ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК ФАРМАЦЕВТИКА АКАДЕМИЯСЫ Акушерия және Гинекология кафедрасы Тақырыбы: Жамбаспен жатудағы босанудың биомеханизмі. Орындаған: Абдувалиева Г. Б Тобы: 712 ЖТД Қабылдаған: Джунусова Р. К
Жоспар: I. Кіріспе Нәрестенің жамбаспен жатуындағы жүктілік II. Негізгі бөлім А) Нәрестенің жамбаспен жатуының түрлері Б) Нәрестенің жамбаспен орнығуының себептері В) Нәрестенің жамбаспен келуі кезінде босану ерекшеліктері III. Қорытынды Цовьянов әдісі, техникасы IV. Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе Нәресте жамбаспен жатқан кезде босану барысы көбінесе нәресте асфикциясымен, жарақаттануымен, шетінеуімен асқынады. Кейде босану қалыпты жағдайда өтуі мүмкін. Көп жағдайда кесар тілігін және қолмен көмектесу- Цовьянов әдістерін қолданады. Сондықтан нәрестенің жамбаспен туылуын қалыпты және патологиялық босану аралығындағы шекара деп есептейді. Жүктілер арасында нәрестенің жамбаспен жату жиілігі 2 -3, 5 %, кейбір авторлардың мәліметі бойынша 2, 7 -5, 4% аралығында. Жіктелуі: • Бөксемен (бүгілген); • Аяқпен (жазылған); Нәрестенің жамбаспен жатуының екі түрі бар: жартылай түрі ( тек бөксемен жатады); Толық түрі (нәрестенің бөксесі аяқтарымен бірге жатады). • Жартылай түрінде- жамбас қуысының кіреберіс жазықтығында нәрестенің тек бөксесі орналасады, екі аяғы тұла – бойына созылып жатады. • Толық түрінде- жамбастың кіре беріс жазықтығында, нәрестенің бөксесі аяқтарымен бірге орнығады.
Жамбаспен келудің себептерін аналық, ұрықтық және плацентарлық деп бөлеміз. Бұл себептер бастың кіші жамбас кіреберісіне қондырылуына кедергі келтіріп, ұрыөтың жатырдағы қосғалысын шектейді. Аналық факторларға жатырдың даму ақаулары, жатыр миомасы, жамбас сүйектердің деформациясы, ісіктер, тар жамбас, көп босанушыларда, жатыр бұлшықеттерінің функциональдық шамасыздығында. Ұрықтық факторларға көп ұрықтық, ұрық дамуының кідіруі, ұрықтың туа пайда болған ақаулары (гидроцефалия, анэнцефалия) суаздық суегіздік. Плацентарлық факторларға плацентаның жолда орналасуы мен оның жатыр түбінде немесе бір бұрышында орналасуы. Гестацияның ерте кезеңінде 24 -26 аптада вестибулярлық аппаратының жетілиеуінен ұрықтың жамбаспен келуі жиі 33% кездеседі.
Нәрестенің жамбаспен жатуы
Нәрестенің жамбаспен жатуын анықтау үшін сыртқы, ішкі акушерия зерттеулерінің тәсілдеріне сүйенеді. Бұл жағдайда жамбас деңгейі жоғары тұрады, себебі нәрестенің жамбасына қарағанда көлемді, осыған байланысты жамбас қуысының кіре берісіне біте орнықпайды. Сыртқы зерттеу кезінде Леополд тәсілдерін қолданады, жамбастың кіре беріс жазықтығына жақын, нәрестенің көлемді, жұмсақ, шамалы қозғалмалы бөлігі анықталады. Нәрестенің жүрек соғуы кіндік деңгейінде немесе одан сәл жоғарыда естіледі. Қынаптық зерттеу кезінде: бөксеаралық сызығы жамбас қуысының бір қиғаш өлшемдеріне сәйкес келеді, сегізкөз, құйымшақ сүйектерін анықтауға болады. Егер бөксе аяқпен аралас жатса, онын қасындағы жатқан өкшені де анықтайды. Нәресте бөксемен орналасқанда көбінесе оны бетпен шатастырады, сондықтан сегізкөз, құйымшақ және өкшені ультрадыбыс, амниоскопия зерттеулерін қолданады. табу қажет, сондықтан нәресте бетпен жатқан жағдайда қас жиегін, мұрын түбін анықтайды.
