Mikroekonomia ćwiczenia 4 dr Joanna Leśniowska

Mikroekonomia – ćwiczenia 4 dr Joanna Leśniowska

Elastyczność a nachylenie krzywej popytu Często interesuje nas ogólna ocena elastyczności na całej długości krzywej popytu, tzn. przy różnych poziomach ceny. Popyt o wysokiej elastyczności wyraża krzywa o małym nachyleniu (płaska). Popyt nieelastyczny wyraża krzywa o dużym nachyleniu (stroma).

Na przykład, popyt na dobra luksusowe jest zwykle bardziej elastyczny niż popyt na dobra podstawowe - i to przy każdym poziomie ceny P Epd= 0 Epd= EpdЄ(1; ) EpdЄ(0; 1) Epd= 1 Q

Popyt utargi Cena 60 50 40 30 20 D 1 10 0 0 10 20 30 40 50 60 70 Ilość

Popyt i utargi Cena 60 50 40 a 30 20 10 0 D 1 30 x 20 = 600 0 10 20 30 40 50 60 70 Ilość

Popyt i utargi Cena 60 50 40 a 30 b 20 D 1 20 x 60 = 1, 200 10 0 0 10 20 30 40 50 60 70 Ilość

Popyt utargi Cena 60 50 40 a 30 20 10 0 D 1 30 x 20 = 600 D 2 0 10 20 30 40 50 60 70 Ilość

Popyt utargi Cena 60 50 40 a 30 20 D 1 c 10 10 x 30 = 300 0 0 10 D 2 20 30 40 50 60 70 Ilość

Decyzje cenowe wobec elastyczności cenowej popytu Ø Podstawą podjęcia przez producenta racjonalnej decyzji dotyczącej zmiany ceny na wytwarzane przez siebie dobro jest znajomość kształtowania się krzywej popytu na to dobro, a ściślej mówiąc jej nachylenia określającego w jaki sposób wielkość popytu reaguje na zmiany ceny

P ↑ (rośnie) P↓ (maleje) Epd>1 popyt elastyczny TR ↓ (maleje) TR ↑ (rośnie) Epd<1 popyt nieelastyczny TR ↑ (rośnie) TR= ↓ (maleje) Epd=1 popyt jednostkowy TR = const.

Cena dobra X Zapotrzebowanie Elastyczność Utarg na dobro X cenowa popytu 12, 50 0 -∞ 0, 0 10, 00 20 -4, 00 200, 0 7, 50 40 -1, 50 300, 0 6, 25 50 -1, 00 312, 5 5, 00 60 -0, 67 300, 0 2, 50 80 -0, 25 200, 00 100 0, 0

Maksimum utargu Ø Utarg osiąga maksimum w punkcie odpowiadającym elastyczności popytu równej -1

Zależności między przychodem całkowitym a marginalnym ØJeżeli przychód całkowity wzrasta, to przychód marginalny jest dodatni TR ↑ MR > 0 ØJeżeli przychód całkowity maleje, to przychód marginalny jest ujemny TR ↓ MR < 0 ØJeżeli przychód całkowity osiąga swoje maksimum, to przychód marginalny jest równy zeru TR = max MR = 0

Epd>1 popyt elastyczny MR>0 Epd<1 popyt nieelastyczny MR<0 Epd=1 MR = 0

Elastyczność dochodowa popytu To intensywność reakcji konsumentów, przejawiająca się w skali zmiany popytu na zmiany dochodów

Miernikiem, który pozwala rozróżnić stopnie elastyczności lub nieelastyczności jest wskaźnik dochodowej elastyczności popytu Pozwala on określić o ile zmniejszy się (zwiększy) popyt na dane dobro, przy spadku (wzroście) dochodu.

