ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК ФАРМАЦЕВТИКА АКАДЕМИЯСЫ Морфологиялық және физиологиялық

ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК ФАРМАЦЕВТИКА АКАДЕМИЯСЫ Морфологиялық және физиологиялық пәндер, дене шынықтыру валеология кафедрасы Патологиялық анатомия пәні Тақырыбы: Туберкулез. Сепсис. Мерез . Орындаған: Төлеген Б. А Тобы: 202 «Б» МПД Қабылдаған: м. ғ. д. профессор Дәуреханов Б. А.

Жоспар Кіріспе Негізгі бөлім 1. Туберкулез 2. Мерез ауруына тусінік 3. Мерез ауруының кезеңдері 4. Мерез ауруын марфологиялық көрінісі. 5. Сепсиске жалпы түсінік 6. Патогенезі, асқынуы, өлім себебі. Қорытынды Қолданылған әдебиеттер

Туберкулез (лат. tuberculum – төмпешік), ескіше: құрт ауру, көксау – адам мен жануарларда болатын созылмалы жұқпалы ауру. Туберкулездің қоздырғышы – микобактерияны (“Кох таяқшасын”) неміс микробиологы Р. Кох (1843 – 1910) ашты (1882). Туберкулез микобактериялары жіңішке, түзу не сәл иіліп келген таяқшалар, ұзындығы 1 – 10, ені 0, 2 – 0, 6 мкм.

Терідегі туберкулез

Өкпенің ірі ошақты (гематогенді -диссеминациялы) созымалы туберкулез

Патогенезі. Туберкулез микобактериясы организмге енген жерінде немесе өсіп өнуіне қолдайлы басқа тканьдерде алғашқы қабыну ошағын қалыптастырады. Осы ошақтан шыққан туберкулез инфекциясы әр ошақтың өзіне тән лимфа жолдарымен лимфа бездерін қабындырып, бірінші ретті туберкулез кешені деген түрін тудырады. Кешеннің даму барысында, әсіресе қабынған лимфа бездеріндегі туберкулез инфекциясы, кейбір адамдардың лимфа және қан тамырлары арқылы өкпе, бүйрек, жыныс мүшелерімен сүйек жүйесіне шабады. Осының салдарынан организмде, көбінесе 1 -2 сегменттерінде туберкулез ошақтары пайда болады. Олар келешекте бірінше кезеңдегі туберкулезбен қоса жазылып, беріштеніп қатады, бірақ кейбіреулерінде көп жылдар бойы туберкулез инфекциясы сақталуы мүмкін.

Өкпенің милиарлы туберкулезі

Туберкулез түрлері Туберкулездің ашық және жабық түрлері болады. Ашық түрінде қақырықта Туберкулез таяқшалары болады, сондықтан Туберкулездің мұндай түрімен ауыратын адамдар өте қауіпті деп есептелінеді. Ал жабық түрінде қақырықта Туберкулез таяқшалары болмайды, бірақ дерт асқынатын болса, Туберкулездің мұндай түрімен ауыратын науқастар да ауру жұқтырады. Туберкулез таяқшалары әр түрлі органдарды, көбінесе өкпені зақымдайды. Аурудың біліну сипаты Туберкулездің түріне, науқастың жасына, организмнің жалпы жағдайына байланысты.

Өкпенің туберкулемасы

Ауруды анықтау түрі Ауруды әр түрлі әдіспен анықтайды. Туберкулезді ертерек анықтау мақсатымен балаларға тері астына дәрі жіберіп, жаппай тексеру жүргізіледі (Манту реакциясы). Халықты жаппай флюорографиялық (рентгенологиялық жолмен) тексерудің маңызы зор.

