ОЖА АХМЕТ ЯСАУИ Қ АТЫНДА Ы ХАЛЫ АРАЛЫ

ОЖА АХМЕТ ЯСАУИ Қ АТЫНДА Ы ХАЛЫ АРАЛЫ Ғ Қ Қ АЗА — Т РІК УНИВЕРСИТЕТІ Қ Қ Ү HOCA AHMET YESEVI ULUSLARARASI TURK-KAZAK UNIVERSITESI Медицина факультеті Та ырыбы: қ Дені сау балаларды диспансерлік ба ылау. қ Орында ан: Сабит А ғ абылда ан: Қ ғ Тобы: ЖМ – 504 Қ

Дені сау 1 жас а дейінгі балаларды қ диспансерлік ба ылау қ АРНАЙЫ МАМАНДАРДЫ БАЛАЛАРДЫ ТЕКСЕРУІ: АЛ АШ Ы АЙДА , 1 -ЖАСТА БАЛА ЕМДЕУ 3 -РЕТТЕН КЕМ Ң Ғ Қ ЕМЕС, КЕЙІННЕН АЙЫНА 1 РЕТ; ХИРУРГ (ОРТОПЕД, ОФТАЛЬМОЛОГ, НЕВРОПАТОЛОГ, ОТОЛАРИНГОЛОГ. ПРОФИЛАКТИКАЛЫ ТЕКСЕРІСТЕРДЕ: БАЛАНЫ К Н Т РТІБІ, БАЛАНЫ ТАМА ТАНУЫНА, МАССАЖ Қ Ң Ү Ә Ң Қ Ж РГІЗІЛУІНЕ , ДЕНЕ ШЫНЫ ТЫРАТЫН ЖАТТЫ УЛАР А, Т РБИЕ БЕРУ Ж НІНДЕ Ү Қ Ғ Ғ Ә Ө СЫНЫТАР, МЕШЕЛДІ , АНЕМИЯНЫ АЛДЫН-АЛУЫНА, ТАМА ТАНУДЫ СОЗЫЛМАЛЫ Ұ Ң Ң Қ Ң Б ЗЫЛЫСТАРЫНА, Ж ПАЛЫ АУРУЛАР А ЕРЕКШЕ М Н БЕРІЛІП, КЕ ЕСТЕР АЙТЫЛАДЫ. Ұ ҰҚ Ғ Ә Ң БАЛАНЫ ЖАЛПЫ ЖА ДАЙЫНА БА А БЕРГЕНДЕ: БАЛАНЫ ДЕНЕ САЛМА Ы МЕН БОЙ Ң Ғ Ғ Ң Ғ ЗЫНДЫ ЫНА, КЕУДЕ Ж НЕ БАС ЩЕ БЕРІНЕ, Ж ЙКЕ-ПСИХИКАЛЫ Ж НЕ ФИЗИКАЛЫ ДАМУ Ұ Ғ Ә Ң Ү Қ Ә Қ ЖА ДАЙЫНА, ТІСІНІ ЖАРЫП ШЫ УЫНА, ЗІН- ЗІ СТАУЫНА, С ЙЕК-Б ЛШЫ ЕТ Ж ЙЕСІНЕ , ІШКІ Ғ Ң Ғ Ө Ө Ұ Ү Ұ Қ Ү А ЗАЛАР , БЦЖ ВАКЦИНАСЫНАН КЕЙІНГІ АЛДЫ РЕАКЦИЯНЫ, ТУА ПАЙДА БОЛ АН АУРУЛАР МЕН ДАМУ Ғ Қ Қ Ғ А АУЛЫ ТАРЫНА ЕРЕКШЕ М Н БЕРІЛЕДІ. Қ Қ Ә ОСЫМША ЗЕРТТЕУ ДІСТЕРІНЕ: АЙЫНА 1 РЕТ АНТРОПОМЕТРИЯ ЖАСАУ, АННЫ Ж НЕ З РДІ Қ Ә Қ Ң Ә Ә Ң КЛИНИКАЛЫ ТАЛДАУЫ 3 АЙЛЫ Ж НЕ 1 ЖАСТА Ы БАЛА А ЖАСАЛАДЫ. Қ Қ Ә Ғ Ғ БАЛАНЫ ЖАЛПЫ ЖА ДАЙЫНАЖ НЕ ОСЫМША ЗЕРТТЕУ ДІСТЕРІНЕ АРАП Д РІГЕР БАЛАНЫ Ң Ғ Ә Қ Ә Ң ДЕНСАУЛЫ ЫНА , Я НИ , ФИЗИКАЛЫ Ж НЕ Ж ЙКЕ –ПСИХИКАЛЫ ЖА ДАЙЫНА, ШЫ УЫНА, ЗІН- ЗІ Ғ Ғ Қ Ә Ү Қ Ғ Ғ Ө Ө СТАУЫНА, АЛЫПТЫДАН ФУНКЦИОНАЛДЫ Ж НЕ ОРГАНИКАЛЫ Б ЗЫЛЫСТАРДА БАР Ұ Қ Ә Қ Ұ Ң –ЖО ТЫ ЫНА, БАЛАРДЫ ДЕНСАУЛЫ ТОБЫН АНЫ ТАП, КЕРЕК БОЛСА, АУРУДЫ ПАЙДА БОЛУЫНА Қ Ғ Ң Қ Қ Ң КЕЛЕТІН АУІП – АТЕР ТОБЫН АНЫ ТАП, БА А БЕРЕДІ Ж НЕ АЛДЫН-АЛУ Ж НЕ ЕМДЕУ ШАРАЛАРЫН Ә Қ Қ Қ Ғ Ә Ә ЙЫМДАСТЫРАДЫ. Ұ

