Międzynarodowe i krajowe standardy i zalecenia dla bibliotek

Międzynarodowe i krajowe standardy i zalecenia dla bibliotek publicznych Wanda Klenczon Biblioteka Narodowa X Ogólnopolska Konferencja z cyklu „Automatyzacja Bibliotek Publicznych”, Warszawa 7 -8. 11. 2012

Standard – problemy z definicją l wspólnie ustalone kryterium, które określa powszechne, zwykle najbardziej pożądane cechy produktu, usługi, zachowania l poziom czegoś ustalany według określonych norm; także: przeciętny typ czegoś, norma l typowy, przeciętny model, wzorzec; gatunek jakiegoś wyrobu odpowiadający określonym wymogom, normom; wzorzec, norma .

Norma l dokument opisujący standard/-y w sposób sformalizowany i ustanawiany zgodnie ze stosownymi procedurami – podaje do powszechnego i stałego użytku sposoby postępowania lub cechy charakterystyczne wyrobów, procesów lub usług – może mieć charakter l dokumentu technicznego (stosowanie jest fakultatywne) albo l prawno-technicznego (stosowanie jest obligatoryjne)

Standardy Akty prawne Wytyczne Raporty Instrukcje Normy Formaty Zalecenia Dobre praktyki

IFLA Public Libraries Section Chair Suzanne Payette (Kanada) 16 członków: Australia, Bułgaria, Secretary Chiny, Rebekka Pilppula (Finlandia) Francja (2), Hiszpania (2), Treasurer Niemcy, Libuse Nivnická (Czechy) Norwegia, Rosja, Słowenia, Information Co-ordinator Marian Morgan Bindon Stany Zjednoczone (2), Szwecja (2), ( Australia) Wielka Brytania.

IFLA Public Libraries Section IFLA Public Library Service Guidelines ed. by Christie Koontz and Barbara Gubbin. - Berlin/Munich: De Gruyter Saur, 2010 2 nd edition of The Public Library Service IFLA/UNESCO Guidelines for Development.

Działalność bibliotek publicznych. Standardy międzynarodowe IFLA-UNESCO l l l rola i cel biblioteki podstawy prawne i finansowe użytkownicy gromadzenie zbiorów zarządzanie personelem zarządzanie i marketing

Działalność bibliotek publicznych. Standardy międzynarodowe IFLA-UNESCO l zarówno ogólne zalecenia, jak i standardy ilościowe, np. : – – – l wskaźniki uzupełniania i selekcji zbiorów, normy zatrudnienia, wskaźniki funkcjonowania przykłady realizacji z kilkudziesięciu krajów

IFLA Standards Committee l powołany w 2012 r. l koordynuje współpracę z innymi ciałami standaryzacyjnymi ( np. ISO, AFNOR, DIN), l inicjuje tworzenie, weryfikację standardów oraz dba o spójność kolejnych wersji, l zarządza publikowaniem standardów w ramach polityki open access, l promuje i aktywnie zachęca podmioty zrzeszone w IFLA do współtworzenia i adaptacji standardów

IFLA Standards Committee l l l l Chair: Patrice Landry, Swiss National Library Division I: Tay Ai Cheng, National Library Board of Singapore Division II: Françoise Pellé, ISSN International Center Division III: Anders Cato, Gothenburg University Library Division IV: Marian Koren, Netherlands Public Library Association Division V: Chih-Feng P. Lin, Shih Hsin University, Taiwan Permanent UNIMARC Committee Chair: Alan Hopkinson, Middlesex University, United Kingdom CDNL representative: Anita Goldberga, National Library of Latvia

List of IFLA Standards http: //www. ifla. org/files/assets/standards/documents/iflastandards-version-20 -june-2012 -2. pdf blisko 100 aktualnych standardów różnego rodzaju (zalecenia, raporty, formaty) tłumaczenia/adaptacje polskie <10%

Acquisition and Collection Development Section l 2012. Key Issues for e-Resource Collection Development: A Guide for Libraries l 2008. Gifts for the Collections: Guidelines for Libraries l 2001. Guidelines for a Collection Development Policy Using the Conspectus Model

Bibliography Section l 2009. National Bibliographies in the Digital Age : Guidance and New Directions l 2005. Sharing of Bibliographic information and resources: IFLA Bibliographic Standards and Interoperability

