Komunikowanie międzykulturowe mgr Zofia Sawicka dr A. Siewierska-Chmaj

Komunikowanie międzykulturowe mgr Zofia Sawicka dr A. Siewierska-Chmaj

Kontakt Mgr Zofia Sawicka Katedra Nauk Społecznych 35-225 Rzeszów ul. Sucharskiego 2, pokój 107 tel.: (017) 866 11 69 e-mail: [email protected] Konsultacje: Wtorek:10-12, pokój 107

Komunikacja międzykulturowa Nie ma już tego świata, w którym każda kultura […] miała wyłączność na daną przestrzeń geograficzną; świat został „zjednoczony” Urlich Beck Kultura jest najpoważniejszym źródłem nieporozumień z otoczeniem; w kontaktach międzykulturowych bariery w komunikacji są szczególnie silne

Kultura to zachowania ludzkie i wytwory tych zachowań To komunikacja, sposób wymiany symboli To wzory do reagowania To system norm, nakazów zmuszających do pewnych działań

Kryterium wzorów kulturowych: Powszechność Powtarzalność Równomierność (rozłożenie w społeczeństwie) Niedostrzegalność Zachowania są wyuczone, kultura zawiera proces uczenia się (socjalizacja)

Komunikowanie Komunikowanie jest procesem intencjonalnym tzn. zależy nam na tym, by przekazać odbiorcy nasze spojrzenie na świat, nasze odczucia, itp. Przekazy werbalne Przekazy niewerbalne

Komunikowanie Proces symboliczny Proces złożony Proces dynamiczny Może być niezamierzone

Język Język jako esencja kultury. Na jego podstawie społeczeństwo buduje system znaczeń; Język pozwala nam tworzyć kulturę; w pewnym sensie tworzy nas samych, organizuje bowiem naszą percepcję rzeczywistości Wspólny język nie oznacza jednak automatycznie rozwiązania problemów komunikacji międzykulturowej (Amerykanie versus Anglicy, hinduiści i muzułmanie w Indiach) http://www.ted.com/talks/keith_chen_could_your_language_affect_your_ability_to_save_money.html

Funkcje języka Integrująca Poznawcza Sprawcza

Komunikacja międzykulturowa Komunikacja międzykulturowa zachodzi pomiędzy uczestnikami różnych kultur narodowych czy etnicznych, obejmuje kontakty między ludźmi, którzy stykają ze sobą przy okazji wspólnego życia Komunikacja międzynarodowa polega na kontaktach instytucji należących do różnych kultur narodowych np. rządów, jej celem jest wpływ na gospodarkę, obronność, politykę, itp.

Wpływ kultury na poziom porozumienia Ojojciec rozmawia z córką ciec rozmawia z córką Polak rozmawia z Niemcem Polak rozmawia z Arabem

Kultura-Wartości-Komunikacja Można wskazać 6 problemów, do których kultura powinna się ustosunkować, sprowadzają się one do pytań o: Naturę ludzką Stosunek człowieka do świata zewnętrznego czas przestrzeń aktywność Stosunki społeczne

KULTURA – WARTOŚCI - KOMUNIKACJA NATURA LUDZKA LUDZIE W WIĘKSZOŚCI WYPADKÓW SĄ DOBRZY LUDZIE SĄ DOBRZY I ŹLI. NALEŻY WIEDZIEĆ Z KIM MA SIĘ DO CZYNIENIA. LUDZIE W SWEJ WIĘKSZOŚCI SĄ ŹLI I NIE MOŻNA IM UFAĆ.

