Операциялық жүйенің негізгі функциялары
Сабақтың мақсаты: Операциялық жүйелер мен олардың атқаратын функцияларын, операциялық жүйе сервисін, жүйелік шақыруларды, жүйелік бағдарламаларды ашып қарастыру.
Дәрістің жоспары: 1. 2. Операциялық жүйелер мен олардың атқаратын функциялары Жүйелік шақырулар
Операциялық жүйелер – компьютердi басқаруға арналған және қолданбалы бағдарламалармен байланысы бар нақты бағдарлама. Дербес компьютерлер үшiн кең тараған операциялық жүйелерге MS DOS, WINDOWS *, UNIX және т. б.
Операциялық жүйелерді жіктеу Дербес компьютерге арналған операциялық жүйелер бірнеше параметрлері бойынша ерекшеленеді. Атап айтқанда, ОЖ-лер: Бір міндетті және көп міндетті қатар атқаратын; Бір адам пайдаланатын және бірнеше адам пайдаланатын.
Бір есепті ОЖ әрбір кезеңде компьютерде адамға бір ғана есепті шешуге, яғни бір ғана іспен айналысуға мүмкіндік береді. ОЖ-ді негізгі ерекшеліктеріне байланысты жіктеу: біресепті бірқолданушылы Бір қолданушылы ОЖ компьютерде тек бір ғана адамға жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Көп есепті ОЖ бір мезгілде бірнеше бағдарламаларды іске қосуға мүмкіндік береді (Unix). көпесепті; көп қолданушылы Көп қолданушылы жүйеде әрбір қолданушы барлық информацияға және пароль енгізіп қана өзіне қатысты жеке информацияға қатынайды.
Көп қолданушылы жүйелер, мысалы Unix, бір мезгілде бірнеше қолданушыға бір компьютерде жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Бұл жағдайда әрбір қолданушының жұмыс орнында терминал орнтылуы қажет. Әрқайсысы өз терминалындағы бірнеше қолданушы бір-біріне кедергі келтірмей, бірін -бірі байқамай бір мезгілде бір компьютермен жұмыс істей алады. Терминал компьютерден бірнеше метрде және бірнеше мың километрде орналасуы мүмкін.
Әрбір ОЖ үш міндетті бөліктен тұрады: І. Ядро – командалық интерпретатор, программалық тілден «темір» тіліне аударатын аудармашы, машина кодасының тілі. ІІІ. Интерфейс – пайдаланушы компьютермен байланысып, қарымқатынаста болатын ыңғайлы қабық, пайдаланушының компьютермен байланысу әдістерін анықтайтын тұтас комплекс. ІІ. Драйвер – компьютер құрамына кіретін әртүрлі құрылғыларды басқаруға сәйкес келеді, мысалы, принтер драйвері, сканер драйвері, жүйелік картаның драйвері.
ОЖ интерфейстің бірнеше түрлерін қатамасыз етеді: бағдарламалық-аппараттық бағдарламалық интерфейс; қолданушы интерфейсі. интерфейс; Интерфейс – (ағылш. inter – өзара, face – бет) қолданушы мен автоматты жүйенің орындаушы құралдарының арасындағы ақпарат алмасуды жоғарылату және орнату тәсілдері мен ортасы.
