Лекция 7 Микроорганизмдер өсімдіктердің ауруларын туғызатын организмдердің

Лекция 7 Микроорганизмдер — өсімдіктердің ауруларын туғызатын организмдердің антагонисттері және гиперпаразиттері»

• 1. Биологиялық қорғауда антибиотиктерді қолдану принциптері • 2. Биологиялық қорғауда антагонисттерді қолдану жолдары • 3. Биологиялық қорғауда саңырауқұлақ гиперпаразиттер

• Организмдердің арасындағы антагонистік қарым қатынастарды биологиялық қорғауда қолданады. • 3 бағытта Биологиялық қорғау Антибиотиктерді қолдану Ауру қоздырғыштардың гиперпаразиттерін қолдану Антагонистерді қолдану

• АНТИБИОТИКТЕР • Антибиотиктер /Н. А. Красильников, 1958/ микрорганизмдер де түзілетін және арнайы организмдерге (вирустеге, бактерияларға, актиномицетытерге, саңфрауқұлақтарға, балдырларға, простейшие) • ерекше әсерімен сипатталатын антимикробтық заттар. • Олар дың физиологиялық белсенділігі жоғары және әсері ерекше болады. .

• • • Бірінші антибиотик — пенициллин — дәрі ретінде 1942 ж. , а стрептомицин — 1944 ж. шығарылған. Антибиотикалық қасиеті бар 3800 астам микробты метаболиттер белгілі. 35 000 қосындылар синтетикалық жоолымен жасалған. • Антибиотиктердің фунгицидтерге қарағанда артықшылықтары бар. • • Олар: - өсімдіктің ұлраларына жылдам енеді; • - олардың әсері қоршаған ортаның қолайсыз жағдайларынан тәуелсіз; • - олардаантибактериальды қасиеті болады; • - баяу инактивацияланады, • - ұсынылған мөлшереде өсімдіктердің өсіп дамуфна теріс әсер етпейді. • - фитопатогендік бактерияларға және саңырақұлақтарға қарсы әсерлейді

• Көбінесе антибиотиктер сабақ, жапырақ арқылы дәндереге жетеді. • Енетін жылдамдығы антибиотиктің қасиеттерімен байланысты. • Нейтральды және қышқыл антибиотиктер быстро внедряются в— пенициллин, хлорамфеникол, тез жылжиды, ал кейінірек— амфотері антибиотиктер — хлортетрациклин, окситетрациклин, және сілтілі антибиотиктер —стрептомицин, неомицин. • Өсімдік жасына байланысты – жас өсімдіктер белсенді болады. • Метерология жағадйлар— құрғақ және жылы уақытта белсенді жүреді.

• Антибиотикетрдің инактивациясы өсімдіктерде жануарларға қарағанда бау жүреді, оның түрінен тәуелді. • Жануарларда -2 сағаттан кейін; өсімдкетерде — 16— 17 тәуліктен кейін

• Антибиотик өсімдіктерге уытты болмау керек. • Мицетин, субтилин, глиотоксин, клавацин - өсімдіктерге уытты, • Стрептомицин, террамицин, гризин - 500— 1000 ед/г, концентрацияда уытты емес , ал пенициллин — 3000 ед/г уытты емес • Бірақ жүйесіз қолданғанда уытты болуы мүмкін. • .

• Антимикробнтық әсері антибиотиктердің аз мөлшерінде байқалады. • • Так, пенициллин подавляет рост бактерий в тканях пшеницы в концентрации 3— 10 ед/г, бактериологическая доза стрептомицина — 5— 10 ед/г, л ечебная доза антибиотика средней токсичности — гризеофульвина — 5— 10 ед/г, (Кузнецов, 1974). • • Қазір әр түрлі препараттар шығарады: агристеп (37 %-ный сульфат стрептомицина), фитомицин (20 %-ный нитрат стрептомицина), агримицин-100 (сульфанат стрептомицина с террамицмном), фитостреп (15 %-ная смесь стрептомицина с окситетрациклином в соотношении 10 : 1)

