
токсикология.pptx
- Количество слайдов: 16
Орындаған: Әбілдаева А. М Тексерген: Аманова Ә. Д
Кіріспе Негізгі бөлім: а)Теріге әсер ететін улағыш заттар ә)Клиникасы және патогенезі б)Медициналық көмекті ұйымдастыру Қорытынды Пайдаланылған әдебиеттер
Улағыш заттар — ұрыс жағдайында қолданған кезде адамдар мен жануарларға зақым келтіретін улы (уытты) қоспалар. Улағыш заттар химиялық қарудың негізі болып келеді.
теріге әсер ететін улағыш заттар жүйкеге әс ер ететін улағыш заттар Улағыш заттар түншықтыратын улағыш заттар көзден жас ағызатын улағыш заттар жалпы әсерлі улағыш заттар
Теріге әсер ететін улағыш заттар аяғы өлімге әкеліп соқтыратын улағыш заттарға жатады. Олардың қатарына: иприт, азоттық иприт, люизит т. б. кіреді.
Терілік – резорбтивті әсер еткіш уландырғыш заттардың басқа уландырғыштардың қарағанда бірнеше артықшылығы бар: - олар өте улы және улылығының концентрациясы иіскеу сезімімен де анықталмауы мүмкін; - жергілікті қолданғанда, тұрақты баяу әсер еткіш ошақ пайда етеді (тәуліктік, - қысқы уақытта – бірнеше аптаға дейін); - ағзаға енуі бойынша универсалды; - өндірісте арзан әрі ыңғайлы; - басқа да улы заттармен әсерлесіп уыттылық концентрациясын жоғарылата алады (мыс. : иприт фосгеном, иприт с люизитом); - оларға қарсы антидот жоқ (за исключением люизита).
Терілік – резорбтивті әсер еткіш уландырғыш заттарға иприт пен люизит жатады. Иприт — дихлордиэтилсульфид; Таза күйінде майлы сұйықтық. Иприттің улылығы өте жоғары, бу концентрациясы 0, 07 мг/л - де 30 -минуттық экспозицияда уланған адамның өліміне алып келеді. Терінің зақымдануы тек УЗ тамшымен жанасқанда емес, сонымен қатар оның буымен де әсерлескенде әсерін тигізеді. Ипиритке эпидермистың жұқа қабаты сезімтал келеді, сонымен қатар, унемі жағамен қажалатын жауырын, Жамбас сезімтал. Көз бен жоғарғы тыныс алу жолдарының шырышты қабаты да сезімтал келеді. Люизит — хлорвинилдихлорарсин; герань иісі бар қара - қоңыр түсті майлы сұйықтық. Токсикалығы люизиттің ипритке қарағанда бірнеше есе көп. (сур. ипритке сезімтал аймақтар қарамен боялған)
Ең алғаш болып 1886 жылы күкіртті иприт бөлініп шықты, ал 1917 жылы алғаш рет әскери уландырғыш зат ретінде Германия ағылшын - француз соғысына қарсы, Ипр өзененің жағасында қолданды, осыдан иприт атауы қалды. Оны кейде қыша газы, сары газы деп те атайды. Люизит 1918 жылы синтезделіп, мерикандықтар а оны уландырғыш әскери зат ретінде қолданды.
Ипритпен зақымдану клиникасы. Иприт ағзаға тыныс алу мүшелері, тері, жара, асқазан ішек жолы, көз арқылы енеді. Көз тінін зақымдаса конъюнктивит, кератит және кератоконъюнктивит тудырады. токсикалық әсер етсе, тері бетінде ипритты дерматиттер туындайды: эритематозды формадан жеңіл түрінде буллезды және некротикалық дерматитке дейін ауыр жағдайда. Ипритпен зақымдану. Сур. 1. Қол буынының зақымдануы, контктен кейінгі 24 сағат өткен соң буллезды дерматиттін туындауы. Сур. 2. 5 ші кун зақымдалғаннан кейінгі үлкен дүбірлі көпіршіктер. Сур. 3. Зақымдалудың 10 шы күнінен кейінгі тазарту стадиясындағы білек жарасы. Сур. 4. 3 аптадан соң табандағы бос өтетін жаралық үрдіс
Жалпы іріңді инфекцияның патогенезі үш факторға тығыз байланысты: 1. Микробтық фактор, яғыни оның түрі, вирулеттігі, саны, ағзаға енгеннен кейінгі әсерінің ұзақтығы; 2. Инфекцияның алғашқы көзі, яғыни орналасу аймағының анатомиялық және топографиялық ерекшелігі, тіндердің зақымдану көлемі мен сипаты, қабыну ошағының қан айналым жағдайы және т. б. ; 3. Ағзаның реактивтілігі, яғыни ағзаның мүшелері мен жүйелерінің иммундық күштерінің жағдайы.
