчи артериал қон кетиш (active bleeding (sputing hemorrhage) FI b – артериал томчилаб, паренхиматоз қон кетиш (active bleeding (oozing hemorrhage) Тўхтаган қон FII a - ярада тромбланган қон томир (visible vessel-pigmented protuberance) кетиши FII b – ярада фиксацияланган тромб ёки кон лахтаси (adherent clot) FII c - яра тубида геморрагик доғ бўлиши (black base) FIII – яра туби тоза, қон кетиш белгилари аниқланмайди (no stigmata)
Ошқозон – ичак тракти юқори қисмидан қон кетишининг сабаблари Кўп учрайдиган сабаблари Гастродуоденал соха шиллиқ қаватининг эрозив-ярали жараёнлари (ўн икки бармоқ ичак касалликлари аксариятни ташкил этади ) -7 -13% Меллори – Вейс синдроми (разрывно-геморрагический синдром) - 6 -16% Портал гипертензияда қизилўнгач ва меъданинг веналари варикоз кенгайиши - 8 - 65% Меъда ва қизилўнгач ёмон сифатли ўсмалари – 6 -12%
Ошқозон – ичак тракти юқори қисмидан қон кетишининг сабаблари Кам учрайдиган сабаблари Қон томирлар мальформацияси (телеангиэктазии, ангиодисплазия, геморрагик гастропатия ва бошқа. ) Дивертикулез ва дивертикулит (Меккел дивертикули ) Крон касаллиги Ингичка ичак ўсмалари Дори дармонлар қабулидан гемостаз бузилишлари кейинги
Ошқозон ичак тракти қон кетиши клиник картинаси üҚон қусиш - гематомезис (алвон қизил рангда қон ёки қора қўнғир рангли қусиқ массаси «кофе қуйқаси» üМелена - қора, суюқ, узига хос ҳидли клейсимон ахлат ўтиши ü Ҳолсизлик, оғиз қуриши (чанқоқ), терлаш, юракнинг тез уриши ü Қиска муддатли ҳушдан кетиш, баъан шок ҳолатига тушиш
Ошқозон –ичак тракти қон кетишларида нохуш омиллар Беморнинг ёши 60 дан ошганлиги. Икки ёки ундан касалликлар бўлиши кўп йўлдош 2 литр ва ундан кўп массив қон кетиши Бемор келгандаги шок ҳолати 72 соат давомида қайта қон кетиши.
Актив қон кетиш Форрест 1 А (FIa) - профуз, пульсацияланувчи артериал қон кетиш (active bleeding (sputing hemorrhage) Массив артериал қон кетишларида эндоскопик йўл билан қон тўхтатиш кўп ҳолларда ЭФФЕКТ бермайди!
Актив қон кетиш Форрест 1 В (F 1 b) - артериал томчилаб, паренхиматоз қон кети (active bleeding (oozing hemorrhage)
Кон кетиши тўхтаган Форрест 2 А (FIIa) - ярада тромбланган қон томир (visible vessel-pigmented protuberance)
Қон кетиши тўхтаган Форрест 2 В (FIIb) - ярада фиксацияланган тромб ёки кон лахтаси (adherent clot)
Қон кетиши тўхтаган Форрест 2 С (FIIс) бўлиши (black base) яра тубида геморрагик доғ
Қон кетиши тўхтаган Форрест 3 (FIII) – яра туби тоза, қон кетиш белгилари аниқланмайди (no stigmata)
Ошқозон-ичак тракти қон кетишларининг диагностикаси Фиброколоноскопия Мультиспирал компьютер томография Капсульная эндоскопия (Израиль) Рентгено-энтерография Фиброэнтероскопия Селектив ангиография Радиоизотоп сцинтиграфия (Xr)
Циркуляциядаги кон хажми дефицити (ЦКД) ни аниклаш n ЦКХ дефицити n Ht 1 - n n = нормал ЦКХ х(Ht 1 – Ht 2)/Ht 1 нормал гематокрит (эркакларда-43%, аёлларда -41%). Ht 2 – бемор гематокрити нормал ЦКХ – эркакларда тана вазнини 76 га, аёлларда 71 га купайтмасига тенг.
Консерватив даволаш схемаси (биринчи этап) Вена ичи инъекциялари схемаси * Sol. Na. Cl 0, 9% - 400, 0 ml* * Sol. Acidi aminocapronici 5% - 100, 0 ml* * СЗП бир гурухли– 300 ml* * Sol. Glucosi 10% - 400, 0 ml + Insulini 10 ED + Sol. Acidi ascorbinici 5% - 3, 0 ml* * Sol. KCl 4% - 100, 0 ml* * Р-р реополиглюкина 400, 0 мл* * Sol. Chlasoli (Ringeri и т. д. ) – 400, 0 ml* • Омепразол по 80 мг, кейин 20 мг кунига 2 маҳал. Фамотидин (квамател) 20 мгдан кунига 2 маҳал в/ичига • Мушак орасига * Sol. Etamsylati (Dicynoni) 12, 5% - 2, 0 ml; м/орасига кунига 4 маҳал * - Қон кетиш белгилари давом этаётган бўлса юқоридаги муолажаларни 4 -5 соатдан кейин қайта такрорлаш керак.
