Презентация Жрек артериялар мен веналарды рылысы жаса сай ерекшеліктері

Гистология кафедрасы СӨЖСӨЖ Тақырыбы: Жүрек, артериялар мен веналардың құрылысы, жасқа сай ерекшеліктері Орындаған: Қуатбаева П. У 306 топ ОМФ Қабылдаған: Нурсейтова К. Т

Кіріспе. Негізгі б лімө. . а) Ж рек, оны рылысы мен дамуы ү ң құ ан тамырлары. Оларды жіктелуі, жалпы Қ ң сипаттамасы б) Артериялар ж не оларды т рлері: ә ң ү в) Веналар ж не оларды т рлері; ә ң ү г) г) Микроциркуляциялы арна тамырлары; қ д) Жас а сай ерекшеліктері; қ орытынды ҚорытындыҚ

Жүрек пен қан тамырлар жүйесі құрамында қоректік және биологиялық белсенді заттар, газдар, метоболизм өнімдері бар, ағзада қанның және лимфаның таралуын қамтамасыз ететін мүшелердің жиынтығы

Ал аш ы ан тамырлары эмбриогенезді екінші аптасында ғ қ қ ң сары уыз апшы ыны абыр асында ы мезинхимадан пайда қ ғ ң қ ғ ғ болады. Сонымен атар қ хорионның рамында ы ан құ ғ қ аралшы тары деп аталатын б лігінде де дамиды. қ өаралшы тары деп аталатын б лігінде де дамиды. қ ө Аралшы та орналас ан мезенхима жасушаларыны қ қ ңАралшы та орналас ан мезенхима жасушаларыны қ қ ң біразынан ал аш ы ан тамырларыны эндотелийі ғ қ қ ң т зіледі. Ал аралшы ты орта б лігіндегі жасушалары ү қ ң ө д гелек пішінге айналып, ал аш ы ан жасушалары тузіледі. өң ғ қ қ рса та ы дамуды шінші аптасында рса тамырлары Құ қ ғ ң ү құ қ рса тан тыс тамырлармен байланысады. ан құ қ Қ тамырларыны одан рі дамуы к рделеніп, денедегі ң ә ү гемодинамикалы да дайлар тамырлар абыр асыны арнайы қ ғ қ ғ ң ерекшеліктеріні пайда болуына сер етеді. ң әерекшеліктеріні пайда болуына сер етеді. ң ә

Т рт б лігіө ө l-l- сол жа ж рекше қ үсол жа ж рекшеқ ү ll-ll- сол жа арынша қ қсол жа арыншақ қ lll- о жа ж рекше ң қ үо жа ж рекшең қ ү l. V- о жа арыншы ң қ қо жа арыншың қ қ ш абаты Ү қш абатыҮ қ Ішкі-эндокард Ортан ы-б лшы етті, миокард ғ ұ қОртан ы-б лшы етті, миокардғ ұ қ Сырт ы-серозды, эпикард қСырт ы-серозды, эпикардқ

1. 1. Эндотелий базальды мембранада орналас ан, жазы қ қ жасушалар 2. Эндотелий асты абаты қабатық А)Борпылда қА)Борпылда қ д некер тін әд некер тінә Б) лкен веналарда Ү миоциттер болады 3. Арнайы эластикалы қэластикалы қ рылымдар құрылымдарқұ Ішкі абаты қабатық Орта ы абаты ңғ қОрта ы абатыңғ қ 1. Негізгі компоненттері миоциттер, жасушааралы зат қжасушааралы затқ 2. Миоцит шо ырлары ғ циркулярлы ба ыттал ан ғ ғба ыттал анғ ғ 3Миоциттер жасушааралы қжасушааралы қ затты синтездеуге атысады қатысадық Сырт ы қСырт ық абатық 1. Борпылда қ д некер тін; ә 2. Тамыр тамырлары; 3. Миоцит шума тары; қ 4. Лимфа капиллярлары мен нерв ба андары ғнерв ба андарығ

Классификациясы : : Эластикалы : кпе сабауы ж не аорта. Оларда қ ө ә эластикалы элементтер к п. қ ө Б лшы етті: сан артериялары жатады. ұ қ Б лшы етті эластикалы : й ы артериялары, ұ қ қ ұ қБ лшы етті эластикалы : й ы артериялары, ұ қ қ ұ қ б анаасты артериялар ұғб анаасты артерияларұғ