KULTURA – WARTOŚCI - KOMUNIKACJA CZŁOWIEK A ŚWIAT ZEWNĘTRZNY ŻYCIE JEST ZDETERMINOWANE PRZEZ SIŁY ZEWNĘTRZNE; CZŁOWIEK NIE MOŻE Z NIMI WYGRAĆ CZŁOWIEK ZAWSZE MOŻE ŻYĆ W CAŁKOWITEJ HARMONII ZE ŚWIATEM ZEWNĘTRZNYM ZADANIEM CZŁOWIEK JEST UJARZMIANIE PRZYRODY I JEJ KONTROLOWANIE

KULTURA – WARTOŚCI - KOMUNIKACJA CZAS CZŁOWIEK ZALEŻY OD PRZESZŁOŚCI I POWINIEN KONTYNUOWAĆ JĄ W SWOIM DZIAŁANIU. CZŁOWIEK POWINIEN KORZYSTAĆ Z DNIA DZISIEJSZEGO I NIE MARTWIĆ SIĘ O TO, CO BYŁO I CO BĘDZIE. CZŁOWIEK JEST TWÓRCĄ PRZYSZŁOŚCI, POWINIEN PLANOWAĆ I STAWIAĆ SOBIE ZA CEL JEJ KSZTAŁTOWANIE.

KULTURA – WARTOŚCI - KOMUNIKACJA PRZESTRZEŃ CZŁOWIEK ŻYJE NA SWOIM TERYTORIUM. CZŁOWIEK JEST OBYWATELEM ŚWIATA, LECZ MA SWOJĄ OJCZYZNĘ. CZŁOWIEK JEST OBYWATELEM ŚWIATA.

KULTURA – WARTOŚCI - KOMUNIKACJA AKTYWNOŚĆ WYSTARCZY BYĆ. NIE NALEŻY DOKONYWAĆ WIELKICH CZYNÓW, BY MIEĆ POCZUCIE, ŻE ŻYCIE MA SENS. CELEM CZŁOWIEKA JEST DBANIE O WŁASNY ROZWÓJ. JEŚLI LUDZIE BĘDĄ CIĘŻKO PRACOWAĆ, ICH WYSIŁKI BĘDĄ NAGRODZONE.

KULTURA – WARTOŚCI - KOMUNIKACJA STOSUNKI SPOŁECZNE PEWNI LUDZIE URODZILI SIĘ PO TO, ABY KIEROWAĆ INNYMI. W ŚWIECIE SĄ PRZYWÓDCY I CI, CO ICH MUSZĄ SŁUCHAĆ. LUDZIE SĄ ZALEŻNI JEDNI OD DRUGICH. W ROZWIĄZYWANIU PROBLEMÓW NALEŻY ZASIĘGAĆ RADY BLISKICH. WSZYSCY POWINNI MIEĆ RÓWNE PRAWA. KAŻDY POWINIEN KONTROLOWAĆ SWÓJ LOS.

Komunikacja z perspektywy innych kultur Cywilizacja zachodnia- komunikacja to proces dwustronny, obie strony są dla siebie partnerami Cywilizacja afrykańska- nierówność pozycji w procesie komunikacji, osoby starsze maja prawo do komunikacji werbalnej; młodsze do niewerbalnej

Komunikacja z perspektywy innych kultur Cywilizacja konfucjańska: Nie ma uniwersalnego wzorca zasad rządzących stosunkami, decyduje o tym status osoby, do której się zwracamy Rola pośredników Wzajemność Podział na członków grupy i tych poza nią Brak wyraźnego oddzielenia stosunków osobistych od stosunków publicznych

Charakter narodowy Polaków Dwa źródła polskiego charakteru narodowego szlacheckie chłopskie

Konsekwencje psychologiczne kultury polskiej Humanizm: wrażliwość i dbałość o relacje z ludźmi traktowanymi jako bliscy. Kobiecość: wysoki status przypisywany kobietom wartościom relacyjnym traktowanym jako kobiece. Rodzina jako podstawowa grupa tożsamościowa oraz wsparcia w radzeniu sobie z trudnościami

Konsekwencje psychologiczne kultury polskiej 4. Personalizacja życia publicznego; np.. Przenoszenie reguł z obszaru pierwszego na drugi 5. Antymaterializm w życiu codziennym oraz słabe kompetencje w zakresie pragmatyki ekonomicznej 6. Wysoki potencjał aranżacji i improwizacji zadaniowej przy deficycie orientacji przyszłościowej

Konsekwencje psychologiczne kultury polskiej 7. Kontestacja władzy i porządku prawnego jako obcych, niegodnych zaufania i niesprawiedliwych. 8. Identyfikacja z symboliką kultury narodowej współwystępująca z niskim stopniem utożsamiania się z państwem i instytucjami społeczeństwa obywatelskiego.

