Klatka piersiowa — układ oddechowy Okolice, punkty i

Klatka piersiowa - układ oddechowy Okolice, punkty i linie orientacyjne: W klatce piersiowej wyróżnia się: ścianę przednią i tylną oraz dwie ściany boczne, ściana przednia od bocznej oddzielona jest przednią linią pachową, a boczna od tylnej – tylną linia pachową.

Okolice Celem określenia siedziby rozmaitych zmian klatki piersiowej, stwierdzonych oglądaniem, obmacywaniem i osłuchiwaniem konieczna jest znajomość niżej wymienionych okolic, punktów i linii orientacyjnych.

Okolice klatki piersiowej Okolica mostkowa Prawa i lewa okolica obojczykowa Okolice nadobojczykowe nazywane również dołkami nadobojczykowymi Prawa i lewa okolica podobojczykowa – dołki podobojczykowe Prawa i lewa okolica sutkowa, podsutkowa, przechodzą w okolice podżebrowe Okolice pachowe Okolica pośrodkowa grzbietu

Okolice Prawa i lewa okolica nadłopatkowa, łopatkowa, Prawa i lewa okolica międzyłopatkowa, podłopatkowa, przechodzą one ku obwodowi w okolice podżebrowe, a ku dołowi w okolice lędźwiowe. Brodawki sutkowe u mężczyzn leżą na wysokości IV, V żebra Wyrostek ościsty VII kręgu szyjnego uwidacznia się przy zgięciu głowy badanego do przodu.

Linie orientacyjne Odróżnia się 18 linii na ścianach: przedniej, bocznych i tylnej klatki piersiowej. Do lokalizacji zmian klatki piersiowej służą za linie poziome żebra lub międzyżebrza.

Budowa segmentarna płuc Z klinicznego punktu widzenia podstawową jednostką płuca jest segment. Stanowi on autonomiczną część płata płucnego, gdyż oddzielony jest od sąsiadujących z nim segmentów przegrodą łącznotkankową oraz posiada odrębną sieć naczyń żylnych, tętniczych i chłonnych. W związku z tym w pewnych okolicznościach chirurg może dokonać segmentektomii, pozostawiając resztę płata płucnego w ustroju.

Podział płuc na segmentu Płuco prawe składa się z 10 segmentów Płuco lewe składa się z 9 segmentów

Oglądanie i obmacywanie klatki piersiowej Wykonując powyższe badania zwracamy uwagę na: budowę klatki piersiowej, symetrię, układ kostny, ruchy oddechowe oraz gruczoły sutkowe. Klatka piersiowa zbudowana prawidłowo: dobrze wysklepiona, symetryczna, kregosłup przebiega prosto, łopatki są ustawione na jednym poziomie, nie odstają.

Klatka piersiowa asteniczna Jest jedną z cech astenicznej budowy ciała – długa, płaska, wąska, dołki nad i podobojczykowe są silnie zaznaczone, barki wąskie, obojczyki stercza a łopatki odstają. Serce jest małe, wiszące.

Klatka piersiowa rozedmowa Jest trwale ustawiona wdechowo, głęboko szeroka, znacznie powiększony wymiar przednio-tylny. Ramiona są uniesione, żebra przebiegają bardziej poziomo niż w warunkach prawidłowych. Klatka piersiowa beczkowata – górna część wybitnie rozszerzona.

Klatka piersiowa krzywicza Zazwyczaj jest niesymetryczna na skutek skrzywienia kręgosłupa w bok lub ku tyłowi. Na granicach chrząstek i i żeber często stwierdza się tzw. różaniec krzywiczy. Górna część klatki piersiowej jest wąska a dolna szeroka. Mostek jest wysunięty do przodu, w związku z tym klatka piersiowa podobna jest do ptasiej.

Klatka piersiowa lejkowata Zazwyczaj jest zaburzeniem rozwojowym, czasami powstaje w przebiegu krzywicy. Dolana część mostka jest zapadnięta co może upośledzać kinetykę serca. Klatka piersiowa lejkowata stanowi czasami jeden z objawów zespołu Marfana. Zespół ten jest wrodzony i objawia się długimi i cienkimi palcami, długą i wąska czaszką, niewielkim wytrzeszczem i wrodzonymi wadami sercowo-naczyniowymi. Chorzy ci umierają nagle na skutek krwotoku z pękniętej ściany tętnicy głównej.

Ginekomastia Przez to określenie rozumie się występujące u płci męskiej powiększenie jednego lub obu sutków. Zaburzenie to należy odróżnić od powiększenia sutków męskich wywołanego nagromadzeniem się tkanki tłuszczowej. Do ginekomastii nieraz doprowadzają choroby gruczołów dokrewnych, nowotwory kory nadnercza, nowotwory jader. Zespół ten poza powiększeniem sutków charakteryzuje się niedorozwojem jader i członka.

