Özofagus Klinik Anatomi ve Fizyolojisi Dr Amin BANİTAHMASEB

Özofagus Klinik Anatomi ve Fizyolojisi Dr. Amin BANİTAHMASEB

• İçten dışa doğru: Tunica Mukoza (çok katlı yassı epitel) Tela submukoza Tunika Muskularis Tunika Adventisya • SEROZASI YOKTUR.

• Özofagus farinksten mideye kadar uzanan 23 -25 cm. uzunluğunda müsküler kanaldır. • Krikoid kartilaj alt kenarı hizasından C 6 vertebra düzeyinde başlayıp T 10 -11 hizasında midenin pars cardiaca’sında sonlanır.

vÖn kesici dişlerden pars cardiaca’ya kadar olan mesafe 2 yaşında 23 cm 9 yaşında 33 cm 12 yaşında 35 cm Yetişkinde 40 -42 cm’dir. Bu uzaklıklar endoskopik incelemelerde önem taşır. Endoskopide gerçek uzunluk +15 cm.

Özofagus’un darlıkları ve genişlikleri • 3 anatomik 3 fonksiyonel darlık ve 3 tane de genişliği vardır. • Fonksiyonel darlıklar ancak grafilerde veya endoskopik incelemelerde görülebilir.

Anatomik darlıklar • Constrictio pharyngoesophagealis: en dar yeri (1. 4 cm). Farengoözef. Sf. • Constrictio bronchoaortica: trakea bifürkasyonu hizasında sol ana bronşu çaprazladığı yerdedir (1. 5 -1. 7 cm). • Constrictio diaphragmatica oesophagei: Hiatus Özf. u geçtiği yer (1. 6 -1. 9).

Fonksiyonel darlıklar • Angustia Pharyngoesophagealis: Sahip olduğu sfinkter nedeni ile aynı anda fonksiyonel bir darlık oluşturur. • Angustia aorticaoesophagei: Kesici dişlerden 21 -22 cm ilerde, T 4 hizasında arcus aortae’yi çaprazladığı yer. • Angustia abdominalis: Mideye girmeden önce 2 -3 cm bölümdür.

Özofagus genişlikleri Üst genişlik 1. 9 cm Alt genişlik 2. 2 cm Mediasten yağlıgözeli doku içinde Serbest hareketlidir.

Özefagus darlıkları 1 -Krikofaringeal 2 -Trakea bifurkasyonu arkasında (T 4 vert. bronkoaortik darlık) 3 -Hiatustan karın boşluğuna geçtiği nokta (diyafram seviyesi)

• Pars cervicalis 5 -8 cm • Pars thoracica 15 -18 cm • Pars abdominalis 1 -3 cm Vertikal seyreden bir organ. Boyun alt kısmında sola doğru , göğüs boşluğunda(T 7) sağa doğru iki kıvrım yapar. Servikal özofagustaki zenker divertikülüne boynun sol tarafından ulaşılır

Özofagusun Topografisi q. PARS CERVİCALİS: Ø Cart. Cricoidea’nın alt kenarından İnc. Jugularis’ekadar uzanan bölüm. (C 6 -T 2). Ø 0, 5 – 0, 75 cm sola kayar. Ø Önde trakea, arkada fascia prevertebralis. Ø Yanlarda tracheo-oesophageal olukta n. laryngeus recurrens’ler, Vagina carotica. Solda tiroid sol lob ile komşu.

q. PARS THORACİCA: T 2 -T 10 kadar Ø Üst Mediastinumda trakea ve vertebra arasında yer alır. Ø 1/3 üst bölüm: Trakea’nın solunda yer alır. Ø Önünde ACCs, N. Larengeus Recurrens, Ø Arkasında collumna vertebralis Ø Solunda ductus thoracicus ve ASS yer alır.

Ø 1/3 orta bölüm: T 4 hizasında , arcus aorta özf. Önünde ve solunda yer alır. Ø T 5 seviyesinde önünde sol ana bronş yer alır. Ø Solda N. Vagus sin. , aorta thoracica Ø Arkada Ductus thoracicus ve prevert. yağ dokusu, Ø Sağda N. Vagus dex. Ve V. azygos bulunur.

Ø 1/3 alt bölüm: Ø Önde N. Vagus sin. Ve Pericardium Ø Sağda N. Vagus dex. , V. azygos Ø Arkada. T 8 seviyesinde aorta thoracica özefagusun arkasında yer alır. özefagus ve vertebra gövdeleri arasında Duktus torasikus , V. azygos , İnterkostal arter ve venler bulunur.

q. PARS ABDOMİNALİS: Ø Hiatus oesophagus’tan ostium cardiacum’a kadar uzanan, 2 cm uzunluğundadır. Ø Tunica serosa (periton) ile kaplıdır. Ø Önde truncus vagalis ant. Ø Arkada truncus vagalis post. ve diaphragma’nın crus sinistrum’u yer alır.

Özofagus lümeni • Boş özf. transvers lümeni yassılaşmış bir tüp şeklindedir. • Alt kısmında lümen kesiti yıldız şeklindedir.

Bozuk para gibi yassı yabancı cisimler özefagus içinde koronal planda yerleşir. En iyi ön arka radyografilerde görülür. Trakeada bozuk paralar herhangi bir konumda bulunabilir.

