Не білеміз ? Не білгім келеді ? Не үйрендік ?
Не білеміз ?
Не білгім келеді ?
Негіздердің құрамы және жіктелуі
Химиялық элементтің атауы және таңбасы Химиялық элементтің қосылыстағы валенттігі Калий К Темір Fe Мыс Cu Кальций Ca Темір Fe Алюминий Al I II III III Химиялық формуласы Атауы Калий гидроксиді Темір (II) гидроксиді Мыс (II) гидроксиді Кальций гидроксиді Темір (III) гидроксиді Алюминий (III)гидроксиді
Сілті мен қышқыл ерітінділерінің әсерінен индикаторлар түсінің өзгеруі. индикатор Ортадағы индикатордың түсі Қышқылдық сілтілік Лакмус Фенолфталеин Метилоранж әмбебап бейтарап Қызыл Түссіз Қызғылт қызыл Күлгін Түссіз Қызғылт сары Сары Көк Таңқурай түсті Сары Көк
Сілті мен қышқыл ерітінділерінің әсерінен индикаторлар түсінің өзгеруі. индикатор Ортадағы индикатордың түсі Қышқылдық Лакмус Фенолфталеин Метилоранж Әмбебап сілтілік бейтарап Қызыл Түссіз Қызғылт қызыл Көк Таңқурай түсті Сары Көк Күлгін Түссіз Қызғылт сары Сары
Не үйрендік?
НЕГІЗДЕР ДЕГЕНІМІЗ НЕ?
Үшіншісі артық KOH Ca O Na. OH Li. Cl Li. OH
Формулалардың атын сәйкестендір Мыс (II) гидроксиді Темір (II) гидроксиді Калий гидроксиді Алюминий гидоксиді Кальций гидроксиді KOH
Мына оксидтерге сәйкес гидроксид формуласын жаз. Оксид Гидроксид
Реакция теңдеуін аяқта
Есеп № 1 Массасы 100 г , массалық үлесі 11 % ерітіндіге қанша тұз, қанша су құямыз.
Есеп № 2 80 г суға 25 г тұз салдық, ерітіндінің массалық үлесін есепте
Есеп № 3 500 г ерітіндігің массалық үлесі 20 % қанша су, қанша қант салынды.
Фосфордың ашылуы Гамбургтың алхимигі Хеннинг Бранд 1669 жылы ашты «Фосфор» грекше - «жарық шығарғыш»
Фосфор химиялық элемент • Периодтық жүйеде II периодта, V топтың негізгі топшасында орналасқан. Салыстырмалы атомдық массасы 31, реттік нөмірі (ядро заряды) 15. • Электрондық формуласы
P 4
• Фосфор элементі жай зат ретінде бірнеше аллотропиялық түрөзгерісін түзеді. Оның маңыздылары — ақ және қызыл фосфор. Ақ фосфор улы жөне тез тұтанатын болғандықтан аса ұқыптылықты қажет етеді. Оның буымен демалуға болмайды. Ақ фосфорды шыны ыдыста, су астында, сыртынан құм салынған металл банкаға орналастырып сақтайды. Ақ фосфор ауасыз кеңістікте қыздырғанда қызыл фосфорға, ал жоғары қысымда қара фосфорға айналады. Қара фосфор аз кездеседі.
Физикалық қасиеттері Ақ фосфор Қызыл фосфор 1. Ақ түсті кристалл зат, тығыздығы 1, 83 г/см 3. 2. Қараңғыда жарқырайды. 3. Кәдімгі жағдайда 30 — 40°С температурада ауадағы оттекпен тотығады. 4. От алғыш кауіптілігіне байланысты су астында сақтайды. 5. Суда ерімейді, күкірткөміртекте ериді. 6. Өте қауіпті, улы! 7. 44°С-та балқиды, 280°С-та кайнайды 1. Аморфты зат, кристалды емес, тығыздығы 2, 20 г/см 3. 2. Қараңғыда жаркырамайды. 3. Ауадаіъі отгекпен 260°С-та тотығады. 4. Огка кауіпті емес. Қыздырғанда оталады. 5. Суда да, күкірткөміртекте де ерімейді. 6. Улы емес. 7. 400°С-та балқиды.
Химиялық қасиеттері • Фосфор көптеген жай заттармен – оттекпен, гологендермен, күкіртпен және кейбір металдармен тотықтырғыш және тотықсыздандырғыш қасиеттер көрсете қосылады. • • 2 Р + ЗСl 2 = 2 РСl 3 галогендермен галогенидтер береді 2 Р + 3 S = P 2 S 3 күкіртпен сульфид түзеді ЗСа + 2 Р = Са 3 Р 2 металмен фосфид түзеді Қызыл фосфорға қарағанда ақ фосформен рякция жеңіл жүреді. Фосфордың металдармен қосылысы фасфидтер деп аталады, олар суда жеңіл айырылып, сарымсақ иісті өте улы тұрақсыз газ фофин РН түзеді: Са Р + 6 Н О= 3 Cа(ОН) +2 РН↑.
Фосфор бертолет тұзымен әрекет еткенде атылады немесе жанады KCl. O 3 + P = P 2 O 5 + KCl
Алынуы • Фосфорды фосфавриттен алады. Оны көмірмен (кокспен) және құммен араластырып, 1500 С электр пешінде қыздырады: 2 Са (РО) +10 С+6 Si. O =6 Ca. Si. O +P =10 CO↑
Қолданылуы Қызыл фосфор сіріңке өндірісінде, пиротехникада және фосфор кышкылын алуға пайдаланылады. Фосфор ауыл - шаруашылык зиянкестерімен күресу үшін кажет улы химикаттар алу үшін қолданылады. Фосфордың ақ және қызыл түрөзгерісі бар. Ақ фосфор химиялық белсенді болып келеді. Сондықтан ақ фосфорды қараңғыда су астында сақтайды. Ақ фосфорды ауасыз ортада қыздырса, қызыл фосфор алынады. Қызыл фосфор сіріңке өндіруде, пиротехникада қолданылады. Фосфор жай және күрделі заттармен өрекеттеседі. Қазақстанда фосфор шикізатының қоры Жамбыл (Қаратау) және Ақтөбе (Шилісай) облыстарында бар. Фосфор сіріңке және улы химикаттар өндірісінде пайдаланылады. Ақ, қызыл фосфор Н 3 РО 4 алуда, жанғыш қоспалар дайындау үшін қолданылады. P+5 HNО 3 конц = Н 3 РО 4+5 NО 2↑ +Н 2 О
Фосфор тыңайтқыштары - өнеркәсіптік әдіспен алынатын, құрамында өсімдіктер үшін қолайлы нысанда фосфор болатын минерал заттектер.
Ақ фосфордың физиологиялық әсері Фосфор қалдықтарын өзен , көлдерге құюдың нәтижесі Фосфарлық некроз – жақтың ісігі Фосфарды көп қолдану нәтижесі
Назар аударғандырңызға рахмет
