Номинация журналистика жанры заметка Исеме Яшел

Номинация: журналистика жанры – заметка Исеме: “Яшел даруханә” Шавалиева Динара Дамировна, 13 яшь, 7 класс, 88436693011, 422036, ТР Арча районы Шушмабаш авылы, Г. Тукай урамы, 25 Мәктәп адресы: 422036, ТР Арча районы Шушмабаш авылы, Мәктәп урамы, 2, Шушмабаш урта гомумбелем мәктәбе Куратор: Хадиева Рузилә Рафиковна биология-география укытучысы, 89377783551 E-mail: r. h 74@mail. ru

Арча районы Шушмабаш урта гомумбелем мәктәбе “Табигать балалары” республика экология конкурсы «Яшел даруханә» (номинация: заметка) Шавалиева Динара, 13 яшь 7 класс 2013 ел

Дару үләннәренннән файдалану турындагы беренче мәгълүматлар б. э. Кадәр 3000 ел чамасы элек хәзерге Гыйрак территориясендә урнашкан шумерлар дәүләтенең иң борынгы культура һәйкәлләрендә табылган. Медицинаның нигез салучысы булып Гиппократ санала, ул 236 үсемлекне кулланган һәм тасвирлап биргән. Европада Авиценна исеме белән билгеле булган күренекле таҗик табибы, философ һәм шагыйрь үзенең “Табиблык гыйлеме кануны” дигән китабында Х-ХI гасырларда ук үсемлекләрнең инде 900 якын төре файдаланылу турында мәгълуматлар китерә. Дару үсемлекләре Әрмәнстанда, Грузия, Европаның башка илләрендә дә борынгы заманнардан ук киң кулланылган . Россиядә беренче даруханә 1581 елда ачыла, беренче Табиб китабы ”(“Травник”) басылып чыга. Һәркем тарафыннан танылган дару үсемлекләре медицинага Россиягә Петр1 идарә иткәндә килеп керә. 1724 елда төзелгән фәннәр академиясе экспедицияләре эшчәнлеге күп кенә яңа, шул санда илебезнең башка халыклары тарафыннан файдаланыла торган дару үсемлекләрен эзләп табарга мөмкинлек бирә.

Р О М А Ш К а лешендә, опа ө Россиянең Евр Урта к Кавказда һәм Себердә, шулай у Азиядә очрый. машканың малы буларак ро Дару чи даланалар. иннәреннән фай чәчәк кәрз Аның ае бар(0, 8%)бар. Аларда эфир м еннар, улен, төрле терп составына хамаз ан тыш ннар керә. Монн сесквитерпе азулен, пигенин, прохам кәрзиннәрдә а ны, матрикарин лакто матрицин, талар, н, органик кисло умбеллиферо н табылган. малалар, кароти су тир кудыру езинфекцияләү, Эфир мае д каршы зулен аллергиягә үзлегенә ия. А өзәтә. а, тукымаларны т тор

табыну да ук миләшкә ннар ну чарасы Борынгы зама алардан сакла ла-каз сәргә булган, аңа бә ләш агачын ки ннар. Ми н йорт итеп тә карага ора-бара анна гән. Т рөхсәт ителмә ннар, ясый башлага ы кирәк-яраклар әннәр. н чәй ясап эчк нә ия. җимешеннә лау үзлек-ләре дәва асында Кызыл миләш алык медицин согын х ларны Мәсәлән, аның ертоник авыру ы һәм гип атеросклерозн Миләш айдаланалар. дәвалау өчен ф у өчен ерияне дәвала ент улары төнәтмәсе диз ны, эчәк авыр каза ә киңәш кулланыла. Аш тмә ясап эчәрг нан төнә рдән вакытында ан иләш согы бөе ук м. Кызыл итәләр. Шулай ен дә файдалы ару өч ташларны чыг ннары, һәм К витами й ук миләштә С үп. Анда шула лар к микроэлемент бар. әм Р витамины каротин һ ләш Ми

