Management Lecture 6: Басқару шешімдерін қабылдау Наметша Асхат Сержанұлы, э. ғ. к. , «Экономика, менеджмент және туризм» кафедрасының аға оқытушысы © 2008 Prentice-Hall Business Publishing 1
Басқарудағы шешім қабылдау § Шешім қабылдау оңай іс емес § Ол жүргізіледі § Әртүрлі өзгеріп отыратын факторларды ескере отыра § Ақпараттың анықсыздығы кезде § Шиеленістік көзқарастар болған кезде © 2008 Prentice-Hall Business Publishing 2
Шешім және шешім қабылдау § Шешім = қолда бар варианттардан жасалған таңдау немесе альтернативаларды таңдау § Шешім қабылдау = проблеманы идентификациялау процессі және оны шешу мүмкіндігі © 2008 Prentice-Hall Business Publishing 3
© 2008 Prentice-Hall Business Publishing 4
Шешімнің түрлері Бағдарламаланған Бағдарламаланбаған § Үлгімен (шаблон), үйренген тәсілмен қабылдауға болатын қайталанатын шешімдер § Ерекеше (нестандартный) көзқарасты (подход) талап ететін сирек (уникальный) шешімдер Шешім § Бұл шешім үнемі қайталанатын ұйымдық проблемаларға жауап § Бұл шешімдер стратегиялық жоспарлаумен байланысты © 2008 Prentice-Hall Business Publishing 5
Шешім қабылдау деңгейі және шешім түрлері Жоғарғы басшылық Орта деңгейлі басшылық Төменгі деңгейлі қызметкерлер Бағдарламаланбаған шешімдер Бағдарламаланған шешімдер Adapted from Exhibit 4. 4 © 2008 Prentice-Hall Business Publishing 6
Анықтылық, тәуекелділік, сенімсіздік және белгісіздік ● Анықтылық ● Шешім қабылдайтын басшының қолында барлық керекті ақпарат бар ● Risk ● Жеткілікті ақпарат көлемінің негізінде қабылданады ● Нақты мақсатқа жетуге бағытталған ● Сенімсіздік ● Басшылар ұмытылатын мақсаттарын түсінеді ● Шешімдердің варианттары және болашақ уақиғалар туралы ақпараттық жеткіліксіздігі, тәуекелділікті бағалауға мүмкіндік бермейді ● Қабылданатын шешімдер шығармашылықты іздеп табуды талап етеді ● Белгісіздік ● Шешім қабылдау үшін өте қиын жағдай ● Шешілетін мақсаттар немесе проблемалар айқын емес ● Альтернативті шешімдерді идентификациялау мүмкіндігі болмауы ● Ақпараттың көп бөлігінің болмауы © 2008 Prentice-Hall Business Publishing 7
Сәтсіз шешімдер қабылдау ықтималдылығына ықпал ететін жағдай Ұйымдық проблема Дұрыс шешім ықтималдылығы Төмен Анықтылық Тәуекелділік Жоғары Сенімсіздік Бағдарламаланған шешімдер Белгісіздік Бағдарламаланбаған шешімдер Проблеманы шешу © 2008 Prentice-Hall Business Publishing
Шешім қабылдау модельдері Классикалық модель Әкімшілік модель Саяси модель © 2008 Prentice-Hall Business Publishing 9
Classical Model Шешім қабылдаудың бұл моделі экономикалық жормалдарға негізделеді Төрт жорамалға негізделеді § Шешім қабылдайтын тұлға белгілі және келісілген мақсаттарға жетуге тырысады § Шешім қабылдайтын тұлға анықтылыққа тырысады және қажетті ақпаратты жинайды § Шешім қабылдайтын тұлға ұйымның экономикалық пайдасын көбейтетін варианттарды таңдайды § Шешім қабылдайтын тұлға варианттарды бағалағанда және басымдылықтарды койғанда рациональды болады және логиканы пайдаланады Бұл модель нормативті болып табылады = Менежерлерге идеальды шешімдерге жетудегі нұсқауды көрсетеді © 2008 Prentice-Hall Business Publishing 10
Administrative Model Қалай бағдарламаланбаған шешімдерді қабылдайды – сенімсіздік/белгісіздік ü Әкімшілік модельді тұжырымдағанда Герберт Саймонның идеясының негізіндегі екі концепция пайдаланылады ● Шектеулі рациональдылық: ұйымдағы индивидтердің қызметі рациональдылықтың шегінде немесе керекті (допустимый) шекарасында жатыр. Әр ұйымда менеджерлер барлық ақпаратты өңдеуге уақытыда және мүмкіндігіде жоқ ● Тиімділік (приемлемость): шешім қабылдайтын тұлға таңдаудың минимальды критериясын қанағатандыратын бірінші вариантын іріктеу © 2008 Prentice-Hall Business Publishing 11