Антибиотиктердің кемшілігі - патогендік микроорганизмдер оларға тұрақтануы мүмкүн Өсімдік шаруашылығында жаңа препартаттар шыққан: Жапония -актиномицеттік антибиотик бластоцидин-S, күріштің пирикуляриозына қарсы. Касугамицин - 1965 ж ашылған. 7930 т дуст ретінде және 256 т ылғалданған порошок ретінде (Мисато, Ямагуши, 1977). Полиоксин-D, валидамицин, альтерицидиндер Жапония, Канада, Нидерланды

• АНТАГОНИСТТЕР • Антагонистер топырақта көп болады. • Әр ауру қоздырғыштарға антагонитерді таңдауға болады. • Антагонисттер қалпты жағдайда топырақта (в • ризосфере и непосредственно на поверхности корней)өзінің конкуренттерінің өсуін тежейді. • Кейде олар өсімдікке еніп, олардың ішінде инфекцияя қоздырғыштарды жойған. • Оларды өсімдіктерді зиян микрофлорадан сақтау үшін де қолданады. • .

• Антагонисттер-саңырауқұлақтар Арпа өсімдігінің дәндерін отырғызу алдында Penicillium verrucosum var. cyclopium S. , S. et H. ( = P. martensii) және P. Bilai культуральды сұйықтықпен өндегенде каменная головня деген ауруды бақылауға қарағанда 2— 3 рез тежеген Көктем бидайды -P. multicolor пыльная головня - 4 рез

• Туркияда - (Турхап, 1981) С/2 -9 актипомицет Streptomyces ochraceiscieroticus - тыквенные /(арбуз, қауын, қияр), пасленовых (перец, томат, баклажан) , мақта / олардың дәндерін , өскіндерін. • Trichoderma тұындасы –антибиотиктер: • — вирилин, • - глиотоксин, • - триходермин, • - соцукаллин, • - аламецин

• Триходерма препараттары (Trichoderma Iignorum Harz. ) • Триходерма –гифомицеттер, класс толық емес саңырауқұлақтар / несовершенные грибы/. • Түссіз мицелий, колониялары ақ, сары, жасыл • Конидиялары бір клеткалы, шар тәрізді, головкалары 10 -20 споралардан тұрады, жасыл • Хламидоспоралары болады , түссіз гифтер диаметр 7, 5— 15 мкм

• Қалыпты жағдайда хламидоспоралары бар грибница құрайды прорастают, • Чапек жасанды ортада ол жасыл колония түзеді • Препараттар - триходерминдер, -белок көмірсу орталар / арпа, бидайдың дәндері/, майдалнған субстраттың (солома, гуза • пая, различные травы, мякина, отходы зерна)сыртқы бетінде саңырауқұлақтың культуралары • Кемшілігі – сақтау мерзімі қысқа болады /1 жылдан аз/

• Триходерма препараттары өсімдіктердің ауадан келген ауруларға да әсер етеді. • Млечный блеск ауруы (Stereum purpureum Fr. ), • Введение в ствол с помощью небольшого количества взрывчатки остроконечных деревянных шпилек, пропитанных триходермой Т. viride, позволяло мицелию • быстро распространиться по стволу. За два года удалось снизить или полностью устранить симптомы болезни у 800 из 1600 деревьев сливы (Уитлок, 1982). • Во Франции суспензией этого гриба смачивают поверхность среза в момент обрезки пневматическим секатором, снабженным пульверизатором (Гросклод, Оливер, 1981). • Триходерма – Жүзімде Botrytis, Phomopsis қарсы, Sphaeropsis •

• Бактериялар –антагонисттер • Pseudomonas туындас – корневая гниль • P. Mycophaga – тамырларды отырғызу алдында культуральдық ртамен ылғалдайды – фузариоздық солу ға қарсы

• АҚШ - бактерия P. fluorescens, которая продуцирует антибиотик пирролпитрин шығарады, мақтаның Rhizoctonia solani Kuehn. Ауруына қарсы. • Бактерии Bacillus subtilis против • Жүгерінің фузариозды шірікке қарсы, бидайдың ризоктониозына қарсы •

• Бактерия-антагонист Agrobacterium radiobacter жүзімнің тамыр ісігіне қарсы • Вирустер-антагонисттер • Сояның мозаика вирусы, стеблевая ржавчина Известны случаи • АҚШ - темекінің некроз вирусын жұқтырғанда антракнозға тұрақтылық пайда болады.

