С ЖӨ ТА ЫРЫБЫ: АУЫРУ. ОНЫ РЫЛЫМЫ,

С ЖӨ ТА ЫРЫБЫ: АУЫРУ. ОНЫ РЫЛЫМЫ, Қ Ң ҚҰ МЕХАНИЗМІ, ТКІЗУ ЖОЛДАРЫ, Ө А ЗАНЫ АУЫРУ СЕЗІМІНЕ РЕАКЦИЯСЫ. Ғ Ң Тексерген: Амантаев Б. А. Орында ан: Ж ма алиева А. А. ғ ұ ғ Факультет: Стоматология Тобы: СТ 14 -001 -01 Курс: ІІІ Алматы 2016 С. Ж. АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДА Ы Ғ АЗА ЛТТЫ МЕДИЦИНА Қ Қ Ұ Қ УНИВЕРСИТЕТІ КАЗАХСКИЙ НАЦИОНАЛЬНЫЙ МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ ИМЕНИ С. Д. АСФЕНДИЯРОВА Кафедра: Хирургиялы стоматология қ

ЖОСПАР: І Кіріспе ІІ Негізгі б лімө а)жалпы т сінік ү б) ауру механизмі в ) ауруды ту жолдары ң ө г ) а заны ауру сезіміне жауабы ғ ң ІII орытынды Қ

Ауру — жара атқ , жаралану, сыр ат, шектентыск шті қ ү тітіркендіргіштер серінен ә болатынпатофизиологиялы қ к йдібілдіреді. М ндайкезде ү ұ детте «ауырады» , ә «сыр ырайды» , « а сайды» , қ қ қ «ауырсынады» сия ты қ с зө тіркестері айтылады. Ауру сезімі -ноцицепті тітіркендіргіштер серіне ә жауап айтаруреакциясы. қ

Ауру -а заны тіршілікетіп, сіп-ену абілетіні ғ ң ө қ ң б зылуы. ұ Аурутуралы ымда рт рлік з арастарболып ұғ ә ү ө қ келген. ЕртедегіРимд рігері, ә Гиппократ аурудегенді 4 т рліс йы затты зараалмасып, згеруінепайдаболады ү ұ қ ң ө ө депесептеген. Б лтуралыматериалистікк з арас ұ ө қ негізі бу ли ибн Синаны Ә Ә ң е бегіндебасталады. Олң ауруды сырт ыортажа дайынабайланыстыболатынын ң қ ғ ж не рнау асты зінеерекшеем олдану ажетекенін ә ә қ ң ө қ қ айт ан. қ Адамны ауру ашалды уынак бінесесырт ыорта ң ғ ғ ө қ факторларысебепкерболады. Нау асадамны е бек қ ң ң абілетінашарлап, ішкі-сырт ы былыс серлеріне қ қ құ ә бейімділігіт мендейді. Денені біржеріненбастал анауру ө ң ғ зардабыбірте-біртебарлы а за атаралады. Кейдеауру қ ғ ғ дененітезшарпып кетедіде, оны айжердебастал аны ә ң қ ғ белгісізболады.

• тінні б тіндігіні ң ү ң б зылуыменсипатталатын, ұ жа ымсызсенсорлы ж не ғ қ ә эмоциялы к йзеліс. қ ү Ауру • ж рек- антамыр, ас орыту, ү қ қ тынысалуж неэндокринді ә ж йелерді метоболизмдік ү ң белсенділігіні ң жо арылауымен ғ сипатталатын, б кіла заны ү ғ ң генерализациялану рдісі. үАуру

СТОМАТОЛОГИЯДА Ы ЖАНСЫЗДАНДЫРУДЫ Ғ Ң КЛИНИКА-ФИЗИОЛОГИЯЛЫ НЕГІЗІН ЗЕРТТЕЙ Қ КЕЛЕ АУРУДЫ ЕКІ ФАКТОРЫ АНЫ ТАЛДЫ: Ң Қ ФИЗИОЛОГИЯЛЫ Қ ПСИХОЛОГИЯЛЫ. Қ