Klatka piersiowa szewska Dolna część mostka zapada się do tyłu na skutek ucisku narzędziem pracy.

Klatka piersiowa niesymetryczna Częstą przyczyna braku symetrii jest skrzywienie kręgosłupa. Jednostronne rozszerzenie obserwuje się w wysiękowym zapaleniu opłucnej, dużych guzach śródpiersia, dużym powiększeniu serca, wątroby lub śledziony.

Sutki U mężczyzn rak sutka bardzo rzadko. U kobiet – powiększenie gruczołów sutkowych fizjologicznie – ciąża, karmienie piersią – ciąża - siara. W połogu – zapalenie sutków. Dodatkowe brodawki sutkowe, lub cały gruczoł. Rak sutka – zostanie omówiony oddzielnie Nie badanie sutków błąd w sztuce lekarskiej.

Oddychanie Częstość oddechów – 16-18/min. Przyśpieszenie oddychania – wysiłek fizyczny, podniecenie psychiczne, choroby o przebiegu gorączkowym, oraz choroby doprowadzające do duszności. Zwolnienie ruchów oddechowych – w czasie snu, w udarze mózgu, w napadzie dychawicy oskrzelowej, w zwężeniu górnych dróg oddechowych.

Rozszerzalność klatki piersiowej Bada się oglądaniem i obmacywaniem. Dla obu połów jest równomierna. Powłóczenie zdarza się w zapaleniu i marskości płuc, zapaleniu nopłucnej i osierdzia.

Tor oddychania U mężczyzn – tor oddychania brzuszno-piersiowy U kobiet – tor oddychania – piersiowo-brzuszny. Zmniejszenie lub zniesienie ruchomości oddechowej powłok brzusznych występuje w ostrym zapaleniu otrzewnej iw razie zbierania się dużej ilości płynu w jamie brzusznej.

Wielki oddech Kussmaula Nazywany jest także oddechem gonionego zwierzęcia, polega na utrzymującym się przez dłuższy czas znacznym pogłębieniu ruchów oddechowych. Spowodowany jest – kwasica metaboliczną, rozwijającą się w okresie przedśpiączkowym cukrzycy i u chorych w niewydolności nerek.

Oddech Cheyne-Stokesa Charakteryzuje się naprzemienne występującymi okresami bezdechu i stopniowego pogłębienia, a następnie spłycenia ruchów oddechowych. Występuje w lewokomorowej niewydolności krążenia, niewydolności nerek, udarze mózgu, zatruciach. U osób zdrowych może wystąpić może wystąpić w bardzo zbliżonej formie w głębokim śnie.

Opukiwanie klatki piersiowej Celem tego badania jest: Zbadanie stanu powietrzności tkanki płucnej Stwierdzenie czy między ścianą klatki piersiowej a płucem znajduje się ciało stałe, płyn lub gaz Oznaczenie granic znalezionych zmian odgłosu opukowego Oznaczenie granic płuc, serca i innych narządów. Zbadanie ruchomości dolnych granic płuc

Rodzaje odgłosu opukowego Odgłos opukowy jawny „ „ przytłumiony „ „ stłumiony „ „ bębenkowy „ „ metaliczny

Odgłos opukowy jawny Trwa stosunkowo długo i ma dość niskie brzmienie. Stopień jago jawności zależy od grubości ściany klatki piersiowej oraz warstwy tkanki płucnej w danym miejscu.

Odgłos przytłumiony i stłumiony Trwa stosunkowo krótko i ma dość wysokie brzmienie – słyszy się go opukując np. udo. Jedną z przyczyn przytłumienia i stłumienia odgłosu opukowego jest obecność między klatką piersiową a płucem płynu (wysięk, przesięk, krew) lub ciała stałego (zwłóknienie opłucnej, nowotwór).

Odgłos opukowy bębenkowy Trwa stosunkowo długo i może mieć niskie lub wysokie brzmienie. Słyszy się go opukując brzuch lub policzek przy zamkniętej jamie ustnej. Najczęstszą przyczyną odgłosu bębenkowego jest rozedma płuc i odma opłucnowa.

Odgłos opukowy metaliczny Jest odmiana odgłosu bębenkowego. Ma on wysokie brzmienie. Słyszy się opukując nieco wzdęty brzuch lub policzki przy szeroko otwartej jamie ustnej.

Metody opukiwania Metoda bezpośrednia polega na opukiwaniu klatki piersiowej opuszką 3 lub 4 palca. Metoda pośrednia – opuszką trzeciego palca prawej ręki opukuje się środkowy paliczek trzeciego palca lewej ręki.