Консерватив даволаш схемаси (иккинчи этап) Қон тўхтагандан кейин М/орасига инъекция схемаси (гемостатик терапия): * Sol. Etamsylati (Dicynoni) 12, 5% - 2, 0 ml; м/орасига кунига 4 маҳал per os даволаш схемаси: * Омепразол по 20 мг кунига 2 маҳал ичишга. • кларитромицин (клацид) 250 мг. кунига 2 маҳал ичишга. • * метронидазол (трихопол) 500 мгдан кунига 2 маҳал ичишга • * Sol. Acidi aminocapronici 5% 1 ош қошиқдан кунига 6 -8 маҳал ичишга.
ОИТ юқори қисмидан қон кетишининг профилактикаси I. Тўхтовсиз ( бир ой давомида) II. Омепразол 20 мгдан эрталаб ва кечқурун III. Фамотидин (квамател) 20 мг эрталаб ва кечқурун. IV. Рокситромицин ёки роксибел 150 мг. Бир таблеткадан эрталаб ва кечкурун. V. Сималгель 15 мл дан 3 махал ичишга ёки Алмагель А 2 қошиқчадан 3 маҳал ичишга
Эндоскопик гемостаз турлари Диатермокоагуляция иссиқлик коагуляция Лазерли фотокоагуляция Аргон-плазмали коагуляция Иньекцион препаратлар билан қон томирларни торайтириш Этанолни инъекция қилиш усули Механик усуллар (клип қўйиш, резина халқа қўйиш) Клейли пломбировка Комбинациялашган усуллари
Эндоскопик гемостаз қилишга кўрсатмалар I. Кўрик вақтида давом этувчи қон кетишлар ( Форрест FI a, FI b) II. Кўрик вақтида қон кетиши тўхтаган, лекин юқори хавф борлиги (Форрест FII a, FII b)
Эндоскопик гемостаз қилишга қарши кўрсатмалар I. Қон кетиш белгилари бўлмаслиги (Форрест III) II. Қон кетиш манбаига яқин бориш иложи йўқлиги (масалан, қўпол деформация, стеноз борлиги) III. Аъзони перфорация қилиш хавфи бўлиши (яра туби чуқур бўлганда ёки шиллиқ қаватнинг чуқур йиртилишлари)
Рецидив қон кетишининг эндоскопик прогнози I. Яра туби тоза Рецидив қон кетиш 5 -7% операциядан кейинги ўлим 2% II. Яра туби қисман ёки тўлиқ қон лахтаси билан қопланган Рецидив қон кетиш 20% операциядан кейинги ўлим 5 -7% III. Яра тубида катта тромбланган қон томир Рецидив қон кетиш 40% операциядан кейинги ўлим 10% IV. Давом этувчи қон кетишда ЭГДС билан қон тўхтатилгандан кейин. Рецидив қон кетиш 50% операциядан кейинги ўлим 15%
Эндоскопик гемостаз усуллари Меъда ва 12 бармоқ ичак ярасида 1. Конаётган қон томирга клип қўйиш. 2. Аргон-плазмали коагуляция. 3. Иньекция усули 4. Коагуляция усули 5. Аралаш усуллари
Маллори-Вейссиндромида Асосий усуллари Ø Клипп қўйиш Ø Иньекцион (тампонловчи склерозловчи эффектлар) Ø Диатермокоагуляция ва
Қизилўнгач варикоз кенгайган веналаридан қон кетиш q Резина халқа қўйиш q Склеротерапия
Эндоваскуляр усуллар
Эндоваскуляр усуллар Тери - жигар орқали портография ва меъда чап венаси эмболизацияси
Эндоваскуляр усуллар Қизилўнгач варикоз кенгайган веналаридан қон кетишида рентгенэндоваскуляр катетерли гемостаз Контрастнинг экстравазацияси
Хирургик тактика Қон кетишларни самарасиз ва давомли давом эттириш, эндоскопик йўл билан тўхтатишлар охир оқибат гомеостаз бузилишлари ва операция олди қимматли вақтни йўқотишга олиб келади, ва ўз навбатида бундай гурух беморларда юқори леталликка сабаб бўлиши мумкин 70%.
Гастроадуоденал қон кетишларда шошилинч оператив даволашга кўрсатмалар I. Эндоскопик йўл билан ҳам қон кетишни тўхтатиб бўлмайдиган давом этувчи қон кетишлар II. Ўтказилаётган даво муолажалари фонида қон кетиши III. Hb 80 г/л ва Нt 25% миқдорида рецидив хавфи булиши, ва эволюцияси. яранинг эндоскопик манфий
Шошилинч ва режали операцияларга кўрсатмалар шошилинч операциялар ўтказилаётган муолажалар фонида дастлабки 12 -24 соат ичида қон кетиши тўхтагандан кейин ўтказилади, ҳамда эндоскопик йўл билан қон тўхтатилгандан кейинги юқори рецидив хавфи бўлиши. Режали операциялар даволанишдан 2 -3 ҳафта ўтгач бажарилади
Спасибо за внимание!
5913a60c6651f418466e3a98c34be01e.ppt