Ауру физиологиялы рдіс ретінде бірнеше қ ү кезе дерден теді. ң ө Рецепторларданимпульсты келуі ң Миды орталы рылымдарыны ң қ құ ң белсенуі Вегетативтіж не оз алт ыш ә қ ғ қ реакцияларды кешент ріндегіауруды ң ү ң афференттімеханизмі

ТКІЗУ ЖОЛДАРЫӨ Афферентті (лат. afferens— келгіш)—организмні сезімә ң м шелеріндепайдабол анж йкетол ынын(импульсін) ү ғ ү қ орталы ж йкеж йесіні м шелеріне, оларда ы қ ү ү ң ү ғ ж йкеү орталы тарына қ ткізу былысыө құ Эфференттік ж йке ү ( лат. efferens —жеткізетін)—миж неә бас аб лімдерді қ ө ң импульстерін б лшы етке, сезімұ қ м шелерінежеткізетінж йкеталшы тары. ү ү қ

Кейбір авторларды пікірі бойынша физиологиялы ң қ ауруды ш т рін ажыратады: ң ү ү Сырт ы ы палдарды серінен пайда болатын. Ол тері қ қ ң ә мен ауыз уысыны шырышты абатында орналас ан. қ ң қ қ Ішкі патологиялы рдістермен байланыс ан. қ ү қ Ж йке ж йесі мен оны афферентті аппаратыны ү ү ң ң б зылуынан пайда бол ан. ұ ғ

Психогенді ауру психологиялы ж не леуметтік қ ә ә жа дайларды серінен туындайды. ғ ң ә

Ауру сезіміні , я ни ноцицептивті импульстарды ң ғ ң ту жолы бірнеше ө кезе дерденң т рады: ұ Трансдукция Трансмиссия модуляция Перцепция

АУРУДЫ ТУ ЖОЛДАРЫ: Ң Ө Бет – жа айма ында ауру сезімі гассер т йініне, қ ғ ү шкіл нервті каудальді ядросына, ү ң таламусты арт ы-орталы ядросына, бас ми ң қ қ б лігіні арт ы – орталы атпарына беріледі. ө ң қ қ қ Ауырсыну импульсы гипоталамус пен таламуска жетіп, ми ыртысы мен қ ретикулярлы формация а ж не ғ ә гипофизарлы-адреналинді реакцияны тудыратын гипофизге сер етеді. Осы ә рдістерді н тижесінде эндогенді пептидтер ү ң ә сырт а б лініп, эндокринді жауапты пайда қ ө ң болуына жа дай жасайды. ғ

За ымдал ан тінні бар немесе жо болуына арай қ ғ ң қ қ ауру сезімі жіктеледі: Эпикритикалы қ Протопатикалы. қ

АУРУДЫ ПАЙДА БОЛУ МЕХАНИЗМІҢ Б лт р ыда. Г. Лабориді тісті аурусезіміні пайда ұ ұ ғ ң ң ң болуынт сіндіретінгипотезасынмысал акелтіруге ү ғ болады. Тістіндеріні ң жо арыд режелі ғ ә тітіркенуі Ж йке ү импульсыны ң пайдаболуы Серотонинні ң б лінуі өМи антамырларыны қ ң спазмы Церебральді гипоксия

Тіс лпасыны 20, 5℅ к лемі нерв талшы тарынан ұ ң ө қ т рады. ұ лпаданервталшы ыгы 2 -т рінажыратады: Ұ ғ ң ү МиелендіА-дельта талшы тар қ Миеленді емес-С талшы тар. қ

