КАЗАХСТАНСКО-РОССИЙСКИЙ МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ Қауіпті химиялық объекттерде апат салдарын жою кезіндегі медициналық санитарлық қамтамасыз ету. Кафедра медицины катастроф Алматы 2011 г.
Химиялық апат – қоршаған ортадағы адамдарға теріс әсер ететін, жоспарланбаған, басқару мүмкін емес қауіпті химиялық заттардың шығуы. Химиялық қауіпті заттарға жатқызуға болатын белгілері: • Көбінесе ингаляциялық күйде түскенде, апат кезінде қауіпті потенциалды заттарға жататындар; • Адамдардың жаппай жарақаттануына алып келетін, нормативтік қауіпсіздікті жоғарылататын, заттардың (жасаған, қолданылатын, сақталған немесе тасымалданатын) санының бар болуы; • Соңғы жылдары ТЖ себептері болып келген, заттарды біріктіруге жатқызу.
Негізгі түсініктері • Химиялық апат ошағы – химиялық заттардың байқаусызда, кездейсоқ немесе әдейі тасталынатын орны. Организмге улы агенттердің тез әсер етуі және елді мекеннің ластануының жалғасуына байланысты химиялық апат ошақтары бөлінеді: • Тез әсер ететін заттарымен тұрақсыз жеңіліс ошақтары (хлор, аммиак, бензол, гидразин, сероуглерод және басқалары); • Тез әсер ететін заттарымен тұрақты жеңіліс ошақтары (сірке және құмырсқа қышқылдары, улаушы заттардың кейбір түрлері); • Баяу әсер ететін заттарымен тұрақсыз жеңіліс ошақтары (фосген, метанол, тетраэтилсвинец және басқалары); • Баяу әсер ететін заттарымен тұрақты жеңіліс ошақтары (азотная кислота и оксиды азота, металлы, диоксины және басқалары). • Ластану зонасы (зақымданған) – апат кезінде улы заттардың тараған аймағы. • Жеңіліс зонасы (зонаның ластанған бөлігі) – адамдар мен жануарлардың жарақаттануына алып келетін заттардың шоғырлануы аумағы.
Ірі химиялық апаттар • • • Бхопаль апаты — 1984 жылы 3 желтоқсанда индияның Бхопал қаласындағы (Мадхья-Прадеш штанында) Union Carbide химиялық заводындағы соңғы апат 18 мың адамның өмірінің қиылуына түрткі болды. Оның ішінде үш мын адам тікелей апат күнінде өлді, және 15 мыңы кейінгі жылдары өлді. Әртүрлі мәліметтерге қарағанда, жалпы зақымданған адамдар саны 150 -600 мың адамды құрады. Өлімнің көптігін есепке ала отырып осы сандар бхопаль апатын әлемдегі техногенді апаттардың ішінен ең үлкені деп түсінуге болады. Union Carbide компаниясының заводы сол кездегі әйгілі инсектицид Севин (карбарил, 1 -нафтил-N-метилкарбамат) шығарған. Бұл пестицид, четырёххлористого углероданың ортасында метилизоцианата мен α-нафтоломның әрекеттесуімен шығарылады. Метилизоцианат (МИЦ) заводта үш бөлікті жерге көмілген ёмкосттарда сақталған, әрқайсысына шамамен 60 000 литр сұйықтық сиятын. Апаттың басты себебі метилизоцианат парларының апаттық шығуы, бұл завод резервуарында (39 °C)-тан қайнаудың жоғарылауының және апат клапанның жарылуы. Нәтижесінде 42 т улы булар атмосфераға таралған. Метилизоцианат бұлты жергілікті мекендер мен (кәсіпорыннан 2 км орналасқан) темір жол вокзалына дейін таралды. Үлкен көлемдегі зақымданғандар уақытылы хабарланбағандар, медициналық қызметкерлердің жетіспеушілігі, қолайсыз ауа-райында ауыр бүлы бұлт желмен таралды.
Ірі химиялық апат • 2007 жылы 15 шілдеде Львовск қаласында 15 вагон «сары фосфор» аударылды, оның кішкене мөлшерінің өзі адам үшін өте қауіпті болып келеді. Сары фосфор +40 градуста өзінен өзі жанады. Апат зонасында 11 мың адам өмір сүрген. Ресми ақпараттарға сүйенсек 15 адам жарақаттанған, соның ішінде апатты жоюшылар да бар. Ресми емес деректерге сүйенсек 50 адам зардап шеккен.