Özofagus duvarının musküler katmanları • İç musküler katman: sirkülerdir ve spiral olarak düzenlenmiştir. • Dış musküler katman: longitudinaldir. • Krikoid kıkırdağın arka yüzünün iç yan kenarına tendon benzeri bir yapıyla tutunur. özefagus arka duvarında sadece sirküler kas tabakasından oluşan bir alan mevcut(Laimer-Haeckerman alanı)

• Laimer-Haeckerman alanı sadece tek kat kas tabakası olduğundan endoskopi sırasında en sık perfore olan bölgedir. İatrojenik perforasyon laserasyon

Özofagus kas tipleri • Üst 1/3 : İstemli çizgili kas • Orta 1/3 : İstemli çizgili kas ve düz kasların karışımı • Alt 1/3 : Düz kastan oluşur.

Özofagusun inervasyonu • N. Vagus ve sempatik trunkus • Sağ N. Rekürrens subklavian arterin etrafından geçer. • Sol sinir aort kavsinin etrafından döner. • Her iki sinir trakeoözefageal oluk içinde larenkse doğru çıkar. • Her iki akciğer bazalinin altından iki sinir özefagus çevresinde bir pleksus oluşturarak innerve eder.

• İlk pleksus iç ve dış musküler tabakalar arasında, ikinci pleksus da submukozal tabakada bulunur. • Bu iki pleksus Vagus’tan lif alır. • Lifler: ü Özefagus duvarındaki kaslar ü Submüköz tabakada dağılmış bezler ü Mukozal tabakanın reseptörlerine dağılır. • Ggl. dan ayrılan dallar postganglionik sempatik ve afferent lifleri içerir.

Özofagusun damarlanması q Arterler: Ø Servikal özefagus: inferior tiroid arter Ø Torasik özefagus: ü Bronşiyal arterler ü İnterkostal arterler ü Torasik aort Ø Abdominal özefagus: sol gasterik arter sol inferior frenik arter

q Venler: arterlere eşlik eder servikal özfagusta inferior tiroid vene, torakal özefagusta azigosa dökülür. Azigos sisteminin dalları ve portal sistem arasindaki anastomozlar portal obstrüksiyon olduğu durumda kollateral dolaşım sağlar ve varislere neden olabilir.

Özofagus Lenfatik Drenajı • Üst özofagus: Alt derin servikal nodlara • Orta özofagus: Arka mediyastinal nodlara • Alt özofagus: Preaortik nodların çölyak grubuna drene olur. • Lenfatik drenaji paratrakeal lenf nodlarına olup farenks lenfatikleri ile birleşip internajuguler nodlara veya aşağıda üst mediasten nodlarına drene olurlar. Trakeanın transmural penetrasyonu geç devrede olur.

Özofagus Fizyolojisi • Özofagusun primer fonksiyonu besinlerin farenskten mideye geçişini sağlamaktır. • İkinci görevi ise mide içeriğinin istemsiz regürjitasyonunu önlemektir.

Özofagus bozuklukları normal özofagus fonksiyonuna yardım eden 4 ana komponente bağlı olarak gelişir • • Üst uçta krikofarengeal sfinkter Özofagusun muskuler tabakası Özofagus mukozası Kardianın sfinkter mekanizması Özofagus Sindirim ve emilimde önemli bir rol oynamaz.

• İstarahat durumunda sfinkter kontrakte olur ve yaklaşık 30 mm. Hg basınç oluşturur. Yutma sırasında relaksasyon olur.

Normal özofagus sfinkteri

• Yutmanın 1. Oral 2. Farengeal 3. Özofageal Fazları vardır.

Servical spine hastalığı

Özefagus Kanseri

• Özofagus başı kanserinde sigara alkol akalazya, plummer vinson sendromu nitrosaminler predispozan faktörlerdir. Komşu organ kanserleri ör. Hipofarenks kanseri özofagusa ilerleyebilir. En çok yassı epitel kanserigörülür. Adenokanser gasteroözefageal bileşkede gasterik mukozadan yada özefagus epitelindeki müköz glandlardan oluşur

• Barett özofagusta uzun süreli özofageal reflü şikayeti olanlarda kolumner epitelde adenokanser olabilir. • Gör hastaların %5’inde Barett özf. gelişir. Bunun %5’inde malignansi çıkabilir.

• TIS • Tümör özefagusu 5 cm uzunluğuna veya daha az tutuyor ve obstrüksiyon uapmamışsa , transmural yayılım yoksa T 1 dir. • T 2’de tümör %cm’den daha geniştir. Ekstraözefageal yayılım yoktur. Obstrüksiyon yapmamıştır. T 3 ‘de tümör özofagus dışına yayılmıştır. • N 0 palpabl lenf nodu yoktur. N 1 mobil, tek taraflı nod. N 2 bilateral mobil lenf nodları yer alır. Lenf nodları fiksedir. (Johnson, 1993)

Servikal özf. kanseri klasifikasyonu (AJCC 1988) • • Tx primer tümör değerlendirilemiyor. T 0 primer tümör yok. Tis insitü kanser. T 1 TM submukozaya invaze. T 2 TM musküler tabakaya ilerlemiş T 3 Adventisya tutulumu var. T 4 TM komşu yapılara invaze.

Özofageal Halka

Baret Özofagusu

cmv

Herpes

Divertikülüm

Fistül

Polip

Reflü

Strüktür

Yabancı cisim