Пайдалы қазбаларды пайдалану
САБАҚТЫҢ ТАҚЫРЫБЫ: ПАЙДАЛЫ ҚАЗБАЛАРДЫҢ ӘЛЕМДІК ҚОРЛАРЫ ОҚУ МАҚСАТЫ: • КАРТА КӨМЕГІМЕН ТҮРЛІ ПАЙДАЛЫ ҚАЗБАЛАРЫНЫҢ ӘЛЕМДІК ҚОРЛАРЫНА, ЭКОНОМИКАЛЫҚ ҚҰНДЫЛЫҒЫМЕН ҚОСА, ЖАЛПЫ ЖӘНЕ САЛЫСТЫРМАЛЫ БАҒА БЕРУ
«Экономикалық құндылық» ұғымы Құндылықтар — бір заттың маңыздылығы, пайдалылығы. Құндылықтар жүйесі адамның күнделікті қоғамдық не жеке тұрмыстық бағдарында, оның айналасындағы заттар мен құбылыстарға қарым-қатынасының орнауында орын алады.
Литосфера және адам әрекеті Дағдылар Талдау Карталарды пайдалана отырып, түрлі пайдалы қазбалардың дүниежүзілік өндірісіне, соныме н қоса, оларды ң Атластармен жұмыс. Атластар көмегімен оқушылар дүниежүзінің картасында басты пайдалы қазбаларының ең ірі үш өндірушілерін белгілеу керек. Экономикалық маңыздылық көзқарасы тұрғысынан оқушылар келесі сұрақтарды қарастыру керек: Олардың таралу заңдылықтарында ең маңыздысы не? Осындай таралу заңдылықтардың себебі неде? Оқушы жалпы өндіріс көлеміндегі үлес-салмақты көрсету үшін шеңберлі диаграмма немесе гистограмма сала алады. Мұғалім оқушылармен бірге «экономикалық құндылық» деген ұғымның мағынасын талқылау керек. Пайдалы қазбаларды тұтыну. Оқушылар атқару керек: 3 маңызды пайдалы қазбаны таңдап алу керек. Пайдалы қазбалардың әрқайсысы бойынша қандай елдер олардың басты тұтынушысы болып табылатындығын зерттеу керек. Адамдар осы пайдалы қазбаларды не үшін пайдаланатындығын анықтау керек. экономикалық құндылығына жалпы және Ағымдағы қорлардың неше жылға жететіндігін бағалау керек. салыстырмалы баға беру. Жетістік критерийлері Егер төмендегі жетістік критерийлерін орындаса, оқушы оқу мақсатына жетеді Пайдалы қазбалардың таралу қорларына экономикалық баға береді Пайдалы қазбалардың қорларына салыстырмалы баға береді Картадан маңызды пайдалы қазбалардың таралуын анықтайды
• Пайдалы қазбаларды қолдану саласы бойынша 5 топқа бөледі: • I топ – отын-энергетикалық минералды заттар (көмір, мұнай, табиғи газ, шымтезек, тақтатас, уран); • II топ – металдар кендері: қара (темір, хром, марганец) , түсті (мыс, алюминий, мырыш, қалайы, қорғасын), сирек (ванадий, германий және т. б. ), бағалы (алтын, күміс, платина); • III топ – химиялық шикізат: күкірт, калий тұздары, апатиттер, фосфориттер; • IV топ – құрылыс материалдары, жасанды және бағалы тастар (гранит, мәрмәр, яшма, агат, алмаз және т. б. ); • V топ – гидроминералды пайдалы қазбалар (жерасты тұщы сулары және минералды сулар).
Терминдермен жұмыс Пайдалы қазбалар Табиғи күйінде немесе байытылғаннан кейінгі минералдық заттар Шымтезек Батпақ жерлерде толық ыдырамаған өсімдік қалдықтарынан түзілетін жанғыш, пайдалы қазбалар. Тақтатас Кварц түйіртпектерінің өте ұсак кварц түйіршіктерімен жымдасуы нәтижесінде қалыптасатын, тау жынысы
• Пайдалы қазбалардың таралу заңдылықтарында ең маңыздысы не? • Осындай таралу заңдылықтардың себебі неде?
Р = З/Н, Р – ресурстармен қамтылу жан басына шаққанда, З – қоры, Н – мемлекеттің халық саны
Мұнайды өндірудегі ОПЕК бойынша елдер көрсеткіштері № 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Өндіру мың бар/күн Страна Сауд Аравия Россия США КХР Ирак Иран БАӘ Кувейт Венесуэла Бразилия 10192, 6 10111, 7 9430, 8 4273, 7 3504, 1 3151, 6 2988, 9 2858, 7 2653, 9 2437, 3
Ой талқы Сауд Арабиясы күніне 10192, 6 мың/бар мұнай өндіреді, әлемде 1 баррель мұнайдың құны 47 долларға тең. Жылына Сауд Арабиясы қанша баррель мұнай өндіреді және оның құны қаншаға тең? Осы құн елдің экономикасына қалай әсерін тигізеді? Франция күніне 16, 7 мың/бар мұнай өндіреді, әлемде 1 баррель мұнайдың құны 47 долларға тең. Жылына Франция қанша баррель мұнай өндіреді және оның құны қаншаға тең? Осы құн елдің экономикасына қалай әсерін тигізеді?
Оқушылар атқару керек: 1. 3 маңызды пайдалы қазбаны таңдап алу керек. 2. Пайдалы қазбалардың әрқайсысы бойынша қандай елдер олардың басты тұтынушысы болып табылатындығын зерттеу керек. 3. Адамдар осы пайдалы қазбаларды не үшін пайдаланатындығын анықтау керек. 4. Ағымдағы қорлардың неше жылға жететіндігін бағалау керек.
Үй тапсырмасы Елдің аты Мұнайды күніне Елдің аты қолдану баррель Мұнайды күніне қолдану баррель АҚШ 20, 800000 Танзания 25. 000 ЕО 14, 550, 000 Сомали 5. 000 Жапония 5. 353. 000 Мали 5. 600 Канада 2. 290. 000 Нигер 5. 450 Бразилия 2. 100000 Намибия 18. 400
Рефлексия /5 минут/ Сабақты толықтай меңгердім. Кей түсінбеген тұстарым. . . . Осы тақырып төңрегінде білгім келеді. . Сабақ барысында ең ұнаған тұстары Әлсіз тұстары Ұсынысыңыз
Карталарды пайдалана отырып, түрлі пайдалы қазбалардың дүниежүзілік өндірісіне, сонымен қоса, олардың экономикалық құндылығына жалпы және салыстырмалы баға беру оқу мақсаты бойынша БАҒАЛАУ ПАРАҒЫ Дағдылар: Жұп қатысушыларының аты-жөні: (егер дағдыларға толық жетсе + таңбасы, жартылай жетсе ± таңбасы қойылады) 1. ______________________ 2. _____________________ 3. _____________________ 4. _____________________ 5. _____________________ Талдау және зерттеу Пайдалы қазбалардың Үй жұмы-сын таралу қорларына сұрау экономикалық баға береді (ҰПАЙ) Пайдалы қазбалардың қорларына салыстырмалы баға береді Қолдану Картадан маңызды пайдалы қазбалардың таралуын анықтайды Жұптардың БАҒАЛАУЫ «_____»
Скачать презентацию Пайдалы қазбаларды пайдалану САБАҚТЫҢ ТАҚЫРЫБЫ ПАЙДАЛЫ ҚАЗБАЛАРДЫҢ
5-6 сабак 9 кл.pptx