Ірі химиялық апаттар • Венгриядағы алюмини заводындағы апат – Будапештен 160 км жерде орналасқан Айва қаласының ауданында 2010 жылдың 4 қазанында болған экологиялық апат. Заводтағы жарылыстан улы қалдықтар жиналатын бөгет жарылып 1, 1 миллион кубаметр токсинді заттар және қызыл шлам ағып кетті. Бөгеттердің жарылуы салдарынана үш облыс аумағы улы затпен зақымданды. Апат ауданы венгер басшылығымен төтенше жағдай деп жарияланды. 5 қарашаға өлім саны ондаған адам ал жарақат алғандар саны 140 адамды құрады.
Ірі химиялық апаттар • 2009 жылы 5 тамызда шамамен 11: 00 Цицикар қаласында (Ресеймен шекаралас қытайдың Хэйлунцзян провинциясында) утилизацияға түскен газ баллондарды кесу кезінде белгісіз газ ағып кетті. Осы газ 3 адамның өліміне және 8 адамның улануына алып келді. Сарапшының бағалауы бойынша бұл газ фосген болған.
2010 жылы Қазақстандағы Химиялық апаттар 16 сәуірде Қостанай облысы, Арқалық қаласында ЖШС «Сары Май» аумағында аммиакты тасымалдау кезінде сиымдылыққа зақым келіп, 1 тонна аммиак ағып кетті. Кәсіпорынның 30 қызметкері эвакуация жасалынды. • 27 ақпанда БҚО, Орал қаласында № 5 орта мектептің дене шынықтыру залында оқушылардың белгісіз газбен улануы. 24 адам медициналық көмекке жіберіліп оның ішіде 16 адам ауруханаға жатқызылды. • 8 мамыр Ақтөбе облысы Жем қаласы Муғалжар ауданында газдың қабықтарын жою кезінде гараж алдында белгісіз затпен улаған 27 адам аурухнаға жатқызылды. Оның ішінде 19 кішкентай балалар. Барлық аурулар 12 мамыр күні ауруханадан шығарылды.
Қазақстандағы потенциалды қауіпті өдірістер • АҚХЗ ірі қорлары болып, ең бастысы хлордың, аммияктың, фосгенннің, қатты кислотаның, күкіртті ангидрат және басқа заттарды, химиялық, целлюлозды-қағаз, қайта өңдеу комбинаттарына, мениралды тыңайтқыш заводтарына, қара және түрлі түсті металлургияларға, сонымен қатар хладокомбинат, сыра заводына, кандитерлік фабрикаларға, көкөніс базаларына және суқұбыры станцияларына орналастыру. • Мұнай-газ өндіруші өнеркәсіптің кәсіпорындарына, сыналатын өнім күкірт және оны құраушы заттар болып табылалы.
Қауіпті химиялық заттардың классификациясы Қауіпті химиялық заттар түрлері Апаттық қауіпті химиялық заттар (АҚХЗ) Химиялық қауіпті объект Өндіріс, технологиялық процестерде қолданылатын, кайта өңдеу, сақтау және АҚХЗ тасымалдау Ылғи әсер ететін қауіпті химиялық заттар (ЫӘҚХЗ) Күштік қауіпті химиялық заттар (КҚХЗ) Экономика объекттері және б. Химиялық қару жарақ – артиллерииские боепрепасы; – боевые части ракет; – авиационные приборы; ·Өндірістік; ·Энергетика; ·Ауыл шаруашылық; ·Транспорттық; Сақтау объекттер АҚХЗ жою және тасымалдау - Базалар, қоймалар, уақытша сақтайтын жерлер; - жою заводтары; - көліктің әр-түрлілігі; ·Емдік препараттар; ·Тұрмыстық химият. с. с. Жұқтыру ортасы (ластану) Атмосфералық ауа Топырақ Су Азық-түлік
Апттық қауіпті химиялық заттардың тізімі: Метил хлористый Формальдегид Метил бромистый Гидразин и его производные Диметиламин Фосфор треххлористый Окись этилена Хлорпикрин Хлорциан Метилакрилат Триметиламин Этилендиамин Ацетонциангидрин Ацетонитрил Метиловый спирт Гидразин и его производные • Хлор Аммиак Серная кислота Фтористоводородная кислота Соляная кислота Азотная кислота Четыреххлористый углерод Дихлорэтан Фосген Фосфора хлорокись Фосфороорганические соединения Оксид углерода Сероводород Сероуглерод Синильная кислота Сернистый ангидрид