Дені сау 2 жаста ы балаларды ғ диспансерлік ба ылау. қ Арнайы мамандарды балаларды тексеруі: то сан сайын 1 рет педиатр ба ылауы; стамотолог к рсеткіштерге с йкес. ң қ қ ө ә Профилактикалы тексерістерде: баланы к н т ртібі, гимнастика ж не денді сауы тыру а арнал ан шаралар, т рбие қ ң ү ә ә қ ғ ғ ә беру ж нінде сынытарды ада алау, мешелді алдын-алуына, мектепке дейінгі мекемелерге дайындау. ө ұ қ ғ ң Баланы жалпы жа дайына ба а бергенде: баланы дене салма ы мен бой зынды ыны динамикасына, тіс ң ғ ғ ң ғ ұ ғ ң формуласына, психомоторлы дамуына, зін- зі стауына, тері жамыл ысыны жа дайына, с йек-б лшы ет ж йесіне ө ө ұ ғ ң ғ ү ұ қ ү , ішкі а заларыны жа дайына назар аударылады. ғ ң ғ осымша зерттеу дістері: то санына 1 рет антропометрия жасау, жалпы ан , з р талдауы ж не рттар а талдау Қ ә қ қ ә ә құ ғ жылна 1 рет жасалады. Баланы бала ба ша а бейімделуіне болжам жасалады. Диспансерлік ба ылау н тижесіне ң қ ғ қ ә с йкес бала денсаулы ына кешенді т рде ба а беріліп, алдын-алу жен емдеу шаралары ж ргізіледі. ә ғ ү Алдын-алу ж не емдеу шаралары бір жаста ы балалардыкіне сас, сонымен атар мектепке дейінгі мекемелерге ә ғ ұқ қ арнайы дайынды ж ргізіледі. қ ү Диспансерлік ба ылауды тиімділігін: психомоторлы ж не физикалы даму к рсеткіштері, клиникалы талдау қ ң ә қ ө қ н тижелері мен ауруларды жиілігі , бала-ба ша а бейімделуіні ауырлы д режесіне с йкес ба а беріледі. ә ң қ ғ ң қ ә ә ғ