Ретсіз толғақ
УДЗ- де ұрықтың жамбаспен жатуын анықтаумен бірге оның жынысын, салмағын, басының бағытын, плацентаның орнын, қағанақ суының көлемін және ұрықтың ауытқуларын анықтауға болады. Жүктілік және босанудың ағымы Нәресте жатырда жамбаспен жатқанда жүктілік пен босанудағы асқынуларды ескере отырып, көптеген акушелер нәрестенің жату қаупін ұсынған. Бірақ бұл операцияда көптеген асқынулар болғандықтан, операция нәтижесіз болды. Көптеген авторлар Грещенка және Шулешова, Дикань түрлі гимнастикалар көмегімен жатырда нәрестенің жату қаупін өзгертуді ұсынды. Диканьнің гимнастикасы бойынша жүкті әйел қатты төсекте кезекпен оң және сол бүйіріне минуттан кезекпен жатады. Гимнастиканы күніне 3 рет тамақтан алдын жасайды. Бір апта аралығында нәрестенің жату қалпы өзгеруі мүмкін, яғни жамбастың орнына нәресте басы келеді
Босану ерекшеліктері. Босанудың I кезіңінде – қағанақ суының ерте кетуі, толғақтың әлсіздігі және нәресте кіндігінің қынапқа түсуі байқалады. Жатырдың төменгі бөлігі нәресте жамбаспен толық қысып ұстай алмағандықтан, қағанақ суы алдыға ұмтылып, қысым артып қағанақ қуығының тез жарылуына әсер етеді. Қағанақ суының ерте кетуі ( жатыр мойны түгел ашылмай тұрып ), кіндік баудың, кейбір майда мүшелерінің қынапқа түсуі, босанудың асқынуына және нәресте гипокциясына душар етеді. Сондықтан қағанақ суын бірінші кезеңде сақтаудың маңызы зор; ол үшін жүкті әйелді нәрестенің арқасы жатқан жаққа қырынан жатқызып, дәрет кезінде төсектен тұрғызбай дәрет ыдысына отырғызады. I кезеңде нәрестенің жүрек соғуына және толғақ сипатына көңіл бөлуі керек. Нәресте гипоксиясының алдын алу үшін: оттегін, 40%-20. 0 мл глюкозаны + 1, 0 мл сигетинді үш сағат сайын және 1, 0 мл АТФ, 100 мл кокарбоксилазаны, 0, 01 гр метионинді, 0, 02 гр фолий қышқылын, 400 мл реополиглюкинді қолданылады.
Босану ерекшеліктері
Биомеханизм ерекшеліктері Нәрестенің жамбаспен туылуының биомеханизмін бес кезеңге бөледі. • Бірінші кезең - жамбастың кіреберіс жазықтығына нәресте бөксесі, бөксеаралық сызығымен сол немесе оң қиғаш өлшеміне сәйкес орнығады. Алдыңғы түрінде нәресте арқасы алға( шатқа) қарай; артқы түрінде ( сегізкөзге) және жаиыр қабырғасының оң немесе сол жағына қарай( позициясына байланысты) орнығады. • Екінші кезең – нәресте бөксесі ішкі бұрылыс жасап, біртіндеп жылжып, жамбас қуысының түбіне түседі, бөксеаралық сызық жамбастың шығаберіс жазықтығының тік өлшеміне сәйкес келеді. Нәрестенің алдыңғы бөксесі қасағаға, артқы бөксесі сегізкөзге тіреледі.
Үшінші кезең – бірінші нәрестенің қасағаға бағытталған бөксесі туылады, оның мықын сүйегі қасаға доғасына тіреліп, бекіту нүктесін құрайды. Осы бекіту нүктесінің аймағында, нәресте тұлғасымен бір бүйіріне қарай қатты бүгіледі( жамбастың өткізгіш бағытына сәйкес). Нәресте тұлғасы бүгілген кезде, артқа( сегізкөзге) бағытталған нәресте бөксесі туылып, содан кейін оның жамбасы түгел туылады. Осыдан кейін нәресте тұлғасы түгелімен түзіледі де, әйел бірнеше рет күшенгеннен кейін, ол кіндік түбіне; содан кейін жауырынның төменгі бұрышына дейін; арқасымен шамалы алға бұрылып туылады. • Төртінші кезең – нәресте иығының көлденең өлшемі жамбастың кіреберіс жазықтығының қиғаш өлшеміне сәйкес келеді. Ал жамбастың шығаберіс жазықтығында иықтың көлденең өлшемі оның тік өлшеміне сәйкес келеді. Бұл жағдайда алдыңғы иық қасағаның астына орнығады, артқы иық жамбас қуысынан шығады, нәрестенің екі қолы өзі туылады. Бесінші кезең – нәресте басы бүгілген күйінде жамбастың қиғаш өлшемінен ( нәресте бөксесі және иығы өткен өлшеміне қарамақарсы) өтеді
НӘРЕСТЕНІҢ ТУЫЛУЫ
Нәресте аяқтарымен жатқанда, биомеханизм ерекшеліктері оның жамбаспен жатқанындай. Айырмашылығы: жыныс ернеуінен бірінші бір немесе екі аяғы көрінеді. Шатқа бағытталған аяғы, алдыңғы аяқ, аяқ тізеге дейін туылғанда, нәресте бөксесі жамбас қуысына түседі. Ары қарай босану ағымы нәресте жамбаспен жатқандай.
