Ма ызды класс аурулары депң — леуметтік ә

Ма ызды класс аурулары депң — леуметтік ә ма ызы бар, ж палы емес аурулар мен елді ң ұқ ң демографиялы ахуалына айтарлы тай сері қ қ ә бар ауруларды атайды. аза станда ы Қ қ ғ Ма ызды класс ауруларына миокардты жіті ң ң инфапкті, мида ы ан айналымыны ғ қ ң Ауыр ауыт улары, атерлі ісік аурулары, қ қ сыны тар, ж ктілік ж не босандыру қ ү ә бойынша м селелерді ә арастырамыз. Қ

леуметтік м ні бар ауруларды ж не Ә ә ң ә айналада ылар шін ауіп т ндіретін ғ ү қ ө ауруларды тізбесін ң бекіту туралы аза стан Республикасы Денсаулы Қ қ қ са тау ж не леуметтік даму қ ә ә министірлігіні 2015 жыл ы 21 ң ғ мамырда ы ғ № 367 б йры ы. Р ділет ұ ғ Қ Ә министірлігіні 2015 жылы 30 маусымда ң № 11512 болып тіркелді.

* леуметтiк м нi бар аурулар: Ә ә 1. Туберкулез 2. Адамны иммунитеттапшылы ывирусы оздыра ң ғ қ тынауру 3. В, Свирустыгепатитi 4. атерлiiсiктер Қ 5. антдиабетi Қ 6. Психикалы ауыт уларж немiнез- лы ауыт ул қ қ ә құ қ қ ары 7. Балаларды церебральдiсалауруы ң 8. Ж ректалмасы(ал аш ыалтыай) ү ғ қ 9. Ревматизм 10. Д некертiннi ж йелiза ымдануы ә ң ү қ 11. Орталы нервж йесiнi т ым уалайтын қ ү ң ұқ қ дегенеративтiкаурулары 12. Орталы нервж йесiнi демиелиниленгенаурула қ ү ң ры

* Туберкулез Алматы 2016 жыл. С. Ж. Асфендияров атында ы аза лтты ғ Қ қ Ұ қ Медицина Университеті Орында ан: кім. А. Ф. ғ Ә абылда ан: Қ ғ Тобы: 13 -002 -01 Факультет: ДС Қ Курс: 4 Кафедра : о амды денсаулы са тау Қ ғ қ қ қ

Кіріспе Туберкулез – оздыр ышы қ ғ негізінен аэрогендік механизммен берілетін антропонозды ж не қ ә зоонозды бактериялы қ қ ж палы ауру, к бінесе ұқ ө кпені за ымдалуымен, ө ң қ а заны улануымен, ғ ң сонымен атар лемде тез қ ә таралуымен , леуметтік ә бейімділігі т мен ө адамдарды жиірек ң зарарлануымен сипатталады.

Туберкулезнеліктен ауіптіболыптабыладық жыл сайын 8, 8 миллион адам туберкулезбен аурады; ем абылдама ан pбip нау ас жылына 10 адамнан қ ғ ә қ 15 адам а дейін ж тыруы м мкін; ғ ұқ ү туберкулезге шалды андарды 75% 20 -40 жас ққ ң аралы ында ы адамдарды к райды; ғ ғ ұ оны салдарынан жыл сайын 2 миллион а жуы ң ғ қ адам айтыс болады; қ ауруды ж тыр андарды 5 -10%-ында aнa ауру ұқ ғ ң ғ дамуы м мкін. ү

Адамда туберкулезді дамуына сер етуші ң ә факторлар: – д рыс тама танбау ұ қ – шылым шегу, маск немдік ж не наша орлы ү ә қ қ – жайсыз т р ын й мен ж мыс орны (нашар ұ ғ ү ұ желдетілу ж не т. б. ) ә – осарлан ан аурулар (АИВ – инфекциясы, қ ғ ант диабеті, ас азан – жара аурулары, қ қ ж ктілік пен бала босан аннан кейінгі уа ыт) ү ғ қ Ауруды к птеп кездесуі жас рі е бекке ө ә ң жарамды азаматтар арасында болады.