Профилактикасы. Дені сау адамдарды туберкулезден алдын-ала сақтандыру жүйесіне санитарлық-профилактикалық жұмыстар мен тек қана туберкулезге тән ерекшеліктері бар профилактикалық әдістерді қолдану керек. Туберкулездің жұқпалы түрімен ауыратындардың үйіне, ол ауруханаға түскеннен кейінне қайтыс болғаннан соң дезстанцияның қатысуымен жан-жақты дезинфекция жасалады. Егер сырқат үйде қалған жағдайда дезинфекция күнде жасалады. Туберкулез ауруынан сақтандырудың тағы бір жолы-сау адамдардың осы инфекцияға қарсы иммунитетін көтеру болып саналады. Бұл үшін БЦЖ вакцинасы жаңадан туғандардың бәріне жаппай егіліп, әрбір 5 жылда қайталанып отырылады.

Сепсис.

Сепсистік сілейме артериялық қысым сынап бағанасы бойынша 90 мм-ден төмен тусіп кетуімен көрінетін сепсистік синдром және бұл кезде тамыр тарылтатын дәрілер әсер етпейді. Ауыр сепсис кезіндегіден де артық көптеген ішкі агзалардың қызметтерінің жеткіліксіздігі байкалады. Сепсистік сілейменің даму жолдары өте күрделі болады. Микроорганизмдердің олардың тіршілік өнімдері мен уыттарының, тіндердің ыдырау өнімдерінің және қабыну медиаторларының көптеп жалпы қан айналымға тусуінен майда артериялардың межеқуаты азайып, олар кедіп кетеді. Содан артериалық қысым төмендейді. Макрофаггар мен лимфоциттерден т. б. жасушалардан босап шығатын әртүрлі цитокиндер, бактериялардың уыттары және қабыну медиаторлары журек кызметінің әлсіреуін туындатады. Майда қан тамырлары кабыргаларының өткізгіштігі жоғарлауынан қанның сұйық бөлшегі тамыр сыртына шыгып, айналымдағы қан көлемін азайтады.

Сепсис - инфекциялық процеске ағзаның системалық қабыну үрдісі. Өлім-жітім 5070 жетеді.

Сепсистің дамуына 3 фактор әсер етеді. 1. Біріншілік іріңдік ошақтың кіретін қақпағы жатады. -Көлемді инфекциялық жарақат -Жұмсақ тіннің, сүйек қуысының, буынның іріңді ауруы -Операциядан кейінгі инфекциялық жарақат. -инфекцияның созылмалы эндогенді ошағы. 2. Микроптық фактор - микрофлораның жоғары вируленттілігінде сепсис дамиды, стафилакок, стрептакок, анаэробты және аралас флора. 3. Ағзаның реактивтілігі - көбінесе сепсис әлсіз адамдарда дамиды, аурудың ауыр түріменауырған жәнетравмалық операциядан кейін, иммунитеті төмендерде.

Классификациясы. Қоздырғыш түріне байланысты: стафилакоктық стрептакоктық Анаэробтық Колибацилярлық протейлік т. б.

Ағымы бойынша: -жарақаттық-көлемді инфекциялық жарақатта. -абдоминальді-перитонитте, іш қуысының абцесінде. -гинекологиялық-ананың жыныс ағзаларының жедел қабынулық ауруларында, босанғаннан соң. -уросепсис-несеп шығару жолдарының жедел инфекциясында. -операциядан кейінгі іріңді асқыну салдарынан. -имплатациялық-ағзаға енгізілетін немесе сонда қалдырылатын заттардың инфекциялануытамыр катеторлары және протездер, жүректің клапоны т. б -криптогендік-бұнда инфекция көзін табу қиын. Хирургиялық сепсис инфекцияның басталуымен сипатталады. Синдромның дамуына қабыну реакцияларының 4 белгісінің екеуін айтуға болады. Дене температурасы 38 -ден жоғары немесе 36 градустан төмен. Жүректің жиырылу жиілігі 1 -минутта 90 -нан жоғары Тыныс алу жиілігі 1 -минутта 20 -дан жоғары Лейкоцитоз 12. 0 жоғары

Сепсиске диагноз қойылуы 1 Тұрақты бактериялармен қандағы тірі бактериялардың қатысуымен 2 Қабыну процессінің барлық көлемді ошағы.