Патологиялық бұзылулардың кобеюі жылдамдығымен АҚХЗ классификациясы (санитарлық жоғалтуларды құрулуы): • I топқа тез әсер ету заттары кіреді - жарақаттанғандардың улану белгілерінің дамуы сонымен қатар, ол бірінші минуттың ішінде байқалуы (синильная кислота, акрилонитрил, сероводород, оксид углерода, окислы азота, хлор и аммиак в высокой концентрации, инсектициды, фосфорорганические соединения). • II топқа баяулауша әсер ету заттары кіреді – улану белгілердің бірнеше сағат ішінде бақылануы (динитрофенол, диметилсульфат, метилбромид, метилхлорид, оксихлорид фосфора, окись этилена, треххлористый фосфop, фосген, хлорид серы, этиленхлорид, этиленфторид және басқалары). • III топқа баяу қозғалатын заттар - әсер ету жағдайында уланудың белгілерінің байқалуы 2 аптаға дейін (металлы, диоксины және кейбр басқа заттар).
Химиялық барлауды ұйымдастыру принциптері • • • Уақытылы және толық қанды медициналық көмек химиялық апат кезінде, қауіпті апаттық бағалауды алдын–ала өткізу негізінде тиісті күштер мен заттарды алдын ала дайындау; апат жағдайында үйілетін жағдайды болжау, ластануы мүмкін аумақтың аймағы мен тереңдігін, уақыт өтуіне байланысты динамика мен өзгертулерді есепке ала отырып затардың шоғырлану деңгейін және болуы мүмкін санитарлық жоғалтуларды анықтау; АМҚ өкілі кіретін, ТЖМ күштерімен химиялық апат пайда болғаннан кейін химиялық жағдай бағаланады және келесі мәселелер шешіледі: Апат ауданының аумағын анықтау (сыртқы ортаға АҚХЗ шығу шарты, ластанған аумақ, ластанған ауаның таралуының тереңдігі мен ені); Зақымданғандар санын анықтау; Сыртқы ортада АҚХЗ тұрақтылығын анықтау; Адамдардың қорғаныс киімдерімен ошақта болу уақытын анықтау; АҚХЗ жеңілісінің әсер ету уақыты, ластанған ауаның жақындау уақытын анықтау; Су құбыры жүйесінің, азық-түліктің және басқалардың ластануын анықтау;
Болжау тәсілдері - Апатты жою кезінде қолданылатын, ұйғарымды есептеулерді өткізуге, химиялық апат салдарының негізгі сандық көрсеткішінің ықтималдық дәрежесін толық дәрежеде өткізуге мүмкідік береді. Осындай есептеулердің арқасында қорытынды жасалып, сәйкес шешімдер қабылданады. Апат болған жағдайда, шынайы жағдайлардың тез анықталуы, коррективтерді есептеулер бойынша енгізуді уақытылы орындау. Осы мақсат үшін банктік мәліметтермен, әртурлі информациялық автоматтандырылған жүйелер құрылады.
Химиялық барлау жұмыстары • Химиялық жағдайды бағалауда, ластанған аумақты тексеру кезінде алынған шынайы мәліметтер, қолданылады, Барлаудың мақсаты – АҚХЗ жеңілістерінен қорғау шараларының керектігін апат зонасына кеткен – осы аумақта орналасқан жеке бөлімді уақытылы хабардар етеді.
Химиялық барлау жұмыстары • Ауа және залалданған аумақты байқау; • Құрастырушылық жеке құрамды және халықты қауіпті ошақтың бар екендігінен хабардар ету, • АҚХЗ типін анықтау (АЭС апаты кезінде радиация деңгейі), • Залалданған зона аумағын анықтау, • Залалданған аумақты жоюға жүру жоларын немесе бағытын табу; • Ошақта және оның аумағының қоршаған орта жағдайына мониторинг жүргізу (залалданған техникадан судың, топырақтың үлгісі алынып, зертханаға жібереді), • Метеорологиялық бақылауды өткізу (температура, жел, ауа ылғалдылығы, жауын-шашын).