Cataloging Section l 2011. ISBD: International Standard Bibliographic Description - Consolidated Edition l 2009. IFLA Cataloguing Principles: Statement of International Cataloguing Principles (ICP) and its Glossary l 2005. Guidelines for Online Public Access Catalogue (OPAC) Displays

Library Buildings and Equipment Section l 2009. Key Issues in Building Design: How to get started in planning a project l 2007. IFLA Library Building Guidelines: Developments & Reflections

Library Services to People with Special Needs Section l 2010. Guidelines for easy-to-read materials l 2007. Guidelines for Library Services to Persons with Dementia l 2001. Guidelines for Library Services to Persons with Dyslexia l 2000. Guidelines for Libraries Serving Hospital Patients and the Elderly and Disabled in Long-Term Care Facilities l 2000. Guidelines for Library Services to Deaf People

Literacy and Reading Section l l 2011. Using research to promote literacy and reading in libraries: Guidelines for librarians 2003. Guidelines for Library-based literacy programs

Document Delivery and Resource Sharing Section l 2009. International Resource Sharing and Document Delivery: Principles and Guidelines for Procedure l 2006. Guidelines on Information Literacy for Lifelong Learning: Final Draft l 2003 Guidelines for Best Practice in Interlibrary Loan and Document Delivery

Libraries for Children and Young Adult Section 2008. Guidelines for Library Services For Young Adults Supplement: 2008. Web 2. 0 and Library Services for Young Adults: An Introduction for librarians 2007. Guidelines for Library Services to Babies and Toddlers 2003. Guidelines for Children’s libraries Services

Library Services to Multicultural Populations Section l 2011. Multicultural Communities: Guidelines for Library Services: An Overview

Statistics and Evaluation Section l Manifest IFLA o statystyce bibliotecznej l Library Statistics for the 21 st Century World, ed. by Michael Heaney IFLA Publications Series 138 München: K. G. Saur, 2009 l Współpraca z ISO/TC 46 SC 8 w zakresie: – ISO 2789 International Library Statistics – ISO 11620 Library performance indicators – ISO 16439 Methods and procedures for assessing the impact of libraries

International Organization for Standardization (ISO) l zrzesza organizacje normalizacyjne ze 157 państw l jest organizacją pozarządową l każdy kraj reprezentuje, z zasady, tylko jedna organizacja. – wśród członków-założycieli ISO jest Polski Komitet Normalizacyjny (PKN).

PKN Komitet Techniczny 242 ds. Informacji i Dokumentacji l działa w ramach Zespołu Zagadnień Ogólnych, Ochrony Zdrowia i Środowiska PKN l jest komitetem wiodącym w zakresie współpracy z: – CEN/SS A 07; CEN/SS F 17; CEN/TC 353; ISO/TC 232; ISO/TC 46;

ISO/TC 46 Information and Documentation l l l l SC 4 Technical interoperability SC 8 Quality - Statistics and performance evaluation SC 9 Identification and description SC 11 Archives/records management WG 2 Coding of country names and related entities WG 3 Conversion of written languages WG 4 Terminology of information and documentation

Normy ISO l l l RFID in libraries Dublin Core metadata element set Format for information exchange Transliteracja, transkrypcja. . ISBN, ISSN, ISMN, ISIL, ISRC, ISAN, ISWC, ISTC, ISNI, ISCI…

Normy ISO/TC 46 SC 8 l l l l International library statistics Library performance indicators Statistics and quality issues for web archiving Determination of price indexes for print and electronic media purchased by libraries Statistics on the production and distribution of books, newspapers, periodicals and electronic publications Qualitative conditions and basic statistics for library buildings -- Space, function and design Methods and procedures for assessing the impact of libraries

Polskie Normy własne l l opis bibliograficzny działalność wydawnicza l są stopniowo wycofywane (bez zastąpienia) ze zbioru Polskich Norm

Standardy międzynarodowe l warto analizować, w wyborze tłumaczyć i popularyzować – – l mimo że nie są obligatoryjne i nie zawierają prostych, jednoznacznych wskazówek ważne jako materiał do dyskusji, punkt odniesienia, źródło informacji i inspiracji

Standardy krajowe l l l Zalecenia, instrukcje, opisy dobrych praktyk Popularyzacja standardów międzynarodowych – adaptacja z dostosowaniem do lokalnych warunków Normy – w szczególnych przypadkach – – Statystyka, wskaźniki działania Technologie informacyjne

Dziękuję za uwagę Wanda Klenczon w. klenczon@bn. org. pl