II. Ішкі абатық 1. ш абаттан т рады: ү қ ұ 1. 1. эндотелий асты борпылда ққ д некер тін; ә 2. 2. эндотелий 3. 3. эластикалы элементтер қэластикалы элементтерқ Эндотелий асты абаты алын болады; атеросклероз кезінде қ қ холестерин осы абатта жиналады. қ II. Ортан ы абаты ғ қII. Ортан ы абатығ қ 1. 60-70 дейін эластикалы мембраналар қ орналасады, Б л мембраналар концентрлі орналасады ж не ұ ә бір-бірімен жеке талшы тарымен байланысады. Миоциттері аз қ болады , олар элатикалы мембраналарды арасында орналасады. қ ң Оларды шума тары циркулярлы-спиральды ба ыттал ан ң қ ғ ғОларды шума тары циркулярлы-спиральды ба ыттал анң қ ғ ғ IIIСырт ы абаты қ қIIIСырт ы абатық қ 1. Борпылда д некер тіннен рал ан, онда қ ә құ ғ тамырларды тамырлары ңтамырларды тамырларың (( vasa vasorum )) бар.

Ішкі абатық Эндотелий асты абатында ішкі эластикалы мембрана қ қ орналас ан қорналас анқ Ортан ы абаты ғ қОртан ы абатығ қ Миоциттер ж не эластикалы элементтері бірдей м лшерде ә қ өМиоциттер ж не эластикалы элементтері бірдей м лшердеә қ ө Сырт ы абаты қ қСырт ы абатық қ Миоцит шо ыры ғМиоцит шо ырығ Тамыларды тамырлары ңТамыларды тамырларың Борпылда д некер тіні қ әБорпылда д некер тініқ ә адипоцид

I. I. Ішкі абатқ 1. Беткейі эндотелиймен жабыл ан, препаратта атпар ғ қ т рінде к рінеді. ү ө 2. Эндотелий асты абаты жі ішке қ ң 3. Ішкі эластикалы мембрана, иректелген таба ша т рінде қ қ ү 3. Ішкі эластикалы мембрана, иректелген таба ша т ріндеқ қ ү II. Ортан ы абаты ғ қII. Ортан ы абатығ қ 1. К п б лігін жазы б лшы еттерді циркулярлы ө ө қ ұ қ ң шума тары алып жатады. қ М нда эластикалы ж не коллаген талшы тары болады. ұ қ ә қ Сырт ы эластикалы мембранамен аптал ан. қ қ қ ғ III. Сырт ы абаты. қ қ Борпылда д некер тіні. қ ә Миоцит жо , . қ

1. Б лшы етті: ұ қ 2. Б лшы етсізұ қНашар дамы ан ғНашар дамы анғ Орташа дамы ан ғОрташа дамы анғ Жа сы дамы ан қ ғЖа сы дамы анқ ғ 3. Талшы ты қ 3. Талшы тық

Локализация 1. 1. Б л веналар а жатады: ұ ғ Ми абы тары қ қМи абы тарық қ С йек үС йекү К кбауыр өК кбауырө Плацента сетчеткасы 2. М ндай ұ 2. М ндайұ веналар орналас ан м шемен жа сы жал ас анқ ү қ ғ қ

абы шаларҚ қ 1. 1. Ішкі абаты қ Базальды мемранада орналас ан қ эндотелий; 2. Сырт ы абаты қ қ 2. Сырт ы абатық қ ж а борпылда ұқ қж а борпылда ұқ қ д некер лпасы; ә ұ 3. Орта ы ңғ абаты болмайды қабаты болмайдық

Локализация Жо ар ы уысты венағ ғ қ а па шалар Қ қ қа па шаларҚ қ қ Осы типке жататын веналарды ая ы ң ққ б лімдерінде а па шалар болады ө қ қ қб лімдерінде а па шалар боладыө қ қ қ абы шалар Қ қабы шаларҚ қ Ішкі абаты эндотелий ж не қ ә субэндотелийден т рады. ұ Орта ы абаты б лшы ет талшы тары ңғ қ ұ қ қ аз болады. Сырт ы абаты алы болады, тек ана қ қ қ ң қ борпылда д неке тіннен т рады қ ә ұборпылда д неке тіннен т радық ә ұ