Радиациялық және химиялық посттар бақылаулары үшін метеокомплекттері болуы керек және ол тек қана қала ішіндегі аумақта ғана емес қала сыртында да орналасыу керек. желдің бағыты ҚАЛА Апаттық объект Радиациялық және химиялық бақылаудың посттары Зақымдаған зона
Химиялық жағдайда бағалау құрылғылары болып: • Картада (сызбада) химиялық объект орны және ластанған ауаның жайылған аймағы көрсетіледі; • Есептеу кестелері (АҚХЗ жеңіліс әсер етілуі анықтамасы) және формулалар; • Сыртқы ортадағы химиялық бақылау құралдары;
Химиялық жағдайды бағалауда апат медицинасы қызметі үшін келесі мәліметтер керек: • Залалданған зонада мекендеу уақытының шегі, • жеке қорғау заттарының түрлері, оларды қолдану дәрежесі, • дегазация тәсілі және олардың әсер ету дәрежесі, • бірінші кезектегі емдік шаралар. • Халық және қызметкерлер эвакуациясының мақсаттылығы.
Химиялық жағдайды бағалаудан шыққан, медициналықсанитарлық қамтамасыз етуді ұйымдастыру туралы шешімді қабылдау үшін келесідей мәліметтер болу керек: • Жарақаттанғандар саны; • Апатты жоюшылар және зақымданған объект қызметкерлерінінің, сонымен қатар, ластанған аудандарда орналасқан халықтардың айтарлықтай мақсатты әрекет етулері; • Қиын жағдайларда медициналық – санитарлық қамтамасыз етуді ұйымдастыру. • Апат зонасында қалған, әр-түрлі контингенттегі адамдарды қорғауға қосымша шаралар;
Медициналық көмек көрсетуді ұйымдастыру • Апат кезінде токсинді агенттердің токсинді әсер етуіне түскен, халық пен ауыл шаруашылығының химиялық объекттерінің көптеген қызметкерлеріне алғашқы медициналық көмек көрсету ҚР ТЖМ апат медицинасына жүктелген. • Химиялық апаттармен байланысқан ТЖ медициналық -санитарлық салдарын жою кезінде, олардың мекемелік жарақтарынан тәуелсіз, ТЖ зонасында орналасқан, емдік-профилактикалық, санитарлық – гигиеналық, эпидемияға қарсы және аптекалық мекемелер қолданылады.
Медициналық көмек көрсетуді ұйымдастыу • Локальды және жергілікті апаттардың медициналық-санитарлық салдарын жою. Аумақтық деңгейдегі медициналық санитарлық кәсіпорын бөлімдерінің медициналық мекеме күш құралдарымен, жергілікті емдік профилактикалық мекемелердің қамтамасыз етілуі.
Медицинық көмек көрсетуді ұйымдастыру • Жоғарыда көрсетілген аумақтық звенолардан басқа, аудандық деңгейлі жоғары масштабтағы апаттың медициналық – санитарлық салдарын жоюға аудандық орталықтың басшылығымен ҚР АМЖ ТМЖ күштері мен құралдары жұмылдырады (қалалық, облыстық және облысаралық ауруханалар, клиникалар, токсикологиялық орталықтар) немесе аумаққа министрліктің және мекемелердің басқа медициналық мекемелері орналастырылады (әскери госпитальдар, санитарлық эпидемиялық отрядтар, ІІМ мекемелері т. б. ).
Медициналық көмек көрсетуді ұйымдастыу • Химиялық қауіпті жүктерді тасымалдау кезінде транспорттық авария салдарын медициналық-санитарлық жою, ұйымдастырушылық жоспарда айтарлықтай қиын болып табылады. Бұл апаттың пайда болған жері мен аумағын болжау қиындығымен шартталады. Осы апат салдарын жоюға мекемелік күштер мен құралдар, сондай-ақ МПС дәрігерлік санитарлық қызметшілердің қатысқандардан басқа, ҚР АМ ТЖМ құрамына кіретін аумақтық медициналық мекемелер қатысады. ТЖ АҚ штабымен қатар, диспетчерлік пункттер қауіпті химиялық заттың темір жолмен, су жолымен немесе көлікпен тасымалдануы туралы мағлұмат алулары тиіс. Қозғалыс кезінде жолдың әрбір учаскесінде апат жағдайында жарақаттанғандарды жақын орналасқан денсаулық сақтау немесе МПС ауруханаларына жатқызу.