ТУБЕРКУЛЕЗДІЖ ТЫРУ АЛАЙЖ РЕДІҰҚ Қ Ү Туберкулез оздыр ыштары ауру адам с йлегенде, ж телгенде, о ы анда, қ ғ ө ө қ ғ т шкіргенде бактерия шы ару ар ылы ауа а тарайды. Ауаны ж т ан ү ғ қ ғ ң ұ қ адамдар а бактерия жо ар ы тыныс алу жолдарына, кпелеріне т седі. ғ ғ ғ ө ү Осылайша туберкулезді ж тыру ж реді. ұқ ү АДАМА ЗАСЫНАТУБЕРКУЛЕЗБАКТЕРИЯЛАРЫТ СКЕН Ғ Ү КЕЗДЕЕ МА ЫЗДЫСЫМЫНАЛАР: Ң Ң — инфекцияны массивтылы ы, доза, адам а засына туберкулез ң ғ ғ бактериялар т суіні за тылы ы; ү ң ұ қ ғ — иммунитетті туберкулез бактерияларына аншалы ты дайынды ы ң қ қ ғ Туберкулез бактериялары кез келген а зада дами алады, біра к п ғ қ ө жа дайда кпені жо ар ы жа тарында дамиды. 2 -10 апта ішінде а заны ғ ө ң ғ ғ қ ғ ң иммунды ж йесі микробактерияларды таралуы мен рі арай дамуын қ ү ң ә қ то татады. қ

ТУБЕРКУЛЕЗДІ ДАМУБАРЫСЫНДАҢ Т МЕНДЕГІДЕЙӨ БЕЛГІЛЕР ПАЙДАБОЛУЫMYMKIH: екі аптадан арты уа ыт а созыл ан ж тел; қ қ қ ғ ө лсіздік; ә дене ызуыны к тepiлуi; қ ң ө тершендік; т бетті нашарлауы; ә ң ж деу; ү шарша анды ; ғ қ ан аралас а ыры тын т суі; қ қ ү кеуде т сыны ауыруы. ұ ң А заны жа сы ор ану к шіні ар асында туберкулез ғ ң қ қ ғ ү ң қ бактериялары сау тіндерінен о шалайды, айналасында ты ыз қ ғ абырша дамиды да ж не ауру таралуын то татады. қ қ ә қ

Осы белгілер пайда бол ан р бір азамат ғ ә т р ылы ты жеріне байланысты емхана а бар аны ұ ғ қ ғ ғ д рыс. Ал аш ы медициналы – санитарлы ұ ғ қ қ қ ж йені д рігері нау асты флюрографиялы ж не ү ң ә қ қ ә микроскопиялы зерттеулерге жібереді, тек қ туберкулез микобактериясы ана абсолютты ғ диагнозды ойылуына себеп бола алады. а ыры ң қ Қ қ қ жа ымынын микроскопиялы зерттеу – ш ыл, ғ қ ұғ арапайым ж не арзан діс, атал ан дісті жалпы қ ә ә ғ ә емдеу мекемелеріні зертханаларында олданады ң қ.

Сондай а туберкулезді ерте аны тау ма сатында ал аш ы қ қ қ ғ қ медициналы – санитарлы к мек ж йесінде « ауіп – атер» тобы қ қ ө ү қ қ рылады, атал андар жылда тегін негізде флюрографиялы құ ғ қ тексерулерден ткізіледі: ө • перзентханаларды , балалар ауруханалары, н рестелер патологиясы ң ә мен шала туыл андар б лімшесіні ж мыскерлері; ғ ө ң ұ • туберкулезге арсы мекемелерді ж мыскерлері; қ ң ұ • скери ызметке ша ыртыл андар; ә қ қ ғ • жо ар ы о у орындарыны , арнайы о у орындары ғ ғ қ ң қ мен училищелеріні студенттері; ң • 15 -17 жаста ы жас спірімдер; ғ ө • Перзентханадан шы ан йелдер бір ай к лемінде; ққ ә ө • кпе, ант диабетінен, АИВ\ЖИТС – пен, алкоголизм ж не ө қ ә наша орлы пен диспансерлік есебте т ратын нау астар; қ қ ұ қ • кпесінде кез келген этиологиялы алды ты згерістері бар ө қ қ қ ө адамдар; • туберкулез нау астарымен атынаста бол андар; қ қ ғ • аза стан Республикасына т р ылы ты мір с руге келген адамдар; Қ қ ұ ғ қ ө ү

Туберкулезді алдыналуды спесификалы ж нең ң қ ә спесификалы емест рі: қ ү Спецификалы : қ — вакцина ж не БЦЖ ревакцинациясы ә Спецификалы емес: қ — салауатты мір салты; ө — тиімді тама тану; қ — дене шыны тыру белсенділігі; қ — зиянды деттерден бас тарту. ә

