Сабақтас құрмалас сөйлемнің компонентті байланысы
Көп компонентті сабақтас құрмалас сөйлемдер бір басыңқы, бірнеше бағыныңқы компоненттердер құрылады.
Бағыныңқылардың басыңқы компонентпен байланысуы Жарыспалы сатылы
Бағыныңқы компоненттер әрқайсысы өз тұсынан мағына жағынан да, формасы жағынан да тікелей байланысқа түсіп жатса, бұндай байланыс жарыспалы болып аталады. Атқан оғы жоғалмай, Балдағы алтын құрыш болат, Балдағынан қанға боялмай, Қасарысқан жауына Қанды көбік жұтқызбай, Халыққа тентек атанбай, Ерлердің ісі бітер ме?
Көп компонентті сабақтас құрмалас сөйлемдер құрамындағы бағыныңқылы басыңқымен, сатылы байланысып қатысады.
СҚС компоненттерін байланыстыруға қатысатын тұлғалар Негізгі тұлғалар Үстеме тұлғалар
Негізгі тұлғалар: 1 2 3 • Етістіктің көсемше формасы (-п, -а, -е, -й; стан, -стен, -майынша, -мейінші, -ғалы, -гелі, қалы, -келі) • Етістіктің шартты рай формасы (-са, -се) • Етістіктің есімше формасы (-ған, -ген, -қан, кен, -ғанша, -кенше, -ар, -ер, -тын, -тін) • Етістіктің қимыл есім формалары (-сы, -сі, -у) 4
Үстеме амалдар: Септік жалғаулары (барыс, жатыс, шығыс, көмектес, септік) Тәуелдік жалғау (-ген, -ім, -де, т. б) Жақтық жалғау (-са, -м, се, -ң) Септеулік шылаулар (кезде, соң, кейін, дейін, шейін, сайын)
Үстеме амалдар негізгі тұлғалардың жетегінде келіп, соларға үстелеп жұмсалады.
Сабақтас құрмалас сөйлемді ұйымдастыруға қатысатын амалдар қызметі: • Бұлар бағыңқы сөйлемнің баяндауышын байланыстырушы тұлға ретінде жасайды. Баяндауыш ретінде негізгі тұлға көсемше формалы етістік, шартты рай формалы етістік, есімше формалы етістік, қимыл есім формалы етістіктер қатысады. Септік жалғау. Жақтық жалғау т. б. соларға үстеледі. М. Бұрын хат бергенімде, ашуланып, қымыз бергізбей қоятын (Б. Майлин)
Назарларыңызға рақмет! Орындаған: Капасова Дана KZ-3
Скачать презентацию Сабақтас құрмалас сөйлемнің компонентті байланысы Көп компонентті
s_1179_s_komp_baylanys.pptx