• Саңырауқұлақтар - ГИПЕРПАРАЗИТТЕР Басқа саңырауқұлақтарда өсетін саңырауқұлақтарды микофильды , микопаразиттер екінші ретті паразиттер, сверхпаразиттер немесе гиперпаразиттер деп атайды. Гиперпаразитизм –микробтық антагонизмнің бір түрі

• Биотрофты - тек тірі клеткалармен қоректенеді, олар өлуге әкелмейді • гонатоботрис (Gonatobotrys s imp lex ) , паразитирующий на грибах рода альтернария. • Некротрофты – олар иенің клеткасын өлтіреді. , спораларды өлтіреді. • Некротрофты паразиттер биологиялық қорғауға маңызды болады.

• Ампеломицес — Ampelomyces( = Cicinnobolus). • Мучнисторосяные, отчасти пероно-споровых и некоторых видов несовершенных грибов. • Конидиялық спораларды зақымдайды. Конидияларда сұр дақтар пайда болады. • Сверхпаразиттің пикнидалары иесінің мицелийінде, конидияларында және клейстотецийларында түзіледі.

• Олар ашық қоңыр түсті болады, тор тәрізді. • Конидиялардан шыққан пикнидалар споралых масса түзеді, олар жаңбырмен таралырады • , олар мучнистая роса дақтарына түседі. • Ампеломицестер қаттыдамығанда, конидиялардың және аскоспоралардың дамуы тежеледі.

• Гиперпаразиттер ді мучнистороса саңырауқұлақтарда көруге болады. • Жаңбырдан кейін жақсы дамиды. • Мучнистая роса - 35 түрі сипатталған. • Бір түрге қосылған — A. quisqualis Ces. • О. Л. Рудаков (1979) морфологиялық қасиеттеріне қарай және иесіне қарай 18 түрді қалдыру керек. • A. artemisiae Rud. - Егуsiphc cichoracearum DC. , A. lantginus Rud. -Sphaerotheca fuliginea • Poll, и A. quisqualis Ces = Cicinnololus cesatii) различные • виды мучнисторосяных грибов, вредящих бахчевым культурам

• Кониотириум (Coniothyrium minitans Camp. ). • С. minitans склероций түзетін саңырауқұлақтарда • Иесі - ақ шірік ауруды туғызатын саңырақұлақтар • Гиперпаразит ақ шірік ауруды туғызатын саңырақұлақтардың қыстайтын склероцияларын зақымдайды,

• Дарлюка жіп тәріздес /нитчатая/ (Darluca filum Cast. ) ржавчинді саңырауқұлақтарда паразиттейді • Татбастыратын –ржаввчинныесаңырауқұлақтарды зақымдайды, ақ мицелий түзеді, , оның үстінде шар тәрізді пикнидалар. • Өсімдікте олар су тамшыда өсіп бастайды. •

• Интенсивное развитие гриба происходит при высокой относительной • влажности воздуха и температуре в пределах 12— 26 °С. • Процесс формирования пикнид после заражения пустул ржавчинного • гриба длится 5— 7 дней, и за вегетационный период развивается • несколько поколений гиперпаразита. • На растительных остатках зимуют ликниды гриба или его сумчатая • с т а д и я— эударлюка осоковая (Eudarluca ca r ic is ) , относящаяся • к подклассу локулоаскомицетов класса аскомицетов. В районах • с повышенной влажностью липерпаразит может снижать • степень поражения растений ржавчиной, развиваясь за счет природного • очага инфекции или искусственного распространения спор • гиперпаразита

• Трихотециум розеум (Trichothecium roseum Link. ). сапрофит өсімдік субстратта өседі, эпидерми арқылы өсімдкке енеді. • Некротроф ретінде басқа саңырауқұлақтардың склероцияларында өседі. • /на склероциях различных прибов, на спороношениях возбудителей • парши яблони и пруши, ржавчинных, головневых и многих • других видах грибов/. • Ие-саңырауқұлақтардың дамуы тежеледі, немесе өледі, онда гиперпаразиттің ашық қызыл споралар көрінеді.

• Трихотециум - антибиотик трихотецин. Антибиотик саңырауқұлақтарды өлтіреді, ал гиперпаразит онымен қоректенеді. • Егер антибиотик түзбесе, олар паразиттерленалмайды