Дені сау 3 жаста ы балаларды ғ диспансерлік ба ылау. қ Арнайы мамандарды балаларды тексеруі жарты жылда 1 рет педиатр ң ба ылауы; офтальмолог, невропатолог, стамотолог, хтрург, ортопед, отоларинголог жылына 1 рет. қ Профилактикалы тексерістерде: баланы к н т ртібіне, тама тануына, т рбиесіне назар аударылады. қ ң ү ә қ ә Баланы жалпы жа дайына ба а бергенде: баланы дене салма ы мен бой зынды ыны динамикасына, тіс ң ғ ғ ң ғ ұ ғ ң формуласына, психомоторлы дамуына, тері жамыл ысыны жа дайына, лимфа ж йесіне, аран а, омырт а ғ ң ғ ү ғ қ ба анасына, майтабанны бар-жо ты ына, ішкі а заларыны жа дайына ; ғ ң қ ғ ғ ң ғ осымша зерттеу дістері: антропометрия жасау, к з ыра ылы ын аны тау, жалпы ан , з р талдауы ж не Қ ә ө қ ғ ғ қ қ ә ә рттар а талдау жасау. құ ғ Диспансерлік ба ылау н тижелеріне с йене отырып, бала денсаулы ына кешенді ба а беріліп, алдын-алу қ ә ү ғ ғ ж не емдеу шаралары ж ргізіледі. ә ү Негізгі алдын-алу ж не емдеу шаралары : т рбие ж мысын йымдастыру, жасына с йкес тама тану, ә ә ә ұ ә қ гимнастика, дене шыны тыру. қ Диспансерлік ба ылауды тиімділігін : психомоторлы ж не физикалы даму к рсеткіштері, клиникалы қ ң ә қ ө қ талдау н тижелері мен ауруларды жиілігі. ә ң

Дені сау 4 -7 жас а дейінгі балаларды қ диспансерлік ба ылау қ Арнайы мамандарды балаларды тексеруі: жылына 1 рет педиатр ба ылауы; ң қ офтальмолог, невропатолог, стамотолог, ортопед, отоларинголог 5 жасында ж не мектепке барар ә алдында-к рсеткіштерге с йкес. . ө ә Профилактикалы тексерістерде: баланы к н т ртібіне, тама тануына, т рбиесіне, мектепке дайынды шараларына, қ ң ү ә қ дене шыны тыруына назар аударылады. қ Баланы жалпы жа дайына ба а бергенде баланы физикалы дамуына, соны ішінде омырт а ба анасына, ң ғ ғ ң қ ғ майтабанны бар-жо ты ына , к з ж не есту ыра ылы ын зерттеу, антропометриялы к рсеткіштерге, психикалы ң қ ғ ө ә қ ғ ғ қ ө қ денсаулы ына ( вегетативты статус, эмоциональды статус, психомоторлы т ра тылы ) араныны жа дайы, тісіні , ғ ұ қ қ ң ғ ң ішкі а заларыны ( нерв-психикалы дамуы дені сау бала кабинетінде аны талады ) жа дайына назар аударылады. ғ ң қ қ ғ осымша зерттеу дістері: жалпы ан , з р талдауы ж не рттар а талдау жасау, к ру ж не есту ыра ылы ын Қ ә қ ә ә құ ғ ө ә қ ғ ғ аны тау, спиро ж не динамометрия жыл сайын, 5 -6 жасында мектепке барар кезде т л жатты жасы мен қ ә ө құ қ биологиялы жасын аны тау, артериялы ан ысымын 5 жастан бастап аны тау. қ қ қ Негізгі алдын-алу ж не емдеу шаралары : т рбие ж мысын йымдастыру, жасына с йкес тама тану, гимнастика, дене ә ә ә ұ ә қ шыны тыру 5 жасынан бастап мектепке бару а дайындалу. қ ғ Диспансерлік ба ылауды тиімділігін : психикалы ж не физикалы даму к рсеткіштері, клиникалы талдау қ ң ә қ ө қ н тижелері мен ауруларды жиілігіне байланысты. ә ң

Негізгі профилактикалы ж не емдеу қ ә шаралары. Д рыс тама тандыруды т ртібі мен йымдастырылуы, таза ұ қ ң ә ұ ауада серуендеу, массаж жасау, дене шыны тыру а арнал ан қ ғ ғ жатты улар , т рбие ж ніндегі жа дайлар, мешелді арнайы ғ ә ө ғ ң алдын-алуы, анемияны алдын-алу, табыл ан б зылыстарды ң ғ ұ емдеу ; Диспансерлік ба ылауды тиімділігіні критерилері: ж йке қ ң ң ү –психикалы ж не физикалы дамуды к рсеткіштері, зін- зі қ ә қ ң ө ө ө стауына, клиникалы зерттеуді н тижелеріні ұ қ ң ә ң талдауына, ауруларды жиілігіне. ң