1. t. intima (I) эндотелием (1. А) эндотелий асты(1. Б). 2. В t. media (II) – циркуляторлы орналас ан жазы миоциттерқ қ 3. t. externa (III). Борпылда д некер лпасынан қ ә ұБорпылда д некер лпасынанқ ә ұ т рады. ұ 4. кардиомиоцит (2),

Локализация Иы венасы ж не б анаасты веналарық ә ұғ абы шалар Қ қабы шаларҚ қ Ішкі абатық : : эндотелий ж не ә субэндотелийден т рады. ұ Орта ы абаты: ңғ қ миоциттерден т рады. ұ Сырт ы абаты қ қСырт ы абатық қ : борпылда д некер тіні қ ә мен б лшы ет элементтері ұ қмен б лшы ет элементтеріұ қ

Локализация Сан венасы, т менгі уысты вена, шап ө қ венасы абы шалар Қ қабы шаларҚ қ 1. 1. Б лшы етті элементтері барлы ұ қ қ абы шаларда бар қ қабы шаларда барқ қ 2. Ішкі абаты эндотелийасты абатында қ қ орналас ан қорналас анқ Клапандар Сан венасында бар, ал т менгі уысты ө қ венада жо қвенада жоқ

T. intima (1): эндотелий асты (1. А) – миоцит абаты (1. Б), қ TT. media (2): б лшы ет шо ыры ұ қ ғ. media (2): б лшы ет шо ырыұ қ ғ TT. externa (3): бойлай орналас ан қ миоциттер а па шалар(4) : Қ қ қа па шалар(4) : Қ қ қ эндотелиймен аптал ан(4. А), қ ғэндотелиймен аптал ан(4. А), қ ғ Борпылда д некетіні(4. Б), қ ә Жазы миоциттер (4. В). қ

Артериолалар; Венулалар; Капиллярлар; Артерио — венулалы анастомоздарқ

Ішкі абаты: эндотелийқ ішкі эластикалы мембрана қішкі эластикалы мембранақ Ортан ы: 1-2 абат миоцит ғ қОртан ы: 1-2 абат миоцитғ қ Сырт ы: борпылда д некер қ қ әСырт ы: борпылда д некерқ қ ә тіні

Артериола са ылауы(1); ң эндотелиальды жасуша: ядро (2), цитоплазма (3), пиноцитозды к піршік (4) ө митохондрия (5); базальды мембрана (6) Оны ішінде — перфорация (6. А); ң екі жазы б лшы етті клетка(7 қ ұ қекі жазы б лшы етті клетка(7қ ұ қ )). . ядро (8).

Жай типті капиллярлар(А) здіксіз эндотелий ж не базальды мембрана ү ә Фенестрленген тип (Б) – фенестрленген эндотелиймен ж не здіксіз базальды ә ү мембрана, капилляры перфорированного (синусоидты) типа (В).

Жай типті Эндотелиальды клетка, перициттер, контакт, базальды мембрана, адвентициальды клетка. Капиллярларды ткізгіштігі базальды ң ө мембрана а ж не жасушааралы зат а ғ ә қ қ байланысты. Фенестрленген Орналасуы: б йрек шума тарында, ішек ү қ талшы тарында, ішкі секреция бездерінде қталшы тарында, ішкі секреция бездеріндеқ Перфорирленген Са ылаулар, капиллярлар алы ды ы ң қ ң ғ 20-30 нм, олар ызыл кемікте, к кбауырда қ өнм, олар ызыл кемікте, к кбауырдақ ө

Капилляр са ылауың Эндотелильды клетка здіксіз базальды мембрана Үздіксіз базальды мембранаҮ

Посткапиллярлы венулалар (30 мкм дейін) Перициттер к п боладыө Жина ыш венулалар(50 ғ мкм дейін) Жеке миоциттер пайда болады Б лшы етті венулалар ұ қ (100мкм дейін) Орта ы абаты ңғ қ 1-21-2 миоцит, сырт ы абаты қ қ д некер тіні әд некер тініә

Венула (( II )) Эндотелиоцит (1)(1) Борпылда д некерқ ә тіні (2)(2)

Капиллярлар (II) Венула (( II ))

Артериола (( II )) Эндотелиоцит (1)(1) Борпылда д некер қ ә тінтін (2)(2)

