Профессор Рузиддиновтың стоматологиялық колледжі Белсенді зат алмасу Ф 1 К –топ білімгері Қалдыбай Нұрдаулет Алматы-2015
Сабақ мақсаты: зат тасымалдаудың организмдегі маңыздылығын ұғындыру
Сабақтың тезисі Белсенді тасымалдау заттарды концентрациясы аз ортадан көп ортаға қарай, немесе электрлiк потенциалы аз ортадан көп ортаға қарай тасымалдауды атайды. Мұндай тасымалдау, жүйе энергиясы есебiнен жүредi.
Биологиялық жүйелер үшiн белсенді тасымалдаудың алатын орны өте маңызды. Ағзаның өмiр сүруiнiң негiзi болып табылатын концентрациялық, электрлiк, қысымдық градиенттер тек белсенді тасымалдаудың есебiнен пайда болады. Термодинамика қағидаларына сәйкес белсенді тасымалдау ағзаны тепе-тең емес күйде үстап тұрудың бiрден бiр көзi болып табылады, олай болса бұл құбылыс жасушаның өмiр сүруiнiң басты кепiлi
Биологиялық мембрана арқылы белсенді зат тасымалдау иондық сорғыштар (насостар) деп аталынатын ерекше ақуыздар көмегiмен iске асады. Казiрге кезеңде иондық сорғыштардың калий-натрий, кальций және протондық сорғыш деген түрлерi кездеседi.
Белс енді т асымал процес дау сі Гибб с энер ұлғайт гиясын уға алы п келе бұл пр ді, яғни оцесс өз беті алмайд нше ж ы, АТФ үре молеку лалары ның ги есебін ен өте дролиз ді.
Пайдаланған әдебиеттер: 1. Көшенов Б. Медициналық биофизика: оқулық – Алматы, 2008 ж. Сәтбаева Х. К. , Өтепбергенов А. А. , Нілдібаева Ж. Б. Адам физиологиясы. Алматы. : Дәуір, 2005 – 663 бет. 2. Канкожа М. К. Қозғыш ұлпалар физиологиясы. Алматы, 2004. – 78 бет. 3. Арызханов Б. Биологиялық физика, Алматы, 1990.
Назар аударғандарыңызға рахмет!