Балаларды денсаулы топтары. ң қ I денсаулы тобы. қ Дені сау балалар, я ни физикалы ж не психикалы дамуы алыпты, анатомиялы ғ қ ә қ қ қ дефектсіз, функциональды ж не морфофункциональды ауыт усыз. ә қ II денсаулы тобы. қ Созылмалы ауруы жо , алайда функциональды ж не морфофункциональды қ ә б зылыстары бар балалар жатады. Сонымен атар б л топ а реконвалесценттер, сіресе орташа ұ қ ә ж не ауыр д режедегі ж палы аурулары бар , эндокринологиялы патологиясы жо , жалпы ә ә ұқ қ қ физикалы дамуы артта ал ан, салма ы аз ж не арты салма ы бар, тыныс жолдарыны қ қ ғ ғ ә қ ғ ң жедел ауруларымен ауыр ан, жара аттан ж не операциядан кейінгі алды тары бар біра ғ қ ә қ қ қ функциясы алыпты балалар жатады. қ III денсаулы тобы. қ Клиникалы ремиссия сатысында ы созылмалы ауруы бар , функциональды қ ғ м мкіншіліктері са тал ан немесе компенсация сатысында , біра негізгі ауруыны ас ынуы ү қ ғ қ ң қ жо балалар. Жара ат ж не операциядан кейін функциясы компенсация сатысында бол ан қ қ ә ғ физикалы кемшілігі бар балалар кіреді. Компенмация д режесі баланы о уына ж не ж мыс қ ә ң қ ә ұ жасауына кедергі келтірмеуі керек.

Балаларды денсаулы топтары. ң қ I денсаулы тобы. қ Дені сау балалар, я ни физикалы ж не психикалы дамуы алыпты, анатомиялы ғ қ ә қ қ қ дефектсіз, функциональды ж не морфофункциональды ауыт усыз. ә қ II денсаулы тобы. қ Созылмалы ауруы жо , алайда функциональды ж не морфофункциональды қ ә б зылыстары бар балалар жатады. Сонымен атар б л топ а реконвалесценттер, сіресе ұ қ ә орташа ж не ауыр д режедегі ж палы аурулары бар , эндокринологиялы патологиясы ә ә ұқ қ жо , жалпы физикалы дамуы артта ал ан, салма ы аз ж не арты салма ы бар, тыныс қ қ қ ғ ғ ә қ ғ жолдарыны жедел ауруларымен ауыр ан, жара аттан ж не операциядан кейінгі алды тары ң ғ қ ә қ қ бар біра функциясы алыпты балалар жатады. қ қ III денсаулы тобы. қ Клиникалы ремиссия сатысында ы созылмалы ауруы бар , функциональды қ ғ м мкіншіліктері са тал ан немесе компенсация сатысында , біра негізгі ауруыны ас ынуы ү қ ғ қ ң қ жо балалар. Жара ат ж не операциядан кейін функциясы компенсация сатысында бол ан қ қ ә ғ физикалы кемшілігі бар балалар кіреді. Компенмация д режесі баланы о уына ж не қ ә ң қ ә ж мыс жасауына кедергі келтірмеуі керек. ұ

Балаларды денсаулы топтары. ң қ IV денсаулы тобы. А қ ктивты кезе дегі ж не жиі ас ыну боп т ратын т ра сыз ң ә қ ұ ұ қ клиникалы ремиссиясы бар, са тал ан немесе компенсирленген функциональды қ қ ғ м мкіншілігі бар созылмалы ауруы бар балалар; функциональды м мкіншілігі ү ү шектелген ремиссия сатысында ы созылмалы ауруы бар балалар тобы ғ кіреді. Жара ат ж не операциядан кейінгі баланы о уы мен ж мыс істеу қ ә ң қ ұ абілетін шектейтін , ажетті функциясы толы емес компенсирленген физикалы қ қ кемшіліктері бар балалар жатады. Vденсаулы тобы. қ Клиникалы ремиссия сирек болатын, ас ынуы те жиі, немі қ қ ө ү рецидив беретін, функциональды м мкіншілігі декомпенсация сатысында , негізгі ү ауруыны ас ынуымен к рінетін, жара ат ж не операция н тижесінде болатын о у ң қ ө қ ә ә қ мен ж мыс істеуіне атты кедергі келтіретін созылмалы ауруы бар балалар тобы. ұ қ