Қорытындылай келе, туберкулезбен тек денсаулы са тау Қ қ қ ызметкерлері к ресіп лкен н тижеге жете алмайды, тіпті қ ү ү ә мемлекетті те жо ар ы де гейдегі олдауы негізінде ң ө ғ ғ ң қ де денсаулы а байланысты орта жауапкершілік болу керек. ққ қ Я ни т р ындарды з денсаулы ына жауакершілігін арттырып, ғ ұ ғ ң ө ғ уа ытылы тексеріліп, о ам кілдеріне ат салысу, туберкулезді қ қ ғ ө ң алдын алу жолдарын жеткізу де, уа ытылы здіксіз емделуді қ ү ң н тижелі жазылу кепілі екендігін емделуді ішінде ке інен ә ң ң насихаттау б л ауруды то тату а ба ыттайтын орта к мегіміз бен ұ қ ғ ғ қ ө лесіміз болар еді ү

* Пайдаланыл ан дебиеттерғ ә Әміреев С. Ә, Темірбеков Ж. Т. Эпидемиология. Т. 1. Жалпы эпидемиология. – Алматы: Ғылым, 2000, 455 -470 б.

IKAZ. KZ — ашық мәліметтер порталы Гепатиттуралы Гепатит (сары ауру) — бауырды за ымдайтын вирусты қ қ инфекция. Оны кей жерде » ызба» деп ата анымен, гепатит қ ғ к біне температураны к термейді Б л ауру жас балаларда же іл ө ө ұ ң формасында теді, ал арт адамдар мен екі абат йелдерде те ө қ қ ә ө ауыр болады. Нау ас детте, 2 апта бойы те ауыр халде болады қ ә ө ж не ауырудан кейін 1 айдан 3 ай а дейін атты лсірейді. ә ғ қ ә (Мына адам к зінен сары кеткеннен кейін де 3 апта бойына ө сары ауруды бас алар а ж тыра алады). қ ғ ұқ

IKAZ. KZ — ашық мәліметтер порталы * БелгілеріАс а т беті болмайды, темекі де қ ә шеккісі келмейді. К біне бірнеше ө к н бойы тама ішпей ояды. ү қ қ Кейде о жа бауырыны т сы ң қ ң ұ ауырады Дене ызуы к терілуі м мкін. қ ө ү Бірнеше к ннен кейін к з сар аяды. ү ө ғ Тама тан ж не оны иісінен ло сып, қ ә ң қ сады. құ Несепті т сі ыз ылт-сары, ал ң ү қ ғ лкен д рет — а шыл болады. ү ә қ

IKAZ. KZ — ашық мәліметтер порталы * Емдеужолдары • Антибиотиктерді гепатитке еш пайдасы жо. Оны стіне кейбір ң қ ң ү д рілер бауыр а одан сайын зиян келтіреді. Д рілерді ә ғ ә пайдаланба ыз. ң • Нау ас демалып, к п с йы ішуі керек. Егер тама ішкісі қ ө ұ қ қ келмесе, о ан апельсин, папайя ж не бас а жемістерді ғ ә қ ң шырындарын бері із, б ан оса сорпа немесе к к ністер ң ұғ қ ө ө организмді витаминдермен байытады. • Нау ас тама іше баста ан кезде тама ты т р-т рін те дестіріп қ қ ғ қ ң ү ү ң бері із. рамында протеин аздау к к ністі ж не жеміс-жидекті ң Құ ө ө ә к бірек абылда аны д рыс. рамында протеині мол ө қ ғ ұ Құ та амдарды (ет, ж мырт а, балы т. б. ) к п бермеуді ке ес етеміз, ғ ұ қ қ ө ң йткені б л бауыр а салма т сіруі м мкін. Ауыр аннан кейін ө ұ ғ қ ү ү ғ кем дегенде 6 ай бойы ішімдік ішпе із. ң

IKAZ. KZ — ашық мәліметтер порталы Алдыналу Гепатит вирусы бір адамнан екінші адам а д рет, лас су мен ғ ә та ам ар ылы тарайды. Ауруды ғ қ ж тырмау шін нау ас адамны ұқ ү қ ң д ретін к міп тастау немесе ә ө жа ып жіберу керек ж не зін ғ ә ө таза стау керек М ндай ұ ұ нау астарды к ткен кезде о ан қ ү ғ жа ында ан сайын олды м ият қ ғ қ ұқ жуу ажет. қ