Адам міріні н бойында тамырлар рылысы здіксіз ө ң ө құ ү згеріп отырады. ан тамырларыны негізгі ө Қ ң функциональды алыпты ызметі даму м лшерімен отыз қ қ ө жаста то тайды. Одан рі арай артериялар қ ә қ абыр асында абы тарыны алы дауына келіп қ ғ қ қ ң қ ң ә со атын д некер тініні суі бай алады. Эластин типті ғ ә ң ө қ артерияларда б л процесс к штірек к рінеді. Ішкі ж не ұ ү ө ә орта ы абы тарды рамында сульфаттал ан ГАГдар ңғ қ қ ң құ ғ жиналады. пайда болады. Веналарда ы згерістер ғ ө артерияларымен сас. ұқартерияларымен сас. ұқ

60-70 жастан кейін барлы артерияларды ішкі қ ң абы тарында коллаген талшы тарыны сіп алы дауы қ қ қ ң ө қ ң бай алады. Эластинді мембраналар жас л ай ан сайын қ ұ ғ ғ біртіндеп жі ішкере ыдырайды. арт адамдарда ішкі ң Қ ж не орта ы абы тары сіп, онда известтік орлар мен ә ңғ қ қ ө қ липидтерді пайда болуы да бай алады. Сырт ы абы ң қ қлипидтерді пайда болуы да бай алады. Сырт ы абы ң қ қ рамында ы ет жасушаларыны шо ырлары пайда құ ғ ң ғ болады. Веналарда ы згерістер артерияларымен сас. ғ ө ұқболады. Веналарда ы згерістер артерияларымен сас. ғ ө ұқ

Жасы ұлғайған сайын жүрек құрлысы өзгереді. Эндокард және қақпақшалар өзгереді. Эндокардтың борпылдақ дәнекер тіні тығыз дәнекер тінге айналады. Жүрек клапандары фиброзды тіннің нәтижесінде тығыздалады. Жармаларының пішіндері пайда бола бастайды. Сол жақ жүрекше-қарыншалық қақпақтың аорталдық жармалары дами бастайды. 30 жаста қақпақшаларының шеттері қалыңдай бастайды. Жатырішілік құрсақта еміздікше бұлшықеттің саны көп. 1 жаста олар бірігіп , саны азаяды.

25-30 жаста олар: оң жақ қарыншада 2-32-3. сол жақ қарыншада 3-4 қартайған сайын еміздікше бұлшықеттер атрофияға ұшырап ішке қабаттың құрамына кіреді. Жас ұлғайған сайын бұлшықеттің гистоқұрылымы 4 4 кезеңнен өтеді. Ең басты кезең 2-10 жас аралығында. Бұлшықеттердің дамында жыныс жетілу де орын алады. Қартайған кезде бұлшық талшықтарының эластикалық және созылу қасиеті жоғалғандықтан шығару конусы, қуыс веналарының саңылауы, сол жақ құлақша кіреберісі кеңейеді.

Жүректің өлшемі пішіні кішірейеді бірақ бұлықшықет атрофияның күшіне байланысты салмағы өзгермейді. Олар дегенерацияға ұшырауы мүмкін. 6060 жаста дәнекер тін өзгереді: коллаген талшықтары қалыңдайды, құрлымы өзгереді, гиалинизация, ыдырау журеді. Жүректің қартаюы оның тәждік артерияларға байланысты. Себебі ол қоректенуді қамтамасыз етеді.

Қорытындылай келсек, адам балаласы жүрексіз өмір сүре алмайды. Ал жүрек қан тамыры арқылы пайда қоректенеді. Жүректе пайда болған зақымдар арықарай қан тамырларына таралады. Қан тамыры барлық ағзаға таралатындықтан барлық мүшелер мен жүйелердің түрлі зақымдалуына алып келеді. Біз болашақ дәрігер болғандықтан қалыпты жүректің гистологиялық, анатомиялық құрлысын білмей паталогиясын таппаймыз.

1. 1. Интернет желісі: google. com 2. Гистология Ю. И. Афанасьева 2004 Москва 3. Цитология, эмбриология, гистология Ж. О. Аяпова 2007 Алматы 4. О. В. Волкова, М. И. Пекарский Эмбриогенез и возрастная гистология внутренних органов человека 1976ж 5. Заварзин А. А. , Румянцев А. А. Гистология курсы. 1946г

ЗЕЙІН ҚОЙЫП ТЫҢДАҒАНДАРЫҢЫЗ ҮШІН РАХМЕТ!!!