Osłuchiwanie klatki piersiowej Osłuchując klatkę piersiową zwraca się uwagę na podstawowe szmery oddechowe i na szmery dodatkowe. Osłuchiwanie może być bezpośrednia i przy pomocy stetoskopu, fonendoskopu. Niektóre szmery stwierdza się w pewnej odległości od chorego. Są to świsty i wilgotne furczenia, wilgotne rzężenia w obrębie płuc i rzężenie tchawicze u konających.

Rodzaje szmerów oddechowych Odróżnia się: szmer oddechowy pęcherzykowy, oskrzelowy i nieoznaczony. Badany powinien oddychać nosem. Należy osłuchiwać podczas oddychania zwykłego i głębokiego, czasami również po kaszlu.

Szmer oddechowy pęcherzykowy Może być: Prawidłowy Zaostrzony Osłabiony Zniesiony Z wydłużonym wydechem

Szmer oddechowy pęcherzykowy prawidłowy Ma charakter ssący („FF”) i jest dobrze słyszalny, zwłaszcza podczas głębokiego wdechu. Wydech jest krótki – delikatne chuchnięcie. Natężenie szmeru pęcherzykowego zależy nie tylko od głębokości oddychania, ale także od okolicy osłuchiwanej. Prawidłowy szmer pęcherzykowy nie wyłącza spraw chorobowych toczących się w układzie oddechowym.

Szmer oddechowy pęcherzykowy zaostrzony Stwierdza się u zdrowych dzieci, a także w chorobach gorączkowych – przyspieszone i pogłębione ruchy oddechowe – i w zapaleniach oskrzeli powodujących niewielkie zwężenie ich światła.

Szmer oddechowy pęcherzykowy osłabiony - zniesiony Wysłuchuje się w chorobach doprowadzających do zmniejszenia rozszerzalności klatki piersiowej – rozedma płuc, bóle klatki piersiowej, do znacznego zwężenia światła oskrzeli – ciała obce, śluz, odoskrzelowy rak płuca, i do oddalenia płuca od ściany klatki piersiowej – odma opłucnowa, płyn w jamie opłucnowej, nowotwory opłucnej. Zapalenie wyrostka robaczkowego lub inne ostre schorzenia jamy brzusznej prowadzące do ograniczenia ruchomości przepony.

Szmer oddechowy pęcherzykowy z wydłużonym wydechem Zazwyczaj jest jednocześnie zaostrzony. Występuje w rozedmie płuc, dychawicy oskrzelowej i innych stanach powodujących duszność wydechową.

Szmer oddechowy oskrzelowy Ma charakter chuchający („h”) przy czym wydech góruje nad wdechem. Fizjologiczny szmer oddechowy oskrzelowy stwierdza się w miejscu rzutu tchawicy i głównych oskrzeli na przednią i tylną powierzchnię klatki piersiowej. Patologiczny – w stanach doprowadzających do bezpowietrzności tkanki płucnej. (zapalenie, gruźlica, marskość).

Szmery oddechowe dodatkowe 1. rzężenie 2. trzeszczenie 3. tarcie opłucnej 4. szmer pluskający

Rzężenie Powstaje na skutek obecności („suchej”) gęstej wydzieliny w oskrzelach. Na ogół jest to śluz. Ostry i przewlekły nieżyt oskrzeli Astma oskrzelowa W zależności od wysokości brzmienia dzieli się je furczenia i świsty. Rzężenie wilgotne powstaje na skutek „wilgotnej” wydzieliny w oskrzelach lub jamach. (wydzielina śluzowa, śluzowo-ropna, ropna, przesięk w obrzęku płuc, krew po krwotoku płucnym).

Trzeszczenia Powstają podczas wdechu na skutek rozlepiania się pęcherzyków płucnych. Niedodma płuc U chorych leżących przez dłuższy czas na plecach

Tarcie opłucnej W warunkach prawidłowych opłucna ścienna i płucna ocierają się o siebie podczas oddychania nie wydają żadnego szmeru. W niektórych chorobach blaszki opłucnej staja się suche i nierówne – włóknik, nowotwór – co powoduje powstanie tarcia. Tarcie pojawia się podczas wdechu i wydechu.

Szmer pluskający Występuje wtedy, gdy w jamie opłucnowej znajduje się płyn i powietrze. Do stwierdzenia objawu należy: Przyłożyć ucho do odpowiedniej strony klatki piersiowej i poprosić chorego by gwałtownie się poruszył.

Klatka piersiowa – układ krążenia Metody badania fizykalnego: 1. oglądanie 2. obmacywanie okolicy serca 3. opukiwanie 4. osłuchiwanie okolicy serca

EKG Ocena prawidłowego i patologicznego zapisu ekg. Technika wykonania badania ekg