Асқынулары: • Нәресте қолдарының орынсыз көтеріліп, бүгілуі (қолдары желкеге, құлақ тұсына, бетке көтеріледі). • Қағанақ суының мезгілсіз кетуі. • Босанудың ауытқуы; • Кіндік баудың және майда мүшелердің қынапқа түсуі • Жатыр мойын өзегінің тарылып, нәресте тұлғасын немесе оның мойнын қысып қалуы. • Нәресте басының шалқаюы.
Цовьянов әдісі- нәресте аяқпен орныққанда Нәресте жамбас қуысында аяқпен жатқан кезде босану ағысы жиі асқынады. Бұның негізгі себебіжамбас қуысындағы нәресте аяқтары, нәрестенің иық тұлғасы және басы кедергісіз өтетіндей босану жолдарын кеңейте алмайды, осының салдарынан нәрестенің қолдары жоғары көтеріліп бүгіледі де басы шалқайып жатыр мойны қысып қалуы мүмкін. Сондықтан босану ағысы асқынбау үшін, жатыр мойны түгел ашылғанға дейін нәресте аяқтары қынап көлемінде жатуы керек ( Цовьянов әдісі). Қынаптық зерттеу арқылы нәрестенің аяқтарын анықтап, жатыр мойны толық ашылғанша, сыртқы жыныс мүшелерін салфетка арқылы алақынымен түгел жауып тұрады. Жатыр мойны толық ашылған кезде алақан астында нәресте аяқтары тепкілеп, өздері шыға бастайды және нәресте бөксесі де анықтала бастайды.
Нәресте жамбаспен жатқанда Кесарь тілігіне көрсеткіштер: • Асқынған акушерлік анамнез (бедеулік, нәрестенің жарақаттануы т. б), жатыр миомасы, тар жамбас, гестоз, ұзаққа созылған жүктілік, нәрестенің жамбаспен жатуымен бірлесіп келгенде. • Жатыр тыртығы. • Ірі нәресте. • Кіндік бауының төмен орналасуы. • Плацентаның төмен орналасуы. • Жүктілік гестозының ауыр түрлері.
Қорытынды Цовьянов әдісі нәресте мүшелерінің қалыпты жағдайда сақталуына негізделген және келесі асқынулардан - бастың шалқаюынан, қолдың орынсыз көтеріліп бүгілуінен алдын ала сақтандырады. Нәресте мүшелерін қалыпты жағдайда сақтау үшін, босану кезеңінде оның аяқтарын дене тұлғасына жақындатып басып ұстау қажет. Цовьянов әдісінің техникасы ( нәресте бөксесімен орныққанды) Нәресте бөксесімен түгел туылғаннан кейін, екі қолдың бас бармағы тұлғасында созылып жатқан нәрестенің аяқтарына, ал қалған төрт саусақты сегізкөздің үстіне қояды. Қолдың осылай орнығуы нәресте аяқтарының күн бұрын түсіп және денесінің төмен салбырауынан сақтандырады. Туылып келе жатқан нәресте тұлғасын жамбастың өткізгіш бағытына сәйкестендіріп жоғары көтереді. Кеудесі туылған сайын акушер қолдарын жыныс ернеулеріне қарай жылжытып, бас бармақпен аяқтарын ұстап, қалған төрт саусақтарын нәрестенің арқасына біртіндеп жылжытады.
Пайдаланылған әдебиеттер: • Р. С. Бейсембаева, Ә. Т. Раисова, Р. Ғ. Нұрқасымова «Акушерия» Алматы «Білім» 2006 жылы • Г. М. Савельева, Р. И. Шалина. «Акушерия» Мәскеу 2014 жылы • www. google. ru
НАЗАР АУДАРҒАНДАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ !!!
Скачать презентацию ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК ФАРМАЦЕВТИКА АКАДЕМИЯСЫ Акушерия және Гинекология
Абдувалиева Г.pptx