М. Балақаев СӨЗ ТІРКЕСІНІҢ СИНТАКСИСІ
СӨЗ ТІРКЕСІ Сөйлем қарым-қатынас жасаудың, адам ойын білдірудің негізгі формасы болса, сөз тіркесі мен сөз – сөйлем құраудың материалы. Сөз тіркесі дегеніміз сөз бен сөйлемнің арақатынасынан шығатын басты синтаксистік единицалардың бірі. Синтаксистік қарым-қатынасты білдіру үшін кемінде толық мағыналы екі сөздің сабақтаса байланысқан тобын сөзтіркесі дейміз.
СӨЗ ТІРКЕСІНІҢ ҚҰРАМЫ Сөз тіркесінің құрамына өзара тіркесу қабілеті бар сөздер енеді. Мыс: үркек ат, “Терең бұрғы”, “аналық қой”, “Сауда нүктесі”, “жеңіліс тапты” – теңін таппай тіркескен сөздер болғандықтан, стильдік қате деп есептелінеді.
Сөз тіркесі Бағыныңқы Жай сөз тіркесі Көлге қонады Тез енеді Басыңқы Күрделі сөз тіркесі Көл жағалай қонады Жыл құсымен енеді
СӨЗ ТІРКЕСІНІҢ ҚҰРЫЛЫСЫ Сатылай Жолаушы үлкен ағаштың көлеңкесінде жатыр екен. Ортақтаса Кеше театрға апаммен бардық.
ТҮЙДЕКТІ ТІРКЕСТЕР байланыста тұрып, тобымен сөз тіркесінің құрамына енетін тіркестер түйдекті тіркестер болады. Өзара
Күрделі етістіктер Есім мен көмекші етістіктер • Алматыда оқып жатыр • Алыстан көріп отыр • Уәде беру • Қонақ болу Қосарлы есімдер тобы • Ыдыс-аяқ • Табыстан-табысқа Күрделі есімдер тобы • Құрт-құмырсқаға дейін тірілді • Біраздан кейін есін жинады
Идиомалық тіркестер Тісін қайрап жүр Іші күю Тұрақты тіркестер тобы Таяқ жеу Фразалық тіркестер Үрейін ұшыру
1. 2. 3. 4. Сөздердің байланысу тәсілдері Жарғаулар Шылаулар Сөздердің орын тәртібі Интонация 1. 2. 3. 4. 5. Сөздердің байланысу формалары Қиысу Матасу Меңгеру Қабысу Жанасу
Орындаған: Адильшенова Майгүл Егембердиева Райхон
Скачать презентацию М Балақаев СӨЗ ТІРКЕСІНІҢ СИНТАКСИСІ СӨЗ ТІРКЕСІ
S_1257_z_tirkesini_1187_sintaxisi_2.pptx