Презентация абылдау блімінде бас миыны комбинерленген жараатымен науаса кмек крсету ерекшел

С. Д. Асфендияров атындағы Қазақ Ұлттық Медицина Университеті Кафедра: Нейрохирургия Тақырыбы: Қабылдау бөлімінде бас миының комбинерленген жарақатымен науқасқа көмек көрсету ерекшелігі. Алматы 2015 ж. Орында ан: Ергашева Ф. ғ Факультет: Жалпы медицина Курс: 5 Тобы: 38-1 Тексерген : Муканов Т. К.

Жоспар • Бас-ми жарақаты. • Бас миының шайқалуы. • Бас миының соғылуы. • Бас миының жаншылуы. • Жұлын жарақаты. • Диогностикасы. • Жедел жәрдем.

Бас- ми жара атық • Бас- ми жара аты(БМЖ)- б л, қ ұ тері абаттарыны , қ ң сі ірлерді , ң ң б лшы еттерді , ұ қ ң с йектерді , сонымен ү ң атар бас миыны , ан қ ң қ тамырларыны ми ң арыншаларыны , қ ң ликвор жолдары мен бас- ми нервтеріні ң механикалы қ за ымдалуымен ж ретін қ ү жина ы т сінік. қ ү •

• Жабы ж не ашы БМЖ- қ ә қ тарын ажыратады. • Жабы БМЖ қ — басты тері ң абатыны немесе қ ң апоневрозыны ң т тасты ыны ұ ғ ң б зылуынсыз ж ретін ұ ү за ымдалу. қ • Ашы БМЖ қ — басс йек ү к мбезіні немесе негізі ү ң с йектеріні сынуымен, ү ң ан кету немесе қ ликвореямен, сонымен атар апоневроз қ за ымдалуымен ж ретін қ ү жара ат. қ •

• Егер миды атты абы ы ң қ қ ғ за ымдалса, ашы жара ат қ қ қ енген жара ат қ деп аталады. Бас ми жара аты қ кезінде лкен ү жартышарлармен атар, қ мірлік ма ызды а залар ө ң ғ мен ж йелерді ызметін, ү ң қ сонымен атар зат қ алмасуды бас аратын ми қ ба анасы да за ымдалады. ғ қ •

Белгілі француз хирургі Птиді кезінен ң бері БМЖ-ны ш негізгі формасын ң ү ажыратады- шай алу қ ( commotio ) , со ылу ғ ( contusio ) , жаншылу ( compressio ). Бас миыны шай алуы ң қ — БМЖ же іл ң т рі, о ан жалпымилы функционалды, ү ғ қ толы айтымды за ымдалулар жатады. қ қ қ Клиникасы кейде те ыс а ө қ қ (бірнеше секунд), кейде 30 минут а дейін қ созылатын естен танумен сипатталады.

Клиникасы • Есін жи асын пациенттерде ло су, бас айналу, ғ қ құ бас ауыру, ретроградты амнезия бай алады. Пациент қ сырт ы тітіркендіргіштерге сезімтал болады, з қ ө жа дайын ба алай алмайды, жиі госпитализациядан ғ ғ бас тартады. К з арашы ыны кішіреюі, лкеюі, ө қ ғ ң ү сі ір ж не тері рефлекстеріні ассиметриясы. Тыныс ң ә ң алу згермеген, ал ашында бозару, сосын ызару ө ғ қ болады. Бас с йегі сынбайды. ү Бас миыны ң шай алуы диагнозымен пациент неврологиялы қ қ стационар а жат ызылуы керек. Нау асты ғ қ қ зембілмен тасымалдау керек. те оз ыш келген Ө қ ғ пациенттерге седативті препараттар та айындайды. ғ

• Бас миыны со ылуы- ң ғ бас миыны шай алуына т н ң қ ә жалпымилы симптомдармен, сонымен атар со ыны қ қ ққ ң орналасуына байланысты оша ты, жергілікті қ симптомдармен сипатталады. Субарахноидальды ан қ йылуы, бас с йек негізі мен к мбезіні сынуы құ ү ү ң сипатталады. Же іл д режелі ң ә со ылуда естен тану бірнеше минуттан ғ 1-2 са ат а дейін созылуы м мкін. ғ қ ү Аз уа ыт а созылатын с йлеу б зылысы, тере қ қ ө ұ ң рефлекстерді ассиметриясы ж не мимикалы ң ә қ мускулатураны парезі аны талады. Менингиальды ң қ симптомдар жара аттан кейін 2-3 аптада жо ала қ ғ бастайды. Субарахноидальды ан йылуы, бас с йек қ құ ү негізі мен к мбезіні сынуы болуы м мкін. ү ң ү