IKAZ. KZ — ашық мәліметтер порталы • Жас балаларда гепатитті белгілері бай алмайды, біра олар ң қ қ ауруды бас алар а таратады. Гепатитті алдын алуда жеке қ ғ ң гигиена ережелерін ата са тауды ерекше ма ызы бар. қ ң ң • Ауруды белгілері жойыл аннан кейін кемінде 3 апта бойы ң ғ ауруды бас алар а ж тырмау а тырысы ыз. Жеке ыдыс қ ғ ұқ ғ ң пайдаланы ыз. Жынысты атынас жасама ыз, тіпті ң қ қ ң презервативпен болса да, бас алар а дайындал ан тама тан қ ғ ғ қ аула болы ыз. қ ң • ЕСКЕРТУ: Гепатит стерилденбеген инемен шанышудан да тарайды. р ашанда пайдаланар алдында шприц пен Ә қ инелерді айнатып алы ыз (74—бетті ара ыз). қ ң

IKAZ. KZ — ашық мәліметтер порталы

* Ма ыздыклассауруларыны ң ң алдыналуды ң нормативтік- ы ты ж не құқ қ қ ә йымдастырунегіздері ұ Д улет ә

«Денсаулы ж не мір с ру жа дайлары» деген қ ә ө ү ғ бірінші а идат қ ғ Д рыс ж не ауіпсіз тама тану, балалар мен ұ ә қ қ жас спірімдерді денсаулы ын са тауды ө ң ғ қ амтамасыз ету, ауіпсіз сумен жабды тау қ қ қ негізінде ауыз суды кепілдік берілген сапасы. ң Ауруларды бастап ы профилактика ң қ ж йесі денсаулы са тау йымдарыны ү қ қ ұ ң ведомствоаралы зара ты ыз іс- имылын қ ө ғ қ к здейді ж не негізгі ш а идаттан ө ә ү қ ғ т рады. ұ Д улет ә

* «Саламатты мірсалты» дегенекінші а идатө қ ғ Зиянды деттерден бас тару, денешыны тыру ә қ мен спортты дамыту, темекі тартуды , ң алкогольдік ж не рт рлі энергетикалы ә ә ү қ сусындарды пайдалануды , наркотиктерді ң ң зиянды ы туралы халы а ке і нен а парат беру ғ ққ ң қ негізінде жеке гигиенаны са тау, сондай-а қ қ инфекциялы ауруларды , сіресе, қ ң ә леуметтік-экономикалы ма ызы бар аурулар ә қ ң ретінде ВИЧ, туберкулез, жыныс жолдары ар ылы берілетін инфекцияларды алдын алу қ ң шараларын са тау. қ

* «Алдыналу» деген шінші а идатү қ ғ Тиісті е бек жа дайларын жасау, халы ң ғ қ арасында профилак тикалы медициналы қ қ тексерулерді йымдастыру, к сіптік ұ ә ауруларды даму аупі бар контингенттерді ң қ диспансеризациялау, халы ты заманауи қ вакциналармен ке інен иммундау. ң

* орытындыҚ * «Халы ты салауатты мір қ ң ө салты мен денсаулы қ са тау м селелері қ ә ж ніндегі білімі мен ө хабардарлы ын арттыра ғ беру міндет. Халы қ арасында спортты ң б аралы сипат алуына ұқ қ ж не спортты насихаттау а ә ғ ерекше ден ою керек…. » қ аза стан Республикасыны Президенті Қ қ ң Н рс лтан Назарбаевты аза стан хал ына ұ ұ ң Қ қ қ жолдаудан

* Ақпарат көзі h t t p : / / i n f o — h e a l t h. k z / i n d e x. p h p / K Z / a b o u t h t t p s e g e m e n. k z / 2 0 1 3 / ? p = 1 1 0 8 6 : / /

* Жоспар Кіріспе Ісіктерге жалпы т сінікү Негізгі б лім ө атерлі ісіктерге сипаттама Қ атерлі ісік факторлары Қ орытынды Қ