Wskaźnik dochodowej elastyczności popytu możemy liczyć trzema metodami: • Metodą współczynnikową (interpretacyjną) • Metodą punktową • Metodą łukową

Metoda współczynnikowa (interpretacyjna) • przedstawia procentową zmianę ilości (wielkości) popytu do procentowej zmiany dochodu

Metoda współczynnikowa (interpretacyjna) Przykład • Wzrost dochodu o 1% powoduje wzrost zapotrzebowania o 2% • Elastyczność cenowa popytu wynosi 2 (2%/1%)

Metoda punktowa Ø Jest to stosunek względnej (procentowej) zmiany wielkości zapotrzebowania na dane dobro do względnej (procentowej) zmiany jego dochodu Zmiana procentowa Q Epd = Zmiana procentowa Y Ø Zmiana procentowa to zmiana absolutna podzielona przez poziom danej wielkości w roku wyjściowym, a następnie pomnożona przez 100 Ø Zmiana procentowa Q= Q 2 - Q 1 * 100 Q 1

Metoda punktowa

Metoda łukowa

Ponieważ popyt jest na ogół dodatnią funkcją dochodu, zatem elastyczność dochodowa popytu jest dodatnie, tj. Epd> 0 z małym wyjątkiem

Rodzaje popytu Popyt elastyczny Eyd>1 dla dóbr wyższego rzędu (luksusowych); Procentowa zmiana popytu jest większa niż procentowa zmiana dochodu, np. dobra wyższego rzędu; Popyt jednostkowy (proporcjonalny) Eyd=1 Procentowa zmiana popytu jest dokładnie równa procentowej zmianie dochodu Popyt nieelastyczny Eydє(0; 1) procentowa zmiana popytu jest mniejsza od procentowej zmiany dochodu, np. dobra podstawowe, jak żywność, odzież Popyt sztywny Eyd =0 zmiana dochodu nie powoduje zmiany popytu, np. chleb Popyt odwrotnie elastyczny Eyd<0 wzrost dochodu powoduje spadek popytu, np. dobra podrzędne, dobra Giffena

Rodzaje dóbr a elastyczność dochodowa popytu • Dobra normalne – dodatnia elastyczność dochodowa popytu • Dobra niższego rzędu – ujemna elastyczność dochodowa popytu • Dobra luksusowe – elastyczność dochodowa dodatnia i wyższa od jedności • Dobra podstawowe (niezbędne) – elastyczności dochodowa niższa od jedności (0, 1)

Elastyczność popytu - podsumowanie Rodzaj dóbr Elastyczność Reakcja popytu na wzrost o 1% (ceny lub dochodu) Normalne pierwszej potrzeby 0 < | Epd | < 1 0 < Eyd < 1 Spadek o mniej niż 1% Wzrost o mniej niż 1% Normalne wyższego rzędu | Epd | > 1 Eyd > 1 Spadek o więcej niż 1% Wzrost o więcej niż 1% Dobra luksusowe Niższego rzędu Epd > 0 (>1) Eyd >> 1 Epd > 0 Eyd < 0 Wzrost (o więcej niż 1%) Wzrost wielokrotny Wzrost Spadek Przykład żywność gastronomia rekreacja rezydencje elitarne sporty chleb paliwo tytoń

Elastyczność mieszana/krzyżowa popytu Ø To intensywność reakcji konsumentów, przejawiająca się w skali zmiany popytu na jedno dobro (X) pod wpływem zmiany ceny drugiego dobra (Y)

Elastyczność mieszana popytu Dobra substytucyjne Dobra komplementarne Wzajemny wpływ cen na popyt ΔQx Emxy = Qx ΔPy Py Politechnika Warszawska, Wydział Transportu dr Agnieszka Skala-Poźniak, Ekonomika transportu Q-popyt P-cena

Elastyczność mieszana popytu –substytucja i komplementarność Emxy = 0, 8 oznacza, że wzrost ceny y o 1% wzrost popytu na x o 0, 8% DOBRA SUBSTYTUCYJNE Emxy = -0, 8 oznacza, że wzrost ceny y o 1% spadek popytu na x o 0, 8% DOBRA KOMPLEMENTARNE Politechnika Warszawska, Wydział Transportu dr Agnieszka Skala-Poźniak, Ekonomika transportu

Wskaźnik krzyżowej/mieszanej elastyczności popytu możemy liczyć trzema metodami: • Metodą współczynnikową (interpretacyjną) • Metodą punktową • Metodą łukową

Metoda współczynnikowa (interpretacyjna) • przedstawia procentową zmianę ilości (wielkości) popytu dobra x do procentowej zmiany ceny dobra y