Медициналық көмек көрсетуді ұйымдастыру • ХҚАта өндірістік апаттан жарақаттанғандардың типтік құрылымы: • 60 -75 % адамдарда жеңіл дәрежедегі жарақат байқалады, • 10 -25 - орташа, • 4 -10% - ауыр, • өлім 1 -5% құрайды;
Медициналық көмек көрсетуді ұйымдастыру • Химиялық апат кезінде жарақаттанғандарға тез әсер ететін дәрілермен алғашқы екі сағат ішінде көмек көрсетілсе онда ол өте нәтижелі болады. Сондықтан медициналық көмекті тікелей ошақ жандарында ұйымдастыру қажет. Жарақаттанғандарға медициналық көмек жарақат алған орнында барынша толық көлемде орындалуы қажет, әйтпесе оның тиімділігі келес кезеңдерде өз күшін жоятын болады. Жекелеп алғанда, жарқат алғандарың өмірі, удың күшін жоятын (детоксикация) шараларының өткізілуі жылдамдығына байланысты, жақын маңдағы емдеу мекемелерін күшейтетін, мамандандырылған токсикалық-терапевтикалық бригадаларымен медициналық көмек көрсету арқылы шешуге болады. Мүмкіншілігінше апат ошақтарынан стационарлардың көп бөлігін босатқаннан кейін, дала жағдайы үшін орындардың көбеюі, сонымен қатар арнайы мақсаттағы мекемелік медициналық отрядтарды жұмылдыру.
Емдік мекемелер (құрастырулар) жұмысын ұйымдастыру процесінде, химиялық апат ошақтарынана ауруларды қабылдауда, келесі тұрдегі топтық шараларға бөлуге болады: • Ошақтардан түскен барлық адамдарды тіркеу; • Медициналық сұрыптау; • Жоғары деңгейде ластанған адамдардың киімдері мен төсек жабдықтарын ауыстырумен санитарлық өңдеу өткізу. • Эвакуацияға дайындау, мамандандырылған элементтер көмегімен орташа ауырлықтағы және ауыр жарақаттанғандарға шұғыл квалификациялық көмек көрсету; • Жеңіл жарақаттанғандарға шұғыл көмек көрсету және медициналық санитарлық бөлім немесе поликлиника дәрігерінің қарауына жіберу; • проведение химического и токсикологического контроля степени интоксикации пораженных по содержанию токсичных веществ в биосредах, степени загрязнения кожных покровов и слизистых оболочек, одежды и обуви и медицинского имущества; • Санитарлық –гигиеналық шараларды ұйымдастыру: улы заттардың әсеріне қалған, жарақаттанғандарды қабылдайтын, медицина қызметкерлерін қорғау; көліктерді, носикаларды, медициналық заттарды, арнайы тазарту; емдік мекемелердің функционалды бөлімшелерін ласануға жібермеу;
Сұрыптау мен тіркеудің ерекшеліктері Тіркеуде ауру туралы мәлімет толық болуы қажет. Жарақаттанушылар ауруханаға түсе салысымен әрбір ауруға тіркеу картасы ашылып, төмендегідей мағлұматтар енгізілуі тиіс: • Құжаттық мәліметтері, • Апат орнынан ара қашықтығын көрсете отырып апат ошағында болғаны туралы мәлімдеу, • Қызметі туралы мәлімдеу, • Тыныс алу органдарын және теріні қорғау заттарын қолдануын мәлімдеу, • Антидот көмегімен жоғары профилактика (немен, қайда) өткізуін мәлімдеу, • Басқа да препараттарды егу туралы мәлімдеу; • Шағымның бар болуы; • Апатқа дейін созылмалы аурулар диагнозы; • Апатқа дейін токсинді заттардың, жағымсыз өндірістік факторлардың бар болуы;
Медициналық сұрыптау өткізген кезде жарақаттанғандар келесі топтарға бөлінеді: • Шұғыл көмекке мұқтаждар (орташа ауырлықтағы және ауыр жарақаттанғандар) және келесі мамандандырылған стационарларға эвакуациялануымен; • Амбулаториялық көмекке (жеңіл жарақаттанғандар) мұқтаждар және тұратын жері бойынша медициналық мекемелердің қадағалауларына жіберілетіндер; • Токсинді заттармен уланудың белгісі жоқ, айтарлықтай сау адамдар.