• Орташа д режелі ә со ылуда ғ естен тану бірнеше са ат а ғ қ созылады. Жо арыда атал ан ғ ғ симптомдармен атар жары а қ ққ арашы реакциясыны қ қ ң т мендеуі, кейде нистагм, тыныс ө ж не анайналым б зылысы ә қ ұ бай алады. қ Ауыр д режелі ә бас миыны ң со ылуында естен тану бірнеше ғ т улікке жал асып, сопор ә ғ немесе кома т рінде туі ү ө м мкін. ү Диэнцефало-катаболикалы қ немесе мезэнцефало-бульбарлы қ синдромдар дамуымен сипатталады. •

• • Аурухана а дейінгі этапта ғ бас миы со ылуыны ғ ң д режесін д л аны тау ә ә қ м мкін бола бермейді. Б л ү ұ жа дайда е негізгі белгі- ғ ң басс йек к мбезіні ү ү ң немесе негізіні сынуы, ң шеткі параличтер, басс йек ү нервтеріні за ымдалуы. ң қ Же іл ж не орташа ң ә д режелі бас миы со ылуы ә ғ бар пациенттер нейрохирургиялы қ б лімге, ал ауыр д режелі ө ә со ылумен реанимация ғ ж не интенсивті терапия ә б ліміне жат ызылады. ө қ •

• Бас миыны ң жаншылуы 60% жа дайда бас миыны ғ ң ауыр д режелі со ылуы ә ғ н тижесінде дамиды. ә К п жа дайда ми ө ғ жаншылуы басс йекішілік гематома ү дамуымен(64 %), басс йек к мбезі ү ү с йектеріні ү ң сыны тарымен(11 %), , қ ми ісінуімен(11 %) немесе осы себептерді ң бірігуімен(11%) байланысты. •

• Бұл- жарақат нәтижесінде пайда болған бас сүйегі ішіндегі өршуші патологиялық процесс. Эпидурралды, субдуралды, ми ішілік гематома, мидың мыжылу ошағы, гидрома компенсаторлы механизмнің тежелуін шақырады. Сол кезде басылған ми компрессиясы, ми бағанасының қысылуы мүмкін. Ми симптомдарының жалпы өсуі, жарты шарлы ошақты және бағаналы симптомдарының пайда болуы. •

Диагностика Аурухана а дейінгі этапта бас ғ миы со ылуыны д режесін ғ ң ә д л аны тау м мкін бола ә қ ү бермейді. Б л жа дайда е ұ ғ ң негізгі белгі- басс йек ү к мбезіні немесе негізіні ү ң ң сынуы, шеткі параличтер, басс йек нервтеріні ү ң за ымдалуы. қ Аурухана а дейінгі кезе де ғ ң жаншылу себептері мен гематоманы орналасуын ң аны тау иын. қ қ

Біра , жедел ж рдем бригадасыны д рігері қ ә ң ә пациентте басс йекішілік гематоманы бар ү ң немесе жо ты ын аны тауы керек, йткені қ ғ қ ө б л жа дайда ш ыл операциялы ем жасау ұ ғ ұғ қ шін нейрохирургиялы стационар а ү қ ғ жат ызылуы керек. қ Басс йекішілік гематоманы е ал аш ы ү ң ң ғ қ симптомдары- гомолатералды анизокория (55-75%), контрлатералды гемипарез (15-35%), тере рефлекстерді ң ң ассиметриясы(42%), эпилепсиялы стамалар қ ұ (8-16%), брадикардия(38%).