Ісіктерге жалпы т сінікү Ісік ( лат. -tumor, blastoma, грек-neoplazma, орыс. — опухоль)- организмні ң ж йкелік-эндокриндік ба ынбай, з бетінше дербес сетін, асиеттерінде ү ғ ө ө қ шы ан тін жасушаларынан лкен алша ты тары шексіз б лініп к бейетін ққ ү қ қ ө ө ж не ә жа адан абылда ан асиеттерін туынды жасушаларына бере алатын ң қ ғ қ згерістерге шыра ан жасушаларды тым арты сіп – ніп кетуін айтады. ө ұ ғ ң қ ө ө Ісік дамуыны этиологиясына рт рлі ( химиялы , физикалы , ң ә ү қ қ биологиялы ) ы палдар сер етеді. қ қ ә Ісік рамында паренхима ( лпа) басым болса ол ж мса , ал стромасы құ ұ ұ қ к п болса атты болады. Барлы ісіктерді гистологиялы рылысына, ө қ құ клиникалы к ріністеріне арап атерсіз, атерлі ісіктер деп б леді. қ ө қ қ қ ө

атерлі ісік алыпты жасуша атерлі трансформация н тижесінде пайда болады, ол ба ылаусыз Қ қ қ ә қ к бейеді, апоптоз а абілеттілігін жо алтады. атерлі ісік атерсіз ө ғ қ ғ Қ қ ісіктен ерекшелігі метастаз алыптастырмауы болады, бас а а залар а енбейді ж не а за а атерсіз. қ қ ғ ғ ә ғ ғ қ Біра та атерсіз ісік жиі атерлі ісікке ауысады. қ қ қ атерлі Қ ісікті ң орытынды диагнозын гистологиялы тінді зерттеуден қ қ кейін патоморфолог ояды. Диагноздан кейін операциялы ем, химиотерапия, с улелі қ қ ә терапия та айындалады. Медицина ылымы дамуына байланысты р ісікке спецификалы ем ғ ғ ә қ та айындалады. Емсіз атерлі ісік леталді а ым а дейін прогрессиялайды. Ісікті к бісі емге ғ қ ғ ғ ң ө берілмейді, біра та оны емі ісік т ріне, таралуына, ж не кезе іне байланысты. атерлі ісік рт рлі қ ң ү ә ң Қ ә ү жаста кездеседі, біра жиі арт жаста ы адамдар осы ауру а шалды ады. Б л дамы ан қ қ ғ ғ ғ ұ ғ елдердегі лімні негізгі себебі. К птеген ісіктердін пайда болуы орша ан орта факторы серіне ө ң ө қ ғ ә байланысты, сонын ішінде алкоголь, шылым т тіні, ионды с улелерді сері, ултрак лгін ү ә ң ә ү с улелерді сері ж не кейбір вирустар. атерлі ісікті к птеген т рлері белгілі, олар ә ң ә ә Қ ң ө ү орналас ан а за а байланысты классификацияланады. қ ғ ғ атерліісік Қ – б л ісік мірге ауіпті асиеттерімен ба аланады. Сол себептен оны ұ ө қ қ ғ « атерлі» деп атайды. атерлі ісік жасушаларынан т рады. атерлі ісік қ Қ қ ұ Қ жиі обырмен шатастырылады.

атерліісікҚ – терлі ісік тез сіп, денені бір жеріне ана ө ң ғ то тамай белгілі бір мерзім аралы ында ан ж не лимфа қ ғ қ ә тамырла¬ры ар ылы бас а м шелерге тез тарайды. қ қ ү атерлі ісікті ауіптілігі ал аш ы кезде ауырып Қ ң қ ғ қ білінбейтіндігінде, ал білінген кезінде бас а м шелерге қ ү анмен тарап кеткендігінде. атерлі ісік ауруларыны , қ Қ ң екінші бір атауы Рак аурулары деп аталады. Б л ұ нау асты Рак аталу себебі ая тары жан-жа ына қ ң қ ғ жайылып жат ан те із шаянына сас бол анды тан. қ ң ұқ ғ қ Сол себепті, ата ты алым Гиппократ оны Рак деп ата ан. қ ғ ғ лемде жыл сайын 12 миллион а жуы адам атерлі ісік Ә ғ қ қ ауруларына шалды ады, оларды 7 миллионы осы ғ ң дерттен к з ж мады. ө ұ

