Nerka Jest narządem parzystym, wagi ok. , 150 g. Długości ok. . 11 cm. Szerokości 5 cm oraz grubości ok. . 3 cm. Wyróżnia się na niej dwa bieguny- górny i dolny, dwa brzegi- boczny wypukły i przyśrodkowy wklęsły oraz dwie powierzchnie – przednią i tylną. Na brzegu przyśrodkowym nerki znajduje się zagłębienie zwane wnęką nerki (hilum renale), które prowadzi do zatoki nerkowej (sinus renalis). W obrębie wnęki nerki znajdują się: tętnica nerkowa, żyła nerkowa, naczynia chłonne, nerwy, moczowód.
Osłonki nerki 1/. Najbardziej wewnętrzną osłonkę nerki stanowi torebka włóknista (capsula fibrosa), która ściśle przylega do nerki. 2/. Na zewnątrz torebki włóknistej znajduje się warstwa tkanki tłuszczowej, tworzącej ciągłość z tkanką tłuszczową przestrzeni zaotrzewnowej, stanowiącą torebkę tłuszczową (capsula adiposa) zwana także tkanką tłuszczową okołonerkową. Otacza ona nerkę wspólnie z nadnerczem. 3/. Obwodowo od torebki jest powięź nerkowa (fastia renalis). Nerka może się przesuwać o około 32 cm.
Budowa nerki Na przekroju czołowym nerki wyróżnia się istotę korowa i rdzenną. Istota korowa-kora nerki (cortex renis) znajduje się na obwodzie narządu, pod torebką włóknistą. Wnika ona także pomiędzy rdzeń nerki w postacie słupów nerkowych (columnae renalis). Kora nerki zbudowana jest głównie z nefronów, stanowiących część wydzielniczą nerki. Rdzeń nerki (medulla renalis) tworzą piramidy nerkowe (piramides renales). Na przekroju posiadają one kształt trójkątny. Podstawą zwrócone są do obwodu nerki, natomiast ich wierzchołki zwane brodawkami (papillae renales) otoczone są przez
Budowa nerki cd. Kielichy nerkowe mniejsze. W obrębie piramid znajdują się głównie cewki zbiorcze oraz części pętli Henlego. Ujścia cewek zbiorczych łączą się, tworząc przewody brodawkowe uchodzące na wierzchołkach piramid. Kielichy nerkowe mniejsze ( calyces renales minores) w liczbie 7 -12, łączą się w kielichy nerkowe większe (calyces renales majores) w liczbie 3 -5 a te ostatnie uchodzą do miedniczki nerkowej (pelvis renalis), przedłużającej się w moczowód (ureter). Kielichy nerkowe mniejsze i większe znajdują się w zatoce nerkowej.
Gruczoł nadnerczowy Gladula suprarenalis – znajduje się na górnym końcu i nieco na przedniej powierzchni nerki. Prawy gruczoł ma kształt trójkątny, lewy jest łukowaty. Nadnercza są bardzo obficie unaczynione. Liczba tętnic dochodzących do tych gruczołów wynosi od kilku do kilkunastu. Nadnercze zbudowane jest z kory oraz rdzenia. Czynność nadnerczy jest bardzo złożona choćby z faktu że wydzielają one ponad 30 różnych hormonów. Funkcja gruczołu pozostaje pod wpływem zarówno przysadki jak i układu nerwowego.
Nadnercza cd. Ze swej strony nadnercza wpływają na czynność innych gruczołów, zwłaszcza gruczołów płciowych.
Moczowód Ureter- jest to długi, parzysty przewód łączący miedniczkę nerkową z dnem pęcherza moczowego. Długość moczowodu wynosi 20 -34 cm. Biegną one zaotrzewnowo ku dołowi do miednicy mniejszej, krzyżując się z naczyniami biodrowymi wspólnymi. Moczowody przebijają ścianę pęcherza skośnie tworząc ujście zamknięte fałdem błony śluzowej. Ściana moczowodu składa się z trzech warstw: 1. Łączno- tkankowej błony zewnętrznej 2. Błony mięśniowej 3. Błony śluzowej pokrytej nabłonkiem przejściowym.