Анамнездік м ліметтерді ә ң жеткіліксіздігі, пациентті ң адекватты емес шешімі ( аурухана а жатудан бас ғ тарту, сіресе нау аста ә қ алкогольдік мастану бол ан ғ жа дайда ғ ) диагнозды д рыс ұ оймауды себебі болып қ ң табылады. Алкогольдік мастану к йінде ү пациентке БМЖ диагнозын ою иын. Себебі, алкоголь қ қ жара атты клиникалы қ ң қ к ріністерін азайтып немесе ө к шейтіп жіберуі м мкін. ү ү

• На ты диагностика тек қ пациент алкогольдік интоксикациядан айы аннан кейін ққ динамикалы қ ба ылауда ойылады. қ қ К м нді жа дайларда ү ә ғ ателіктерді алдын қ ң алу шін БМЖ ү диагнозы ойылып, қ керекті шаралар ж ргізілуі тиіс. ү •

• ЕМІ БМЖ басс йекішілік гипертензия дамуымен ас ынады. ү қ Басс йекішілік гипертензияны ж не оны салдарыны ү ң ә ң ң алдын алу ма сатымен аурухана а дейінгі кезе де қ ғ ң глюкокортикоидты гормондар мен салуретиктерді олданады. қ Аурухана а дейінгі кезе де венаішіне немесе ғ ң б лшы ет ішіне 30 мг преднизолон енгізеді. ұ қ • Бас миыны шай алуында ш ыл к мек ажеті жо. ң қ ұғ ө қ қ Аса оз ышты кезінде: қ ғ қ 2-4 мл 0, 5% седуксен ерітіндісі(реланиум, сибазон) венаішіне Аурухана а тасымалдау, неврология б ліміне ғ ө

• анайналым б зылысы Қ ұ болма ан жа дайда ғ ғ глюкокортикоидты гормондармен атар ми қ дегидратациясы шін тез сер ү ә ететін салуретиктерді, мысалы, 20-40мг(2-4мл 1% ерітіндісі) лазикс та айында ан тиімді. ғ ғ Басс йекішілік гипертензияны ү ң ауыр сатысында ганглиоблокаторлы қ препараттар олдану а қ ғ болмайды, йткені ж йелік ан ө ү қ ысымы т мендеген жа дайда қ ө ғ ми капиллярларыны ісінген ми ң тінімен басылуына байланысты ми канайналымыны толы ң қ б атталуы м мкін. ұғ ү

• Бас миыны со ылуы мен жаншылуы кезінде: ң ғ Вена а атынас жасау ғ қ Терминалды жа дай дамыса ж рек реанимациясын ғ ү жасау. анайналым декомпенсациясы кезінде: Қ -Реополиглюкин, кристаллоидты ерітінділер венаішіне тамшылатып — ажет болса, 400 мл натрий хлоридіні изотониялы Қ ң қ ерітіндісіне немесе кез- келген бас а кристаллоидты қ ерітіндіге 200 мг допамин осып венаішіне А -ын қ ҚҚ 120-140 мм. с. б. б. де гейде стап т ратындай жылдамды пен ң ұ ұ қ енгізу -Глюкокортикоидты гормондар: 90-150мг преднизолон немесе солу-медрол , немесе 12-16мг бетаметазон(целестон) венаішін

• Бас жарасы болып, одан ан кетіп қ жатса: — жараны шетін антисептиктермен ң деу өң Аурухана а тасымалдау, ғ нейрохирургия б ліміне. Ауыр ө жа дайда- реанимация б ліміне ғ ө тасымалдау. Ес- т ссіз бол ан ү ғ жа дайда: ғ — ауыз уысын арау ж не қ қ ә механикалы тазалау қ — тікелей ларингоскопия жасау Омырт аны мойын б лігінде жазбау қ ө керек! — омырт аны мойын б лімінде бекіту қ ө — трахеяны интубациялау — тыныс жетіспеушілігі болса оттегі беру Опиаттарды енгізуге болмайды!

Жұлын жарақаты • Бұл- қайтымсыз процесс, жұлынның заұымдалуымен, жұлын сұйықтығының өзгеруімен немесе қантамырларының, қаптаған қабаттарының бұзылуымен көрінеді, бұл жартылай немесе толық өткізгіштігінің бұзылуымен көрінеді. Түрлері: • Ашық және жабық; • Енген және енбеген субдуральным пространством ; • Жұлын өткізгіштігі нің бұзылуымен және бұзылмауымен; •