Б кіл лемдік денсаулы са тау йымыны м ліметінше, 2000 ү ә қ қ ұ ң ә жылы атерлі ісік ауруымен ауырып, одан айтыс болу к рсеткіші қ қ ө екі есе л аяды деп жобалауда. атерлі ісікті бастап ы кезе де ұ ғ Қ ң қ ң аны тау те ма ызды. Со ан орай, елімізде 3 -ші а паннан бастап қ ө ң ғ қ 10 к н бойы атерлі ісік ауруларын аны тау бойынша ү қ қ профилактика декадасы тті. азіргі уа ытта бізді республикамыз ө Қ қ ң бойынша атерлі ісік аурулармен ауыратын 124927 адам д рігерді қ ә ң диспансерлік есебінде т рады, ал жыл сайын скринингтік ұ тексеруді н тижесінде 27000 адам осы аурумен есеп¬ке алынды. ң ә аза стан Республикасыны статистика ж ніндегі агенттікті Қ қ ң ө ң м ліметтері бойынша, 2012 жылы республикада атерлі ісік ә қ ауруына шалды андар саны 100 адам а ша анда 190, 6 рады, ққ ғ ққ құ атерлі ісік аурула¬рынан болатын лім-жітім саны 100 адам а қ ө ғ ша анда 103, 9 рады. ққ құ

Факторлар 1. ФИЗИКАЛЫ ФАКТОРЛАР: Радиация я ни Қ ғ радиоактивті элементтер шы аратын с улелер, ультрак гін ғ ә ү с улесіні ( жасанды загар алушылар а) шамадан тыс к п ә ң ғ ө болуы. 2. ХИМИЯЛЫ факторлар: Канцероген заттарды сері. Қ ң ә ( уырыл ан, маринадтал анта ам т рлері, темекі, калян, Қ ғ ғ ғ ү насыбай, наша орлы қ қ т. с. с. ) 3. БИОЛОГИЯЛЫ факторлар: Кейбір ауіпті вирустар, Қ қ мысалы: йелдер жатыр мойныны атерлі ісігін вирус ә ң қ тудырады, ж не сол ә вирус а қ арсы екпе де бар. қ

атерліісіктер. Қ Эпителийден туындайтын атерлі ісікті рак деп атайды. Рак адамда ы қ ғ атерлі ісікті т рі. Рак т йін т рінде, не жайылма скен, а шыл ре дегі ісік, ол атты, қ ң ү ү ү ө қ ң қ кейде ж мса болады. Ракты бірнеше т рлерін ажыратады: ұ қ ң ү 1) орны ты рак қ — эпителий абатыны ішінде сетін рак. қ ң ө 2) жалпа клеткалы қ — теріні , шырышты абаттарды жалпа не тпелі ң қ ө эпителийінен сіп шы атын рак. ө ғ 3) безді — безді а заларды шырышты абы тарыны призмалы немесе текше ғ ң қ қ ң қ т різді эпителийінен сіп шы атын рак. ә ө ғ 4) шырышты — ісік клеткаларыны к п м лшерде с йы ты б ліп шы ару-мен ң ө ө ұ қ қ ө ғ сипатталады. 5) солидті — аса тез сетін ісіктер атарына жататын, эпителий клеткала-рынан ө қ т зілетін рак. ү 6) майда клеткалы — жетілмеген рактар атарына жатып, к бінесе кпеде қ ө ө кездеседі. 7) фиброзды — с т бездерінде, ас азанда к бірек кездеседі, те атерлі, ерте ү қ ө ө қ метастаз беретін рак. 8) медулярлы рак — ми т різді а шыл ж не ж мса ісік. ә қ ә ұ қ

атерліісікауруыны алдыналуҚ ң Ісік ауруларыны себеп-салдарын білген со , ң ң онымен к ресуге болады. Негізінде д рыс ү ұ тама тану, я ни жеміс-жидек, к к ністерді мол қ ғ ө ө олдану, » д рыс , –к мір ыш ылын- ызыл етті аз қ ұ ө қ қ қ олдану ар ылы , рт рлі ж палы ауруларды қ қ ә ү ұқ емдеу, о шауландыру, т ра ты дене шыны тыру қ ұ қ қ жасау, е бастысы темекіге ба ынышты болмау ң ғ ар ылы -ісік ауруыны алдын алуына болады. қ ң

орытындыҚ Денсаулы са тауды басы ы міндеті қ қ ң ңқ ауруды емдегенше, ісік ауруыны ң алдын алу, пайда бол ан к нні зінде, ғ ү ң ө з уа ытында диагностикилау, мірді ө қ ө са тауды кепілі болып табылады. қ ң

Пайдаланыл ан дебиеттерғ ә 1. Шалхарова. Ж. Н. , Шырынбекова. Б. Ж «Биологиялы химия п нінен лекциялар жина ы» Т ркістан 2008, қ ә ғ ү 90 бет 2. Тапбергенов «Клиникалы биохимия» қ 3. www. medicinform. net

Назарлары ыз аң ғ рахмет!!!