Кезеңдерде медициналық көмек көрсетудің ерекшеліктері. • Әртүрлі кезеңдерде жарақаттанғандарға медициналық көмек көрсету үшін ішінде арнайы заттар бар укладкалар қолданылады, ұсынылатын стандартты ұйымдастырушылық, стандартты-токсикологиялық және емдік-диагностикалық технологиялар, емдік эвакуациялық әсерлілігін төмендетуді орындауға мүмкіндік береді. • Химиялық апат жағдайында арнайы (санитарлы) өңдеу апаттан кейін жоғары деңгейде және өте қысқа уақыт ішінде орындалуы қажет. Одан басқа, оның өткізілуі үшін ластаудың түріне қарай арнайы (дегазатолар) заттарды қолдану қажет. Барлық жағдайда теріне және шырышты қабатты көп көлемді сумен өңдеу (обработка) жасау қажет. • Мобильді құрастырулармен қатайтылған медициналық заттарды, киімдерді, аяқ киімдерді, көліктерді арнайы тазартуға, санитарлық өңдеу (обработка) алаңы бар арнайы тазалауға, өңдеуге (обработка) пункттер мен бөлімшелер, толық санитарлық өңдеуді өткізу үшін жақын жердегі химиялық далалық емдік мекемелік апат ошақтарын немесе жергілікті аурухана ашуды ұйымдастыру керек.
Емдік мекемелерде өткізілетін, апат ошағынан жарақаттанғандарды қабылдау кезінде медициналық шараларға тікелей мыналарды кіргізуге болады: • Шұғыл медициналық көмек көрсету және артынша (мүмкіншілігінше тез) мамандандырылған көмекке, детоксикация, өмірлік қажетті функциялардың бұзылуының ликвидациясы, ең бастысы өткір демалудың жетіспеушілігі және экзотикалық шоктың айқындалуына (бронхо-спазмолитическая, ісікке қарсы терапия, керек болған жағдайда – өкпені қолмен желдету; қан алмастырушыны енгізу, артериялы қысымды тұрақтандыратын заттар; ауруды сездірмейтін терапия және с. с. ) бағытталған емдік шаралар кешенін шұғыл көмек көрсетуден көруге, түсінуге болады. • Адам организмінен токсинді заттарды шығаруды тездетуге бағытталған әртүрлі детоксикация және стимуляция әдістерімен организмнің жеке қорғаныс күштерін қолдана отырып (антидотты және патогенетті терапияның жалғасуы, усиление процессов естественной детоксикации, применение методов искусственной детоксикации - гемосорбции, гемодиализа және басқалар, сонымен қатар физико-химической гемотерапии с использованием ультрафиолетового и лазерного облучения крови, окисления токсичных веществ растворами гипохлорида натрия және с. с. ). Адам организмінен токсинді заттарды шығауды тездетуге бағытталған шараларды мамандандырылған көмекке қосамыз.