Қолданушы интерфейсін іске асыруы бойынша ОЖ Графикалық емес ОЖ • Басқаруда арнайы монипуляторлар қолдануға мүмкіндік береді (тышқан); • Интерфейсі тәжірибесіз қолданушының пайдалануына өте ыңғайлы. • ДК басқару “бұйрық жолына” пернелік арқылы арнайы бұйрықтарды енгізу арқылы жүргізіледі; • Жұмысты ыңғайландыру үшін қабыршық-бағдарламалар қолданылады (DOS Novigator; Volkov Comander; DOS Shell). (Windows; Be. OS; OS/2) (MS DOS; Unix)
Операциялық жүйелердің негізгі функциялары: - пайдаланушыдан тапсырмалар және бұйрықтар қабылдау; - қажет пргограмманы жедел жадқа жүктеу; - жадты бөлу (қазіргі заманғы жүйелер және витуалды жад ұйымы); - программаны іске қосу; - барлық программалар мен мәліметтерді идентификациялау; - әртүрлі сұрауларды қабылдау және орындау; - енгізу – шығару операцияларының барлығына қызмет ету;
Операциялық жүйелердің негізгі функциялары: - файлдарды басқару жүйесінің (ФБЖ) жұмысын және пргораммалық құралдардың тиімділігін арттыратын мәліметтер қорын басқару жүйесінің (МҚБЖ) жұмысын қамтамасыз ету; - мультипрограммалау режімін қамту; - есептерді жоспарлау; - орындалушы программалар арасындағы мәліметтер мен хаттар алмасу механизмінің ұйымы; - компьютердегі бір программаны екінші программадан қорғау; - пайдаланушыларды аудентификациялау және авторизациялау; - жауап беру уақытында қатал шектеулерді қанағаттандыру; - пайдаланушылар көмегімен программалау жүйесінің жұмысын қамтамасыз ету; - жүйенің дербес кедергілеріне байланысты қызметтер ұсыну.
Компьютерді аппаратты қамтамасыздандыруға шолу Операциялық жүйе үзу механизмі. Үзу менеджерінің қызметі: инструкция бағытын үнемдеу; жаңа үзу жетістіктерінің дисквалифициясы; басқа әрекеттер. Пайдаланушының сұранысы немесе қате шақыруды үзу кезінде кедергілер пайда болуы мүмкін.
Операцияның екі бағыты. Орталық процессор жұмысының бағыты: пайдаланушы бағыты: шектелген көмекші комиссия; супервизор бағыты (ядро, монитор немесе жүйе). Айрықша нұсқау: • қорғаудың үш типті артықшылықтарымен байланысты нұсқау: А) Енгізу/Шығаруды корғау; В) жадты корғау; С) процессорды корғау.
Операциялық жүйе сервисі 1. Кеңейтілген машина есебіндегі операциялық жүйе: программаны орындау; енгізу-шығару қозғалысы; файлдар жүйесін қолдану; байланыс; қатенің табылуы. 2. Менеджер ресурс есебіндегі операциялық жүйе: есеп; қорғау.
Жүйелік шақырулардың әр түрлі типтері: процессорды баскаруға арналған жүйелік шақыру; файлдарды басқаруға арналған жүйелік шақыру; құрылғыларды басқаруға арналған жүйелік шақыру; ақпаратты қызмет ету; байланыс.
Процесті басқаруға арналған жүйелік шақырулар Негізгі орындалатын функциялар: аяқтау, жұмыстың апаттық тоқтауы; тиеу, орындалу; процесті кұру, процестер атрибутын орнықтыру; уақыт шамасында күту; сигнал күту; жадты босату және орналастыру.
Файлды баскаруға арналған жүйелік шақырулар Негізгі орындалатын функциялар: файлды кұру, файлды ешіру; ашу, жабу; оку, басу, орналастыру; файл атрибуттарын алу, файл белгілерін құру. Құрылғыларды басқаруға арналған жүйелік шақырулар Негізгі орындалатын функциялар: құрылғы сұрату, құрылғы шақыру; оқу, жазу, жылжыту; файл атрибуттарын алу, файл белгілерін құру; құрылғыны логикалық қосу немесе ажырату.
Ақпаратты қызмет ету Негізгі орындалатын функциялар: уақыт пен датаны алу және орнықтыру; берілген жүйені алу және орныктыру; құрылғы белгісін немесе файлды, процесті алу; құрама процестері, файлдар немесе белгі кұрылғылары. Байланыс Негізгі орындалатын функциялар: құру байланысты өшіру; посылка және хабар алу; тапсырыс статусының ақпараты; қосымша немесе алшақтатылған құрылғылар бөлімі.
Жүйелік программа функциялары: файлдарды манипуляциялау; күйі, жағдайы жайлы ақпарат; файлдарды модификациялау; программалық тілдерді қолдану; программаның орындалуы және көтерімділігі; Байланыс.
Скачать презентацию Операциялық жүйенің негізгі функциялары Сабақтың мақсаты Операциялық
ож..pptx