Миелендіемес-Сталшы тар-72℅, МиелендіА-дельта-28℅қ райды. МиелендіА-дельтаталшы ынервимпульстерін құ ғ 3 -15 м/сек-та, миелендіемес-Сталшы тар қ 0, 2 -2 м/сек. абылдайды. қ лпадасубодонтобластынервбайламыбар. лпа Ұ Ұ м йізшесінде-49℅, лпаны ортаб лігінде 36℅, бифуркация ү ұ ң ө айма ында-7℅, т бір зегінде-8℅болады. ғ ү ө Предентинайма ынанервэлементтеріаз антай ғ ғ микронмененеді. Алкіреукеденервталшы тарыболмайды. қ Дентинайма ындакездесетінаурусезімі-Брамстром ғ теориясымент сіндіріледі. Субодонтобластыбайламда ы ү ғ нервталшы тарыдеформациясыменж недентин қ ә с йы ты ыны ауысыпотыруменсипатталады. ұ қ ғ ң

Аурусезіміні берілуітуралыекіж йеніайту аң ү ғ болады. А-5 талшы ы ғ ар ылыинформация қ беріледі, ол ауру сезіміні жергілікті, ң тез, эпикрлі екенін аны тайды. Б л қ ұ ж йені экстероцепті ү депатайды С-талшы ы ғ диффузды, за ұ қ созылатын ауру сезімін береді. Б л ұ жа дайда ғ интеррецептивті деп атайды. Ол организмдегі ж не ә тіндердегі патологиялы қ рдістерді ү хабарлайды.

Аурусезіміні пайдаболуын. R. Melzachж не. RWallң ә сын ан“Кіру а пасы”дегентеориядаауруды ұ ғ қ қ ң ж румеханизмінт сіндіреді. ү ү

А ЗАНЫ АУРУ СЕЗІМІНЕ ЖАУАБЫҒ Ң Ж рек- антамыр ү қ ж йесі ү • А жо арылауы, тахикардия, оттегі Қ ғ жеткіліксіздік, миокардты ишемиясы. ң Тынысалуж йесі ү • Тынысты к лемні жо арылауы, қ ө ң ғ гипоксия Ас орытуж йесі қ ү • Сфинктертонусыны жо арылауы, ң ғ ішекті моторикасыны т мендеуі. ң ң ө

Нейроэндокринді ж йеү • Катаболикалы гормондарм лшеріні қ ө ң жо арылап, анаболикалы гормондары ғ қ ң м лшеріні т мендеуі. ө ң ө Иммундыж йе ү • Инфекциялы ас ынуларды жо арылау қ қ ң ғ аупі. қ Ж йке-психикал ү ы статус қ • Нау аск йзеліске шыра ан, бойын рей қ ү ұ ғ ү билеген. А ЗАНЫ АУРУ СЕЗІМІНЕ ЖАУАБЫ Ғ Ң

орытынды: Қ Аурусезімі-физиологиялы рдіс, адам қ ү организміні ор анышрефлексіболыптабылады. ң қ ғ Адамны ОЖЖ-іаурусезіміні белгілібір ң ң де гейін ана абылдайалады. Егердеаурусезімі ң ғ қ олде гейденасыпкететінболса, ор аныш ң қ ғ жауабыретінде. ОЖЖо антос ауыл ойып ғ қ қ импульсті абылдамай ояды. Адамесінентанып қ қ немесешокжа дайынат седі. ғ ү

ПАЙДАЛАНЫЛ АН ДЕБИЕТТЕР: Ғ Ә 1. Т. В. Трегубова “Местное обезболивание в амбулаторной хирургической стоматологии” 2007 жыл. 2. Бараш П. Дж. «Клиническая анестезиология» . 2004 жыл 3. Кассиль Г. Н. «Наука о боли. » 1975 жыл. 4. www. google. kz 5. Сапин М. Р. , Анатомия человека , т. 2, М. , 2001; Ра ышев қ А. , Адам анатомиясы , 2 -т. , 2004 6. Баарт Ж. А. , Бранд Х. С. «Местная анестезия в стоматологии»

НАЗАРЛАРЫ ЫЗ А Ң Ғ РАХМЕТ!