амыр яны яфрагының т на че на өчен үги а %как кадәр ә Медици ия. Аларда 2, 6 һәмияткә ар, дуплау яфраклары ә ник кислотал лайла, орга ниннар, эфир гликозидлар, стерин, сапо гы нулин, сито. Үги ана яфра матдәләре, и слотасы бар , аскорбин ки әйбәт дәва мае, каротин ыш кысылуга ул ырту һәм ютәлгә һәм с өнәтмәсе как элек-электән ң т фракларыны юллары улып торган. Я б ларны сулыш егенә ия, а. йомшарту үзл а кулланалар әчәкләре н дәвалаганд рулары фракларын ч а я авы ында еш кын к медиөинас нә уги ана Халы налар. Өстәве ә кулла н аппетитны әм төнәтмәсе белән бергә д н һ әк ң кайнатмасы ашказаны-эч яфракларыны хшырту өчен, йнатуны я лкынсыну ачу һәм ашка юлларының я дек тракты һәм си акытында авырулары в н яраларга, р. Яфраклары эчәлә аннарга, тләргә һәм чу җәрәхә а өзелгән н коры яки яң вакланга рән яраларга ракларын ти яф ибәләр. каплыйлар, с и Үг а ан гы ра яф

К У Р А төстә, ның балы ачык А ан аллы усемлек. коза һәм 41% т Кура җиләге-б тан артык глю 3% тәмле. Анда 3 а 1 гектар хуш исле һәм ртлары урманд бар. Бал ко н-70 кг бал, артык левулеза ура җиләгеннә ицина- да утырган к иләкләрен мед рдә чәчәк атып. Җ җи 50 кг бал җыя чәй рәвешендә ча-дагысыннан ә бак нан кайнатма, н ию авырулары гыдан ук тиртөрле салкын т әкләре-борын ил шкайнатуны . Киптерелгән җ а җиләкләрен а файдаланалар нд арын бетерү ык медицинасы азаны авыртул әткеч чара. Хал л шк анлылыктан, а ырту өчен, азк яхш ар. өчен кулланал ә: юкоза, 0, 6 -6, 5% Кура җиләгенд оза, 2, 8 -4, 3% гл кт р(1, 4 -8, 1% фру 5, 6 -11, 5% шикә сахароза), н, 0, 4 -6, 3% пекто 0, 9% пектин, тдәсе, 4 -6%үзагач ма алар, 0, 6 -2, 2%кислот амины, 9 -44 мг% С вит иннары, А, В 2, РРвитам тозлары бар. K, Cu минераль Fe, Җ И Л Ә Г Е

Европа тыш илебезнең Ар м Кб ә, Уралда, Кч һә өлешенд да урман зонасын Себернең таралган. вында иләкләре соста Артыш җ әм ен, терцинеол һ пинен, кардин ир алар булган эф башка кушылм а, е, шикәр, сумал ма ар танин, пектинн глюкозидлар, лары р. Ул тын авыру ба әм да, аппетитны һ вакытын өчен атуны яхшырту ашкайн кулланар. А Р Т Ы Ш

ең ктан кала Россиян Ерак Төнья алган. иториясендә тар бөтен терр ың өчен гөлбадранн Медицина е чәчәк төркемнәр бар, . Аларда эфир мае әһәмиятле фора, авына туйон, кам аның сост инен, туйол, борнеол, п ерә. ар , С витамины к алкалоидл ннәрен ның чәчәк кәрзи Гөлбадран аннарны тән йомры суалч элек-элек әм үт ыру өчен, бавыр һ куд акты ш казаны-эчәк тр юллары, а өчен руларын дәвалау авы кулланалар.

к оссиянең барлы к Р Тәңкә яфра лган. ә диярлек тара д территориясен лекнең инасында усем ц Көнкүреш меди имик н кулланалар. Х а җир өсте өлеше әнелмәгән. Анд ек өйр составы җитәрл мины, тдәләре, С вита дуплау ма ылган. воноидлар таб фла әләрен ак үләне төнәтм Тәңкә яфр ләрне а һәм җәрәхәт яр мпресс алаганд, юу, ко дәв ар. өчен кулланал Кую

сиянең ньяктан кала Рос Ерак Тө ган. ориясендә тарал бөтен трерит да еш медицинасын Көнкүр ешен кнең җир өсте өл усемле зидлар, алар. Анда глико куллан ин апониннар, бурс бераз с илхолин, иды, холин, ацет алкало м лимон , фумар, алма һә шәраб отин, , с витамины, кар кислоталары тозлар мины , минераль К вита табылган. касы е сум өтүч К

Сукыр кычыткан