Moczowód cd. Mocz przechodzi z miedniczki nerkowej do pęcherza moczowego pod wpływem ciśnienia i siły grawitacyjnej, przede wszystkim jednak dzięki perystaltycznym skurczom warstwy mięśniowej moczowodów. Wzrost ciśnienia moczu gromadzącego się w miedniczce nerkowej wyzwala skurcze perystaltyczne moczowodu, które przesuwają mocz z miedniczki do pęcherza moczowego. Skurcze te powstają rytmicznie 1 -5 na minutę , posuwając się zawsze w jednym kierunku od nerki do pęcherza. Skośny przebieg moczowodu przez ścianę pęcherza powoduje, pokrywający fałd błony śluzowej działa
Moczowód cd. Jak zastawka uniemożliwiając cofanie się moczu z pęcherza do moczowodu. Moczowody są obficie unerwione także przez włókna bólowe. Zablokowanie moczowodu np. . Przez kamień nerkowy, powoduje natężenie fali perystaltycznej przed przeszkodą wywoduje jeden z najsilniejszych rodzajów bólu jaki charakteryzuje tzw. Kolkę nerkową.
Pęcherz moczowy Vesica urinaria – jest to worek mięśniowy położony za spojeniem łonowym, służącym jako zbiornik moczu. Pojemność pęcherza wynosi ok. . 700 cm sześciennych. Ściana pęcherza moczowego składa się z trzech warstw: 1. Błona śluzowa 2. Błona mięśniowa 3. Błona zewnętrzna 4. Ad. 1. tworzy liczne fałdy, które przy rozciągnięciu pęcherza ulegają rozprostowaniu. Na dnie pęcherza znajduje się gładka przestrzeń w
Pęcherz moczowy cd. Kształcie trójkąta, ograniczona ujściami moczowodów i cewki moczowej. Błona śluzowa pokryta jest nabłonkiem przejściowym. Ad. 2. B. m. - składa się z niezbyt wyraźnie oddzielonych trzech warstw włókien mięśniowych gładkich: wewnętrznej – podłużnej, środkowej – okrężnej i zewnętrznej – podłużnej. Ad. 3. Najbardziej zewnętrzną warstwę ściany pęcherza moczowego stanowi otrzewna. Otrzewna pokrywa ścianę trzon pęcherza od jego szczytu aż do wysokości ujścia moczowodów.
Pęcherz moczowy cd. U podstawy pęcherza pęczki włókien okrężnych tworzą wokół ujścia cewki moczowej pierścieniowaty mięsień zwieracz pęcherza (m. sphenter vesicae) Zwieracz ten pozostaje stale napięty, nie pozwalając na odpływ moczu z pęcherza. Nieco niżej od zwieracza pęcherza znajduje się mięsień zwieracz cewki zbudowany z mięśni poprzecznie prążkowanych. Jest on unerwiony przez nerwy somatyczne i wobec tego podlega woli. Błona mięśniowa i zwieracz pęcherza są unerwione przez włókna układu autonomicznego. Pobudzenie nerwów
Pęcherz moczowy cd. Przywspółczulnych powoduje skurcz mięśni pęcherza i rozkurcze zwieracza pęcherza, natomiast pobudzenie włókien współczulnych wywiera efekt odwrotny – rozkurcze błony mięśniowej i skurcz zwieracza pęcherza.
Cewka moczowa żeńska Urethra feminina – Jest krótkim przewodem długości 3 -5 cm, i średnicy 5 -7 mm, który rozpoczyna się ujściem wewnętrznym w pęcherzu moczowym i kończy ujściem zewnętrznym w przedsionku pochwy. U kobiety cewka moczowa służy wyłącznie do wyprowadzania moczu z pęcherza na zewnątrz.
Cewka moczowa męska Rozpoczyna się w ujściu pęcherza moczowego i kończy się ujściem zewnętrznym na żołędzi prącia. Długość jej wynosi 17, 5 – 20 cm. Przy wzwodzie prącia cewka odpowiednio się wydłuża. W cewce moczowej wyróżniamy trzy części: 1. Część sterczowa – długości ok. 3 cm. przebija gruczoł krokowy. 2. Część błoniasta – długości ok. 2 cm przechodzącą przez przeponę moczowo-płciową 3. Część gąbczastą – 10 -15 cm, przebiegającą w ciele gąbczastym prącia.
Cewka moczowa męska cd Cewka moczowa męska nie jest jednakowej średnicy na całej długości – najszersza jest część sterczowa, najwęższa część błoniasta. W części błoniastej włókna mięśniowe przechodzące z przepony mocowopłciowej na cewkę moczową tworzą w jej ścianie mięsień zwieracz cewki. Część gąbczasta cewki tworzy w części końcowej rozszerzenie zwane dołem łódkowatym (fossa navicularis urethre). Najwęższą cześć cewki stanowi jej ujście zewnętrzne.