Tożsamość a komunikowanie Tożsamość to koncepcja własnej osoby, która jest wynikiem naszej świadomości członkostwa w danej grupie społecznej wraz z poczuciem wartości przypisywanych tej grupie

Tożsamość a komunikowanie Aspekty tożsamości: Płciowa (gender) Seksualna Grupy wiekowej Etniczna i rasowa Religijna Klasowa Narodowa Regionalna

Etnocentryzm To pogląd, zgodnie z którym własna grupa (naród, gr. etniczna) jest w centrum wszystkiego, a pozostałe grupy sa oceniane z jej punktu widzenia, to afiramcja własnego narodu, przy jednoczesnej deprecjacji innych, TO NIE PATRIOTYZM!

Etnocentryzm SPOTKANIE Z INNYM WARTOŚCI I SCHEMATY UKSZTAŁTOWANE WE WŁASNEJ KULTURZE NIEŚWIADOME NARZUCANIE WŁASNYCH STANDARDÓW NA ZAUWAŻONĄ RÓZNICĘ NEGATYWNA INTERPRETACJA RÓŻNIC

Relatywizm kulturowy To taka postawa poznawcza, która zakłada poznawanie i rozumienie innych kultur według im właściwych kategorii i wartości Żadna kultura nie jest dobra ani zła sama w sobie, ale musi być oceniona w kontekście w jakim funkcjonuje

Szok kulturowy Zjawisko szoku kulturowego towarzyszy niemal każdemu, kto udaje się poza granice swojego kraju, a czasem nawet poza granice regionu, w którym się wychował. Im dłuższy pobyt, trudniejsze do osiągnięcia i ważniejsze dla danej osoby cele, tym większe prawdopodobieństwo przeżycia tego doświadczenia.

Szok kulturowy nawet wysoka tolerancja na odmienność i dobra wola nie są w stanie uchronić osobę pozbawioną nagle podpory we własnej kulturze przed frustracją, lękiem i działaniem mechanizmów obronnych aby przeżyć szok kulturowy, nie trzeba wyjeżdżać daleko. Kontakt z odmienną kulturą może mieć miejsce również na naszym „własnym podwórku”.

Szok kulturowy szok kulturowy to zjawisko obejmujące funkcjonowanie psychiczne, fizyczne i społeczne człowieka, będące rezultatem napotykanych w kulturze przyjmującej trudności, a jego istotą jest doświadczanie negatywnych emocji, które kumulując się, owocują pogorszeniem ogólnego samopoczucia i satysfakcji z życia, i co za tym idzie funkcjonowania człowieka.

Etapy szoku kulturowego Miesiąc miodowy Szok kulturowy ożywienie dopasowanie etap fascynacji nową kulturą. Jesteśmy wówczas zazwyczaj grzeczni i uprzejmi dla napotykanych „obcych”, w których niemal wszystko nas zachwyca. Zaczynamy zauważać różnice; pojawia się irytacja na tym etapie zaczynamy borykać się z prawdziwymi warunkami życia na obczyźnie, co powoduje bardzo silne reakcje stresowe; poczucie osamotnienia, depresja, agresja, beznadzieja Uczymy się jak sobie radzić w nowym środowisku zaczynamy akceptować obyczaje kraju goszczącego, jego wartości, normy, obyczaje i odbierać je po prostu jako inny sposób życia,