ХҚО апат кезінде, көмек көрсетуге ұйымдастыруға, ПЕМне керекті заттар тізімі: • диагностикалық, емдік және санитарлық-гигиеналық стандарттар (технологиялар); • Мамандандырылған элеметтермен шұғыл квалификациялық, медициналық көмек көрсетуге арналған заттар мен құрал жабдықтар; • Антидоттар және патогенетикалық терапия заттары (жоғары токсинді заттардың негізгі топтарымен); • Қажетті клиникалық зертханалық зерттеулерді өткізу үшін құрылғылар мен жабдықтар; • Медициналық препараттардың қажетті резервтері және басқа емдік заттар; • переносимые (перевозимые) газоанализаторы и портативные пробоотборные устройства для оперативной оценки загрязнения; • Құрал жабдықтар, газдан тазалау заттары; жарақаттанғандарды санитарлық тазарту үшін, аяқ киімдерді, медициналық заттарды көліктерді газдан тазарту заттары. • Тыныс алу жолдарын және теріні жекелеген қорғау заттары;
Жергілікті стационарлық емдеу мекемелеріне жарақаттанғандарды мамандандырылған бөлімшелерге эвакуациялау келесі кезекте орындалады: • Бір тәулік соңына қарай жалпы жағдайының тұрақты жазылуымен жеңіл жарақат алғандар; • 3 -5 тәуліктен кейін жүрек қантамырлық жетіспеушілік және демалудың жоқтығы кезінде өткір интоксикация құбылысы ликвидациясынан кейін орташа ауырлықтағы және ауыр жарақаттанғандар;
Ескерту шаралары Сіз тұратын немес жұмыс істейтін аймақта химиялық қауіпті аймақ бар ма соны анықтаңыз. Егер бар болатын болса, оның құрылымымен, осы объектте АХҚЗ потенциалды қауіпсіздігін және ерекшеленетін белгілерін анықтаңыз. Апат туралы «Назар аударыңыздар» деген сигналдың берілу ерекшелігін, оны алғаннан кейін қандай әрекет жасау керектігін, ғимараттың герметизациясы ережелерін, судың және азық түліктің қорғанысын еске сақтаңыз. Химиялық қауіпті объекттер апат жағдайында халықтың іс-әрекетін ұмытпау және өзіңе жанұяңа мақта-маталы таңғыштар дайындап қол жетерлік жерлерде сақтау. Мүмкіншілік болған жағдайда АХҚЗ түрлерінен сақтайтын каробкалы противогаз алыңыз.
Химиялық апаттан кейін қандай әрекет жасау керек. • «Назар аударыңыздар!» деген сигнал берілгенде апат туралы нақты мәлімет алуға қандай әрекет жасау керектігін есту үшін радиоқабылдағыш пен теледидарды қосыңыз. • Терезелерді жабыңыз, тұрмыстық электр заттарын және газды өшіріңіз. Резиналы етік пен плащ киіңіз, құжаттарыңызды, керекті қалың киімдеріңізді, 3 тәулікке жететін тамак алыңыз, көршілерге тез хабарлаңыз және ешқандай абыржымастан желдің перпендикуляр бағытына қарай зақымдалған аумақтан шығыңыз және 1, 5 км алыста жүру керек. Тыныс ау органдарын қорғау үшін противогазды қолданыңыз, ол болмаған жағдайда мақта-мата таңғыш немесе матаны 2, 5% ас содасы ерітіндісіне 2% лимон немесе уксус ерітіндісімен сіңдірілген матамен (аммияктан қорғау үшін) қолданыңыз. • Қауіпті аймақтан кете алмасаңыз есікті, терезені, түтін шығатын тесіктерді мықтап жабыңыз. Тесік болған жағдайда қағазбен скотчпен бекітіңіз. Ғимараттың бірінші және подвал бөліктерін паналамаңыздар. • АҚХЗ тасымалдайтын темір жол және автокөлік магистральдардағы апат кезінде, апат аумағы 200 м радиусты жерден анықтайды. Бұл аумаққа жақындауға және кіруге мүлде рұқсат берілмейді.
Химиялық апаттан кейін қандай әрекет жасау керек. • АҚХЗ күдігі болған жағдайда кез-келген физикалық жұмыстарды шектетіп (шай, сүттерді молынан ішіңіз және дереу дәрігерге қаралыңыз). Ғимаратқа тек АҚХЗ бар болуын қорытынды тексеруден кейін ғана кіруге болады. Егер сіз АҚХЗ тікелей астында қалған болсаңыз 1 мүмкіншілікте душ алыңыз. • Зақымданған киімді жуыңыз, жууға мүмкіншілік болмаған жағдайда лақтырыңыз. Бөлмеде мұқият ылғалды тазалық жүргізу. Қауіпсіздік туралы ресми қорытынды жасалмағанға дейін апаттан кейін уланған су құбыры суларын, бақшадан көкөністер мен жемістерді, мал және тауық етін қолданудан ұстаныңыз.
Скачать презентацию КАЗАХСТАНСКО-РОССИЙСКИЙ МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ Қауіпті химиялық объекттерде апат салдарын
Тема 6 каз.pptx