Жиі ауыратын балаларды диспансерлік ң ба ылауы ж не реабилитациясы. қ ә Жиі ауыратын балалар –б л диагноз емес, ор ану ұ қ ғ ж йесінде транзиторлы ү корригируемыхтан болатын респираторлы инфекцияларман жиі ауыратын ж не ә иммунды ор ану ж йесінде органикалы қ қ ғ ү қ б зылысы жо , диспансерлік ба ылау тобы. ұ қ қ

ЖАБ тобын ру себептері: құ Балаларды анатом-физиологиялы ерекшеліктері, соны ішінде иммунды ң қ ң ж йеде, екіншілік иммунды жетіспеушілік жа дайыны дамуы; ү ғ ң йымдастырыл ан жымдар а бар анда аурулармен арым- атынас жиілігіні Ұ ғ ұ ғ ғ қ қ ң к беюі. Жиі ауыратын балалар тобына мектепке дейінгі балаларды 40% ж не ө ң ә бастауыш сынып о ушыларыны 15% кіреді. қ ң Тыныс алу жолдарыны ж палы ауруларымен ауруы т мендегі б зылыстар а ң ұқ ө ұ ғ жиі келеді: физикалы ж не нерв-психикалы дамуы, иммунды ж йені ә қ ү ң жетілуі, ЛОР а заларыны созылмалы ауруларыны пайда болуына, АІЖ ғ ң ң б зылысына, з р шы ару жолдарыны ж не бас а да ж йелерді патологиясына ұ ә ғ ң ә қ ү ң келуімен атар, леуметтік дезадаптация а келеді. Кейінгі кездері ә қ ә ғ ә оппортунистік инфекцияларды ( герпес вирусы ң инфекциялары, хламидиоз, микоплазма) атал ан топ нау астарында ке ғ қ ң жайылуы, осы ауруларды еміне к шу керектігіне назар аудартады. ң ө

ЖАБ тобына кіруге арнал ан критерилер: ғ Балаларды жасы. ң ЖРА жиілігі. (эпизодтар /жылына) 1 жас а дейін қ 4 ж не одан да жо арыә ғ 3 жас а дейін қ 6 ж не одан да жо арыә ғ 4 -5 жас 5 ж не одан да жо ары ә ғ 5 жастан жо ары ғ 4 ж не одан да жо арыә ғ

ЖАБ-да ЖРА-ны алдын-алуы. ң зіндік адекватты иммунды жауапты пайда болуына: Ө ң салауатты мір с ру салты; ө ү Д рыс к н т ртібі; ұ ү ә нарлы тама тану; Құ қ Денені шыны тыруды рт рлі дістері. қ ң ә ү ә Т маумен ж не ЖРВИ –мен ауыратын балалармен арым- ұ ә қ атынасты болдырмау; қ Санитарлы- гигиеналы шараларды ж ргізу. қ ү алалы к ліктерде ж руді азайту ж не баланы таза ауада Қ қ ө ү ә ң серуендеу уа ытын зарту; қ ұ Жиі респираторлы аурулармен ауыру пассивті темекі шегумен тікелей байланысты, сонды тан алдын-алу а баса назар аудар ан ж н. қ ғ ғ ө

ЖАБ вакцинациялау. Ма ызды прфилактикалы шаралады бірі. Жиі ЖРВИ ауыру ң қ ң вакцина салдыру а арсы к рсеткіш болмайды. Біра уа ытша ғ қ ө қ қ салдырмау а к рсеткіш болып табылад. ЖРВИ –мен ж не ғ ө ә бас а да жедел аурулармен ауырып бол ан балалар а дене қ ғ ғ температурасы алыпты бол ан со 2 -3 аптадан со егу қ ғ ң ң ж мыстарын ж ргізуге болады. ұ ү