Иприт бу, аэрозоль, тұман түрінде әсер етсе – жалпы резорбтивті; ал иприт ауа тамшылы түрінде болса – жергілікті зақымдану орын алады. Жергілікті зақымдану жиі кездеседі келесідей формалары: 1. бутәрізді ипритпен зақымдану, локализациямен бірге (көз -тыныс алу мүшесі - тері). 2. су тамшылы ипритпен тері қабатының оңашаланып 3. көздің оңаша зақымдануы 4. кейде – асқазан ішек жолының оңаша су тамшылы ипритпен зақымдануы Қай формасы болмасын, ағымы ауыр, орташа, жеңіл түрде өтуі мүмкін. Ауыр түрінде жергілікті зақымдануға жалпы резорбтивті көрініс қосылады: - токсикалық энцефалопатия - токсикалық миелопатия - ішкі ағза дистрофиясы (сердца, печени, почек) - гастроинтестиналды синдром - жедел тамыр жеткіліксіздігі - кахексия - аллергиялық реакции - перифериялық неврит - гипертермия.
Қай жолмен иприт енбесін, ауырлық формасынан да тыс, бәріне ортақ келесідей клиникалық картинасында ерекшелік бар: 1. жанасқан уақытында қандай болмасын субъективті сезім орын алмайды - "немой" контакт тінмен. Бұл оның анальгезиялық әрекетінің сезімтал нерв ұштарына байланысымен айқындалады. 2. удың жасырын периодының болуы, сол аралықта науқас ешқандай сезім сезінбейді. Жасырын периодының ұзақтығы доза мен экспозицияға байланысты: көздің шырышы қабынса 2 -4 -х сағат, тыныс алу жолы болса 6 -8 -12 сағат. 3. ипритті зақымдау инфицирленуге икемді. 4. патобиоза, яғни репаративті процесстың жай ағымы, ұзақ уақытты созылу, жай жараның жазыла бастауы. 5. функциональды кумуляция эффектының болуы, ипритпен зақымданған тін жазылған соң иприттін қайта оған әсер етуіне, басқа да спецификалық емес сыртқы орта агенттерге (сыртқы орта температурасы, свет, шаң, механикалық әсер және т. б )сезімтал келеді.
Уландырғыш заттармен терілік –резорбтивті зақымдануын емдеу. Ипритті затпен зақымданудың емі: 1. күтім шараларын ұйымдастыру 2. диеталық тамақтану 3. Жалпы резорбтивті көрініспен күресу 4. инфекционды ауруды емдеу алдын алу 5. жергілікті зақымды емдеу 6. антидотты терапия (только против люизита) Ипритпен зақымдалудың ауыр жағдайында инфекциялық асқынудың алдын алу үшін оңашалану қажет не болмаса бөлек палаталарға жатқызылуы керек. Жануар ақуыздарының көлемін қысқартып, дәрумендер көлемін көтеру керек. Резорбцияға қарсы күрес: гемодез (по 400 мл), кровезаменителдер 30% р-р 20 мл к/і натрий тиосульфаты, 40% глюкозаны 20 -40 мл к/і, 10% кальций хлор сығындысы к/і 10 мл. , 2% р-р натрий гидрокарбонатын 500 мл к/і ацидозды жою үшін, жүрек-қантамырлар заттары, кортикостероидтар. Міндетті түрде форсирленген диурез жүргізіледі. Бүйрекішілік тазарту әдісі көрсетілген. ЦНС қызметін жақсарту үшін - нейролептиктер, транквилизаторлар.
Улағыш заттар (УЗ) - адамдар мен жануарларды закымдайтын және қоршаған ортаның ұзақ мерзімге ластануына әкеп соғатын улы химиялық қосылыстар. Ұрыстық қолдану сәтінде олар бу тәрізді (газ тәрізді), аэрозольдік (түтін, тұман), не сұйық-тамшы күйінде болуы мүмкін. Олар адамдарды тыныс алу мүшелері, шырышты қабықтары және тері қабаттары, дене жаралары арқылы, ал уланған өнімдер мен суды тұтынғанда асқазан-ішек жолы арқылы зақымдайды. УЗ-дың ағзаға енетін ең негізгі жолдары ингаляциялық (тыныс алу мүшелері арқылы) және терірезорбтивтік (терінің түктері арқылы). Уландырығш заттармен терілік резорбтивтік зақымдану кезінде: Тері қабыну ошақтары және шырышты қабаттардың терідегі некротикалық өзгерістер, жалпы құбылыстың фонында көрінеді Қоспалар: дихлорэтан, гексахлорэтан, сірке эссенциясы, мышьяк және оның қоспалары, сынап, сонымен бірге соғыстық улану заттары (иприт, люизит).
ғаламтор желісі google. kz ғаламтор желісі http: //www. rhbz. info/ сілтемесі В. Н. Александров, В. И. Емельянов. Отравляющие вещества Эдуард Петрович Петренко. Токсикология, радиобиология и медицинская защита.
токсикология.pptx