• Ж лынды шок- ж лынны ерекше жа дайы, за ұ қ ұ ң ғ ұ қ ж не аса к п тітіркеу себесінен ж лын ә ө ұ жасушаларыны ызметіні лсіреуі ж не то ауына ң қ ң ә ә қ келеді. ә • Клиникасында: парездер, параплегия, анестезия ж не гипостезия, жасбас астауында ы а заларды ә ғ ғ ң ызметіні б зылысы. қ ң ұ • Ж лынны со ылуы- ж лын ба анасыны жабы ұ ң ғ ұ ғ ң қ за ымдануындаж не айтымсыз морфалогиялы қ ә қ қ згерістер ретінде некроз, ан йылу ретінде ө қ құ к рінеді. Сонымен атар ж лынды шокпен ө қ ұ қ к рінеді. ө • Б л ж лын ткізгіштігіні рт рлі д режеде ұ ұ ө ң ә ү ә за ымдануымен к рінеді. Ж лын с йы ты ын қ ө ұ ұ қ ғ тексергенде ан аралас болады, қ субарахноидальды кеңістікке қанқұйылады.

• Жедел 2-3 к нү. : ж лынды ұ қ шок кезіндегі к рініс. ө • Ерте период 2-3 апта а ғ созылады: ж лын ұ ткізгіштігіні б зылысы ө ң ұ рт рлі айма та. ә ұ қ • Аралы период қ 2-3- а дейін: ғ ж лынды шокты белгілері ұ қ ң толы жожойылуымен, ж лын қ ұ за ымдануыны шынайы қ ң к рінісі білінеді. ө • Кеш период 3-4 айдан бастап белгісіз уа ыт а дейін: қ қ • ж лын ызметіні баяу ұ қ ң алпына келеді. қ • Жедел ж рдем д рігерлері ә ә ж лын жара атыны шокты ұ қ ң ұ жа дайда ы к рінісін к реді. ғ ғ ө қ •

Омырт аны жара аты бол анда ж лын қ ң қ ғ ұ за ымданба ан кездегі жедел ж рдем: қ ғ ә — баралгин, 5 мл к/т немесе б/тке; • — анальгин 50 %, 2 мл к/т; • — азотты ауа 2: 1 қатынасында наркоз аппараты арқылы маскамен беру; • — аутоанальгезия триленмен: 0, 4 об % в газоды-наркотикалық қосындыны «Трилан » немасе «Трингал » аппа раты арқылы беру ; • — мойынға шина салу; • — ақырындап науқасты зеңбілге жатқызу ; • — травматологиялық немесе нейрохирургиялық бөлімшеге жеткізу. •

Омырт аны жара аты бол анда ж лын қ ң қ ғ ұ за ымдан ан кездегі жедел ж рдем: қ ғ ә Пневматорокс серінен бол ан тыныс алу ә ғ жетіспеушілігін кезінде: б ана орта ы сызы ымен ұғ ңғ ғ 2-ші абыр а аралы ты пункция немесе қ ғ қ катетепризация жасау. Гематоркс кезінде: 6-7 абыр а аралы ын арт ы қ ғ ғ қ аксилярлы сызы тан пункция немесе катетеризация қ қ жасау; • Жо ар ы тыныс туін амтамасыз ету; ғ ғ ө қ • Эндотреалды интубация немесе коникотамия жасау; • 40-50 рет/мин немесе 10 рет/мин дем алса ЖЖ Ө аппаратына осу керек. қ • Ашы жара аттан анды то тату ж не та у. қ қ қ ә ң

• АҚҚ 90мм. с. б. б. төмен және қан тоқтамағанда: • — полиглюкин, HAES — steril , полиионжы етітінділер (дисоль, трисоль, хлосоль, ацесоль, Гартман ерітіндісі. ); • — вазопрессорлар (норадреналин, мезатон. )— 1, 0-3, 0мл • — метилпреднизолон к/т — 30-40 мг; • — баралгин, 5 мл к/т; • — азотты ауа 2: 1 қатынасында наркоз аппараты арқылы маскамен беру; • — аутоанальгезия триленмен: 0, 4 об % в газоды-наркотикалық қосындыны «Трилан » немасе «Трингал » аппа раты арқылы беру ; • — кеталар, 2 мг/кг к/т немесе б/тке 4, 6 мг ; • — седуксен (реланиум, медозолан), 0, 2 мг/кг + натрий оксибутират 60-80 мг/кг к/т (2 сағат тасмалдау керек болған жағдайда); — мойынға шина салу; • — ақырындап науқасты зеңбілге жатқызу ; • — травматологиялық немесе нейрохирургиялық бөлімшеге жеткізу.