Сепсисті емдеу үшін таңдаулы препарат тиенам қолданылады, ол ерекше кең спектрлі әсерге ие, сол себептен оны бірден тағайындауғф болады, сезімтал микфлораға бактериологиялық зерттеудің нәтижесін алғанша, әсіресе іріңді сепсистік процессте маңызды.

«Мерез»

Кіріспе Мерез – tropoponema pallidum тудыратын жұқпалы венерологиялық ауру, терінің, ішкі мүшелердің, сүйектің, жүйке жүйесінің зақымдануымен сипатталады. Жүре пайда болған және туа пайда болған мерез түрлері болып бөлінеді. Мерез қоздығышын – бозғылт тропонеманы 1905 жылы Ф. Шаудин мен Э. Гофман ашты. Бозғылт тропонеманың түрлі патогенді түрлері бар.

Мерез ауруының түрлері Вицералды Туа пайда болған

Мерез (латынша: Syphilis; қытайша: 梅毒) — жұқпалы созылмалы ауру. Ол тек адамда ғана болады. Көбінесе жыныстық жақындасу арқылы жұғады. Кейде осы аурумен ауырып жүрген адаммен сүйіскенде, сол адам пайдаланған орамал, қасық, шанышқы, қылдырық (тіс шұқығыш), ерін бояуы, темекі арқылы да жұғуы мүмкін. Мерез қан берген адамның қаны, ананың емшек сүті арқылы да жұға береді.

Өкпенің фиброзды- каверналы туберкулезі

Мерез ауруының кезеңдері Мерез ауруы үш кезеңге бөлінеді. Алғашқы жасырын кезеңде сырқаттың белгісі үш-төрт аптадан кейін ғана біліне бастайды. Бұл кезде оның диагнозын көп басып тану қиын. Бозғылт спирохета (латынша: Treponema pallidum) қан арқылы адам организміне толық тарайды. Бұл кезең үш-төрт аптаға, кейде үш айға дейін созылады. Бұл кезеңде адам өзінің ауырғанын білмейді, сондықтан, тиісті ем-дом жасалмай, ауру асқына береді де, басқаларға жұғады.

Септикопиемия. Өкпе артериясының тарамындағы тромб бактериялы эмбол (А. В. Цинцерлингтің препараты)

Сепсистік политі ойық жаралы жедел эндокардит

2010 жылдың 1 қаңтарына қарағандағы жағдайы бойынша облыста ана өлімінің көрсеткіші 100 мың тірі туғандарға шаққанда 29, 6 құрады. Нәресте өлімінің көрсеткіші өткен жылдық деңгейде қалған және 2010 жылдың 1 қаңтарына қарағандағы шұғыл мәліметтер бойынша 100 мың тірі туғандарға шаққанда 22, 7 құрады.

Қорытынды Сонымен мерез қоздырғышы ағзаға тері мен шырышты қабық арқылы түсіп, мүшелер мен тіндерді зақымдап, ауру таралады. Мерез ауруының арнайы сақтандыруы жоқ. Мерез ауруын тіркеу, жұқпалы түрдегі барлық науқастарды ауруханада емдеу, ауырғын адамның жанұясының барлық мүшесін тексеру, қауіп төндіретін т оптарды жүйелі түрде зерттеу, тұрғындарды осы тұрғыдан тәрбиелеу және т. б

Қолданылған әдебиеттер: А. И. Струков, В. В. Серов, Патологиялық анатомия қазақшаға аударған және жауапты редакторы М. Т. Айтқұлов лқулық. -5 -бас. , стереотип. -М ГЭОТАРМудиа, 2013. -984 бет Струков В. И. , Серов В. В. Патологиялық анатомия медициналық жоғары оқу орындарының студенттеріне арналған оқулық. Орысшадан аударған доцент М. Т. Айтқұлов // Алматы Орталық Қазақстан БПК. Ахметов Ж. Б Патологиялық анатомия//Алматы 2004 Струков а. И. Струков В. И Патологиялық анатомия (Жеке аурулар бөлімі. ! Бөлім. 1 -кітап) оқулық/Қаз. ауд. М. Т. Айтқұлов -2 -басылым. -Ақтөбе, 2010 Google интернет желісі