Metoda punktowa

Metoda łukowa

Rodzaje popytu Popyt substytucyjny, dotyczy substytutów Exy>0; wzrost ceny na jedno dobro powoduje wzrost popytu na drugie dobro Popyt niezależny, Exy=0; zmiana ceny jednego dobra nie powoduje zmian w popycie na drugie dobro Popyt komplementarny, dotyczy dóbr komplementarnych, Exy<0; wzrost ceny na jedno dobro wywołuje spadek popytu na drugie dobro

Dla dóbr substytucyjnych elastyczność mieszana popytu jest dodatnia (wzrost ceny kawy pobudza popyt na herbatę). Dla dóbr komplementarnych elastyczność mieszana popytu jest ujemna (wzrost ceny benzyny obniża popyt na samochody).

Elastyczność podaży - cenowa

Cenowa elastyczność podaży To intensywność reakcji sprzedawców (producentów), przejawiająca się w skali zmiany poziomu sprzedaży (produkcji) towarów lub usług na zmiany ceny

Miernikiem, który pozwala rozróżnić stopnie elastyczności czy nieelastyczności jest wskaźnik cenowej elastyczności podaży. Pozwala on określić o ile zmniejszy się (zwiększy) wielkość podaży na dane dobro, przy spadku (wzroście) ceny

Wskaźnik cenowej elastyczności podaży możemy liczyć trzema metodami: • Metodą współczynnikową (interpretacyjną) • Metodą punktową • Metodą łukową

Metoda współczynnikowa /interpretacyjna przedstawia procentową zmianę ilości (wielkości) podaży do procentowej zmiany ceny

Ponieważ podaż jest dodatnią funkcją ceny, zatem elastyczność cenowa podaży jest dodatnia, tj. Eps> 0.

Rodzaje podaży Eps= 0 podaż sztywna-elastyczność zerowa Eps<1 podaż nieelastyczna (względnie nieelast. ) elastyczność niska Eps=1 podaż jednostkowa (proporcjonalna)elastyczność równa jedności Eps>1 podaż elastyczna (względnie elastyczna)elastyczność wysoka Eps= podaż doskonale elastyczna-elastyczność nieskończenie wielka

Podaż doskonale elastyczna Eps= ∞ Eps= podaż doskonale elastyczna Zmiana wielkości podaży nie jest spowodowana zmianą ceny, gdyż cena jest stała; przykładem są dobra wyższego rzędu; przy tej cenie producenci są skłonni dostarczyć każdą ilość dobra

Eps є(1; ∞) podaż elastyczna (względnie elastyczna) zmiana wielkości podaży jest większa niż % zmiana ceny; krzywa podaży przecina oś rzędnych P P 1 P 2 S Q 1 Q 2 Q

Eps=1 podaż jednostkowa (proporcjonalna) % zmiana wielkości podaży jest doskonale równa % zmianie ceny P S 45˚ Q

Eps є(0; 1) podaż nieelastyczna (względnie nieelast. ) % zmiana wielkości podaży jest mniejsza od % zmiany ceny; krzywa podaży przecina oś odciętych P S P 1 P 2 Q 1 Q 2 Q

Eps=0 podaż sztywna zmiana ceny nie wywołuje żadnych zmian w wielkości podaży P S P 1 P 2 Q 1 Q

Determinanty cenowej elastyczności podaży

Ø Ø 1. Zachowanie się kosztów produkcji Im wyższe koszty produkcji, tym przedsiębiorstwa mniej chętnie będą zwiększały produkcję Podaż jest elastyczna gdy przedsiębiorstwa posiadają odpowiednio duże rezerwy nie wykorzystanej zdolności produkcyjnej, gdy bez większych trudności mogą zdobyć dodatkowe ilości czynników produkcji

2. Technologia produkcji ØElastyczność cenowa podaży dla dóbr niepowtarzalnych jest równa zeru, a więc podaż jest sztywna ØElastyczność cenowa podaży dóbr występujących w ilości praktycznie nieograniczonej (np. piasku) jest doskonale elastyczna

3. Czas jakim dysponują producenci ØIm krótszy czas tym elastyczność cenowa podaży jest mniejsza

4. Podatność danego dobra na magazynowanie ØIm większa możliwość przechowywania dóbr i mniejsze koszty magazynowania tym większa elastyczność cenowa podaży