Administrative Model ● Қиын жағдайдағы менеджерлерден бағдарламаланбаған шешімдерді талап етеді ● Шешімдердің мақсаты жиі айқын емес, қайшы келетін және менеджерлердің келісімі табпайтын болып келеді ; Рациональды процедуралар әрқашанда пайдаланылмайды, проблемаға жай түрде қаралады Менеджерлермен альтернативалар толық көлемде ізделмейді Көптеген менеджерлер ең жақсы шешімдермен емес, қолайлы шешімдермен қанағаттанады Интуиция, өткен тәжірбиеге сүйенеді Әкімшілік модель сиппаттамалы түрде болады = қиын жағдайдағы басқару шешімдерін қабылдаудағы нақты процесстердің көрінісін көрсетеді ● ● ● © 2008 Prentice-Hall Business Publishing 12
Political Model Нағыз ортаға ұқсайды ● Ұйым әртүрлі мүделерден, мақсаттардан және құндылықтардан тұрады ● Ақпарат белгісіз және толықсыз болып келеді ● Менеджерлер проблеманың барлық аспектілерін идентификациялауға уақыты, ресурстары және интеллектуальды қабілеттілігі жоқ ● Менеджерлер мақсатты қоюға және альтернативаларды талқылауға қатысады ● Коалиция = нақты мақсатты қолдайтын менеджерлердің бейресми одағы © 2008 Prentice-Hall Business Publishing 13
Шешім қабылдаудың классикалық, әкімшілік және саяси модельдерінің сипаттамасы Классикалық модель Әкімшілік модель Саяси модель Ø Анық мақсаттар, проблемаларды түсіну; Ø Проблема мен мақсаттар айқын емес; Ø Плюрализм; Ø Толық айқындалған жағдай; Ø Белгісіздік жағдайы орын алады; Ø Сенімсіздік/ Белгісіздік жағдайы Ø Шешім варианттары және мүмкін нәтижелер туралы толық мәнді ақпарат; Ø Шешім варианттары және орлардың салдары туралы ақпараттың шектеулігі; Ø Пікірлердің сәйкес болмауы; ақпараттың белгісіздігі Ø Интуицияға және коалицияға негізделген керекті таңдау Ø коалиция мүшелері арасында дискуссия және «келіссөздер» Ø Пайдалы нәтижелерді көбейту үшін адам рациональды таңдау жасайды; © 2008 Prentice-Hall Business Publishing мақсаттар конфликті
Басқару шешімдерін қабылдаудың негізгі кезеңдері Нәтижелерді бағалау және кері байланыс Шешімдерді іске асыру Шешім қажеттілігін түсіну Шешім қабылдау процесс Жағдайды диагностик алау және талдау Ең жақсы Шешімнің шешімді таңдау варианттарын даярлау © 2008 Prentice-Hall Business Publishing 15
Шешім қабылдаудың стилдері Белгісіздікті қабылдау деңгейі Жоғарғы Талдаулық Концептуальды Директивті Жүріс-тұрыстық Төмен Ойлау тәсілі Интуитивті Рациональды © 2008 Prentice-Hall Business Publishing 16
Directive Style § Анық және жай шешімдерді қабылдайтын адамдар § Тез шешім қабылдайды § Екі-үш алтернативаны қарастырады § Өнімді және рациональды § Ережелер мен процедуралар © 2008 Prentice-Hall Business Publishing 17
Analytical Style § Көп деректерге сүйеніп кешенді шешімдерді табу § Альтернативаларды мұхият зерттейді § Өзінің шешімдерін басқарудағы бақылау жүйесінен және басқа көздерден алынған объективті, рациональды деректерге негіздеуді § Қолдағы ақпаратқа негізінде ең мүмкін деген шешімді іздеу © 2008 Prentice-Hall Business Publishing 18
Conceptual Style § Көп ақпаратты қарастырғанды жақсы көреді § Талдаушылық стильге қарағанда әлеуметтік бағыт ұстанады § Проблемалар және оларды шешу жолдары туралы басқалармен пікір алысқанды ұнатады § Бір-бірлеріне ұқсамайтын альтернативаларды қарастыру § Басқа адамдардан және басұару жүйесінен түсетін ақпаратқа сүйенеді § Проблемаларды шығармашылық арқылы шешу © 2008 Prentice-Hall Business Publishing 19
Behavioral Style § Бұл стильді басқа адамдарға қамқорлық жасайтын адамдар пайдаланады § Адамдармен жеке сөйлескенді жақсы көреді § Олардың проблемаға және оны нақты шешу варианттарына ықпалын түсіну § Бұл стильдегі адамдар басқалардың тұлғалық дамуын ойлайды § Басқа адамдардың мақсаттарына жетуіне мүмкіндік беретін шешімдер қабылдайды © 2008 Prentice-Hall Business Publishing 20
Турбулентті кезеңдегі шешім қабылдаудағы жаңа көзқарастар Brainsto rming Шешімге жаңа көзқарастар аз ау ал ор ш е еш на ны ы т Қа , ж р е мд і ту қы у рт та Конс т тала руктив ті сты ынт пікіралан дыр у О с а нб де ге” т не ре Бес “ © 2008 Prentice-Hall Business Publishing 21
Назар аударғандарыңызға рахмет! © 2008 Prentice-Hall Business Publishing 22
Скачать презентацию Management Lecture 6 Басқару шешімдерін қабылдау Наметша Асхат
2015.11.02. Management # 6.pptx